Atënë so azo ahunda
Lévitique 19:16 atene mo “zia fini ti mba ti mo na lê ti kuâ pëpe.” Commandement so aye ti tene nyen? Nyen la e peut ti manda dä?
Jéhovah atene na azo ti Israël ti duti nzoni-kue. Ti mû maboko na ala ti duti nzoni-kue, lo tene na ala lo tene: “Mo fono na popo ti azo na tënë ti pango zo pëpe. Mo zia fini ti mba ti mo na lê ti kuâ pëpe. Mbi yeke Jéhovah Nzapa ti mo.”—Lév. 19:2, 16.
Tënë “zia fini ti mba ti mo na lê ti kuâ pëpe” afa nda ti tënë ti Hébreu ni pendere mingi. Me aye ti tene nyen? Mbeni mbeti ti aJuif so asara tënë na ndö ti Lévitique atene: “A yeke ngangu ti mä yâ ti mbage ti versê so ndali ti so a yeke ngangu ti hinga nda ti tënë ti Hébreu so atene ‘ti luti pëpe na ndö ti, na terê ti nga nduru na.’”
Ambeni wandara apensé so tënë so ague oko na versê 15 so atene: “Ala fâ ngbanga ti kirikiri pëpe. Mo mû mbage ti wayere pëpe gï ndali ti so lo yeke wayere, nga mo mû mbage ti zo ti mosoro pëpe. Mo fâ ngbanga ti mba ti mo na lege ni.” (Lév. 19:15). Tongaso, commandement so ayeke na versê 16 so ahunda ti ‘zia fini ti mba na lê ti kuâ pëpe’ aye peut-être ti tene so azo ti Israël adoit ti sara pëpe mbeni ye ti sioni na mba ti ala na ngoi ti fango ngbanga, na yâ ti dengo buze wala na yâ ti sewa. Na a yeke nzoni zo ti Israël asara ye ti likisi ape ti bâ nzoni na pekoni. A yeke tâ tënë so, a yeke nzoni e sara aye so ape, me mbeni nzoni lege ayeke dä ti mä yâ ti tënë so ayeke na versê 16 so.
Zia e bâ atënë so versê ni akomanse na ni. Nzapa ahunda na awakua ti lo ti fono na tënë ti pango zo ape. A yeke tâ tënë so tongana mbeni zo atene kpere-kpere na ndö ti amba ti lo, lo peut ti ga na akpale. Me tongana mbeni zo afono ti pa mba ti lo, a yeke tâ sioni mingi (aProv. 10:19; Zo-ti. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Jacq. 3:6). Mingi ni, mbeni zo ti pango zo ayeke tene mbeni tënë so ayeke na lege ni ape na mbana ti buba iri ti mba ti lo. Zo ti pango zo apeut ti bi tënë ti mvene na li ti mbeni zo atâa so tënë ni apeut ti sara si zo ni awara kuâ. Girisa ape so ambeni zo ti pango zo abi lani tënë na li ti Naboth, a sara si a bo lo na tênë senge senge a fâ lo (1 aGbia 21:8-13). Biani, mbeni zo ti pango zo apeut ti zia fini ti mba ti lo na lê ti kuâ tongana ti so use mbage ti Lévitique 19:16 afa.
Na ndö ni, mbeni zo apeut ti pa mba ti lo ndali ti so lo ke lo mingi. Kozo mbeti ti Jean 3:15 atene: “Zo kue so ake ita ti lo ayeke zo ti fango zo. Ala hinga so mbeni zo ti fango zo ayeke na fini ti lakue lakue na yâ ti lo oko pëpe.” A yeke nzoni mingi ti bâ so na peko ti so Nzapa atene atënë so ayeke na versê 16, lo tene tënë so: “Mo ke ita ti mo na yâ ti bê ti mo pëpe.”—Lév. 19:17.
Tongaso, commandement so ayeke na Lévitique 19:16 ayeke mbeni kpengba wango ndali ti aChrétien. E doit ti kpe ti duti na asioni pensé na ndö ti mbeni zo nga ti pa lo. Tongana e ‘zia fini ti mbeni zo na lê ti kuâ’, so ti tene e pa lo ndali ti so e ye lo ape wala e sara bê na terê ti lo, afa so e ke lo tâ ngangu. A-Chrétien adoit ti sara ye tongaso ape.—Mat. 12:36, 37.