Aye so mo lingbi ti sara ti fa tënë mingi

LANI, tongana ngoi ti tene Jésus atokua adisciple ti lo ti fa tënë ti Royaume asi awe, lo tene na ala: “Akobe ti fango ni ayeke mingi, me azo ti kua ni ayeke mingi pëpe.” Kua angbâ lani mingi ti sarango ni; ni la lo tene na pekoni: “Ala voro yanga na Wa ti kua ni ti tokua azo ti kua ti fâ akobe ti yaka ti lo.” (Mat. 9:37, 38). Jésus afa na adisciple ti lo tongana nyen ti sara kua ti ala ti fango tënë. Lo tene lani mbeni tënë so afa so ngoi ti tene a ku la ape. Lo tene: “Ala yeke hunzi tambela ti ala na yâ ti agbata ti Israël kue pëpe kozoni si Molenge ti zo aga.”—Mat. 10:23.

² Laso nga kue, aye angbâ mingi ti sara na yâ ti kua ti fango tënë. A doit ti fa nzoni tënë ti Royaume so kozoni si nda ni aga, na ngoi angbâ mingi pëpe (Marc 13:10). Teti so yaka ni aye ti sara tënë ti dunia so, dutingo ti e akpa terê na ti ngoi ti Jésus nga na adisciple ti lo, me kangbi ni ayeke so yaka ti e ni akono mingi ahon ti ngoi ti ala. Wungo ti e ayeke kete, tongana a haka ni na azo milliard mingi so ayeke na yâ ti dunia kue, me e hinga so nyen na nyen Jéhovah ayeke mû ande maboko na e. A yeke fa ande nzoni tënë ti Royaume so na yâ ti dunia kue, na pekoni nda ni ayeke ga na ngoi so Jéhovah afa. Eskê e yeke zia Royaume na kozo ndo na yâ ti fini ti e tongaso si e fa tënë mingi? Aye ti yingo wa la e lingbi ti zia na gbele e ti mû lege na e ti sara tongaso?

³ Ti fa ye so Jéhovah ayeke ku na mbage ti azo so amû terê ti ala na lo, Jésus atene: “Mo doit ti ndoye Jéhovah Nzapa ti mo na bê ti mo kue, na âme ti mo kue, na bibe ti mo kue nga na ngangu ti mo kue.” (Marc 12:30). Nzapa ahunda na e ti sara kua ti lo na âme ti e kue. Ye so aye ti tene so e yeke fa so e sara na Jéhovah na bê ti e kue nga e fa tâ biani so e mû terê ti e kue na lo na lege so e yeke sara kua ti lo na ngangu ti e kue (2 Tim. 2:15). Lege azi na e oko oko kue ti sara ni alingbi na dutingo ti e nga na ngangu ti e. Zia e bâ ambeni lege ni, na gi ti bâ aye wa la mo lingbi ti zia na gbele mo ti si dä ti sara kua ti mo ti fango tënë.

GA MBENI WAFANGO TËNË NA YÂ TI CONGRÉGATION

⁴ Azo kue so aga na yâ ti tâ tënë ayeke na pasa ti fa nzoni tënë. A yeke kota kua so Jésus amû na adisciple ti lo ti sara la (Mat. 24:14; 28:19, 20). Mingi ni, zo so aga disciple ti Jésus Christ ayeke komanse ti fa nzoni tënë gï na ngoi so lo mä ni. A yeke ye so André, Philippe, Corneille nga na ambeni zo asara lani la (Jean 1:40, 41, 43-45; Kus. 10:1, 2, 24; 16:14, 15, 25-34). Ye so aye ti tene so mbeni zo apeut ti fa nzoni tënë même kozo ti tene lo wara batême? En! Gï na ngoi so a bâ so mbeni zo alingbi awe ti ga mbeni wafango tënë so ade ti wara batême ape na yâ ti congrégation, lege azi na lo ti mû mbage na kua ti fango tënë da na da. Nga, ti lingbi na ngangu ti lo nga na dutingo ti lo, lo lingbi ti mû mbage na ambeni lege ti fango tënë ni nde.

⁵ Na peko ti so mbeni wafango tënë awara batême awe, kite ayeke dä ape so lo ye ti sara ye kue so lo peut ti sara ti mû maboko na azo ti mä nzoni tënë. Akoli nga awali ayeke na pasa ti mû mbage na kua ti fango tënë. E yeke na ngia ti sara si aye ti Royaume ague na devant, même si e mû gï mbage dä kete. Zo kue so apeut ti fa tënë mingi, na alege nde nde, ayeke duti ande na ngia mingi.

GUENGO NA NDO SO A BEZOIN AWAFANGO TËNË DÄ MINGI

⁶ A lingbi ti si so a yeke fa tënë lakue na yâ ti territoire ti congrégation ti mo, na a fa tënë ti témoin dä nzoni mingi. Ni la, mo peut ti bâ so mo lingbi ti gue na mbeni ndo nde so bezoin ti awafango tënë ayeke dä mingi (Kus. 16:9). Tongana mo yeke mbeni ancien wala mbeni wakua ti mungo maboko, mbeni congrégation alingbi ti duti na bezoin ti mungo maboko ti mo. Surveillant ti circonscription ti mo alingbi ti fa na mo ambeni ye so mo lingbi ti sara ti gue ti mû maboko na mbeni congrégation ti yâ ti circonscription ni. Tongana mo ye ti gue ti sara kua na mbeni ndo nde, so ayeke na yâ ti kodro ti mo, bureau ti filiale alingbi ti mû na mo ambeni sango so alingbi ti mû maboko na mo.

⁷ Mo ye ti gue ti sara kua na mbeni kodro-wande? Tongana a yeke tongaso, a lingbi mo gbu li na ndö ni nzoni si. Mo lingbi ti sara lisoro na ndö ni na a-ancien ti congrégation ti mo. Mara ti desizion tongaso ayeke sara ye ande na ndö ti mo nga na azo so mo na ala ayeke gue (Luc 14:28). Ye oko, tongana mo ye ti gue ti ninga kâ ape, peut-être a yeke nzoni mo ngbâ mo sara kua ni gï na yâ ti kodro ti mo awe.

⁸ Na yâ ti ambeni kodro, aita-koli so ayeke sara kua tongana a-ancien na yâ ti acongrégation ayeke aita so ade ti ninga na yâ ti tâ tënë ape. Ni la, aita-koli so asara terê ti ala kete ayeke yeda ti tene a-ancien so aga fini fini na yâ ti congrégation ti ala, me so aninga na yâ ti tâ tënë ahon ala, amû li ni na yâ ti congrégation ni. Tongana mo yeke mbeni ancien si mo ye ti gue na mara ti kodro tongaso, girisa pëpe so mo gue kâ ti mû place ti aita-koli ti ndo ni so ape. Me mo gue ti tene mo na ala asara kua. Wa ala ti zia ambeni kua na gbele ala na yâ ti congrégation nga ti yeda ti sara ni (1 Tim. 3:1). Tongana ambeni ye atambela pëpe tongana ti so a yeke sara na yâ ti kodro ti mo, kanga bê. Sara kua na akode so mo yeke na ni, tongana ancien, ti mû maboko nzoni na aita-koli ni. Na pekoni, tongana mo doit ti zia ala ti kiri na kodro ti mo, a-ancien ti ndo ni so alingbi ande ti sara kua ti ala nzoni na yâ ti congrégation ni.

⁹ Kozoni si bureau ti filiale afa na mo iri ti acongrégation so mo lingbi ti sara kua dä, a lingbi Komite ti service ti congrégation ti mo atokua mbeni lettre ti fa so mo lingbi. Atâa mo yeke ancien, wakua ti mungo maboko, pionnier wala senge wafango tënë, a lingbi a sû mbeti so na ndö ti mo. Komite ni ayeke zia demande ti mo na terê ti lettre ni so, na lo yeke mû ni kue ti tokua ni droit na filiale ti kodro so mo ye ti gue ti sara kua dä.

FANGO TËNË NA MBENI YANGA TI KODRO NDE

¹⁰ Ti kono yâ ti kua ti mo, peut-être mo ye ti manda mbeni yanga ti kodro nde, so na popo ni a yeke wara yanga ti awabuburu. Tongana mo zia na gbele mo ti manda mbeni yanga ti kodro nde ti fa na tënë, sara tënë ni na a-ancien nga na surveillant ti circonscription. Ala lingbi ti fa na mo aye so mo lingbi ti sara nga ti tene na mo ambeni tënë so alingbi ti kpengba mo. Na gbe ti fango lege ti bureau ti filiale, ambeni circonscription ayeke leke ti tene a sara mbeni ekole ti fa mbeni yanga ti kodro nde na awafango tënë so ayeke na kode mingi nga na apionnier, tongaso si ala lingbi ti fa tënë na mbeni yanga ti kodro nde.

KUA TI PIONNIER

¹¹ A yeke nzoni awafango tënë kue ahinga aye so a hunda ka ti sara kozo ti mû kua ti pionnier auxiliaire, pionnier permanent, pionnier spécial nga na ambeni kua ti ngoi kue nde. Tongana mbeni zo aye ti mû kua ti pionnier, a lingbi lo duti zo so awara batême awe, lo yeke na nzoni sarango ye nga dutingo ti lo amû lege na lo ti wara angbonga so a hunda ti wara ni nze oko oko na fango tënë. A yeke Komite ti service ti congrégation la ayeke yeda na demande ti ala so ahunda ti mû kua ti pionnier auxiliaire nga na pionnier permanent, me ti apionnier spécial, a yeke filiale la ayeke soro ala.

¹² A lingbi ti yeda na aita ti mû kua ti pionnier auxiliaire teti nze oko, teti mbeni wungo ti anze na peko ti terê wala ti gue na kua ni juska. Ala yeke mû kua ni alingbi na dutingo ti ala. Awafango tënë mingi ayeke na ngia ti mû kua ti pionnier auxiliaire na ambeni nze so ayeke nde mingi, na tapande na nze so Mémorial ayeke dä wala na nze ti vizite ti surveillant ti circonscription. Ambeni asoro ti ala anze so ala yeke na vacance. Awafango tënë so angbâ ti gue na ekole na so awara batême awe alingbi ti mû kua ti pionnier auxiliaire na angoi so ekole akanga. Na nze ti mars, avril nga na ngoi ti vizite ti surveillant ti circonscription, awafango tënë so aye ti mû kua ti pionnier auxiliaire alingbi ti soro ti bi l’heure so a kiri na ni na gbe ni. Atâa dutingo ti mo ayeke tongana nyen, tongana mo yeke na nzoni sarango ye, nga mo lingbi ti leke programme ti mo ti wara angbonga so a fa ti sara na fango tënë na si mo bâ so mo lingbi ti duti pionnier auxiliaire teti nze oko wala ahon so, a-ancien ti congrégation ti mo ayeke duti na ngia ti bâ lege ti demande ti mo teti kua so.

¹³ Ti mû kua ti pionnier permanent, a lingbi dutingo ti mo amû lege na mo ti wara angbonga so a hunda ti sara na yâ ti ngu oko oko. Tongana mo yeke pionnier permanent, a ku na mbage ti mo ti sara kua maboko na maboko na congrégation so mo yeke dä. Apionnier so ayapu na kua ti ala ayeke tâ mbeni ye ti nzoni mingi teti congrégation so ala yeke dä; ala yeke sara si aita afa tënë na bê ti ala kue nga ala yeke wa même ambeni ita ni ti mû kua ti pionnier. Me kozoni si a-ancien ayeda ti tene mo ga pionnier permanent, a lingbi mo wara batême a sara kamême nze omene si, nga mo yeke mbeni wafango tënë so ayeke nzoni tapande.

¹⁴ Mingi ni, a yeke soro apionnier spécial na popo ti apionnier permanent so a bâ nzoni kua so ala sara na fango tënë. A lingbi ala duti nduru ti sara kua na ndo kue so filiale ayeke tokua ala dä. Fani mingi, a yeke tokua ala na ando so ayo, me so ala lingbi ti wara azo so asara nzara ti tâ tënë dä nga so ala lingbi ti zia na sese afini congrégation. Ngoi na ngoi, a yeke tokua apionnier spécial na yâ ti acongrégation so ayeke na bezoin ti awafango tënë ti mû maboko na ala ti fa tënë na yâ ti aterritoire ti ala kue. A yeke tokua ambeni pionnier spécial so ayeke nga a-ancien ti mû maboko na ambeni kete congrégation, même tongana bezoin ti awafango tënë mingi ayeke dä ape. A yeke mû na apionnier spécial mbeni kete pata so alingbi gï ti tene ala vo na aye so ala yeke na bezoin ni. Ti ambeni pionnier spécial ni, a yeke soro ala ti sara kua ni gï teti mbeni kete ngoi.

AMISSIONNAIRE SO A TOKUA ALA NA YÂ TI ATERRITOIRE

¹⁵ Komite ti Bebungbi so abâ lege ti fango tënë la ayeke soro aita ti ga amissionnaire. Na pekoni, Komité ti filiale ti kodro so a tokua ala dä la ayeke tokua ala na ando so wungo ti azo ti kodro ni ayeke mingi. Ala yeke mû maboko na yâ ti kua ti fango tënë si angbâ ti gue na li ni lakue, so ti tene ti sara si kua ti fango tënë nga na akua ti congrégation atambela nzoni. Mingi ni, aita so aga amissionnaire so a tokua ala na yâ ti aterritoire awara formation na Ekole ti awafango nzoni tënë ti Royaume. A yeke mû na ala mbeni ndo ti lango nga a yeke mû na ala mbeni kete pata ti tene ala sara na adépense ti ala.

KUA TI SURVEILLANT TI CIRCONSCRIPTION

¹⁶ Bebungbi la ayeke soro aita ti ga asurveillant ti circonscription. Ala yeke wara formation nga ala yeke sara kua kozoni kue tongana suppléant ti surveillant ti circonscription. Aita ni so ayeke azo so aye kua ti fango tënë nga ala ye aita ti ala. Ala yeke apionnier so ayapu na kua ti ala, ala yeke na nzoni kapa ti ala ti mandango Bible, ala hinga ti mû adiskur nga ala yeke fa ye nzoni. Ala yeke fa na gigi lengo ti yingo, ala yeke sara ye na lege ni, ala yeke sara ye ahon ndö ni ape nga ala hinga ti bâ yâ ti aye nzoni. Tongana ita-koli ni ayeke na wali, a lingbi wali ti lo, so ayeke pionnier, aduti na anzoni sarango ye nga lo yeke sara ye nzoni na mbage ti amba ti lo. A bâ anzoni ye ti peko ti fango tënë ti lo. Lo hinga nga ye so a ku na mbage ti lo, so ayeke ti woko terê na gbe ti koli ti lo; lo yeke sara tënë na place ti koli ti lo pëpe wala ti gi ti tene a mä gï lo pëpe. Asurveillant ti circonscription na awali ti ala ayeke na mbeni kapa so a lingbi ala sara ye alingbi na ni, ni la a lingbi azo so aye ti sara kua ni so aduti azo so ayeke na nzoni seni. Apionnier alingbi ti sû demande pëpe ti ga surveillant ti circonscription. Me tongana ala sara nzara ti kua ni so, a lingbi ala sara tënë ni na surveillant ti circonscription ti ala, na surveillant ni la ayeke fa na ala aye so ala lingbi ti sara.

A-EKOLE TI MANDANGO BIBLE

¹⁷ Ekole ti awafango nzoni tënë ti Royaume: A yeke na bezoin ti gbâ ti awafango nzoni tënë ti Royaume ti gue ti fa tënë na yâ ti aterritoire so a yeke fa tënë dä lakue ape nga ti mû maboko na yâ ti acongrégation na lege ti yingo. Ni la, aita-koli na aita-wali kumbamba nga na aita so asara mariage awe alingbi ti sû demande ti tene ala gue na ekole so, ti wara mbeni formation so ayeke nde. Na peko ti ekole ni so, a yeke tokua a-élève ni na ando so kota bezoin ayeke dä na yâ ti kodro ti ala ti tene ala sara kua kâ tongana apionnier permanent. Me a lingbi nga ti mû ambeni kua nde na ambeni ita ni, na yâ ti kodro ti ala wala na mbeni kodro nde, tongana ala bâ so dutingo ti ala amû lege na ala. A lingbi ti tokua ambeni ti gue ti fa tënë tongana apionnier spécial, teti kete ngoi wala biani biani. Apionnier so ayeke na nzara ti gue na ekole ni alingbi ti hinga ambeni ye na ndö ni na ngoi ti bungbi so a leke ndali ni na ngoi ti akota bungbi ti lango ota.

¹⁸ Ekole ti Galaad ti Mandango Bible ti Société Watchtower: Aita so a yeke tisa ala ti gue na ekole so ayeke aita-koli na aita-wali kumbamba nga na aita so asara mariage awe so ayeke tene Anglais nga ala yeke sara gï kua ti ngoi kue. Ala yeke sara kua na aye so ala yeke manda kâ ti mû maboko mingi na kua ti fango tënë na yâ ti territoire ti filiale wala ti sara si aye atambela nzoni na yâ ti filiale ni. A yeke aita so afa na yâ ti sarango ye ti ala so ala ye ti sara kua ndali ti aita ti ala nga na nzoni bê ala lingbi ti mû maboko na amba ti ala ti hinga afango lege ti Bible nga na ti bungbi ti Jéhovah nga ti sara ye alingbi na ni. Filiale ti kodro ni la ayeke wa aita so alingbi ti gue na ekole ni ti sû demande ni. A yeke tokua azo so asara ekole ni so na territoire wala na bureau ti filiale ti mbeni kodro-wande wala ti kodro ti ala wani.

KUA TI BÉTHEL

¹⁹ Ti sara kua na Béthel ayeke tâ mbeni kota pasa mingi. Iri “Béthel” aye ti tene “Da ti Nzapa”, na iri so alingbi biani na ando so, so a yeke sara kua ti Nzapa dä. Aita so ayeke na Béthel ayeke sara kota kua mingi ti sigi na ambeti so azi nda ti Bible, ti kiri peko ni na ambeni yanga ti kodro nde nga ti kangbi ni. Bebungbi, so kua ti lo ayeke ti bâ ndo na ndö ti acongrégation so ayeke na yâ ti dunia kue nga ti fa lege na ni, abâ kua so aita ayeke sara na Béthel na nene ni mingi. A-Béthelite mingi so ayeke sara kua ti traduction ayeke lango na ando so azo ayeke tene yanga ti kodro so ala yeke kiri peko ti ambeti na ni, nga ala yeke sara kua na ando ni so. Ye so amû lege na ala ti mä tongana nyen la azo ayeke tene yanga ti kodro ni so lango oko oko. Ala lingbi nga ti bâ wala azo ayeke mä yâ ti atënë so ala yeke kiri peko ni na yâ ti ambeti ni.

²⁰ Mingi ti akua so a yeke sara na Béthel ayeke akua so a hunda ti tene zo aduti na ngangu. Ndani la azo so a iri ala na Béthel ayeke mingi ni aita-koli so awara batême awe, so angbâ maseka na so ayeke na nzoni seni nga so alingbi ti sara angangu kua. Tongana filiale ti ndo so mo yeke dä ayeke na bezoin ti mbeni zo, nga tongana mo ye ti sara kua na Béthel, mo lingbi ti hunda a-ancien ti congrégation ti mo ti hinga atënë mingi na ndö ti aye so a hunda ti sara ti lï na Béthel.

KUA TI LEKENGO ADA

²¹ Kua ti lekengo ada so e yeke voro Jéhovah dä nga so a yeke sara akua ti lo dä ayeke nga mbeni kua so a sara ni teti Nzapa, na a kpa terê na kua ti lekengo temple ti Salomon (1 aGbia 8:13-18). Aita-koli na aita-wali mingi mingi afa so ala yapu mingi ti sara kua so na lege so ala mû ngoi ti ala nga na mosoro ti ala senge senge ti sara na kua ni so.

²² Mo peut ti mû maboko na yâ ti kua so? Tongana mo yeke mbeni wafango tënë so awara batême awe na mo ye ti sara kua so, a yeke nzere mingi na aita so ayeke bâ ndo na ndö ti kua ti lekengo ada na ndo so mo yeke dä. Même tongana mo hinga ye mingi pëpe na yâ ti kua ti lekengo da, ala yeke formé mo ande. Mo lingbi ti fa na a-ancien ti congrégation ti mo so mo lingbi ti mû maboko na kua ni. Ambeni wafango tënë so awara batême awe, na so alingbi ti sara kua ni so, awara lege même ti gue na yâ ti ambeni kodro nde ti leke ada so e yeke voro Jéhovah dä nga so a yeke sara akua ti lo dä.

²³ Alege ayeke dä mingi ti mû mbage na kua ti lekengo ada. Aita so ayeke na nzoni tapande nga so ayeke na ambeni kode ti kua alingbi ti duti avolontaire ti Service ti lekengo ada so ayeke na gbe ti mbeni filiale na ndo so ala yeke dä. Ambeni alingbi ti gue na ando so ayo ti mû maboko na yâ ti ambeni kua ti lekengo ada teti yenga use ti si na nze ota. Filiale la ayeke soro ala ti sara kua ni so, na a yeke iri ala avolontaire ti construction. Ala so a soro ala ti sara kua ni a ninga, a yeke iri ala aconstructeur. Mbeni constructeur so a hunda na lo ti gue na mbeni kodro-wande ti sara kua kâ, a yeke iri lo constructeur so alondo na kodro-wande. Na yâ ti mbeni Groupe ti Construction, a yeke wara aconstructeur nga na avolontaire ti construction so ayeke mû li ni na yâ ti akua ti lekengo ada oko oko. Avolontaire so ayeke na yâ ti Service ti lekengo ada so ayeke na gbe ti mbeni filiale nga na ambeni volontaire ti yâ ti acongrégation ayeke mû maboko na ala na yâ ti kua ni. A-Groupe ti Construction ayeke sara kua ti ala na ando nde nde so ayeke na yâ ti aterritoire ti mbeni filiale.

AYE TI YINGO SO MO ZIA NA GBELE MO TI SI DÄ AYEKE SO WA?

²⁴ Tongana mo mû terê ti mo na Jéhovah awe, ye so mo ye ayeke ti sara na Jéhovah lakue lakue. Me aye ti yingo wa la mo zia na gbele mo so alingbi ti mû maboko na mo ti sara na Jéhovah lakue lakue? Tongana mo zia aye ti yingo na gbele mo, a yeke mû maboko ande na mo ti sara kua nzoni na ngangu ti mo nga na ambeni mosoro nde so mo yeke na ni (1 aCor. 9:26). Ti zia aye ti yingo tongaso na gbele mo ayeke mû maboko na mo ti maï na lege ti yingo nga ti zia li ti mo gï na ndö ti aye so ayeke kota ye mingi ahon atanga ni, na ngoi so mo yeke gi ti sara ambeni kua nde.—aPhil. 1:10; 1 Tim. 4:15, 16.

²⁵ Bazengele Paul azia nzoni tapande na e ti mû peko ni na yâ ti kua so e yeke sara ndali ti Nzapa (1 aCor. 11:1). Lo sara lani na Jéhovah na ngangu ti lo kue. Lo hinga lani so Jéhovah asara si lo wara alege mingi ti sara na lo. Lo tene na aita so ayeke na gbata ti Corinthe, lo tene: “Mbeni kota yanga-da azi na mbi ti sara kusala”. Ti e nga kue a yeke tongaso. E yeke na alege mingi ti sara na Jéhovah maboko na maboko na congrégation, mbilimbili na yâ ti kua ti fango nzoni tënë ti Royaume. Me legeoko tongana ti Paul, ti lï na “kota yanga-da” so, e yeke tingbi na gbâ ti “azo ti kangango lege”. (1 aCor. 16:9). Paul ayeke lani nduru ti fa ye na terê ti lo wani. Bâ tënë so lo tene: “Mbi pika terê ti mbi na mbi sara lo tongana ngbâa”. (1 aCor. 9:24-27). E kue e yeke na oko bango ndo so?

²⁶ A wa e oko oko kue ti sara ngangu ti sara akua ti Nzapa so e zia na gbele e alingbi na dutingo ti e. Mingi ti aita asara kua ti ngoi kue laso ngbanga ti so ala zia ni na gbele ala depuis. Même na ngoi so ala ngbâ kete, ababâ na amama ti ala nga na ambeni ita awa ala ti sara ni. Ye so asara si ala yeke na ngia mingi na yâ ti kua ti Jéhovah, na ala wara vundu dä oko ape (aProv. 10:22). Ambeni pendere ye so e lingbi ti zia na gbele e ayeke ti sigi na fango tënë yenga oko oko, ti to nda ti mbeni étude nga ti sara ni wala ti mû ngoi mingi ti leke na abungbi. Kota ye ni ayeke so e yeke ngbâ be-ta-zo nga e yeke sara kusala ti e ni kue. Tongana e sara tongaso, e yeke mû gonda na Jéhovah na e yeke si na ndangba ye so e leke ti si dä, so ayeke ti sara na Jéhovah teti lakue lakue.—Luc 13:24; 1 Tim. 4:7b, 8.