Mandango ti Hinga “Bibe ti Christ”

“‘Zo wa aga ti hinga bibe ti Jéhovah, si lo lingbi fa ye na Lo?’ Me e yeke na bibe ti Christ.”​—1 ACORINTHIEN 2:16, NW.

1, 2. Na yâ Tene ti lo, Jéhovah aba so a yeke nzoni ti fa na gigi ye wa na ndo Jésus?

JÉSUS akpa nyen la ni? Nzoroko ti kua-li ti lo, ti poro ti tele ti lo, na ti lê ti lo ayeke tongana nyen? Yongo ti lo ayeke oke? Nengo ti lo oke? Teti angu ngbangbo mingi, a-dessin so azo asala ti Jésus agbian nde nde, a londo na ti so aye ti gue na lege ni ti si na ti so alingbi ti duti tâ ye pepe. Ambeni afa lo tongana zo so ayeke tâ koli nga na ngangu, ambeni nde afa lo tongana zo so ayeke na ngangu pepe na lê ti lo avulu vulungo.

² Ye oko, Bible agboto lê pepe na ndo tongana nyen tele ti Jésus ayeke la ni. Nde na so, Jéhovah aba so a yeke nzoni ti fa na gigi mbeni ye so ayeke kota mingi ahon: mara ti zo wa Jésus ayeke giriri. Atondo ti aÉvangile afa pepe gi ye so Jésus atene na asala, me a fa nga na gigi nene ti atene ti bê na tapande ti bingo bê so ayeke na yâ atene nga na akusala ti lo. Atondo osio so asû na gbe ti yingo ti Nzapa amu na e lege ti gi nda ti ye so bazengele Paul ahiri ni “bibe ti Christ.” (1 aCorinthien 2:16, NW) A yeke kota ye ti tene e manda ti hinga abibe, atene ti bê, na asalango ye ti Jésus. Ngbanga ti nyen? Ndali ti aye use.

3. Tongana e manda ti hinga bibe ti Christ e lingbi ti gbu nda ti nyen?

³ Kozoni, bibe ti Christ azi lege na e kete ti hinga bibe ti Jéhovah Nzapa. Jésus ahinga Babâ ti lo nzoni mingi si lo lingbi ti tene: “Zo oko ahinga pepe Molenge ayeke Zo nyen, gi Babâ ni; na zo oko ahinga pepe Babâ ayeke Zo nyen, gi Molenge ni, na zo so Molenge ni aye ti fa Babâ na lo.” (Luc 10:22) A yeke tongana ti so Jésus ayeke tene giriri, ‘Tongana i ye ti hinga mara ti zo wa Jéhovah ayeke, i ba mbi.’ (Jean 14:9) Tongaso, tongana e yeke manda ye so aÉvangile afa na gigi na ndo lege so Jésus aba na ye nga abi bê, e yeke manda biani tongana nyen Jéhovah ayeke ba na ye nga abi bê. Hingango ye tongaso amu lege na e ti ga ndulu mingi ahon na Nzapa ti e.​—Jacques 4:8.

4. Tongana e ye ti sala ye biani tongana Christ, a lingbi e manda nyen kozoni, na ngbanga ti nyen?

⁴ Use ni, hingango bibe ti Christ amu maboko na e ti “tambela mbilimbili na senda ti lo.” (1 Pierre 2:21, NW) Mungo peko ti Jésus ayeke pepe gi senge hakango peko ti atene ti lo nga mungo tapande ti akusala ti lo. Teti so abibe na atene ti bê asala ye na ndo tene ti yanga nga na akusala, mungo peko ti Christ a hunda ti tene e gi ti lë oko “bibe” so lo yeke giriri na ni. (aPhilippien 2:5, NW) So ti tene, tongana e yeke sala ye biani tongana Christ, a lingbi e manda kozoni ti ba ye na ti bi bê tongana lo, alingbi na kota ti ngangu ti e ti azo so ayeke mbilimbili-kue pepe. Tongaso, zia na lege ti mungo maboko ti awasungo aÉvangile, e gi ti hinga bibe ti Christ nzoni. Kozoni kue, e yeke ba ande aye so asala ngangu na ndo lege so Jésus aba ye na abi bê.

Fini ti Lo Kozoni ti Ga Zo

5, 6. (a) Afon e alingbi ti sala ye na ndo e? (b) Songo wa kozo Molenge ti Nzapa ayeke na ni na yayu kozoni ti ga na sese, na ye so asala nyen na ndo lo?

⁵ Afon e so ayeke ndulu na e alingbi ti sala ngangu na ndo e, na ndo abibe, atene ti bê, na akusala ti e ti ga nzoni wala ti ga sioni.a (aProverbe 13:20) Ba songo so Jésus ayeke na ni na yayu kozoni ti ga na sese. Évangile ti Jean agboto lê na ndo fini ti Jésus tongana “Tene ni,” wala Watokua, ti Nzapa kozoni si lo ga na sese tongana zo. Jean atene: “Ando na tongo nda ni Tene ni ayeke, na Tene ni ayeke na tele ti Nzapa, nga Tene ni ayeke mbeni nzapa. Zo so ayeke ando na tongo nda ni na tele ti Nzapa.” (Jean 1:1, 2, NW) Teti so Jéhovah ayeke na tongo nda ni pepe, dutingo ti Tene ni na tele ti Nzapa na “tongo nda ni” alingbi gi ti ndu tongo nda ti akusala ti lekengo ye ti Nzapa. (Psaume 90:2) Jésus ayeke ‘kozo ti ye kue so a créé.’ Tongaso, lo duti na fini kozoni si aleke tanga ti acréature ti yingo nga na ndagigi.​—aColossien 1:15; Apocalypse 3:14.

⁶ Na lege ti wungo ti aye so ambeni wasenda-ye agi ti diko, ndagigi ayeke na fini a ninga ndulu na angu ngbundangbu 12. Tongana awungo so aye ti duti tâ tene même kete, kozo Molenge ti Nzapa ayeke giriri na ngangu songo na Babâ ti lo ngoi mingi kozoni na salango Adam. (Ba Michée 5:1 [5:2, NW].) Tongaso, mbeni kpengba kamba ti ndoye amaï na popo ti ala use so. Na salango ye tongana ndara mveni, a fa kozo Molenge so na yâ fini ti lo kozoni si lo ga na sese tongana zo, tongana lo so atene: “Lâ na lâ mbi ga lo so [Jéhovah a] ndoye lo mingi, mbi wara ngia na gbele lo lakue.” (aProverbe 8:30, NW) Biani, mungo angoi, so alingbi ti diko nda ni pepe, ti sala ngangu songo na Lingu ti ndoye, asala mbeni kota ye na ndo Molenge ti Nzapa! (1 Jean 4:8) Molenge so aga ti hinga na ti sala ye alingbi na abibe, atene ti bê, nga na alege ti Babâ ti lo ahon tanga ti azo kue.​—Matthieu 11:27.

Fini ti Lo na ndo Sese nga Angangu so Asala na ndo Lo

7. Mbeni oko ti anda ti tene so a lingbi kozo Molenge ti Nzapa aga na sese ayeke nyen?

⁷ Molenge ti Nzapa ayeke na aye mingi ahon ti manda, teti ye so Jéhovah aleke ti sala ayeke ti mu na Molenge ti lo ye kue ti duti mbeni Kota Prêtre so asala nzobe, so alingbi “ti ba mawa ti awokongo ti e.” (aHébreu 4:15, NW) Ti sala ye so ahunda teti kusala ti lo ayeke mbeni oko ti anda ti tene so Molenge ni aga na sese tongana zo. Ge, tongana mbeni zo ti mitele nga ti mênë, Jésus aduti na gbele aye nga na angangu so kozoni lo ba gi ni bango kâ na yayu. Fadeso lo lingbi ti hinga lo mveni atene ti bê na ti bibe ti azo. A si na ambeni ngoi lo nze, nzala ti ngu na ti kobe asala lo. (Matthieu 4:2; Jean 4:6, 7) Même ahon so, lo duti na bê so azia pepe na yâ mara ti akpale na ti pono nde nde kue. Na lege so lo “manda ti mä tene” na lo lingbi biani teti kusala ti lo ti Kota Prêtre.​—aHébreu 5:8-10.

8. Ye wa e hinga na ndo kozo mbage ti fini ti Jésus na ndo sese?

⁸ Ti aye so asi na Jésus na kozo mbage ti fini ti lo na sese ayeke tongana nyen? Tondo na ndo ngoi so lo de molenge ayeke gi ndulu. Biani, gi Matthieu na Luc si afa giriri peko ti aye so angoro dungo lo. Awasungo Évangile ahinga so Jésus ayeke giriri na yayu kozoni ti ga na sese. A hon tanga ti aye kue, fini so ayeke kozo na dutingo ti lo ti zo na sese, afa mara ti koli wa lo ga. Ye oko, Jésus ayeke tâ zo biani. Atä so lo yeke mbilimbili-kue, a lingbi lo kono a londo na ngoi ti dutingo foroto ti hon na dutingo molenge nga ti si na dutingo kangba. Na ngoi so kue lo yeke manda ye. (Luc 2:51, 52) Bible afa na gigi ambeni ye na ndo kozo mbage ti fini ti Jésus na sese so biani asala ye na ndo lo.

9. (a) Ye wa afa so a dü Jésus na yâ mbeni sewa ti awanzinga? (b) Jésus akono peut-être na yâ mara ti adutingo wa?

⁹ Aye afa na gigi so a dü Jésus na yâ mbeni sewa ti awanzinga. Ye so asigigi polele na lege ti sadaka so Joseph na Marie aga na ni na temple ndulu na alango 40 na peko ti dungo Jésus. A hon ti tene ala ga na mbeni koli-ngasangbaga so ade pendere tongana sadaka so azo-na-wa nga mbeni molenge ti bungu wala mbeni kolokoto tongana sadaka ti siokpari, ala ga na “abungu use, wala amolenge ti kolokoto use.” (Luc 2:24) Na lege ti Ndia ti Moïse, sadaka so ayeke mbeni ye so a leke teti awanzinga. (Lévitique 12:6-8) Tongana ngoi ayeke hon, sewa ti asenge zo so akono. A lingbi ti tene so na peko ti dungo Jésus na lege ti ye ti kpene Joseph na Marie awara ambeni molenge omene wala ahon so na lege so azo kue ayeke dü na amolenge. (Matthieu 13:55, 56) Tongaso, Jésus akono na yâ mbeni kota sewa, peut-être na ye mingi pepe.

10. Ye wa afa so Marie na Joseph ayeke giriri azo so akpe mbito ti Nzapa?

¹⁰ Azo so afa lege na Jésus ayeke ababâ na mama so akpe mbito ti Nzapa na abata lo nzoni. Mama ti lo, Marie, ayeke mbeni wali so ayeke nde. Dabe mo so na balango lo, ange Gabriel atene: “Balao, mo so a sala nzobe na mo mingi ahon, Jéhovah ayeke na mo.” (Luc 1:28, NW) Joseph nga ayeke mbeni koli so amu bê kue na lege ti vorongo. Na ngu oko oko, lo yeke sala tambela ti kilomètre 150 ti gue na Jérusalem teti Pâque. Marie nga ague dä, atä so a hunda gi na akoli ti sala tongaso. (Exode 23:17; Luc 2:41) Na mbeni ngoi tongaso, Joseph na Marie, na peko ti so ala gi lo na bê kue, awara Jésus so ayeke la ni na ngu 12 na yâ temple na popo ti awafango ye. Na babâ na mama ti lo so ayeke gi bê, Jésus atene: “I hinga pepe so a lingbi mbi duti na yâ ti da ti Babâ ti mbi?” (Luc 2:49, NW) “Babâ,” tene so alingbi biani ti duti na wâ nga atoto nzoni na mê ti pendere Jésus. Kozoni, a fa so atene na lo awe so Jéhovah ayeke tâ Babâ ti lo. Nga, Joseph ayeke giriri biani mbeni nzoni babâ ti batango Jésus. Tâ tene, Jéhovah alingbi pepe ti soro mbeni koli so ayeke sioni na asala sana ti bata Molenge ti Lo so Lo ndoye mingi!

11. Kusala wa Jésus amanda, nga na ngoi so a sû na Bible, salango kua so a hunda nyen?

¹¹ Na yâ angu so lo sala na Nazareth, Jésus amanda kusala ti kpakango keke, peut-être na lege ti babâ ti batango lo, Joseph. Jésus asala kusala ni nzoni mingi si a hiri lo “zo ti kpakango keke.” (Marc 6:3, NW) Na ngoi so a sû na Bible, a mu azo ti kpakango keke ti leke ada, aye ti lekengo na yâ ti da pendere (tongana atable, ambata, na aye ti duti), nga agbakuru ti fango yaka. Na yâ mbeti ti lo (Dialogue avec Tryphon), Justin ti siècle use ni N.E., asû tene so na ndo Jésus: “A yeke kusala ti lo giriri ti sala kua tongana zo ti kpakango keke na popo ti azo, na lekengo acharrue na ajoug.” Mara ti kusala tongaso ayeke kete ye pepe, teti zo ti kpakango keke ti giriri alingbi pepe ti vo keke ti lo. Peut-être lo yeke sigigi ti soro mbeni keke, lo dë ni, na lo ga na keke ni na da. Tongaso, Jésus ahinga peut-être akpale ti gingo kobe ti yanga ti lo, ti sala ngele na azo ti vongo ye, nga ti sala kusala nzoni na nginza so lo wara.

12. Ye wa afa na gigi so Joseph akui kozoni na Jésus, na so aye ti tene nyen la ni teti Jésus?

¹² Tongana kota zo ti amolenge ni kue, a lingbi ti tene so Jésus amu maboko ti bata sewa ni, mbilimbili teti a ba so Joseph akui kozoni na Jésus.b La Tour de Garde de Sion ti lango oko ti janvier 1900 (Angl.) atene: “Aye so azo amu pekoni atene Joseph akui na ngoi so Jésus angbâ pendere mingi, na lo mu na peko ti lo kusala ti kpakango keke nga lo ga lo so abata sewa ni. Ambeni mbage ti Tene ti Nzapa ayeda na ni, so na yâ ni a hiri Jésus mbeni zo ti kpakango keke, na a sala tene ti mama na aita ti lo, me ti Joseph pepe. (Marc 6:3) . . . Tongaso, a lingbi ti tene so Seigneur ti e amu yongoro ngoi ti angu 18 ti fini ti lo, a londo na ye so asi [so a sala tene ni Luc 2:41-49] ti si na ngoi ti batême ti lo, ti sala na asenge kusala ti fini.” Marie na amolenge ti lo, Jésus nga, ahinga peut-être vundu so aga na peko ti kuâ ti mbeni koli na babâ so a ndoye lo mingi.

13. Ngbanga ti nyen Jésus ato nda ti kusala ti lo na hingango ye, ndara, nga na kota tene ti bê so mbeni zo nde alingbi ti wara ni lâ oko pepe?

¹³ A yeke polele, a dü Jésus pepe na yâ mbeni fini so ye kue ayeke nzoni. Nde na so, lo hinga lo mveni fini ti asenge zo. Na pekoni, na ngu 29 N.E., ngoi asi awe teti Jésus ti sala kusala ti Nzapa so ayeke ku lo. Na hunzingo ti ngu ni so, lo kamata batême na yâ ngu na a dü lo tongana Molenge ti Nzapa ti yingo. ‘Yayu a lungula na lo,’ biani a fa so lo lingbi fadeso ti dabe na fini ti lo ti kozo na yayu, so andu abibe na atene ti bê so lo yeke na ni kozoni. (Luc 3:21, 22) Tongaso, Jésus ato nda ti kusala ti lo na hingango ye, ndara, na kota tene ti bê so mbeni zo nde alingbi ti wara lâ oko pepe. A yeke na lege ni so awasungo Évangile amu mingi ti mbage ti ambeti ti ala teti aye so asi na ngoi ti kusala ti Jésus. Atä so kue, ala lingbi la ni pepe ti fa peko ti aye kue so Jésus atene na asala. (Jean 21:25) Me ye so yingo ti nzoni-kue apusu ala ti sû na mbeti amu lege na e ti hinga bibe ti koli so ahon tanga ti azo kue.

Mara ti Zo so Jésus Ayeke Giriri

14. Tongana nyen aÉvangile afa Jésus tongana mbeni zo so ayeke na ndoye ti wâ nga na akota tene ti bê?

¹⁴ Asalango ye ti Jésus so asigigi na yâ aÉvangile ayeke ti mbeni koli so ayeke na ndoye ti wâ nga na akota tene ti bê. Ndali ti gbâ ti aye so asi, lo fa na gigi atene ti bê nde nde: mawa teti mbeni zo ti buruma (Marc 1:40, 41); vundu na ndo azo so asala nzala ti tene ni pepe (Luc 19:41, 42); mbilimbili ngonzo na tele ti azo ti gbiango nginza so bê asala ala (Jean 2:13-17). Tongana koli so aba mawa ti azo, ye alingbi ti sala si Jésus atoto, na lo honde pepe atene ti bê ti lo. Na ngoi so Lazare, kota kamarade ti lo akui, tongana lo ba Marie, ita ti Lazare ti wali, na toto, a ndu bê ti Jésus mingi si lo mveni atoto na ngule nga, lo toto na gbele azo kue.​—Jean 11:32-36.

15. Tongana nyen atene ti bê ti ndoye ti Jésus asigigi polele na lege so lo ba na lo sala ye na azo?

¹⁵ Atene ti bê ti ndoye ti Jésus ayeke mbilimbili polele na lege so lo ba na lo sala ye na ambeni zo nde. Lo yôro maboko na awanzinga nga na azo so a sala ngangu na ala, na mungo maboko na ala ti ‘wara lege ti hu âme ti ala.’ (Matthieu 11:4, 5, 28-30, NW) Kua akanga lege na lo pepe ti mu aye so atia azo so aba pasi, atä a yeke mbeni wali so ayeke na kobela ti mênë, so aga yeke ti ndu bongo ti lo, wala mbeni zo ti hiringo ye so ayeke waziba, so azo akanga yanga ti lo gba. (Matthieu 9:20-22; Marc 10:46-52) Jésus ayeke gi ye ti nzoni na yâ azo na lo gonda ala; me, lo yeke nga ndulu ti gboto mê tongana a hunda tongaso. (Matthieu 16:23; Jean 1:47; 8:44) Na mbeni ngoi so amu awali na nene ni mingi pepe, Jésus asala ye na ala na yango iri na yekiango ndo so alingbi. (Jean 4:9, 27) A yeke nda ni la si mbeni bungbi ti awali ayeke ndulu ti sala na lo na lege ti aye ti ala mveni.​—Luc 8:3.

16. Ye wa afa so Jésus aba fini na akungba na lege ni?

¹⁶ Jésus aba fini na lege ni. Akungba ayeke pepe kozo ye na lê ti lo. A lingbi ti tene so na lege ti tene ti kungba, lo yeke na ye mingi pepe. Lo tene so lo yeke “na ndo oko pepe ti zia li ti Lo dä.” (Matthieu 8:20) Na oko ngoi ni, Jésus ayeke kono ngia ti azo. Tongana lo gue na mbeni matanga ti mariage, so biani mozoko, hengo bia, na salango ngia ayeke lakue na yâ ni, a yeke polele so lo yeke kâ pepe ti mingo ngia ti matanga ni. Biani, Jésus asala kozo ye ti kpene ti lo kâ. Tongana vin ahunzi awe, lo gbian ngu aga pendere vin, mbeni ye ti nyon so “asala si bê ti zo aduti na ngia.” (Psaume 104:15; Jean 2:1-11) Na lege so matanga ni alingbi ti ngbâ ti gue, na fini-wali nga na koli ni awara biani kpale pepe. Ziango aye ti lo na ndo so alingbi akiri asigigi polele na lege so a sala tene ti angoi mingi ahon so Jésus asala kusala ngangu na aninga dä.​—Jean 4:34.

17. Ngbanga ti nyen a yeke ye ti dongo bê pepe so Jésus ayeke giriri Wafango ye ti Kota Ahon, na afango ye ti lo afa nyen na gigi?

¹⁷ Jésus ayeke giriri mbeni Wafango ye ti Kota Ahon. Mingi ti afango ye ti lo afa na gigi atâ ye ti fini ti lâ oko oko, aye so lo hinga ni nzoni. (Matthieu 13:33; Luc 15:8) Mbeni kode ti fango ye ti lingbi na ti lo ayeke pepe​—lakue a yeke polele, a kpengba pepe, na a sala kusala. Ye ti kota ahon so ayeke ye so lo fa. Fango ye ti lo afa na gigi kota nzala ti lo ti fa na azo so amä lo abibe, atene ti bê, na alege ti Jéhovah.​—Jean 17:6-8.

18, 19. (a) Jésus afa Babâ ti lo na lege ti atapande wa so ayapu? (b) Fade a yeke ba ye wa na yâ article ti peko?

¹⁸ Na salango kusala mingi na atapande, Jésus afa Babâ ti lo na gigi na lege ti atapande so ayapu, so zo alingbi pepe ti glisa ni hio. A yeke mbeni ye ti sala ngbongboro tene gi tongaso na ndo ti be-nzoni ti Nzapa. A yeke nga mbeni ye nde ti haka Jéhovah na mbeni babâ so amu pardon, so ye andu bê ti lo mingi ti ba kiringo ti molenge ti lo si lo “kpe, lo mu lo, na lo hunu yanga ti lo.” (Luc 15:11-24) Na kengo ngangu ngobo ti salango ye so asala si amokonzi ti lege ti vorongo aba asenge zo na sioni lê, Jésus afa so Babâ ti lo ayeke mbeni Nzapa so zo alingbi ti ga ndulu na lo, so aye toto ti mbeni zo ti kamata lampo so ayeke na tâ be-ti-molenge ahon sambela ti fandara ti mbeni Farizien, zo ti baba. (Luc 18:9-14) Jésus afa Jéhovah tongana mbeni Nzapa so abi bê na ndo zo, so ahinga lawa mbeni kete tiri atï na sese. Jésus adë bê ti adisciple ti lo: “I zia mbito asala i pepe; ngele ti i ayeke ngangu ahon ngele ti atiri mingi.” (Matthieu 10:29, 31) A yeke na lege ni so bê ti azo adö “ndali ti lege ti fango ye” ti Jésus na ala ga ndulu na lo. (Matthieu 7:28, 29, NW) Ni la, na mbeni ngoi “azo mingi mingi” angbâ ndulu na lo teti alâ ota, atä kobe ayeke na ala pepe!​—Marc 8:1, 2.

¹⁹ E lingbi ti kiri singila teti so Jéhovah afa na gigi na yâ Tene ti lo bibe ti Christ! Ye oko, tongana nyen e lingbi ti gi ti lë na ti fa na gigi bibe ti Christ na yâ asalango ye ti e na ambeni zo nde? Fade a yeke ba ye so na yâ article ti peko.

[Akete Tene na Gbe Ni]

Mo Dabe Mo?

• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene e manda ti hinga “bibe ti Christ”?

• Songo wa Jésus ayeke na ni kozoni na fini ti lo ti zo na sese?

• Na ngoi ti fini ti lo na ndo sese, adutingo na angangu wa Jésus ahinga lo mveni?

• Ye wa aÉvangile afa na gigi na ndo salango ye ti Jésus?

[Foto na lembeti 3]

Jésus akono na yâ mbeni kota sewa, peut-être na ye mingi pepe

[Afoto na lembeti  6]

Bê ti awafango ye adö ndali ti gbungo nda ti ye na akiringo tene ti Jésus so ayeke na ngu 12