Bâ, wakua ti Jéhovah so anzere na lê ti lo!

“Bâ, Boi ti Mbi, . . . Lo so âme ti Mbi awara ngia na yâ Lo.”​—ÉS. 42:1.

TETI so ngoi ti Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Christ aga nduru, a wa awakua ti Nzapa ti sara ye alingbi na wango ti bazengele Paul so atene “lê ti e ayeke gi na ndo ti Jésus, Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue.” Paul akiri atene: “Biani, ala bâ lo mbilimbili, lo so lo kanga bê ti lo na atënë so awasiokpari atene ti ke lo me so a sara sioni gi na ala wani, tongaso si ala woko pëpe nga ngangu ahunzi na âme ti ala kue kue kue pëpe.” (aHéb. 12:2, 3). Ti bâ mbilimbili lege so Christ aduti be-ta-zo juska lo mû fini ti lo na sandaga ayeke mû maboko na aChrétien so a soro ala ti gue na yayu nga na ambeni ngasangbaga ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti ala kue nga ti kpe ti tene “ngangu ahunzi na âme ti ala kue kue kue pëpe.”​—Bâ aGalate 6:9.

² Na lege ti prophète Ésaïe, Jéhovah afa aprophétie nde nde so andu Molenge ti lo. Aprophétie so ayeke mû maboko na e ti tene “lê ti e ayeke gi na ndo ti” Jésus Christ, “Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue.”a Aprophétie so afa anzene nzene ye na ndo ti asarango ye ti Jésus, pasi so lo bâ nga na ziango lo tongana Gbia nga na Zo ti vongo e. A yeke sara nga si e gbu nda ti Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Jésus nzoni ahon ti kozo. Ti ngu so, e yeke sara ande Matanga so na jeudi, lango 9 ti avril na peko ti lindango ti lâ.

A fa zo so ayeke Wakua ni

³ Tënë “boi”, wala wakua asigigi fani mingi na yâ ti mbeti ti Ésaïe. Ngoi na ngoi, a ye ti sara tënë ti prophète Ésaïe (És. 20:3; 44:26). Na ambeni ngoi, tënë wakua andu mara ti Israël kue, wala Jacob (És. 41:8, 9; 44:1, 2, 21). Ka ti apendere prophétie so andu Wakua so a sara tënë ni na Ésaïe chapitre 42, 49, 50, 52, nga 53, a yeke tongana nyen? Mbage ti Mbeti ti Nzapa so aChrétien asû na yanga ti Grec amû maboko na e ti hinga polele Wakua ti Jéhovah so a sara tënë ti lo na yâ ti achapitre so. Mbeni ye so agbu bê ti e ayeke so kota zo ti Éthiopie so a sara tënë ti lo na yâ ti mbeti ti Kusala ayeke diko mbeni oko ti aprophétie so na ngoi so yingo vulu asara si Philippe aga nduru na lo. Na pekoni so kota zo so adiko mbage ti Mbeti ti Nzapa so e wara ni fadeso na Ésaïe 53:7, 8, lo hunda Philippe: “Pardon, prophète ni ayeke sara tënë ti zo wa? Lo yeke sara tënë ti lo wani wala ti mbeni zo nde?” Hio, Philippe afa na lo so Ésaïe asara tënë na ndo ti Messie, Jésus.​—Kus. 8:26-35.

⁴ Na ngoi so Jésus angbâ bébé, yingo vulu apusu mbeni zo ti mbilimbili so iri ti lo ayeke Siméon ti tene so “Jésus, kete molenge so” ayeke ga ande “mbeni lumière ti zi bongo so akanga lê ti amara”, tongana ti so Ésaïe atene lani na Ésaïe 42:6 nga na 49:6 (Luc 2:25-32). Na ndo ni, Ésaïe 50:6-9 afa kozoni awe tënë ti aye ti kamene so a sara na Jésus na bï so a gue na lo na gbele ngbanga (Mat. 26:67; Luc 22:63). Na peko ti Pentecôte ti ngu 33, bazengele Pierre afa polele so Jésus ayeke “Wakua” ti Jéhovah. (És. 52:13; 53:11; diko Kusala 3:13, 26.) E lingbi ti manda nyen na lege ti aprophétie so, so andu Messie?

Jéhovah afa ye na Wakua ti lo

⁵ Mbeni prophétie so Ésaïe afa na ndo ti Wakua ti Nzapa afa polele kpengba songo so ayeke na popo ti Jéhovah na kozo Molenge ti lo kozoni si lo ga lani zo na sese ge. (Diko Ésaïe 50:4-9.) Wakua ni lo wani atene so Jéhovah ayeke fa ye lani lakue na ni. Wakua ni atene: “Lo sara si mê ti Mbi amä tënë tongana adisciple.” (És. 50:4). Na yâ ti angoi so kue, Wakua ti Jéhovah so adengi mê na Babâ ti lo na lo manda aye so lo fa na lo, lo ga mbeni disciple so amä yanga. A yeke mbeni kota matabisi mingi ti tene Wasarango dunia kue afa ye na zo!

⁶ Na yâ ti prophétie so, Wakua ni atene so Babâ ti lo ayeke “Seigneur L’Éternel”, wala Seigneur ti dunia kue. Ye so aye ti fa so Wakua ni ahinga so Jéhovah ayeke Kota Gbia ti Dunia Kue. Ti fa so lo mä yanga ti Babâ ti lo na yâ ti ye kue, lo tene: “Seigneur L’Éternel alungula mê ti Mbi, na Mbi ke pëpe, na Mbi kiri na pekoni pëpe.” (És. 50:5). Wakua ni ‘ayeke na tere ti [Jéhovah] tongana wakode’ na yâ ti crééngo zo nga na aye so ayeke na yâ ti dunia. “Wakode” so ‘aduti na ngia na gbele [Jéhovah] lakue. [Molenge ti Nzapa] aduti na ngia na ndo sese ti Lo so azo asara kodoro dä. [Molenge ti Nzapa] awara ngia na popo ti amolenge ti azo.’​—aProv. 8:22-31.

⁷ Aye so Wakua ni amanda nga na ndoye so lo yeke na ni na mbage ti azo amû maboko na lo na ngoi so lo ga na sese nga na ngoi so a gi ngangu mingi ti kanga lege na lo. Lo ngbâ lakue ti wara ngia na sarango aye so bê ti Babâ ti lo aye, même na ngoi so a sara aye ti ngangu mingi na lo (Ps. 40:9; Mat. 26:42; Jean 6:38). Na yâ ti atara kue so Jésus awara lani na ndo ti sese, lo hinga na bê ti lo kue so Babâ ti lo ayeda na lo nga lo yeke mû maboko na lo. Tongana ti so prophétie ti Ésaïe afa kozoni awe, Jésus alingbi lani ti tene: “Lo so adiko Mbi Zo ti mbilimbili, Lo yeke nduru na Mbi; fade zo nyen atiri na Mbi? . . . Bâ, fade Seigneur L’Éternel asara na Mbi.” (És. 50:8, 9). Jéhovah amû maboko biani lani na Wakua ti lo so ayeke be-ta-zo na ngoi ti kusala so lo sara lani na ndo ti sese, tongana ti so mbeni prophétie ti Ésaïe afa.

Kusala ti Wakua ni na ndo ti sese

⁸ Bible afa ye so asi na ngoi so Jésus awara batême na ngu 29: ‘Yingo vulu azu na ndo ti lo, na mbeni go asara tënë na yayu, a tene: “Mo yeke Molenge ti mbi, so mbi ndoye mo mingi; bê ti mbi anzere na mo mingi.” ’ (Luc 3:21, 22). A yeke na lege so la Jéhovah afa polele lo so lo “iri Lo”, lo so a sara tënë ti lo na yâ ti prophétie ti Ésaïe. (Diko Ésaïe 42:1-7.) Na ngoi ti kusala ti Jésus na ndo ti sese, lo sara si atënë ti prophétie so aga tâ tënë na mbeni lege so apika bê. Matthieu asû na yâ ti Évangile ti lo peko ti atënë ti Ésaïe 42:1-4, na lo fa so atënë so andu Jésus.​—Mat. 12:15-21.

⁹ Amokonzi-nzapa ti aJuif abâ tanga ti aJuif tongana ambumbuse zo (Jean 7:47-49). A sara ye na ngangu mingi na mbage ti asenge Juif so na a lingbi ti haka ala na ‘asosongo so awoko awe’ wala na ‘amèche’ so wâ ni ayeke gue ti mingo. Ye oko, Jésus abâ mawa ti awayere na ti azo so a yeke sara ye ti ngangu na ala (Mat. 9:35, 36). Na nzoni bê, lo tisa azo so lo tene: “Ala ga na mbi, ala kue so asara ngangu kua na kungba ane ala, na fade mbi dë bê ti ala.” (Mat. 11:28). Na ndo ni, Jésus ‘asara si fango ngbanga ti mbilimbili asi’ na lege so lo fa na ala ye so ayeke nzoni wala ayeke sioni na lê ti Jéhovah (És. 42:3). Lo fa nga so na ngoi so zo ayeke sara ye alingbi na Ndia ti Nzapa, a lingbi lo sara ye na lege ni nga na nzoni bê (Mat. 23:23). Jésus asara nga ye ti mbilimbili na lege so lo fa tënë na azo kue, atâa ala yeke azo ti mosoro wala ala yeke awayere.​—Mat. 11:5; Luc 18:18-23.

¹⁰ Prophétie ti Ésaïe afa nga kozoni awe so fade lo so Jéhovah ‘airi Lo’ ayeke “sara si fango ngbanga ti mbilimbili amû sese”. (És. 42:4). A yeke ye so Messie so ayeke Gbia ti Royaume ayeke sara ande na yâ ti ngoi kete, na ngoi so lo yeke futi angorogbia kue ti azo nga lo yeke zia na place ni ngorogbia ti lo so ayeke mbilimbili. Lo yeke sigigi na mbeni fini dunia, so “mbilimbili ayeke duti ande na yâ ni.”​—2 Pi. 3:13; Dan. 2:44.

“Lumière” na “mbele”

¹¹ Na yâ ti gango tâ tënë ti Ésaïe 42:6, Jésus afa biani so lo yeke “lumière ti aGentil”. Na ngoi ti kusala ti lo na sese, lo ga na lumière ti yingo kozoni kue teti aJuif (Mat. 15:24; Kus. 3:26). Me Jésus atene: “Mbi yeke lumière ti dunia so.” (Jean 8:12). Lo ga lumière teti aJuif nga na azo so ayeke aJuif pëpe na lege so lo zi nda ti aye ti yingo na ala; na ndo ni lo mû fini ti lo so ayeke nzoni-kue na sandaga ti zi azo kue (Mat. 20:28). Na pekoni so a zingo lo na kuâ, lo hunda na adisciple ti lo ti fa tënë ti lo “juska na ambage ti sese so ayeke tâ yongoro.” (Kus. 1:8). Na ngoi ti kusala ti Paul na Barnabas, ala kiri na ndo ti tënë “lumière ti aGentil” nga ala fa so a ndu fango tënë ti ala na popo ti azo so ayeke aJuif pëpe. (Kus. 13:46-48; bâ nga Ésaïe 49:6.) Kua so angbâ lakue ti tambela ndali ti so aita ti Jésus so a soro ala ti gue na yayu nga na ambeni ngasangbaga ayeke zi nda ti aye ti yingo na azo nga ala yeke mû maboko na ala ti mä na bê na Jésus so ayeke “lumière ti amara”.

¹² Na yâ ti oko prophétie so, Jéhovah atene na Wakua ti lo so lo soro lo, lo tene: ‘Fade Mbi bata Mo, Mbi mû Mo ti ga ye ti mbele teti azo.’ (És. 42:6). Satan agi lani ngangu mingi ti futi Jésus nga ti kanga lege na lo ti hunzi kusala ti lo na ndo ti sese, me Jéhovah abata Jésus juska ngoi ti tene lo kui alingbi (Mat. 2:13; Jean 7:30). Na pekoni, Jéhovah azingo Jésus na lo mû lo tongana “mbele”, wala zendo teti azo kue ti sese. Kpengba zendo so afa biani so Wakua ti Nzapa so ayeke be-ta-zo ayeke ngbâ ande lakue ti duti “lumière ti aGentil” na ti zi azo so ayeke na yâ ti bingo na lege ti yingo.​—Diko Ésaïe 49:8, 9.b

¹³ Ti sara ye ague oko na zendo so, Wakua ti Jéhovah so lo soro lo ayeke “lungula lê ti awaziba,” lo yeke “sigigi na awakanga na dû ti kanga” nga lo yeke sigigi na “ala so aduti na bingo”. (És. 42:7). Na ngoi ti kusala ti Jésus na sese, Jésus asara aye so na lege so lo sigigi na nda ti asioni ngobo ti sarango ye ti abungbi ti vorongo nzapa nga lo fa nzoni tënë ti Royaume (Mat. 15:3; Luc 8:1). A yeke na lege so la lo zi na yâ ti ngbâa aJuif so aga adisciple ti lo (Jean 8:31, 32). Legeoko nga, na lege ti yingo, Jésus azi na ngbâa azo kutu mingi so ayeke aJuif pëpe. Lo hunda na adisciple ti lo ti ‘gue, ti sara si azo na popo ti amara kue aga adisciple’ na lo mû zendo so fade ni yeke na tere ti ala “juska na lâ ni so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi.” (Mat. 28:19, 20). Jésus Christ so ayeke na yayu ayeke bâ ndo na ndo ti kusala ti fango tënë so a yeke sara na ndo ti sese kue.

Jéhovah ayä Wakua ti lo na nduzu

¹⁴ Na yâ ti mbeni prophétie so andu Messie so ayeke Wakua ni, Jéhovah atene: “Bâ, fade Boi ti Mbi asara na ndara, fade A yä Lo na nduzu, A yä iri ti Lo, na A yä iri ti Lo mingi.” (És. 52:13). Teti so Molenge ti Jéhovah ayeda na bê ti lo kue so Jéhovah ayeke Gbia ti Dunia Kue nga lo duti be-ta-zo na lo na yâ ti angangu tara, a sara si Jéhovah ayä lo na nduzu.

¹⁵ Bazengele Pierre atene na ndo ti Jésus, lo tene: “Lo yeke na koti ti Nzapa, teti lo gue na yayu awe; na a zia a-ange, akomandema nga na angangu na gbe ti lo.” (1 Pi. 3:22). Legeoko nga, bazengele Paul atene: “Lo sara tere ti lo kete na lo ga zo so amä yanga juska na kuâ, kuâ na ndo ti keke ti pasi. Ndali ti tënë so nga Nzapa ayä lo na nduzu na mbeni kota ndo so ahon ti kozo ni, na nzoni bê Nzapa amû na lo iri so ayeke na ndo ti tanga ti airi kue, si na iri ti Jésus likuni oko oko kue akuku, likuni ti ala so ayeke na yayu, ti ala so ayeke na ndo ti sese nga na ti ala so ayeke na gbe ti sese, na menga oko oko kue atene polele so Jésus Christ ayeke Seigneur ndali ti gloire ti Nzapa Babâ ni.”​—aPhil. 2:8-11.

¹⁶ Na ngu 1914, Jéhovah akiri ayä Jésus na nduzu mingi. “A yä iri ti [Jésus] mingi” na ngoi so Jéhovah azia lo Gbia ti Royaume ti lo (Ps. 2:6; Dan. 7:13, 14). Ngbene ye na ngoi ni so, Christ ayeke ‘komande na popo ti awato ti Lo.’ (Ps. 110:2). Kozoni, lo hon Satan na adémon ti lo na ngangu, na lo bi ala na sese (Apoc. 12:7-12). Na pekoni, lo sara ye tongana Kota Cyrus na lege so lo zi na yâ ti “Babylone, Ngangu gbata” tanga ti aita ti lo so a soro ala ti gue na yayu na so angbâ na sese (Apoc. 18:2; És. 44:28). Lo yeke mû li ni na yâ ti kua ti fango tënë so asara si a bungbi “tanga” ti aita ti lo so a soro ala ti gue na yayu nga na pekoni a bungbi azo kutu mingi ti “ambeni ngasangbaga”, so ayeke mû maboko na bê ti ala kue na “kete kundu”.​—Apoc. 12:17; Jean 10:16; Luc 12:32.

¹⁷ Ti manda akpengba prophétie so ayeke na yâ ti mbeti ti Ésaïe ayeke sara biani si e bâ na nene ni mingi Jésus Christ, Gbia ti e nga na Zo ti vongo e. Teti so lo yeke mbeni molenge so amä yanga na ngoi ti kusala ti lo na sese, lo sara ye alingbi na ye so lo manda na mbage ti Babâ ti lo na ngoi so lo de na yayu. Na lege ti kusala ti lo so nga na fango tënë so lo yeke bâ ndo na ndo ni juska laso, lo fa so lo yeke “lumière ti amara”. Tongana ti so e yeke bâ ande na yâ ti article ti peko, mbeni prophétie so andu Messie so ayeke Wakua ni afa so lo yeke bâ ande pasi nga lo yeke mû fini ti lo ndali ti nzoni ti e, na a yeke aye so a lingbi e ‘bâ ni mbilimbili’ na ngoi so e yeke ga nduru na Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Jésus.​—aHéb. 12:2, 3.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo dabe ti mo na ni?

• Wakua so aprophétie ti Ésaïe asara tënë ti lo ayeke zo wa? E hinga ni tongana nyen?

• Aye wa Jéhovah afa na Wakua ni?

• Na lege wa Jésus ayeke “lumière ti amara”?

• Na lege wa a yä Wakua ni na nduzu?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. A wa awakua ti Jéhovah ti sara nyen, mbilimbili na ngoi so Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Christ aga nduru? Ngbanga ti nyen?

2. Aye wa e lingbi ti manda na lege ti aprophétie ti Ésaïe so andu Molenge ti Nzapa?

3, 4. (a) Na yâ ti mbeti ti Ésaïe, tënë “boi” aye ti sara tënë ti azo wa? (b) Na lege wa Bible afa Wakua so a sara tënë ti lo na Ésaïe chapitre 42, 49, 50, 52, nga 53?

5. Aye wa a fa na Wakua ni?

6. Na lege wa Wakua ni afa so lo mä yanga ti Babâ ti lo na yâ ti aye kue?

7. Nyen la afa so Wakua ni ahinga na bê ti lo kue so Babâ ti lo ayeke mû maboko na lo na yâ ti atara?

8. Ye wa afa so Jésus ayeke lo so Jéhovah ‘airi Lo,’ tongana ti so Ésaïe 42:1 afa?

9, 10. (a) Na lege wa Jésus asara si atënë ti Ésaïe 42:3 aga tâ tënë na ngoi ti kusala ti lo na sese? (b) Na lege wa Christ ‘asara si fango ngbanga ti mbilimbili asi’ na ngoi so lo yeke na sese? Lawa la lo yeke “sara si fango ngbanga ti mbilimbili amû sese”?

11. Na lege wa Jésus ayeke “lumière ti amara” na ngoi ti akozo Chrétien? Na lege wa lo yeke lumière ti amara juska laso?

12. Na lege wa Jéhovah amû Wakua ti lo “ti ga ye ti mbele teti azo”?

13. Na lege wa Jésus asigigi na “ala so aduti na bingo” na ngoi ti kusala ti lo na sese? Na lege wa lo ngbâ lakue ti sara tongaso?

14, 15. Ngbanga ti nyen Jéhovah ayä na nduzu Wakua ti lo? Na lege wa?

16. Na lege wa “A yä iri ti [Jésus] mingi” na ngu 1914? Ye wa lo yeke sara ngbene ye na ngoi ni so?

17. Juska ge, aye wa aprophétie ti Ésaïe afa na e na ndo ti wakua ni?

[Foto na lembeti 21]

Philippe afa polele so “wakua”so Ésaïe asara tënë ti lo ayeke Jésus, Messie ni

[Foto na lembeti 23]

Jésus, Wakua ti Jéhovah so lo soro lo abâ mawa ti awayere nga ti azo so a sara ye ti ngangu na ala

[Foto na lembeti 24]

Babâ ti Jésus ayä lo na nduzu nga lo zia lo Gbia ti Royaume ti lo