Ye so mo lingbi ti sara ti wara ngia na yâ ti akua ti maboko

GI TI DUTI NA NZONI BANGO NDO NA NDO TI KUA

Atâa na yâ ti kua ti mo ni li ti mo la ayeke sara kua mingi, wala a hunda ti tene mo duti na ngangu si mo sara ni wala a hunda mbeni ye nde, hinga so “na yâ kusala kue, futa ayeke dä”. (aProverbe 14:23). Mara ti futa wa? Mbeni ye ni ayeke so, akua ti maboko ayeke mû lege na e ti wara aye so e yeke na bezoin ni. Tâ tënë, Nzapa atene so lo yeke bâ lege ti azo so ayeke voro lo na bê ti ala kue (Matthieu 6:31, 32). Me, lo ye nga si e kue e sara part ti e na sarango mbeni kua so ayeke na lege ni.—2 aThessalonicien 3:10.

E lingbi ti bâ akua ti e tongana mbeni ye so ayeke mû lege na e ti sara ye so e ye ti sara. Kua ayeke mbeni nzoni ye so ayeke mû lege na e ti yô akungba ti e nzoni. Joshua, so ayeke na ngu 25, atene: “Ti mû charge ti mo wani ayeke sara si mo bâ so mo sara mbeni nzoni ye. Kota ye ni ayeke ti tene kua ni amû lege na mo ti vo aye so mo yeke na bezoin ni.”

Na ndo ni, sarango akua ti maboko ayeke sara si e bâ tere ti e so e ne na lê ti azo. A lingbi e hinga so akua ti maboko ayeke ka gi ngangu awe. Ni la, tongana e mû desizion ti kpengba tere ti e na yâ ti kua ti e, atâa a yeke ngangu wala a nzere na e ape, e yeke duti ande na ngia ti bâ so e sara mbeni kua so ayeke pendere mingi. Andâ e ga mbeni zo so e yeke kpe encore angangu kua ape (aProverbe 26:14). Ge la e yeke bâ so kua ayeke ga na zo ngia mingi. Aaron, so e sara fade tënë ti lo na yâ ti article so ahon, atene: “Mbi yeke ka na ngia mingi na peko ti kua so mbi sara na yâ ti mbeni lango oko tongaso. A lingbi ti si so mbi fatigué na peko ti kua ni, nga peut-être azo abâ kua ni ape, me mbi hinga so mbi sara kamême mbeni ye.”

BI TERE TI MO KUE NA YÂ TI KUA TI MO

Bible asara nzoni tënë ti “zo so asara kusala ti lo nzoni” nga na wali so asara ‘kusala na maboko ti lo na ngia na bê.’ (aProverbe 22:29; 31:13). Ti tâ tënë ni, ti tene mbeni zo asara kua ti lo nzoni, a yeke ga gi na bê ti lo tongaso ape. Nga, gi kete wungo ti azo la aye ka ti sara akua so ala hinga ti sara ni ape. Peut-être a yeke ndali ni la si azo mingi ayeke na ngia pëpe na yâ ti akua ti ala; ala ye pëpe ti sara effort ti hinga ti sara akua ni so.

Ti tâ tënë ni, tongana mbeni zo asara kua ti lo na nzoni bibe, so ti tene lo gi gi ti hinga tongana nyen la lo lingbi ti sara kua ni so nzoni atâa a yeke mara ti kua wa, lo lingbi ti wara ngia na pekoni. William, so ayeke na ngu 24, atene: “Tongana mo mû bê ti mo kue na kua ti mo nga si mo bâ aye ti pekoni, tere ti mo ayeke nzere mingi. Me tongana mo sara ni gi na loro loro wala mo sara gi ye so a hunda na mo ti sara, mo yeke hinga nzerengo tere ni so ape.”

GI TI BÂ ANZONI YE SO AZO ALINGBI TI WARA NA PEKO TI KUA TI MO NI

Kpe gbanda ti pensé gi na ndo ti wungo ti nginza so mo yeke wara na peko ti kua ti mo ni. A hon ti pensé gi na ni, hunda tere ti mo: ‘Kua ni so ayeke kota ye ndali ti nyen? Tongana a sara ni ape wala a sara ni na lege ni ape, nyen la ayeke pasêe? Kua ti mbi ni ayeke ga na aye ti nzoni wa na azo?’

A yeke nzoni e gbu li na ndo ti ndangba hunda ni so, ngbanga ti so tongana e bâ anzoni ye so azo awara na peko ti akua ti e, e yeke duti na ngia mingi na pekoni. Jésus lo wani, lo tene lani: “Ngia ayeke mingi tongana zo amû ye na zo ahon ti wara ye na maboko ti zo.” (Kusala 20:35). Na ndo ti azo so ayeke bâ nzoni na peko ti angangu kua ti e, na tapande aclient nga na apatron, ambeni zo nde nga kue ayeke bâ nzoni dä. Ambeni zo ni ayeke azo ti da ti e nga na azo so ayeke na ye ape.

Azo ti da ti e. Tongana mbeni babâ ti sewa asara kua ngangu ndali ti azo ti da ti lo, a yeke ga na ala aye ti nzoni kamême na alege use tongaso. Kozo ni, babâ ti sewa ni ayeke wara lege ti mû na ala aye so ala yeke na bezoin ni ti ngbâ na fini, so ti tene kobe, bongo nga na ndo ti lango. Tongana lo sara tongaso, andâ lo yô kungba ti lo so Nzapa amû na lo, so ayeke ti ‘bata azo ti lo’. (1 Timothée 5:8). Use ni ayeke so, nzoni tapande ti lo ayeke fa na azo ti da ti lo nene ti sarango kua ngangu. Shane, so e sara tënë ti lo fade na yâ ti article so ahon, atene: “Babâ ti mbi ayeke mbeni pendere tapande ti zo so ayeke sara kua ngangu. Lo yeke mbeni zo so ayeke sara ye na lege ni, so ayeke mû bê ti lo kue na kua ti lo ti kpakango keke. Na ndo ti tapande ti lo, mbi bâ nene ti sarango akua ti maboko, ti lekengo ambeni ye so alingbi ti sara nzoni na ambeni zo.”

Azo so ayeke na ye ape. Bazengele Paul awa lani aChrétien ti “sara kua ngangu, . . . tongaso si [ala] wara mbeni ye ti kangbi na zo so ayeke na bezoin ni.” (aÉphésien 4:28). Biani, tongana e sara kua ngangu ti bâ na lege ti e wani nga na ti sewa ti e, e lingbi nga ti wara lege ti mû maboko na azo so ayeke na ye mingi ape (aProverbe 3:27). Sarango kua ngangu alingbi ti mû lege na e ti bâ tongana nyen la zo ayeke wara ngia mingi tongana lo mû ye na azo.

SARA KUA NI AHON MÊME TI SO A HUNDA NA MO

Na yâ ti mbeni fango tënë ti Jésus lani, lo tene: “Tongana mbeni zo ti komande agbu mo na ngangu ti tambela na lo kilomètre oko, mo tambela na lo kilomètre use.” (Matthieu 5:41). Mo lingbi ti sara tongana nyen ti sara ye alingbi na wango so na yâ ti kua ti mo? A hon ti sara gi kua so a mû na mo ti sara, gi alege kue ti sara kua ni ahon ti so a hunda na mo. Zia na gbele mo ti sara kua ti mo ni pendere wala hio ahon ti so a yeke ku na mbage ti mo. Bâ na nene ni même anzene nzene mbage ti kua ti mo ni kue.

Tongana mo sara kua ni ahon même ti so a hunda na mo, mo yeke wara ngia mingi na yâ ti kua ti mo. Ndali ti nyen? Ndali ti so a yeke mo wani la mo ye ti sara ye so mo ye ti sara. Mo sara kua ni mingi ndali ti so mo la mo ye ti sara ni, me pëpe ndali ti so mbeni zo la agbu mo gbungo na ngangu (Philémon 14). Na ndo ti mbage so, e lingbi ti dabe ti e na tënë so ayeke na aProverbe 12:24, so atene: “Zo so asara kusala na kpengba maboko, fade lo komande; me zo ti mbala [wala zo ti goigoi], fade a forcé lo ti sara kusala.” Ti tâ tënë ni, gi kete wungo ti azo la ayeke sara kua ti ngbâa wala ayeke sara kua so a gbu ala gbungo na ngangu ti sara ni. Ye oko, zo so asara gi kua so a mû na lo ti sara alingbi ti bâ tere ti lo so lo yeke ngbâa, na lakue lo yeke sara gi ye so amba ti lo ahunda na lo ti sara. Me, zo so ayeke sara kua ahon même ti so a hunda na lo ayeke sara kua mingi ndali ti so lo la lo soro ti sara ni, a sara si lo yeke bâ so lo wani la lo yeke fa lege na gigi ti lo. Lo yeke ngbâ lakue maître ti akua ti lo.

GI TI ZIA KUA NA PLACE TI LO

Sarango akua ti maboko ayeke pendere mingi, me a yeke nzoni e hinga so na yâ ti gigi aye ti sarango ni ayeke dä mingi, a yeke gi kua oko ape. Bible awa e ti sara kua ngangu (aProverbe 13:4). Me, lo wa e pëpe ti ga ngbâa ti kua. Zo-ti-fa-tene 4:6 atene: “Maboko oko so asi na siriri [wala so ayeke mû wungo tere na zo] ayeke nzoni ahon maboko use so asi na kusala na ayeke tombango pupu senge.” Tënë so aye ti tene nyen la? Zo so ayeke ngbâa ti kua ayeke wara ngia lâ oko ape na peko ti kua ti lo, ngbanga ti so kua ni ayeke mû ngoi ti lo nga na ngangu ti lo kue. Andâ, kua ti lo ni aga tongana “tombango pupu senge.”

Bible alingbi ti mû maboko na e ti gi ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti kua. Atâa so lo wa e ti mû tere ti e kue na kua ti e, lo wa nga e ti “hinga biani aye so ayeke akota ye mingi ahon atanga ni”. (aPhilippien 1:10). Aye wa la ayeke akota ye mingi ahon atanga ni? Mbeni ye ni ayeke ti mû ngoi ti duti na tere ti afami ti e nga na akamarade ti e. Me, kota ye ni mingi ayeke aye ti yingo, na tapande dikongo Bible nga na gbungo li na ndo ni.

Azo so ahinga ti zia aye oko oko na place ti ala ayeke ka na ngia mingi na yâ ti akua ti ala. William, so e sara fade tënë ti lo, atene: “Ngbene patron ti mbi ayeke mbeni nzoni tapande ti zo so ahinga ti zia kua na place ti lo. Lo yeke sara kua ngangu nga mango tere ayeke na popo ti lo na aclient ti lo, ngbanga ti so lo yeke sara pendere kua. Me na lakui, tongana lo sara kua ni awe, lo yeke kaï sarango tanga ti aye kue ti gue ti bâ lege ti sewa ti lo nga ti voro Nzapa ti lo. Mo hinga mbeni ye? Lo yeke mbeni oko ti azo, so mbi hinga ala, so ala yeke na ngia mingi.”