“Ala duti na siriri na azo kue”

“Tongana lege ni ayeke dä, na ala lingbi ti sara mbeni ye, zia ala duti na siriri na azo kue.”​—AROM. 12:18.

1, 2. (a) Jésus amû wango wa na adisciple ti lo? (b) Na ndo wa la e lingbi ti wara wango na ndo ti ye so e lingbi ti sara na gbele kangango lege?

NA BÏ so si na ndade ni lo kui, Jésus atene na adisciple ti lo so fade azo ti dunia so ayeke kanga lege na ala. Lo fa ndani na abazengele ti lo, lo tene: “Tongana ala yeke fade ti dunia so, ka dunia ni ayeke ye mingi ye so ayeke ti lo. Me teti so ala yeke ti dunia so pëpe, na mbi soro ala nde na yâ ti dunia ni, ndani la dunia so ake ala.”​—Jean 15:19.

² Na lege ti ye so asi na lo, bazengele Paul ahinga so atënë ti Jésus so ayeke tâ tënë. Na yâ ti use mbeti ti lo na kamarade ti lo Timothée, Paul atene: “Mo mû tâ gi peko ti fango ye ti mbi, ti dutingo ti mbi, ti ye so mbi ye ti sara, ti mabe ti mbi, ti kangango bê ti mbi ti ku ye, ti ndoye so mbi yeke na ni nga ti gbungo ngangu so mbi gbu, ti aye ti ngangu so a sara na mbi, ti apasi so mbi bâ.” Lo kiri lo tene: “Tâ tënë, azo kue so aye ti gbu tënë ti Nzapa ngangu na yâ ti gigi ti ala na sarango beoko na Christ Jésus, a yeke sara ande aye ti ngangu na ala nga.” (2 Tim. 3:10-12). Na aRomainchapitre 12 ti mbeti ti lo na aChrétien ti Rome, Paul amû wango ti ndara na ala na ndo ti lege so ala lingbi ti sara ye na gbele kangango lege. Atënë ti lo alingbi ti fa lege na e na ngoi ti nda ni so.

“Sara aye so ayeke nzoni”

3, 4. E lingbi ti sara kusala na wango so ayeke na aRomain 12:17 so tongana nyen: (a) na yâ ti sewa so ambeni membre ni avoro Jéhovah pëpe? (b) na mbage ti azo so ayeke na tere ti e?

³ Diko aRomain 12:17. Paul afa so tongana a sara ngangu na e, a lingbi e kiri na ni pëpe. Ti dengi mê na wango so ayeke kota ye teti asewa so ambeni membre ni avoro Jéhovah pëpe. Na yâ ti mariage, koli wala wali so ayeke Témoin ti Jéhovah ayeke sara ngangu ti kiri na sioni tënë pëpe wala ti sara ye ti sioni pëpe na mba ti lo so asara sioni na lo. ‘Kiringo sioni teti sioni’ ayeke ga na ye ti nzoni pëpe. Me sarango tongaso alingbi ti sara si kpale ni akiri aga ngangu.

⁴ Paul afa mbeni nzoni lege ni, lo tene: “Ala sara aye so ayeke nzoni na lê ti azo kue.” Tongana, na yâ ti da, mbeni wali asara tënë na nzoni bê na koli ti lo so asara sioni tënë na ndo ti atënë ti mabe ti lo, a lingbi ti kanga lege na mbeni kpale ti ga kota (aProv. 31:12). Carlos so ayeke fadeso mbeni membre ti sewa ti Béthel, afa tongana nyen mama ti lo ahon ndo ti kangango lege ti babâ ti lo na sarango ye lakue na nzoni bê nga na sarango kusala ti da na lege ni. Carlos atene: “Mama awa e amolenge ni lakue ti ne babâ ti e. Mbeni ngia ayeke dä so mama ayeke hunda na mbi mingi ti tene mbi na babâ e sara atâa so ngia ni so anzere na mbi mingi pëpe. Me ngia ni asara si tere ti babâ anzere.” Na nda ni, lo yeda ti manda Bible na lo wara batême. Na sarango “aye so ayeke nzoni na lê ti azo kue”, fani mingi tongana akota kpale asi, aTémoin ti Jéhovah ahon ndo ti bibe ti kengo zo na mungo maboko na azo so ayeke na tere ti ala.

Tongana nyen ti woko sarango ngangu na “alê ti wâ”

5, 6. (a) Na lege wa a lingbi ti bungbi “alê ti wâ” na ndo ti li ti mbeni zo? (b) Fa mbeni ye so asi so afa tongana nyen ti sara ye alingbi na wango so ayeke na aRomain 12:20 alingbi ti ga na ye ti nzoni.

⁵ Diko aRomain 12:20. Na sorongo atënë so ayeke na yâ ti versê so, kite ayeke pëpe so Paul abibe ti lo na tënë so ayeke na aProverbe 25:21, 22 so atene: “Tongana wato ti mo ayeke na nzara, mo mû na lo kobe, lo te; tongana lo yeke na nzara ti ngu, mo mû na lo ngu, lo nyon. Tongaso fade mo zia lê ti wâ na ndo ti li ti lo, na fade L’Éternel afuta mo.” Tongana e bâ wango so ayeke na aRomain chapitre 12, Paul aye pëpe ti tene so ziango alê ti wâ na ndo ti li ti zo so ake mo ayeke ti sara sioni na lo wala ti bi kamene na lê ti lo. Nde na so, versê ti aProverbe so (so akpa tere na atënë ti Paul na aRomain) afa kode so giriri ayeke tö na atênë so lor na argent ayeke na yâ ni. Charles Bridges, wandara ti ngu 1800 ti si na ngu 1900, atene: “Ti tö wen so akpengba mingi si awoko, a yeke zia ni gi tongaso na lê ti wâ pëpe; a yeke zia alê ti wâ angoro ni kue. Na pekoni a bungbi gbâ ti alê ti wâ na ndo ni. Legeoko tongana ti so wâ ayeke woko wen so akpengba, a yeke ngangu ti tene mbeni zo angbâ gi ti ke mbeni mba ti lo so ayeke sara ye na mbage ti lo na nzoni bê, na ndoye nga ayeke bibe na lo mingi.”

⁶ Tongana “alê ti wâ”, akusala so a sara na nzoni bê na mbage ti azo so ake awakua ti Jéhovah alingbi ti ndu bê ti ala na peut-être ala yeke zia lege ti sarango sioni na ala. Akusala so a sara na nzoni bê alingbi ti sara ngangu na ndo ti azo ti gbian bango ndo ti ala na mbage ti awakua ti Jéhovah na tënë ti Bible so ala yeke fa. Bazengele Pierre atene: “Ala duti na nzoni sarango ye na popo ti azo ti amara, si na yâ ti ye so azo ni ayeke tene ala yeke asioni zo, ala mû gloire na Nzapa na peko ti so ala bâ anzoni kusala ti ala, na lango so lo ga ti bâ kua so a sara.”​—1 Pi. 2:12.

“Duti na siriri na azo kue”

7. Siriri so Christ azia na adisciple ti lo ayeke nyen? A lingbi ti pusu e ti sara nyen?

⁷ Diko aRomain 12:18. Na ndangba bï so Jésus na abazengele ti lo aduti ndo oko, lo tene na ala: “Mbi zia siriri na ala, mbi mû na ala siriri ti mbi.” (Jean 14:27). Siriri so Christ azia na adisciple ti lo ayeke siriri ti bê so ala wara na ngoi so ala hinga so Jéhovah Nzapa na Molenge ti lo andoye ala na abâ ala na nzoni lê. Siriri ti bê so alingbi ti pusu e ti duti na siriri na amba ti e. Atâ Chrétien aye siriri nga ala yeke azo so asara si siriri amaï.​—Mat. 5:9.

8. Tongana nyen e lingbi ti sara si siriri amaï na yâ ti sewa nga na yâ ti congrégation?

⁸ Mbeni lege ti sara si siriri amaï na yâ ti sewa ayeke ti leke hio akpale tongana lege ayeke dä ahon ti zia si aga kota (aProv. 15:18; aÉph. 4:26). A yeke ye so a lingbi ti sara nga na yâ ti congrégation. Bazengele Pierre azia kamba na popo ti tombango peko ti siriri na batango menga (1 Pi. 3:10, 11). Jacques nga kue, na peko ti so lo mû wango ngangu na ndo ti nzoni sarango kusala na menga ti e na ti kpe mbanda na papa, lo tene: “Kozoni kue, ndara so alondo na nduzu ayeke nzoni-kue; nga a yeke sara ye na siriri, a yeke sara ye na lege ni, a yeke nduru ti mä tënë, a hinga ti sara nzoni bê mingi na zo nga a si singo na anzoni lengo, a yeke sara kangbi na popo ti azo pëpe, a yeke handa lê ti zo pëpe. Nga, a yeke lu ngongoa ti lengo ti ye so ayeke mbilimbili na yâ ti siriri ndali ti ala so ayeke sara si siriri amaï.”​—Jacq. 3:17, 18.

9. Na ngoi so e yeke sara ngangu ti “duti na siriri na azo kue”, a lingbi e bata nyen na li ti e?

⁹ Na aRomain 12:18 so, Paul afa so tënë ti sarango si siriri amaï angbâ gi na yâ ti sewa nga na yâ ti congrégation pëpe. Lo tene so a lingbi e “duti na siriri na azo kue.” Na popo ti azo so, a yeke wara avoizin ti e, amba ti e ti place ti kua, amba ti e ti ekole nga na azo so e yeke tingbi na ala na fango tënë. Ye oko, bazengele ni avuru lê ti tënë ni, lo tene: “Tongana lege ni ayeke dä, na ala lingbi ti sara mbeni ye.” So ti tene ti sara ye kue so e lingbi ti sara ti “duti na siriri na azo kue” me na sarango hange si e doro akpengba-ndia ti Nzapa pëpe.

Futango kula ayeke ti Jéhovah

10, 11. Na aRomain 12:19 Paul amû wango wa? Ngbanga ti nyen wango so ayeke na lege ni?

¹⁰ Diko aRomain 12:19. Même na mbage ti “azo so aye ti mä [e] pëpe” nga so aye kusala ti e pëpe, wala azo so ake e polele, a lingbi e “kanga bê ti [e] na gbe ti ye ti sioni” na e sara ye “na ngangu pëpe”. (2 Tim. 2:23-25). Paul amû wango na aChrétien ti futa kula ala wani pëpe, me ti “zia lege na ngonzo ti Nzapa ti sara ye.” E so e yeke aChrétien, e hinga so a yeke ti e pëpe ti futa kula. Mbeni wasungo psaume atene: “Mo sara ngonzo pëpe, na mo zia ngonzo ti wâ; zia bê ti mo agi mo pëpe, teti a handa mo ti sara sioni.” (Ps. 37:8). Salomon nga amû wango so: “Mo tene pëpe, fade mo futa kula ti sioni; mo ku L’Éternel, na fade Lo sö mo.”​—aProv. 20:22.

¹¹ Tongana azo so ake e asara sioni na e, a yeke na lege ti ndara ti zia ni na Jéhovah. A yeke na lo ti bâ na ngoi wa lo lingbi ti se ala. Paul atene nga: “A sû na Mbeti ti Nzapa, a tene: ‘Jéhovah atene: Futango kula ayeke ti mbi, fade mbi si mbi yeke kiri na futa na zo.’ ” (Bâ Deutéronome 32:35.) Tongana e tara ti futa kula e wani, e yeke sara ye na fandara, so ti tene e sara ye so gi Jéhovah la alingbi fade ti sara ni. Na ndo ni, e yeke fa so e yeke na mabe pëpe na zendo ti Jéhovah so: “Fade mbi si mbi yeke kiri na futa na zo.”

12. Lawa nga tongana nyen ngonzo ti Jéhovah ayeke londo ti ga?

¹² Na chapitre oko ti mbeti so lo tokua na aRomain, Paul atene: “Ngonzo ti Nzapa alondo na yayu ti ga na tere ti asarango ye kue so ayeke nde na ye so Nzapa aye nga na aye kue so ayeke mbilimbili pëpe ti azo so ayeke pete ndo ti tâ tënë na mbeni lege so ayeke mbilimbili pëpe.” (aRom. 1:18). Fade ngonzo ti Jéhovah ayeke londo na yayu ti ga na lege ti Molenge ti lo na ngoi ti “kota ye ti vundu.” (Apoc. 7:14). Fade aye so kue “afa polele so fango ngbanga ti Nzapa ayeke mbilimbili,” tongana ti so Paul afa pekoni na yâ ti mbeni mbeti so lo sû, lo tene: “Teti biani na lê ti Nzapa a yeke na lege ni ti tene lo kiri peko ti vundu na azo so ayeke sara ye ti vundu na ala, me ti ala, so ala yeke bâ pasi na ye ti vundu, e na ala e yeke wu pupu na ngoi so Seigneur Jésus ayeke sigigi na yayu, lo na angangu ange ti lo, na yâ ti mbeni menga-wa, tongana lo yeke futa kula na azo so ahinga Nzapa pëpe nga na azo so asara ye alingbi pëpe na nzoni tënë na ndo ti Seigneur ti e Jésus.”​—2 aThes. 1:5-8.

Hon ndo ti sioni na lege ti ye ti nzoni

13, 14. (a) Ngbanga ti nyen bê ti e adö pëpe tongana a kanga lege na e? (b) Tongana nyen e lingbi ti iri tënë nzoni na ndo ti azo so asara ye ti ngangu na e?

¹³ Diko aRomain 12:14, 21. So e hinga biani e tene fade Jéhovah ayeke sara aye so lo leke ti sara, na mbeto pëpe e lingbi ti mû ngangu ti e kue ti sara na kusala so lo mû na e ti sara, so ayeke fango “nzoni tënë ti royaume . . . na ndo ti sese kue so azo ayeke dä”. (Mat. 24:14). E hinga so kusala so ayeke zia ngonzo ande na bê ti awato ti e, teti so Jésus atene ni na e kozo awe, lo tene: “Fade ala yeke ga azo so amara kue ake ala ndali ti iri ti mbi.” (Mat. 24:9). Tongaso, bê ti e adö pëpe wala bê ti e anze pëpe tongana a kanga lege na e. Bazengele Pierre atene: “Aita so mbi ndoye ala mingi, zia li ti ala aga kirikiri pëpe ndali ti wâ ti akpale so ayeke na popo ti ala, so asi na ala ti tara ala; zia li ti ala aga kirikiri pëpe mo bâ mo tene mbeni ye ti ndima si ayeke si na ala so. Ahon ti zia si li ti ala aga kirikiri, ala ngbâ ti duti na ngia ndali ti so ala nga ala yeke azo so ayeke bâ apasi so Christ abâ.”​—1 Pi. 4:12, 13.

¹⁴ Ahon ti bata ngonzo na bê ti e na tere ti azo so asara ye ti ngangu na e, e yeke gi ti fa ye na ala, teti e hinga so ambeni ayeke sara ye ni so na mbana pëpe (2 aCor. 4:4). E yeke sara ngangu ti mä wango ti Paul so lo tene: “Ala ngbâ ti iri tënë nzoni na ndo ti azo so ayeke sara ye ti ngangu na ala, ala iri tënë nzoni na li ti azo, me ala deba azo pëpe.” (aRom. 12:14). Mbeni lege ti iri tënë nzoni na ndo ti azo so ake e ayeke ti sambela ndali ti ala. Na yâ ti Fango ye ti lo na ndo ti hoto Jésus atene: “Ala ngbâ ti ndoye awato ti ala na ti sara ye ti nzoni na azo so ake ala, ti iri tënë nzoni na ndo ti azo so ayeke deba ala, ti sambela ndali ti azo so ayeke zonga ala.” (Luc 6:27, 28). Bazengele Paul ahinga na ndo ti lo wani so mbeni zo ti sarango ye ti ngangu na atâ Chrétien alingbi ti ga mbeni disciple ti Jésus so ayeke be-ta-zo nga ti ga mbeni wakua ti Jéhovah so asara na lo na bê kue (aGal. 1:13-16, 23). Na yâ ti mbeni mbeti ti lo, Paul atene: “Na ngoi so azo ayeke zonga e, e yeke iri tënë nzoni na ndo ti ala; na ngoi so azo ayeke sara ye ti ngangu na e, e yeke kanga bê; na ngoi so azo ayeke buba iri ti e, e yeke voro yanga na ala.”​—1 aCor. 4:12, 13.

15. Tâ nzoni lege ti hon ndo ti sioni na lege ti ye ti nzoni ayeke so wa?

¹⁵ Tongaso, tâ Chrétien ayeke mä tënë ti ndangba versê ti aRomain chapitre 12 so atene: “Zia si sioni ahon mo na ngangu pëpe, me mo ngbâ ti hon ndo ti sioni na lege ti ye ti nzoni.” Satan la ayeke gunda ti aye ti sioni kue (Jean 8:44; 1 Jean 5:19). Na yâ ti suma so a fa na bazengele Jean na yâ ti mbeti ti Apocalypse, Jésus afa so aita ti lo so a soro ala ti gue na yayu “[a]sö benda na ndo ti [Satan] ngbanga ti mênë ti Molenge ti ngasangbaga ni nga ngbanga ti ye so ala yeke fa tënë na ndo ni”. (Apoc. 12:11). Ye so afa so tâ nzoni lege ti songo benda na ndo ti Satan nga na sioni sarango ye ti lo na ndo ti aye ti ngoi ti fadeso ayeke ti sara ye ti nzoni na lege ti kusala ti e ti fango nzoni tënë ti Royaume.

Duti na ngia na yâ ti beku

16, 17. Nyen la aRomain chapitre 12 afa na e na ndo ti (a) ye so a lingbi e sara na fini ti e? (b) lege so a lingbi e sara ye na yâ ti congrégation? (c) lege so a lingbi e sara ye na mbage ti azo so ayeke aTémoin ti Jéhovah pëpe?

¹⁶ Ye so e bâ na nduru tënë na yâ ti aRomainchapitre 12 ti mbeti ti Paul na aChrétien ti Rome adabe ti e na aye mingi. E manda so e so e mû tere ti e na Jéhovah, a lingbi e duti nduru ti sara asacrifice. Yingo ti Nzapa apusu e ti mû asandaga na bê ti e kue, teti hingango ndo ti e afa na e biani so sarango tongaso ayeke ye so bê ti Nzapa aye la. Yingo ayeke tongana wâ na yâ ti tere ti e nga e sara kua na amatabisi ti e nde nde na bê ti e kue. E sara kusala na tâ be-ti-molenge na hingango akatikati ti e, nga na sarango ye kue so ayeke na ngangu ti e ti bata dutingo beoko ti e ti aChrétien. E mû lege ti yambango agene nga e fa so e hinga biani ti zia tere ti e na place ti amba ti e.

¹⁷ A-Romain chapitre 12 afa na e nga tongana nyen ti sara ye na gbele ti kangango lege. A lingbi e kiri sioni teti sioni pëpe. A lingbi e hon ndo ti kangango lege na sarango aye so ayeke nzoni. Tongana lege ayeke dä, sân ti doro akpengba-ndia ti Bible, a lingbi e sara ngangu ti duti na siriri na azo kue. E lingbi ti sara ni na yâ ti sewa, na yâ ti congrégation, na mbage ti avoizin, na place ti kua, na ekole nga na fango tënë. Atâa azo ake e polele, e yeke sara ngangu ti e kue ti hon ndo ti sioni na lege ti ye ti nzoni, na hingango so futango kula ayeke ti Jéhovah.

18. Awango ota so a mû na e na aRomain 12:12 ayeke so wa?

¹⁸ Diko aRomain 12:12. Na ndo ti anzoni wango kue so Paul amû, lo kiri lo zia ambeni ota na ndo ni. Teti so e lingbi pëpe ti sara aye so kue sân ti tene Jéhovah amû maboko na e, bazengele ni awa e ti “ngbâ lakue ti sambela.” Ye so ayeke mû lege na e ti sara ye alingbi na mbeni wango ni so atene e “gbu ngangu na yâ ti aye ti vundu.” Ti hunzi na ni, a lingbi e bata li ti e gi na ndo ti ye so Jéhovah aleke ti sara teti e, na e “duti na ngia na yâ ti beku” ti fini ti lakue lakue, na yayu wala na sese.

Mo dabe ti mo na ni?

• A lingbi e sara ye tongana nyen na gbele kangango lege?

• A lingbi e gi ti sara si siriri amaï na ndo wa? E yeke sara ni tongana nyen?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e gi ti futa kula e wani pëpe?

[Foto na lembeti 16]

Ti mû maboko na amba ti e amû lege na e ti hon ndo ti bibe ti kengo zo

[Foto na lembeti 17]

Mo yeke sara ngangu ti maï siriri na yâ ti congrégation?