A lingbi ti wara tâ dengo bê na ndo wa?
“Nzapa na Babâ ti Seigneur ti e Jésus Christ, . . . alungula vundu ti e na yâ pono ti e kue”.—2 ACORINTHIEN 1:3, 4.
MBENI ngangu kobela alingbi ti sala si mbeni zo abâ tele ti lo so ye kue ahunzi na lo awe na yâ fini. Yengingo ti sese, kota pupu ti ngu, nga na kota nzara azia ambeni zo na mbeni ye oko pëpe na tele ti ala. Bira alingbi ti sala si ambeni zo ti yâ ti sewa akui; a lingbi ti buba ada wala ti pusu ambeni mveni ti da ti dö aye ti ala kue ti zia na ti kpe. Salango ye wala fango ngbanga so ayeke na lege ti mbilimbili pëpe alingbi ti sala si ambeni zo abâ tele ti ala so mbeni ndo ti gue dä ti wara dengo bê ayeke dä oko pëpe. Azo so aye ti vundu tongaso asi na ala ayeke tâ na kota nzara biani ti wara dengo bê. A lingbi ti wara ni na ndo wa?
2 Ambeni zo nga ambeni bungbi so a zia na sese ayeke sala ngangu ti mû dengo bê na azo. A yeke nzere mingi na azo tongana a tene na ala atënë ti nzobe. Nga, ti mû na azo aye tongana kobe, da, na bongo so ayeke kota ye na yâ fini ti ala, ayeke mû maboko na ala teti mbeni ngoi ti wara ambeni ye so atia ala. Ye oko, gi Jéhovah oko so ayeke tâ Nzapa si alingbi ti leke biaku aye ti sioni kue so asi na peko ti angangu kpale si a kiri a ga nzoni, na ti ga na mara ti mungo maboko so alingbi tâ na ni biani, si mara ti akpale tongaso akiri asi mbeni lâ pëpe. Na ndo lo, Bible atene: “Sala tënë nzoni na Nzapa na Babâ ti Seigneur ti e Jésus Christ, Babâ ti be-nzoni, na Nzapa ti lungula vundu kue, Lo so alungula vundu ti e na yâ pono ti e kue, si e lingbi lungula vundu ti azo so ahu pono, e lungula vundu ti ala legeoko tongana Nzapa alungula vundu ti e.” (2 aCorinthien 1:3, 4). Tongana nyen Jéhovah ayeke lungula vundu wala adë bê ti e?
A ndu tâ ye so ayeke na gunda ti akpale ni
3 Azo kue na ndo sese ayeke mbilimbili-kue pëpe, na dutingo ti ala so ayeke ye so ala wara tongana ye ti héritier na peko ti siokpari ti Adam; ye so aga na akpale mingi mingi so ayeke si na nda ni na kuâ (aRomain 5:12). Ye ni akiri aga sioni mingi teti so Satan Zabolo ayeke “mokonzi ti sese so”. (Jean 12:31; 1 Jean 5:19). Tâ tënë, Jéhovah afa mawa ti bê ti lo teti aye ti vundu so asi na azo; me lo ngbâ gi ge pëpe. Lo to Molenge ti lo ngengele oko tongana mbeni sandaga ti kota ngele ti zi azo, na Lo tene na e so a lingbi ti zi e na gbe ti akpale so aga na peko ti siokpari ti Adam tongana e fa so e yeke na mabe na yâ Molenge ti Lo (Jean 3:16; 1 Jean 4:10). Nzapa atene nga so fade Jésus Christ, so a mû na lo ngangu kue na yayu nga na sese, ayeke futi Satan na bungbi ti aye ti lo ti sioni kue na sese.—Matthieu 28:18; 1 Jean 3:8; Apocalypse 6:2; 20:10.
4 Ti mû lege na e ti zia bê kue na azendo ti lo, Nzapa abata na mbeti gbâ ti aye so afa so ye kue so lo yeke fa tënë ni kozoni ayeke ga tâ tënë (Josué 23:14). Lo sala si a wara na yâ Bible mbeni tondo ti ye so lo sala ti zi awakua ti lo na yâ ambeni ye so, na bango ndo ti zo, ala lingbi fade pëpe ti sö fini ti ala (Exode 14:4-31; 2 aGbia 18:13–19:37). Nga, na lege ti Jésus Christ, Jéhovah afa na gigi so ye so lo leke ti sala andu tënë ti “kiri ngangu na ala so tele ti ala ayeke na ngangu pëpe”, na même ti zingo akuâ (Matthieu 9:35; 11:3-6). Lawa si aye so kue ayeke ga ande tâ tënë? Na kiringo tënë na ni, Bible asala tënë ti angoi ti lâ ti nda ni ti aye ti sese so aga ngbele ye awe, na lo fa so na pekoni, fade afini yayu na fini sese ti Nzapa ayeke duti dä. Aye so Jésus afa pekoni ague biani oko na aye so e yeke bâ laso.—Matthieu 24:3-14; 2 Timothée 3:1-5.
Dengo bê teti mbeni mara so ayeke na yâ ye ti vundu
5 Na bango lege so Jéhovah asala na ye na mbage ti Israël ti giriri, e manda tongana nyen lo dë bê ti ala na ngoi ti ye ti vundu. Lo dabe ala na mara ti Nzapa wa lo yeke. Ye so a sala si ala lingbi ti zia bê ti ala kue na lo. Jéhovah apusu aprophète ti lo ti sala kusala na angangu tapande ti fa na gigi tâ kota kangbi so ayeke na popo ti Lo tâ Nzapa so ayeke na fini, na ayanda so alingbi oko pëpe ti mû maboko na ala mveni wala na awavorongo ala (Esaïe 41:10; 46:1; Jérémie 10:2-15). Tongana Jéhovah atene na Esaïe: “I lungula vundu, i lungula vundu na bê ti azo ti Mbi”, lo yeke pusu lani prophète ti lo ti sala kusala na atapande nga na atënë so afa peko ti aye so Lo créé, ti gboto lê ngangu na ndo kota ti Lo Jéhovah tongana oko tâ Nzapa.—Esaïe 40:1-31.
6 Na mbeni ngoi, Jéhovah amû dengo bê na fango tâ ngoi so a yeke ga ande ti zi na azo ti lo, atâa ngoi ni ayeke ndulu ti si wala a ngbâ yongoro kâ. Tongana ngoi ti zingo ala na Egypte ayeke pusu lani ndulu, lo tene na azo ti Israël so a yeke sala pasi na ala: “Fade Mbi sala si mbeni ye oko ti futi kodoro aga na ndo Pharaon, na ndo Egypte; na nda ni, fade lo zia i gue.” (Exode 11:1). Tongana amara ota ate mbele ti ga ti sala bira na Juda na lâ ti Gbia Josaphat, Jéhovah atene na ala so fade Lo yeke ga “kekereke” ti mû maboko na ala (2 Chronique 20:1-4, 14-17). Na mbeni mbage nga, Esaïe asala tënë ti zingo ala na ngbâa na Babylone, na lo sû ni na mbeti ndulu na angu 200 kozoni si a si. A mû nga gbâ ti akete tënë na ndo ni na lege ti Jérémie angu 100 kozoni si a zi ala na ngbâa. Aprophétie so akpengba lani biani awakua ti Nzapa tongana ngoi ti zingo ala ayeke pusu ndulu.—Esaïe 44:26–45:3; Jérémie 25:11-14.
7 Ye so apika bê mingi ayeke so fani mingi, a yeke wara na yâ azendo so a mû ti dë bê ti azo ti Nzapa, anzene nzene tënë so andu Messie (Esaïe 53:1-12). Tongana angu ayeke hon, ye so amû beku na azo so ayeke be-ta-zo na ngoi so atara mingi mingi asi na ala. Na Luc 2:25, e diko: “Bâ, mbeni zo ayeke na Jérusalem, iri ti lo ayeke Siméon; zo so ayeke mbilimbili, na lo bata tënë ti Nzapa; lo yeke ku ye so alungula vundu ti Israël [wala, ye so adë bê ti Israël, na biani dengo bê ni andu tënë ti gango ti Messie]. Yingo Vulu ayeke na ndo lo”. Siméon ahinga lani tënë na ndo gango ti Messie so a fa ni na yâ Mbeti ti Nzapa, na kungo gango tâ tënë ti prophétie so asala ngangu nzoni na ndo fini ti lo. Lo hinga lani nzoni kue pëpe tongana nyen si prophétie so ayeke ga ande tâ tënë, na lo mveni angbâ na fini aninga pëpe ti bâ na lê ti lo tongana nyen si salut so a fa tënë ni kozo aga tâ tënë. Ye oko, lo wara ngia mingi tongana lo bâ lê ti Zo so ayeke ga ande “Salut” ti Nzapa.—Luc 2:30.
Dengo bê so a mû na lege ti Christ
8 Na ngoi so Jésus Christ ayeke sala lani kusala ti lo na sese ge, lo mû lakue pëpe na azo ni mungo maboko so ala yeke ku fade na yâ li ti ala na mbage ti lo. Ambeni zo asala lani nzara mingi ti wara mbeni Messie so ayeke zi ande ala na gbe ti joug ti Rome so ala ke tënë ni. Me Jésus apusu lani pëpe azo ti ke yanga-ti-komande; lo tene na ala ti “mû na César ye so ayeke ti César”. (Matthieu 22:21). Ye so Nzapa aleke ti sala andu ye mingi ahon gi senge zingo azo na gbe ti komandema ti ambeni zo ti poroso. Azo aye lani ti zia Jésus gbia, me lo tene so fade lo yeke ‘kä tele ti lo na kuâ ti zi azo mingi’. (Matthieu 20:28, Fini Mbuki, 1995; Jean 6:15). Ngoi ni ade lani ti lingbi pëpe teti lo ti ga gbia, na ngangu ti komande so a yeke mû ande na lo ayeke londo na Jéhovah, me pëpe na mbage ti gbâ ti azo so aye gi ti wara ye.
9 Dengo bê so Jésus aga na ni asigigi na lege ti “nzo tënë ti royaume ti Nzapa”. A yeke lani tokua so Jésus afa na ndo kue so lo gue dä (Luc 4:43). Lo gboto lê mingi ti fa so tokua ni andu biani akpale so azo ayeke tingbi na ni lâ oko oko, na lo sala tongaso na fango na gigi ye so lo yeke sala ande teti azo na lâ ni so lo yeke komande tongana Messie. Lo mû na azo so abâ pasi nzara ti ngbâ lakue na fini, tongana lo sala si ala so abâ ndo pëpe na asala tënë pëpe awara sava ti tele (Matthieu 12:22; Marc 10:51, 52), lo sava ala so mbage ti tele ti ala anze (Marc 2:3-12), lo kaï asioni kobela na tele ti aita ti lo ti Israël (Luc 5:12, 13), na tongana lo lungula na tele ti ala ambeni kobela ti ngangu nde (Marc 5:25-29). Lo ga na kota dengo bê na azo ti sewa so ayeke toto na vundu tongana lo zingo amolenge ti ala na kuâ (Luc 7:11-15; 8:49-56). Lo fa na gigi so lo yeke na ngangu ti kanga lege na apupu ti ngangu na nga ti mû na azo mingi mingi kobe so alingbi na nzara ti ala (Marc 4:37-41; 8:2-9). Na ndo ni nga, Jésus afa na ala akpengba-ndia so afa tongana nyen ti duti na fini. Akpengba-ndia so alingbi ti mû maboko na ala ti leke nzoni akpale so ala yeke tingbi na ni na ngoi ni so, na a yeke sala ande si bê ti ala asi na beku teti komandema ti mbilimbili na gbe ti Messie. Ni la, tongana Jésus ayeke sala kusala ti lo na sese, lo dë gi pëpe bê ti ala so ayeke mä lo na mabe, me lo zia nga na sese gunda ti mbeni ye so ayeke kpengba azo teti angu saki mingi so ayeke ga na pekoni.
10 Angu 60 na ndo ni na pekoni so Jésus amû fini ti lo ti zo na sandaga, na a zingo lo na popo ti akuâ ti wara fini na yayu, yingo ti Nzapa apusu bazengele Jean ti sû na mbeti: “Akete molenge ti mbi, mbi sala ye so na mbeti na i, si i sala siokpari pëpe. Na tongana mbeni zo asala siokpari, e yeke na Avocat [“wamungo maboko”, NW] na tele ti Babâ, Jésus Christ, Zo Ti Mbilimbili. Na Lo yeke sacrifice-ti-futa teti siokpari ti e, me gi ti e pëpe, me ti azo kue nga.” (1 Jean 2:1, 2). Ngbanga ti aye ti nzoni so sandaga so Jésus amû ti tele ti lo so ayeke mbilimbili-kue, e wara tâ kota dengo bê mingi. E hinga so e lingbi ti wara pardon ti siokpari ti e, mbeni nzoni yingo-ti-hinga, mbeni nzoni songo na Nzapa, nga beku ti fini ti lakue lakue.—Jean 14:6; aRomain 6:23; aHébreu 9:24-28; 1 Pierre 3:21.
Yingo vulu asala kusala ti dë bê ti azo
11 Na ngoi so lo yeke na abazengele ti lo na ndangba bï kozoni na kuâ ti lo ti sandaga, Jésus asala tënë ti mbeni ye nde so Babâ ti lo ti yayu ayeke mû ni ti dë bê ti ala. Lo tene: ‘Fade mbi hunda Babâ ti tokua mbeni Wamungo maboko na ala [Wadengo bê; na yanga ti Grec a yeke pa·raʹkle·tos]. Lo yeke ngbâ na ala lakue. Lo yeke yingo so afa tâ tënë’. Jésus adë bê ti ala, lo tene: ‘Wamungo maboko ni ayeke Yingo Vulu . . . Lo yeke fa ande na ala nda ti aye kue. Lo yeke dabe ti ala na aye so kue mbi fa na ala.’ (Jean 14:16, 17, 26, FM 95). Tongana nyen yingo vulu adë lani bê ti ala biani?
12 Abazengele awara lani fango ye mingi na tele ti Jésus. Ala lingbi lâ oko pëpe ti girisa ye so asi na ala, me fade ala yeke dabe ala na aye so lo tene biani na ala? Teti so ala yeke mbilimbili-kue pëpe na tongaso ala lingbi pëpe ti dabe ti ala na aye so kue a tene, fade li ti ala ayeke girisa na ndo ambeni kpengba wango-tene so a mû? Jésus adë bê ti ala so fade yingo vulu ayeke ‘dabe ti ala na aye so kue lo fa na ala.’ Ni la, angu miombe tongaso na peko ti kuâ ti Jésus, Matthieu awara lege ti sû kozo Évangile, so na yâ ni lo fa peko ti kpengba Fango ye so Jésus amû lani na ndo Hoto, gbâ ti aparabole ti lo na ndo Royaume, na nga yongoro lisoro ti lo na ndo fä ti singo ti lo. A hon angu 50 na pekoni, bazengele Jean awara lege ti sû mbeni tondo so zo alingbi ti zia bê ti lo kue dä na so amû gbâ ti anzene nzene tënë na ndo ndangba lango ti fini ti Jésus na ndo sese. Atondo so a sû ni na gbe ti yingo vulu amû wâ na bê ti azo même juska na ngoi ti e!
13 A hon ti dabe ti ala gi senge na aye so ala mä, yingo vulu afa ye na adisciple na a fa nga lege na ala ti gbu nda ti aye kue so Nzapa aleke ti sala. Na ngoi so Jésus ade lani na tele ti adisciple ti lo, lo fa na ala aye so ala gbu fade nda ni nzoni kue pëpe. Ye oko, na pekoni yingo vulu apusu Jean, Pierre, Jacques, Jude, na Paul ti sû atënë so afa nda ti maïngo ti ambeni ye so Nzapa aleke ti sala. Na lege so, yingo vulu asala kusala tongana wafango ye, ti mû tâ dengo bê so Nzapa ayeke fa lege na ala.
14 Amatabisi ti salango aye ti kpene nde nde, so aga na lege ti yingo vulu amû maboko ti bâ polele so Nzapa azi maboko ti lo na ndo Israël ti mitele awe, na fadeso maboko ti lo ayeke na ndo kongregation ti aChrétien (aHébreu 2:4). Lengo ti yingo so na yâ fini ti zo oko oko ayeke nga lani mbeni kpengba ye so a mû lege ti hinga na ala so biani ayeke adisciple ti Jésus (Jean 13:35; aGalate 5:22-24). Nga, yingo ni akpengba azo ti kongregation so ti duti atémoin so ayeke na kamene wala mbito pëpe.—Kusala 4:31.
A mû maboko na ala na yâ pono so ahon ndo ti ala
15 Ala so kue amû tele ti ala na Jéhovah na ayeke be-biani na lo, a yeke sala ngangu na ala na ambeni lege (2 Timothée 3:12). Ye oko, aChrétien mingi awara aye ti pono so ayeke tâ ngangu mingi. Na ngoi ti laso, ambeni awara sana na mbage ti gbâ ti azo so abungbi oko ti sala ngangu na ala, na a bi ala na yâ akando ti pasi, ada ti kanga, na akando ti kusala ti sana na yâ ambeni dutingo so a sala zo pëpe ti duti na fini dä. Ayanga-ti-komande alondo na tele ti ala ti sala ngangu na ala, wala ala zia si ambeni zo so ake ndia asala sioni na aChrétien sân ti tene a fâ ngbanga na ndo ti azo so. Nga, aChrétien awara angangu kpale ti seni wala akota kpale na yâ sewa ti ala. A lingbi nga ti sala ngangu na ndo mbeni Chrétien biazo so amû maboko na aita ti lo mingi na yâ vorongo ti hon ndo ti akpale ti ngangu. Na yâ aye tongaso, mbeni zo so ayeke mû wango ti kpengba na mba ti lo alingbi nga ti duti na kota nzara ti wara wango so akpengba lo mveni.
16 Na ngoi so Gbia Saül ayeke tomba lani David ti fâ lo, David ague na mbage ti Nzapa ti wara mungo maboko; lo tene: “O Nzapa, Mo mä sambela ti mbi”. Na lo tene nga: “Fade mbi kpe na gbede ti kpangbi ti Mo ti bata tele ti mbi”. (Psaume 54:4, 6; 57:2). David awara lani mungo maboko ni? Biani, lo wara ni. Na ngoi ni so, Jéhovah asala kusala na prophète Gad nga na prêtre Abiathar ti fa lege na David, na Lo sala kusala na Jonathan molenge ti Saül, ti kpengba maseka-koli David (1 Samuel 22:1, 5; 23:9-13, 16-18). Jéhovah amû nga lege na aPhilistin ti lï na sese ni ti nzi ye, na ye so asala si Saül azia lege ti tombango David.—1 Samuel 23:27, 28.
17 Jésus Christ lo mveni awara lani pono ti ngangu mingi na ngoi so lo yeke pusu ndulu na nda ti fini ti lo ge na sese. Lo hinga lani nzoni mingi na lege wa tambela ti lo alingbi ti sala ngangu na ndo iri ti Babâ ti lo ti yayu na nga lo hinga nzoni mingi ye so salango ye tongaso alingbi ti ga na ni na ndo kekereke ti azo kue. Lo sambela na bê ti lo kue, na même “vundu agbu Lo mingi”. Nzapa asala kue si Jésus awara mungo maboko so a lingbi lo wara ni teti ngoi ti ngangu so.—Luc 22:41-44.
18 Ngangu so a sala giriri na aChrétien na pekoni so a zia na sese gere ti kongregation na kozo siècle ayeke tâ sioni mingi, a sala si a kangbi yâ ti ala kue kirikiri na akodoro nde nde na gigi ti Jérusalem; a ngbâ gi abazengele. A gbu akoli na awali na yâ da ti ala na a gboto ala dandara na gigi. Dengo bê wa Nzapa amû lani na ala? Lo dë bê ti ala na lege ti Tënë ti lo so ala yeke na ‘anzoni ye ti mosoro so ayeke ngbâ lakue lakue’, mbeni ye ti héritier so a yeke futi lâ oko pëpe na yayu na tele ti Christ (aHébreu 10:34, FM 95; aEphésien 1:18-20). Tongana ala ngbâ lakue ti fa tënë, ala yeke bâ so yingo ti Nzapa ayeke na ala, na aye so asi na ala amû mbeni nda ti tënë nde na ala ti duti na ngia.—Matthieu 5:11, 12; Kusala 8:1-40.
19 Tongana ngoi ayeke hon, Saul (Paul) so lani a sala ngangu mingi na azo, abâ so a to nda ti sala ngangu na lo ngbanga ti so lo ga Chrétien. Na ndo zoa ti Chypre, mbeni zo ti yorö ayeke dä so atara ti kanga lege na kusala ti Paul na tenengo atënë ti wataka, na so yâ ni aba kirikiri. Na kodoro ti Galatie, azo abo Paul na tênë, na ala zia lo gi na ngoi so ala pensé so lo kui awe (Kusala 13:8-10; 14:19). Na Macédoine, a pika lo na keke (Kusala 16:22, 23). Na pekoni so azo mingi na Ephèse abungbi oko ti sala ngangu na lo, lo sû tënë so na mbeti: “Pono so ahon ndo ti e biani, na bê ti e atene fade e ngbâ na fini pëpe. Biani, na lê ti e, e kui awe”. (2 aCorinthien 1:8, 9). Me gi na yâ oko mbeti so, Paul asû atënë ti dengo bê so a fa pekoni na use paragraphe ti article so.—2 aCorinthien 1:3, 4.
20 Tongana nyen mo lingbi ti sala ti mû mara ti dengo bê tongaso? Na ngoi ti e so azo mingi ayeke na kota nzara ti wara dengo bê so tongana ye ti vundu asi na ala, ngbanga ti mbeni kpale ti ndagigi so asala ngangu na ndo fini ti azo saki mingi wala ngbanga ti ye ti vundu so asala ngangu gi na ndo fini ti ala mveni. Na yâ article ti peko, e yeke bâ ande tongana nyen ti dë bê ti ala na yâ aye so oko oko.
Mo dabe mo na ni?
• Ngbanga ti nyen dengo bê so Nzapa amû ayeke kota ahon atanga ni kue?
• Dengo bê wa a mû ni na lege ti Christ?
• Tongana nyen yingo vulu asala kusala ti dë bê ti azo?
• Fa ambeni tapande ti dengo bê so Nzapa amû tongana awakua ti lo atingbi na pono ti ngangu mingi.
[Ahundango tënë ti manda na ye]
1. Aye wa, tongana a si, alingbi ti pusu azo ti duti tâ na kota nzara ti wara dengo bê?
2. Ngbanga ti nyen dengo bê so Jéhovah amû ayeke ti lo nde mingi?
3. Na lege wa dengo bê so Nzapa amû andu tâ ye so ayeke na gunda ti akpale ti azo?
4. (a) Ye wa Jéhovah asala ti mû lege na e ti zia bê kue na azendo ti lo ti lungula vundu? (b) Tongana nyen Jéhovah amû maboko na e ti hinga lawa si e yeke wara dengo bê so?
5. Tongana lo yeke dë bê ti Israël ti giriri, Jéhovah agboto lê ti ala na ndo nyen?
6. Aye wa Jéhovah ayeke fa ni ngoi na ngoi na ndo lâ ni so a yeke zi na azo ti lo?
7. Atënë wa a yeke yôro ka fani mingi na yâ azendo so andu zingo azo ti Nzapa? Na ye so asala lani ngangu tongana nyen na ndo azo ti Israël so ayeke be-ta-zo?
8. Tongana nyen mungo maboko so Jésus aga na ni ague nde na ye so azo ni mingi aku fade na yâ li ti ala na mbage ti lo?
9. (a) Jésus ayeke fa lani tokua ti dengo bê wa? (b) Tongana nyen Jésus afa lani so tokua ni andu biani akpale so azo ayeke tingbi na ni? (c) Kusala ti Jésus azia lani na sese gunda ti ye wa?
10. Aye wa sandaga ti Jésus amû lege na e ti wara?
11. Mbeni ye ti dengo bê wa Jésus amû nga zendo ni kozoni si lo kui?
12. Tongana nyen kusala so yingo vulu asala tongana wamungo maboko teti adisciple ti dabe ti ala na aye, amû lege ti ga na tâ dengo bê na azo mingi?
13. Tongana nyen yingo vulu asala kusala lani tongana mbeni wafango ye teti akozo Chrétien?
14. Na yâ alege wa yingo vulu amû maboko na azo ti Jéhovah?
15. (a) Aye ti ngangu wa asi na aChrétien giriri nga laso? (b) Ngbanga ti nyen ala so ayeke mû atënë ti kpengba na amba ti ala alingbi nga ngoi na ngoi ti duti na kota nzara ti tene a kpengba ala?
16. Tongana David ayeke lani na gbe ti ye ti ngangu mingi, tongana nyen lo wara mungo maboko?
17. Na gbele pono ti ngangu, na ndo wa Jésus ague ti hunda mungo maboko?
18. Tongana nyen Nzapa adë bê ti akozo Chrétien so awara aye ti ngangu mingi?
19. Atâa so a sala ngangu mingi na lo, tongana nyen Paul abâ ti lo dengo bê so Nzapa amû?
20. Ye nyen e yeke bâ ande na yâ article ti peko?
[Afoto na lembeti 15]
Bible afa na e so Jéhovah amû dengo bê na zingo azo ti lo na yâ kpale
[Afoto na lembeti 16]
Jésus amû dengo bê tongana lo fa tënë, lo kaï kobela ti azo, na lo zingo akuâ
[Foto na lembeti 18]
Jésus awara mungo maboko so alondo na yayu