Nzoni salango kusala na ahundango tënë

NDALI ti so ahundango tënë ahunda akiringo tënë, atâa na yanga wala na yâ ti li, ala lingbi ti mû maboko na azo so ayeke mä mo ti bâ so tënë ni andu ala. Ahundango tënë alingbi ti mû maboko na mo ti to nda ti alisoro na ti kangbi atënë so amû ngangu na zo. Mo so mo yeke wamungo diskur nga wafango ye, mo lingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti zingo nzara ti azo, ti mû maboko na mbeni zo ti gi ti hinga nda ti mbeni tënë wala ti mû ngangu na ye so mo yeke tene. Tongana mo sala kusala nzoni na ahundango tënë, mo lingbi ti wa ambeni zo ti gbu li, ahon ti tene ala mä tënë gi mango. Zia na gbele mo mbeni ye ti si dä, na hunda atënë na mbeni lege so asala si mo si na ye so.

Ti pusu zo ti sala lisoro. Tongana mo yeke na fango tënë, duti ndulu ti bâ alege so mo yeke na ni ti tisa azo ti fa tënë ti bê ti ala tongana ala ye ti sala tongaso.

A-Témoin mingi ayeke to nda ti apendere lisoro gi na hundango, “Mo hunda tele ti mo lâ oko awe . . . ?” Tongana ala soro mbeni hundango tënë so ayeke biani na yâ ti li ti azo mingi, ala hinga biani so fango tënë ni ayeke nzere ande. Atâa tongana hundango tënë ni ayeke fini ye na lê ti zo ni, a lingbi ti pusu lo ti gi ti hinga nda ni. Ala lingbi ti to nda ti sala tënë ti aye nde nde na lege ti atënë tongana “Mo tene ti mo nyen . . . ?”, “Ti bê ti mo . . . ?” nga “Mo yeda so . . . ?”

Tongana Philippe, wafango nzo tënë, aga ndulu na mbeni kota zo ti Ethiopie so ayeke diko prophétie ti Esaïe na kota go, lo hunda lo, lo tene: “Mo hinga nda ti ye so mo yeke diko?” (Kus. 8:30). Hundango tënë so azi lege na Philippe ti fa nda ti atâ tënë na ndo Jésus Christ. Na salango kusala na mara ti hundango tënë tongaso, aTémoin ti laso awara azo so ayeke biani na kota nzara ti gbu nda ti tâ tënë ti Bible nzoni.

Tongana mo mû na ala lege ti fa atënë ti bê ti ala, azo mingi ayeke duti ande ndulu ti mä mo. Tongana mo hunda mbeni tënë awe, mä ndo nzoni. Kasa ndo pëpe, me sala ye na nzobe. Bâ na nene ni kiringo tënë ti zo ni. Gonda lo tongana mo lingbi ti sala tongaso na bê kue. Mbeni lâ, mbeni scribe “akiri tënë na ndara,” Jésus agonda lo, lo tene: “Mo yeke yongoro na royaume ti Nzapa pëpe.” (Marc 12:34). Atâa tongana mo yeda na tënë ti zo ni pëpe, mo lingbi ti kiri singila na lo ndali ti so lo fa tënë ti bê ti lo. Ye so lo tene alingbi peut-être ti sala si mo hinga mbeni bango ndo so a lingbi mo bi bê dä na yâ fango tâ tënë ti Bible na lo.

Ti fa akota tënë. Tongana mo yeke sala tënë na mbeni bungbi ti azo wala na zo oko, gi ti sala kusala na ahundango tënë kozo ti fa akota tënë. Gi ti hinga biani so ahundango tënë ni andu atënë so agbu biani bê ti azo so ayeke mä mo. Mo lingbi ti sala kusala na ahundango tënë so apusu zo ti gi nda ti ye, ndali ti so kiringo tënë ni asigigi polele hio pëpe. Tongana mo luti kete na pekoni so mo hunda tënë, nzara ti azo ni ayeke kiri ande ti kono ti mä ye so ayeke ga na pekoni.

Mbeni lâ, Prophète Michée asala kusala na ahundango tënë mingi. Na pekoni so lo hunda ye so Nzapa aku na mbage ti azo so ayeke voro lo, prophète ni ahunda ambeni tënë osio na ndo ni. Hundango tënë oko oko amû kiringo tënë so zo alingbi ti mû ni. Ahundango tënë so kue aleke azo so amä lo ti wara kpengba kiringo tënë so lo tene na hunzingo ti lisoro ti lo (Mi. 6:6-8). Mo lingbi ti sala mara ti ye tongaso na ngoi so mo yeke fa ye? Tara ti sala ni.

Ti fa nda ti mbeni tënë. A lingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti mû maboko na azo ti bâ nzoni fango nda ti atënë so aga na peko ti tele. Jéhovah asala ye so, na ngoi so lo yeke tene mbeni ngangu tënë na Israël, tongana ti so a fa na Malachie 1:2-10. Kozoni kue, lo tene na ala: “Mbi ndoye i giriri.” Ala bâ lani na nene ni pëpe ndoye so, tongaso lo hunda, lo tene: “Esaü ayeke ita ti Jacob pëpe?” Na pekoni Jéhovah afa dutingo yangbato ti Esaü tongana ye so afa na gigi so, ndali ti sioni ti ala, Nzapa ake azo ti mara ni so. Lo kiri lo sala tënë, lo mû atapande so lo bungbi na ahundango tënë ti gboto lê na ndo salango ye ti Israël so abâ na nene ni pëpe ndoye ti lo. A leke ambeni hundango tënë ni mo bâ mo tene aprêtre so ayeke be-ta-zo pëpe si ayeke hunda ni. Ambeni hundango tënë ni ayeke ti so Jéhovah la ahunda na aprêtre ni. Lisoro so azingo atënë ti bê ti e nga agboto lê ti e; tâ tënë ti ye ni ayeke polele; zo alingbi ti girisa tënë ni pëpe.

Ambeni wamungo diskur ayeke sala kusala nzoni mingi na ahundango tënë tongaso nga. Atâa so ala ku pëpe ti tene azo akiri tënë ni na yanga ti ala, azo so ayeke mä ala ayeke kiri tënë ni na yâ ti li ti ala, mo bâ mo tene na yâ ti lisoro.

Na ngoi so e yeke manda Bible na zo, e yeke sala kusala na mbeni kode so apusu wamandango ye ni ti mû mbage dä. Biani, a yeke duti ande ye ti nzoni mingi tongana wamandango ye ni amû gi pëpe akiringo tënë ti aparagraphe ni. Na nzobe, hunda ambeni tënë na ndo ni ti fa nda ti ye na lo. Na ndo anene tënë, wa lo ti sala kusala na Bible tongana gunda ti kiringo tënë ti lo. Mo lingbi peut-être ti hunda nga: “Tongana nyen ye so e yeke sala tënë na ndo ni andu mbeni tënë nde so e manda ni awe? A yeke kota ye ngbanga ti nyen? A lingbi a ndu fini ti e tongana nyen?” Mara ti kode tongaso ayeke lë lengo mingi ahon gi ti fa tënë so mo mveni mo yeda na ni wala ti fa mo mveni nda ti ambeni tënë na ndo ni. Na lege so, mo yeke mû maboko na wamandango ye ni ti voro Nzapa gi tongaso pëpe, me ti gbu li nga.

Tongana mbeni wamandango ye agbu nda ti mbeni tënë pëpe, kanga bê ti mo. Peut-être lo yeke gi ti haka ye so mo yeke tene na ye so lo mä na bê na ni teti angu mingi awe. Ti fa tënë ni na mbeni lege nde alingbi ti mû maboko. Ye oko, ngoi na ngoi a hunda ti sala kusala na atënë so akpengba pëpe. Sala kusala mingi na Mbeti ti Nzapa. Sala kusala na atapande. Na tele ti aye so, sala kusala na ahundango tënë so akpengba pëpe, na so apusu zo ni ti gbu li na ndo aye so ayeke polele.

Ti sigigi na atënë so ayeke na gbe ti bê ti zo. Na ngoi so azo ayeke kiri tënë, ala yeke fa lakue na gigi pëpe tâ gi tënë ti bê ti ala mveni. Ala lingbi peut-être ti mû kiringo tënë so ala bâ mo ye. Ni la, a hunda ti sala ye na ndara (aProv. 20:5). Tongana ti so Jésus asala lani, mo lingbi peut-être ti hunda: “Mo mä [na bê na, NW ] tënë so?”​—Jean 11:26.

Tongana bê ti mingi ti adisciple ti Jésus aso ndali ti ye so lo tene, na ala dö lo azia, Jésus ahunda na abazengele ti lo ti fa na gigi tënë ti bê ti ala. Lo hunda ala, lo tene: “I nga, i ye ti zia Mbi?” Pierre afa tënë ti bê ti ala, lo tene: “Seigneur, fade e gue na zo nyen? Mo yeke na tënë so amû fini ti lakue lakue. E mä na bê awe, na e hinga Mo yeke Lo Ti Nzoni-kue ti Nzapa.” (Jean 6:67-69). Na mbeni ngoi nde, Jésus ahunda adisciple ti lo, lo tene: ‘Azo atene Molenge Ti Zo ayeke Zo nyen?’ Lo kiri lo hunda mbeni tënë so apusu ala ti fa ye so ayeke na yâ ti bê ti ala mveni. ‘Me i tene Mbi yeke Zo nyen?’ Pierre akiri tënë, lo tene: “Mo yeke Christ, Molenge Ti Nzapa so ayeke na fini.”​—Mat. 16:13-16.

Na ngoi so mo yeke manda Bible na mbeni zo, mo lingbi peut-être ti bâ so a yeke ye ti nzoni ti sala tongaso na ndo ambeni tënë. Mo lingbi ti hunda peut-être: “Azo so mo na ala ayeke na place ti kua (wala ekole) oko abâ tënë so tongana nyen?” Nga hunda: “Mo bâ ti mo ni tongana nyen?” Tongana mo hinga tâ ye so ayeke na bê ti zo, ye so ayeke mû lege na mo wafango ye ni ti mû maboko mingi.

Ti mû ngangu na tënë. A lingbi nga ti sala kusala na ahundango tënë ti mû ngangu na atënë. Bazengele Paul asala ye so, tongana ti so a fa na aRomain 8:31, 32: “Tongana Nzapa ayeke na e, zo nyen alingbi ke e? Lo so agbanzi Molenge ti Lo pëpe, me Lo mû Lo teti e kue, fade Lo ke ti mû na e ye kue legeoko na Lo?” Bâ so na yâ ye oko oko, hundango tënë ni afa anzene nzene ye na ndo atënë so aga kozo na ni.

Na pekoni so lo sala tënë na ndo ti fango ngbanga ti Jéhovah na tele ti gbia ti Babylone awe, Prophète Esaïe afa na gigi kota tënë ti bê ti lo, lo tene: “L’Eternel Ti Sabaoth aleke ye so na bê ti Lo, na zo nyen alingbi sala si ye so aga senge? Lo ye tïtî Lo, na zo nyen alingbi sala si tïtî Lo akiri?” (Es. 14:27). Na lege ti atënë so ayeke na yâ ni, ahundango tënë tongaso afa na gigi so zo alingbi pëpe ti dë kite na ye so asigigi na yâ ni. A ku zo ti kiri tënë na ni pëpe.

Ti fa na gigi sioni bibe. Ahundango tënë so a leke ni nzoni ayeke nga akpengba gbakuru ti fa na gigi sioni bibe. Kozoni si lo sava mbeni koli, Jésus ahunda tënë so na aFarizien nga na ambeni wandara ti Ndia, lo tene: “Ndia amû lege na zo ti lungula kobela na lâ ti sabbat? wala pëpe.” Na pekoni so lo sava zo ni awe, lo kiri lo hunda mbeni tënë, lo tene: “Tongana i yeke na lele wala bagara so atï na dungu, fade zo nyen na popo ti i agboto lo na gigi na lâ ti sabbat pëpe?” (Luc 14:1-6). Lo ku nga kiringo tënë pëpe, na zo akiri tënë pëpe. Ahundango tënë ni afa na gigi sioni bê ti ala.

Ngoi na ngoi, même atâ Chrétien alingbi ti bi bê na lege ni pëpe. Ambeni Chrétien ti Corinthe ti giriri ague na aita ti ala na gbele ngbanga ti leke akpale so ala lingbi fade ti leke ni na popo ti ala mveni. Paul aleke tënë so tongana nyen? Lo hunda ambilimbili tënë mingi ti leke yâ ti bango ndo ti ala.​—1 aCor. 6:1-8.

Na hakango peko ti ye fani mingi, mo lingbi ti manda ti sala nzoni kusala na ahundango tënë. Ye oko, girisa pëpe ti ne zo, mbilimbili tongana mo yeke sala tënë na ambakoro, azo so mo hinga ala nzoni pëpe nga azo so ayeke na ngangu ti komande. Sala kusala na ahundango tënë ti fa tâ tënë ti Bible na mbeni lege so anzere na zo.