Albillittete Yanna Daafira Masaala

‘Albillitte aninna miniꞌya manni hiikkineemmo ikka’ yite hedde egennootto? Durooꞌmineemmonso bunxeemmo? Mannu baxannonkenso callanteemmo? Seeda diro heeꞌneemmonso hedeweelcho danonni reyineemmo? Mannu lowo kume diro togoo xaꞌmuwa hedanni keeshshino.

Yannankera noo egennaammi alamete noo coyibba xiinxallite albillittete yanna daafira masaaltanno. Kuri giddo duucha masaalo woꞌmitinoha ikkirono, mite kayinni woꞌmitukkinni gattino; mite isinni qarra abbitino. Lawishshaho, 1912nni raadoonete telegiraafe loosinohu Guleelomi Markoni yinanni egennaami togo yiino: “Tini telegiraafe olu heeꞌrannokki gede assitanno.” Qoleno 1962 Betilesi yinanni dirijjite agure fule Dekka Rikerdi yinanni dirijjite miila ikkinohu mittu manchi gitaare gaꞌnitanno gaamo lowo diro dikeeshshitanno yee masaalino.

Duuchu manni albillittete yanna daafira afate agaaninte hexxanno. Mitu manni ayyaanto kultannonsa amaale harunsanno. Ayyaanto albillittete daafira masaaltanno masaalo duucha metseettana gaazeexxa aana fultanno. Wolootu qolte kiilu kaarde, kiiro, woy angate hoowo laꞌne albillittete daafira afa dandiineemmo yitanno kiilaano amaaꞌlitanno.

Hundi yannarano mitu manni albillittete daafira afate kiilaano amaaꞌlanno; kiilaano magannansa kultannonsare coyiꞌneemmo yitannoreeti. Lawishshaho Liidiyu Moote Kiroyisesi Faarsi moote Qiroosi ledo olamiro qeela dandaannoronna teꞌee kulannosi gede Giriikete Delfi yinanniwa noo kiilaanchira lowo woxe soyino. Kiilaanchu, Kiroyisesi Qiroosi ledo olamiro lamunku giddo mittu “lowo qoqqowo” qase qeelannota kulino. Kiroyisesi qeeleemmo yee hexxe olaminoha ikkirono isi umisi qeelamino!

Kiilaanchu masaalo huluullo kalaqqannote; korkaatuno olantannori giddo qeelihu qeelirono isi coyiꞌrinori woꞌminoha lawara dandaanno. Konnira tini masaalo mittoreno dikaaꞌlitino. Isinni Kiroyisesi tenne gara ikkitinokki masaalo ammanino daafira qarru giddo uwino. Yannankera noohu albillittete daafira afate woꞌnaalanno manni kawiinni sainore asse afannoni?