Atapande so afa ye na zo

ATAPANDE ayeke akpengba gbakuru ti fango na ye. Mingi ni ala yeke gboto lê ti azo, na ye so ayeke lë lengo ngangu mingi. Ala yeke pusu zo ti gbu li. Ala yeke zingo atënë ti bê ti zo, na tongaso ala lingbi peut-être ti ndu yingo-ti-hinga ti zo ni nga na bê ti lo. Na ambeni ngoi, mo lingbi ti sala kusala na atapande ti hon ndo ti mbeni sioni bibe. Ala yeke nga anzoni ye ti mû maboko ti bata ye na li. Mo yeke sala kusala na ala na yâ fango ye ti mo?

Atënë na lege ti fä ayeke atapande so asala kusala na atënë mingi pëpe; me ala lingbi ti sala si zo abâ aye ni na yâ ti li ti lo pendere mingi. Tongana a soro ala nzoni, ye so ala ye ti tene ayeke sigigi na bê ti lo. Me a lingbi mbeni wafango ye akiri amû ngangu na nene ti ala na lege so lo fa ambeni nda ti tënë na ndo ni. Bible asi singo na atapande so e lingbi ti manda ye dä.

To nda ni na ahakango ye. Ahakango ye ayeke atënë na lege ti fä so akpengba pëpe ahon atanga ni kue. Tongana a yeke gi tongo nda ni ti mo la ti sala kusala na atapande, peut-être mo yeke bâ so a yeke nzoni ti to nda ni na ahakango ye. Mingi ni tënë “tongana” ayeke ga kozoni na ala. Atâa so ala yeke haka aye use so ayeke kamême nde na mba, ahakango ye tongaso ayeke gboto lê na ndo mbeni ye so aye ni use kue ayeke na ni. Bible asi singo na atënë ti fä so a sala kusala na aye so a créé (akeke, anyama nga na aye so ayeke na lê ti nduzu), nga na aye so asi na azo. Psaume 1:3 atene so mbeni zo so ayeke diko lakue Tënë ti Nzapa ayeke “tongana keke so a lu na tele ti ngu so ayeke sua,” mbeni keke so ayeke lë lengo mingi nga ayeke hule pëpe. A tene so zo ti sioni ayeke “tongana bamara” so ayeke lango ti ku nyama so lo ye ti gbu (Ps. 10:9). Jéhovah amû zendo na Abraham so wungo ti hale ti lo ayeke ga ande “tongana atongoro ti yayu” nga “tongana mbutu so ayeke na tele ti kota ngu ti ingo”. (Gen. 22:17). Na ndo kpengba songo so Jéhovah asala si a lingbi ti duti na popo ti lo na mara ti Israël, Nzapa atene: “Legeoko tongana ceinture agbu ngbonda ti zo,” tongaso nga lo yeke sala si Israël na Juda agbu lo.​—Jér. 13:11.

Ayanga ti kodoro so a sû na Bible giriri asala kusala nga na mbeni tënë na lege ti fä nde ti gboto lê na ndo aye use so ayeke nde mingi ayeke na ni. A yeke sala tënë mo bâ mo tene mbeni ye oko ayeke tâ gi mbeni ye ni so ayeke nde, na tongaso a yeke mû salango ye ti mbeni oko ti mû na mbeni ye ni nde. Jésus atene na adisciple ti lo: “I yeke lumière ti sese so.” (Mat. 5:14). Na fango sioni so salango tënë kirikiri alingbi ti sala, disciple Jacques asû na mbeti, lo tene: “Menga ni ayeke wâ.” (Jacq. 3:6). David ahe bia so na Jéhovah, lo tene: “Mo yeke Tênë ti mbi na Gbada Ti Bira ti mbi.” (Ps. 31:4). Tongana a soro mara ti hakango ye tongaso nzoni, mingi ni a hunda ti fa nda ti ye mingi pëpe wala oko pëpe. Teti so lo yeke ndulu mingi, ye so asala si a kiri a mû ngangu na lo. A lingbi ti mû maboko na azo so ayeke mä mo ti dabe ti ala na mbeni tënë na mbeni lege so senge salango tënë tongaso alingbi fade ti sala pëpe.

Na yâ salango tënë ti lâ oko oko, azo ayeke kono yâ ti atënë ahon ndo ni ti tene a ndu amba ti ala. Jésus asala kusala na kode so ti fa mbeni kpengba tënë so zo alingbi ti girisa ni pëpe, tongana lo hunda: “Teti nyen mo bâ kete keke so ayeke na lê ti ita ti mo? me mo gi bê ti mo pëpe tënë ti kota keke ti da so ayeke na lê ti mo.” (Mat. 7:3). Kozoni ti tene mo tara ti sala kusala na kode so wala na mbeni nde, manda ti sala kusala nzoni na ahakango ye.

Sala kusala na atapande. Ahon ti sala kusala na mbeni tënë na lege ti fä, mo lingbi peut-être ti soro ti sala kusala na atapande, atâa a yeke tâ ye wala pëpe, tongana agbakuru ti fango na ye. Atapande aye ti gue ka nde na ye so zo aye ti si dä, tongaso a lingbi a sala kusala na ala nzoni. A lingbi a sala kusala na mara ti atapande tongaso gi ti mû ngangu na atënë so ayeke kota ye, na a fa ala na mbeni lege so asala si zo adabe ti lo na tënë ni, me pëpe gi na mbaï ni.

Atâa so a yeke atapande kue pëpe si a lingbi a duti tâ ye so asi, a lingbi ala fa na gigi abango ndo nga na aye so asi biani. Ni la, tongana Jésus ayeke fa tongana nyen a lingbi a bâ awasiokpari so agbian bê ti ala, lo fa tënë ti lo na salango tënë na ndo nzerengo tele ti mbeni koli so awara ngasangbaga ti lo so agirisa (Luc 15:1-7). Jésus atene lani mbeni mbaï ti kiri tënë na mbeni koli so agbu lani pëpe nda ti nene ti ye so Ndia aye biani ti tene na lege ti komandema so ahunda ti ndoye zo so ayeke ndulu na lo. A yeke mbaï ti mbeni zo ti Samarie so amû maboko na mbeni koli so azo azia kä na tele ti lo. Zo ti Samarie ni asala ye so na pekoni so mbeni prêtre nga na mbeni Lévite asala tongaso pëpe (Luc 10:30-37). Tongana mo manda ti bâ nzoni abango ndo nga na asalango ye ti azo, mo lingbi ti sala kusala nzoni na gbakuru ti fango na ye so.

Prophète Nathan atene peko ti mbeni ye so asi biani pëpe ti zingo na Gbia David. Mbaï ni alë lengo ngbanga ti so a sala si David alingbi pëpe ti gi ti zi tënë na li ti lo. Mbaï ni andu mbeni koli ti mosoro so ayeke na angasangbaga mingi nga mbeni koli wanzinga so ayeke gi na kete molenge ti ngasangbaga ti wali so lo bata lo na ndoye mingi. David mveni ayeke lani mbeni berger, na tongaso lo lingbi ti hinga atënë ti bê ti mveni ti kete molenge ti ngasangbaga so. David asala ngonzo na tele ti koli zo ti mosoro so na lege ni, lo so agbu molenge ti ngasangbaga so koli wanzinga ni aye lo mingi. Na pekoni Nathan atene tâ polele na David: “Mo yeke zo ni so!” Tënë ni andu bê ti David, na lo gbian bê ti lo biani (2 Sam. 12:1-14). Na tarango peko ti ye fani mingi, mo lingbi ti manda ti sala tënë na ndo aye so andu atënë ti bê na mbeni lege so anzere na zo.

A lingbi ti gboto na yâ atondo ti Bible atapande so ayeke nzoni ti fa na ye. Jésus asala ye so na atënë mingi pëpe tongana lo tene: “I dabe i na wali ti Lot.” (Luc 17:32). Tongana lo yeke fa anzene nzene ye na ndo fä ti singo ti lo, Jésus asala tënë ti “lâ ti Noé”. (Mat. 24:37-39). Na aHébreu chapitre 11, bazengele Paul adi iri ti akoli na awali 16 tongana atapande ti mabe. Tongana mo yeke hinga Bible nzoni mingi, mo yeke wara ande lege ti gboto akpengba tapande na yâ ye so Bible atene na ndo aye nga na azo.​—aRom. 15:4; 1 aCor. 10:11.

Na ambeni ngoi, mo lingbi peut-être ti bâ so a yeke nzoni ti mû ngangu na mbeni tënë na lege ti mbeni ye so asi na ngoi ti laso. Ye oko, na salango tongaso, sala hange si mo sala kusala gi na aye so a gi nda ni nzoni. Kpe atënë so alingbi ti zia kamene senge senge na lê ti mbeni oko ti azo so ayeke mä mo. Kpe nga atënë so ayeke gboto lê na ndo mbeni tënë so ambeni zo ayeda na ni pëpe, so andu kota li ti tënë ni pëpe. Dabe mo nga so a lingbi nda ti salango kusala na ye ni ayeke dä. Fa anzene nzene tënë senge pëpe, so aye ti gboto lê nde na ye so devoir ti mo aye ti si dä.

A yeke mä yâ ni ande? Atâa tapande ni ayeke tongana nyen, a lingbi a si na mbeni mbilimbili ye so mo zia na gbele mo. Tongana mo tingbi ni pëpe na ye so mo yeke sala tënë na ndo ni, a yeke si ande na ye so mo zia na gbele mo?

Na pekoni so Jésus asala tënë ti adisciple ti lo tongana “lumière ti sese”, lo kiri lo zia na ndo ni ambeni tënë na ndo lege so a yeke sala kusala na mbeni lampe nga na ndo kungba so ye so aga na ni na ndo ala (Mat. 5:15, 16). Na peko ti tapande ti ngasangbaga so agirisa, lo sala tënë na ndo ngia so ayeke na yayu ndali ti mbeni wasiokpari so agbian bê ti lo (Luc 15:7). Nga, na peko ti mbaï ti lo na ndo nzoni zo ti Samarie, Jésus ahunda na zo ti lisoro ti lo mbeni mbilimbili tënë, nga na pekoni lo mû mbeni kpengba wango tâ gi na lo (Luc 10:36, 37). Me ti tapande na ndo amara nde nde ti sese, nga ti tapande na ndo ti lungo le-kobe na yaka, Jésus afa nda ni gi na azo so tâ be-ti-molenge apusu ala si ala hunda nda ni na lo. Lo fa ni na gbâ ti azo ni pëpe (Mat. 13:1-30, 36-43). Lango ota kozoni na kuâ ti lo, Jésus afa mbeni tapande na ndo azo ti fango yaka ti vigne so ayeke azo ti fango zo. Lo fa pëpe ye so atingbi na ni; na a hunda nga na lo ti sala tongaso pëpe. ‘Akota sacrificateur na aFarizien ahinga Lo sala tënë so na iri ti ala.’ (Mat. 21:33-45). Tongaso, tapande ni mveni, bango ndo ti azo so ayeke mä ni nga ye so mo zia na gbele mo ti si dä ayeke sala si mo yeke bâ wala a lingbi mo fa ye so atingbi na ni, nga, tongana a hunda tongaso, a lingbi mo fa ni ndulu wala pëpe.

Ti maï kode ti sala kusala nzoni na atapande ahunda ngoi, me ngangu so mo sala alingbi na ni. Atapande so a soro ni nzoni ayeke nzere na bê. A sala si tënë ti mo ayeke na ngangu so mingi ni senge salango tënë alingbi pëpe ti duti na ni.