XIINXALLOTE BIRXICHO 20
Ajuujate Maxaafi Maganu Diinna Daafira Mayyaanno?
“Mootoolla gamba assite Ibiraawootu afiinni, ‘Armagedooni’ yinanni darga xaadissu.”—AJU. 16:16.
FAARSO 150 Gattinanni Gede Magano Hasidhe
GUULCHOa
1. Ajuujate maxaafi Maganu manni daafira mayyaanno?
AJUUJATE MAXAAFI iima Maganu Gashshooti xintaminotanna Sheexaane uullara tungoonnita kulanno. (Aju. 12:1-9) Tini iima keeru heeꞌranno gede assitino; ninkera kayinni qarra abbitino. Mayira? Korkaatuno Sheexaanu uullate aana Yihowara ammanante soqqantannorira hanqino.—Aju. 12:12, 15, 17.
2. Yihowara ammanamme heeꞌneemmo gede kaaꞌlannonkeri maati?
2 Sheexaanu siꞌꞌinkerono Yihowara ammanamme heeꞌneemmo gede kaaꞌlannonkeri maati? (Aju. 13:10) Kaaꞌlannonke coyi giddo mittu albillitte ikkannore afankeeti. Lawishshaho soqqamaasinchu Yohaannisi Ajuujate maxaafi giddo muli yannara afiꞌneemmo atoote kulino. Konni atooti giddo mittu Maganu diinna baooti. Hanni xa Ajuujate maxaafi Maganu diinna daafira mayyaannoronna insa ma ikkitannoro laꞌno.
MAGANU DIINNA KULATE “MALAATTA” HOROONSIꞌNOONNI
3. Ajuujate maxaafi giddo horoonsiꞌnoonniti mite malaatta maati?
3 Ajuujate maxaafa fooliishsho mitte kiiro mitte, konni maxaafi giddo borreessinoonnire kulate “malaatta” woy lawishshu yaatto horoonsiꞌnoonnita kultanno. (Aju. 1:1, NW) Maganu diinna lawishshu yaattonni kulloonni. Ajuujate maxaafi giddo duuchu moyichi daafira kulloonni. Lawishshaho, ‘baaru giddonni fulinohu’ mittu moyichi no. Isira, “tonnu buudinna lamalu umi noosi.” (Aju. 13:1) Konni moyichinni aane wolu ‘layinki moyichi baattote giddonni fulino.’ Kuni moyichi dhudhuufu gede coyiꞌranno; hattono ‘giira nafa gordunni dirrisanno.’ (Aju. 13:11-13) Hakkiinni wolu “duumu moyichi” noota kulloonni; konne moyicho foora mancho guluffe no. Kuni sasunku moyichi lowo diro Yihowanna Gashshootesi gibbino diinna lawishshaati. Hakko daafira insa ayimma afanke lowo geeshsha hasiissannote.—Aju. 17:1, 3.
SHOOLE JAJJABBA MOYICHO
Insa fultinohu ‘baaru giddonniiti.’ (Dan. 7:1-8, 15-17) Insa Daanieeli yannanni hanafe Maganu manni heeꞌrannowa gashshinohanna Maganu manna miicinoha alamenniha wolqaataamo gashshoote riqibbanno (Gufo 4, 7 lai)
4-5. Daanieeli 7:15-17 noo hedo moyichu ayimma bande anfeemmo gede kaaꞌlitannonkehu hiittoonniiti?
4 Kuri diinna ayimma anfammora albaanni, moyichunna foora mancho maa riqibbannoro huwata hasiissannonke. Tenne danchu garinni huwatate qaru coyi Qullaawu Maxaafi umisi tenne daafira mayyaannoro xiinxallate. Ajuujate maxaafi giddo kulloonniti lowo malaatta Qullaawu Maxaafite wole maxaaffa giddo wonanni xawinsoonnite. Lawishshaho masaalaanchu Daanieeli ‘shoolu . . . jajjabbu moyichi baaru giddonni fulanna’ haaqeetenni laino. (Dan. 7:1-3) Daanieeli kuri moyichubba maa riqibbannorono borreessino. Kuri jajjabbu moyichubba shoolu ‘gashshooti’ woy mootoolla lawishshaati. (Daanieeli 7:15-17 nabbawi.) Kuni xawishshi Ajuujate maxaafi giddo kulloonni moyichubbano poletiku gashshoote ikkitinota huwanteemmo gede kaaꞌlannonke.
5 Hanni xa Ajuujate maxaafi giddo kulloonnita mite malaatta xiinxallino. Xiinxallineemmo woyite, Qullaawu Maxaafi tenne malaatta tiro bande anfeemmo gede kaaꞌlannonkehu hiittoonniitiro laꞌneemmo. Aante aantete kulloonni moyichi daafira laꞌneemmo. Umo, insa mayi lawishshaatiro xiinxallineemmo. Hakkiinni insara mayi iillannonsaro ronseemmo. Jeefote, tini ikkito ninkera mayi tiro afidhinoro laꞌneemmo.
MAGANU DIINNA AYIMMA LEELTINO
LAMALA UMO AFIꞌRINO MOYICHO
Kuni moyichi ‘baaru giddonni fulino’; isira ‘lamalu umi, tonnu buudinna tonnu worraaqqi’ noosi. (Aju. 13:1-4) Kuni moyichi hundinni kayise manna gashshinoha poletiku gashshoote riqiwanno. Lamalu umi Maganu manna gawajjinoha lamala alamenniha poletiku gashshoote riqiwanno (Gufo 6-8 lai)
6. Yohaannisi Ajuuja 13:1-4 kulloonnihu lamala umo afiꞌrino moyichi maa riqiwanno?
6 Lamala umo afiꞌrino moyichi maati? (Yohaannisi Ajuuja 13:1-4 nabbawi.) Kuni moyichi dana daguncho lawanno; lekkasi dibi yinanni moyichita labbanno; afiisi qole doobbichunniha lawanno qoleno tonnu buudi noosi. Daanieeli fooliishsho 7te kullihu shoolu moyichino togoo dana afiꞌrinoho. Kayinni Ajuujate maxaafira kuni dani baalu noohu mittu moyichiraati ikkiina shoolu addi addi moyichira diꞌꞌikkino. Kuni moyichi mitte gobba gashshoote woy alamenniha wolqaataamo gashshoote calla riqiwannoha diꞌꞌikkino. Konni moyichira, ‘gosate, gaꞌretenna addi addi afiinni coyiꞌranno manni baalu aana roorre uyinoonnisita’ kulloonni. Hakko daafira kuni moyichi mitte gobba gashshoote calla riqiwannoha diꞌꞌikkino. (Aju. 13:7) Kuni moyichi xaa geeshsha mannu ooso gashshanni nooha poletiku gashshoote baala riqiwanno.b—Ros. 8:9.
7. Mittu mittunku moyichu umi maa riqiwanno?
7 Lamala umo afiꞌrino moyichihu mittu mittunku umi maa riqiwanno? Ajuuja fooliishsho 13te kulloonni moyichi misile ayimma afate Ajuuja fooliishsho 17 mite mashalaqqe kultannonke. Ajuuja fooliishsho 17:9, 10 togo yitanno: “Lamala mootoolla no: Insa giddonni ontu ubbino; mittu xa no. Lamalkihu xaara didayino. Isi dayiro shiima yanna calla keeshsha hasiissannosi.” Sheexaanu massagannohu poletiku gashshooti baalu giddo lamala ‘umu’ gede assine kulloonni. Kuni alamennihu wolqaataamu gashshooti Maganu manna baasa miicino. Soqqamaasinchu Yohaannisi waro kuri gashshooti giddo ontu yaano, Gibitse, Asoori, Baabiloone, Meedo-Faarisinna Giriike gashshite saꞌino. Yohaannisi ajuuja lai yannara leekkihu alamennihu wolqaataamu gashshooti yaano Roomu gashshe no. Ikkina lamalkihanna jeefonniha wolqaataamo alamete gashshoote woy umo ikkannohu hiikkoyeti?
8. Moyichunnihu lamalki umi maa riqiwanno?
8 Kawiinni aanchine laꞌneemmonte gede, Daanieeli maxaafi giddo kulloonni masaalo lamalkihunna jeefonnihu moyichu umi ayimma bande anfeemmo gede kaaꞌlitannonke. Tenne goofimarchu yannara yaano ‘Mootichu barri’ giddo gashshanni noohu alamennihu wolqaataamu gashshooti hiikkoyeti? (Aju. 1:10) Yunayitidi Kingidemetenna Ameerikaho wole yaattonni Angilo Ameerikaho. Hakko daafira kuni gashshooti Yohaannisi Ajuuja 13:1-4 kulloonniho moyichunniho lamalki umooti yaa dandiineemmo.
GEꞌRECHUNNIHU GEDEEHA LAME BUUDA AFIꞌRINO MOYICHO
Kuni moyichi ‘baattote giddonni fulannoho’; hattono “dhudhuufu gede coyiꞌranno.” Isi giira nafa gordunni dirrisanno; hattono ‘kaphaanchu himanaanchi’ gede addi addi malaatta leellishanno. (Aju. 13:11-15; 16:13; 19:20) Lame buuda afiꞌrino moyichinninna kaphaanchu himanaanchinni lawinsoonnihu Angilo Ameeriku, baattote aana noo manna soꞌrisiisanno; hattono lamala umonna tonne buuda afiꞌrino “moyichi dani misile” seekkanno gede hajajanno (Gufo 9 lai)
9. ‘Geꞌreewunnihu gedeeha lame buuda’ afiꞌrino moyichi maa riqiwanno?
9 Yohaannisi Ajuuja 13te lamalki umo yaano Angilo Ameerika Alamenniha Wolqaataamo Gashshoote wolu moyichinni lawinsoonni; konni moyichira ‘geꞌreewunniha lawannohu lamu buudi’ noosi kayinni ‘isi dhudhuufu gede ikke coyiꞌra hanafanno.’ Kuni moyichi ‘mannu baalu albaanni giira nafa gordunni dirrisanni jajjabba malaatta leellishanno.’ (Aju. 13:11-15) Ajuuja fooliishsho 16tenna 19te kuni moyichi ‘kaphaancho himanaancho’ ikkinota kulloonni. (Aju. 16:13; 19:20) Daanieelino Angilo Ameeriku yaano Alamennihu Wolqaataamu Gashshooti, ‘lowo geeshsha busha coye assannota’ xawisino. (Dan. 8:19, 23, 24) Konne busha coye assinohu Layinkihu Alamete Oli yannaraati. Jaappaanete tungoonnihu lamu atomikete bombi layinkihu alamete oli uurranno gede assino; konne bomba loossinori Biritaaniyunna Ameerikunnireeti sayinsete fullahaanooti. Hakko daafira Angilo Ameeriku yaano Alamennihu Wolqaataamu Gashshooti ‘gordunni giira dirrisinohu’ gedeeti.
DUUMO MOYICHO
Konne moyicho foora mancho yaano Bayira Baabiloone guluffe no. Qoleno iso settikki mooteeti yinoonni. (Aju. 17:3-6, 8, 11) Umi qara tini foora mancho moyichoho annattanno; gedensoonni kayinni isi ise gudise hunanno. Foora mancho alamete noota kaphu ammaꞌno baala riqibbanno. Moyichu xaa yannara Buusantino Mangistubba riqiwanno; tini mangistubba alamete doyichohu poletiku gashshootira kaaꞌlantanno (Gufo 10, 14-17 lai)
10. “Moyichu dani misile” maa riqibanno? (Yohaannisi Ajuuja 13:14, 15; 17:3, 8, 11)
10 Aantete wolu moyichi daafira laꞌneemmo. Kuni moyichi dana duuꞌminota agurranna wolewa baalankawa lamala umo afiꞌrino moyicho lawanno. Iso ‘moyichu dani misileeti’ yinoonni; hattono Ajuuja 17:11 ‘settikki moote’ ikkinota xawinsoonni.c (Yohaannisi Ajuuja 13:14, 15; 17:3, 8, nabbawi.) Kuni ‘moote’ alba nooha ikkinota, xa nookkita, albillitte kayinni galagale daannota kulloonni. Tini hedo Buusantino Mangistubba dirijjite dancha gede assite xawissannote; tini dirijjite alamete doyichohu poletiku gashshootira kaaꞌlantanno! Umo tenne dirijjite xintinoonnihu Qaalu Gondoori Maamara yineeti. Layinkihu Alamete Oli yannara tini dirijjite baꞌino. Gedensoonni kayinni Buusantino Mangistubba Dirijjite ikkite xintantino.
11. Moyichu woy mangistubba maa assate kaꞌanno? Ninke insa waajja hasiissannonkekkihu mayiraati?
11 Moyichu woy mangistubba mannu Yihowanna mannasi giwanno gede kakkayissanno. Insa lawishshu yaattonni, Armagedooni yinannihu “Woꞌmanka Dandaanno Maganihura batiꞌru barri olira gosa baalate mootoolla” gamba assitanno. (Aju. 16:13, 14, 16) Ikkirono waajjineemmo gede assannonkeri mitturino dino. Bayiru Maganinke Yihowa isi gashshootira halantannore baala gatisate bayichonkonni qaafo adhanno.—Hiz. 38:21-23.
12. Baalunku moyichi ma ikkanno?
12 Baalunku moyichi ma ikkanno? Ajuuja 19:20 tenne daafira togo yitanno: “Moyichu amadami; isi albaanni malaatta loosanni noohu kaphaanchu himanaanchino amadami. Isi moyichu malaati noonsarenna isi misile magansidhanni noore malaatta loosanni soꞌrisiisanni no. Insa lamenka ruqanunnihura giirate baarira lubbotenni heedheennanni tungi.” Hakko daafira Maganu diina ikkinohu kuni poletiku gashshooti baꞌꞌannohu gashshe heeꞌreeti; baꞌꞌannohuno hegereraati.
13. Poletiku gashshaano Kiristaanu ma assanno gede xixxiibbannonsa?
13 Tini ninkera mayi tiro afidhino? Kiristaana ikkinoommo daafira Maganohonna gashshootisira ammanammoommore ikka hasiissannonke. (Yoh. 18:36) Tenne assate, tenne alamete poletiku hajora anga wodhinummokkinni heeꞌra hasiissannonke. Tenne alame poletikira anga wodhinummokkinni heeꞌra qarra ikkitankera dandiitanno; korkaatuno tenne alame gashshaano coyiꞌneemmorinnino ikko assineemmorinni insa kaaꞌlinammora hasidhanno. Insa xixxiibbannotera qeelamanno mannira moyichu malaate malaatinsanni. (Aju. 13:16, 17) Konne malaate malaatinsanni manni Yihowa hagiirsiisa didandaanno; hattono hegere heeshsho hooganno. (Aju. 14:9, 10; 20:4) Poletiku gashshaano insara kaaꞌlammeemmo gede baxxu geeshshano xixxiibbunkero, ninke mittu mittunku poletiku hajora anga wodhinummokkinni heeꞌra lowo geya hasiissannote!
FOORRETENNI EGENNANTINO MANCHO SHOLLITE BAꞌANNO GARA
14. Yohaannisi Ajuuja 17:3-5 kulloonni garinni, soqqamaasinchu Yohaannisi aantete hiikkonne dhagge ikkanno coye laino?
14 Soqqamaasinchu Yohaannisi lainohu wolu coyi ‘lowo geeshsha maalaꞌlisinosita’ coyiꞌrino. Hakku coyi maati? Mitte mancho hakkuri waajjishshanno moyichubba giddonni mitto guluffe no. (Aju. 17:1, 2, 6) Ise, ‘foorretenni egennantino manchooti’; suꞌmaseno ‘Batiꞌra Baabiloone’ woy Bayira Baabiloone yinoonni. (Aju. 17:1, 2, 6) Ise, ‘baattote aani mootoolla ledo foortanno.’—Yohaannisi Ajuuja 17:3-5 nabbawi.
15-16. Bayira Baabiloone maati? Tenne anfeemmohu hiittoonniiti?
15 Bayira Baabiloone maati? Tini mancho poletiku gashshaano ledo foortinota kulloonni daafira, poletiku dirijjitta riqibbannota diꞌꞌikkitino. (Aju. 18:9) Tini mancho lawishshu yaattonni moyicho guluffannota kulloonni daafira, insara annatate woꞌnaaltanno. Qoleno Sheexaanu alameta hafuuraame daddalu dirijjitta riqibbannota diꞌꞌikkitino. Insa bande “baattote aana noo daddalaasine” yine kulloonni.—Aju. 18:11, 15, 16.
16 Qullaawa Borro giddo “foora” yaanno qaale horoonsiꞌnoonnihu Magano magansiꞌrannoha lawanni heeꞌrenni kaphu maganna magansiꞌrannoha woy wole doogganni alamete jaala ikkanno manna kulateeti. (Hiz. 16:2, 35, 36; Yai. 4:4, NW) Maganoho ammanante soqqantannore kayinni minshe nookkiri woy “seemo beetto” gede assine xawinsoonni. (2 Qor. 11:2; Aju. 14:4) Hundi Baabiloone kaphu ammaꞌnora maꞌnote. Hakko daafira Bayira Baabiloone kaphu magansiꞌra baala riqibbannoti dihuluullissannote. Isinni Bayira Baabiloone alamete doyichora noota kaphu ammaꞌno baala riqibbanno.—Aju. 17:5, 18; jw.org aana fulinoha “Bayira Baabiloone Maati?” yaanno birxicho lai.
17. Bayira Baabiloone ma ikkitanno?
17 Bayira Baabiloone ma ikkitanno? Ajuuja 17:16, 17 tenne daafira kultanni togo yitanno: “Laittoti tonne buuddanna moyichu, foortanno mancho gibbannose; afidhinore baala mulqite mullicho agurtannose. Maalase ittanno; giirateno tuggannose. . . . Tenne hedo wodaninsa giddo worinohu Maganoho.” Addaho, Yihowa daga alamete doyichora noota kaphu ammaꞌno woꞌmunni woꞌma hunate kaꞌanno gede assanno; insa tenne assitannohu duumo moyicho yaano Buusantino Mangistubba horoonsidheeti.—Aju. 18:21-24.
18. Bayira Baabiloone ledo hili coyinni nafa karsammeemmokki gede maa assa hasiissannonke?
18 Tini ninkera mayi tiro afidhino? Magansiꞌranke, ‘Maganu . . . albaanni keeraanchonna battaabbinokkita’ ikkitanno gede assiꞌra hasiissannonke. (Yai. 1:27) Bayira Baabiloonehu kaphu rosi, ayirrissannoti addi addi ayyaanna, amanyootu maaeellenna agaanintete loosise hunankera horo diwodhineemmo. Mannu cubbisera karsamannokki gede, Bayira Baabiloone giddonni ‘fulanno’ gede woꞌmanka woyite qorowisiinseemmo.—Aju. 18:4.
MAGANUNNIHU BADDA DIINIRA YINOONNI YOO
DUUMO DHUDHUUFA
Sheexaanu moyichoho roorre uyinosi. (Aju. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Yihowaha badda diina ikkinoha, Sheexaane 1,000 diro qilete tunganni. Hakkunni gedensaanni Sheexaane “ruqanunnihura giirate baari giddo” tunganni (Gufo 19-20 lai)
19. “Duumu lowo dhudhuufi” ayeti?
19 Ajuujate maxaafi “duumu lowo dhudhuufi” daafirano kulanno. (Aju. 12:3) Kuni dhudhuufi Yesuusinna sokkaasinesi ledo olamanno. (Aju. 12:7-9) Isi Maganu manna sianno hattono moyichoho roorre aanno. (Aju. 12:17; 13:4) Kuni dhudhuufi maati? ‘Daawuloosi woy Sheexaane yinanniho biꞌre albi hamashshooti.’ (Aju. 12:9; 20:2) Wole Yihowa diinna baala massagannohu isooti.
20. Dhudhuufu ma ikkanno?
20 Dhudhuufu ma ikkanno? Ajuuja 20:1-3 mitu sokkaasinchi Sheexaane qilete tugannota kultanno; tini isira usuramate gedeeti. Isi hatte yanna giddo yaano ‘1,000 diri goofa geeshsha manna soꞌrisiisa didandaanno.’ Jeefote Sheexaanenna agaanintesi ‘ruqanunnihura giirate baari giddo tunganni’; tini insa hegerera baꞌannota leellishshannote. (Aju. 20:10) Sheexaanunna agaanintesi nookki alame hiittoota ikkitannoro hanni hedi. Hatti yanna lowo geeshsha hagiirsiissannota ikkitanno!
21. Ajuujate maxaafi giddonni nabbamboommori hagiirsiisannonkehu mayiraati?
21 Ajuujate maxaafi giddo kulloonni malaatta tiro huwatanke lowo geeshsha jawaachishshannote! Yihowa diinna ayimma calla ikkikkinni, insa ma ikkitannorono anfoommo. Addaho, konne ‘himanu qaale nabbabbannorinna macciishshitannori baꞌraadhinoreeti.’ (Aju. 1:3) Ikkina Maganu diinna baꞌuhu gedensaanni, ammanantinoti mannu ooso mayi atoote afidhanno? Aananno birxichira tenne daafira ronseemmo.
FAARSO 23 Yihowa Gashsha Hanafino
a Ajuujate maxaafi Maganu diinna bade kulate malaatta horoonsiꞌranno. Daanieeli maxaafi tenne malaatta tiro maatiro huwatate kaaꞌlannonke. Konni birxichira, Daanieeli maxaafira kulloonnita mite masaalo Ajuujate maxaafi giddo kulloonnite mittu gari masaalo ledo heewisiinsanni laꞌneemmo. Tini Maganu diinna bade afate kaaꞌlitannonke. Hakkiinni insa ma ikkitannoro ronseemmo.
b Lamala umo afiꞌrino moyichi poletiku gashshoote baala riqiwanno yineemmo gede assannonkehu wolu coyi kuni moyichi ‘tonne buuda’ afiꞌrinoha ikkasiiti. Duucha woyite Qullaawu Maxaafi giddo tonne kiiro woꞌmilleho lawishshaho.
c Umi moyichi buudira “worraaqqu” woy baꞌlatto no; tenne moyichu misile buudira kayinni worraaqqu woy baꞌlatto dino. (Aju. 13:1) Korkaatuno kuni moyichi ‘fulinohu wole lamala’ mootoolla giddonniiti; silxaane uyitinosirino insaati.—Aju. 17:11, NW; jw.org aana, “Ajuuja Fooliishsho 17te Kulloonnihu Duumu Moyichi Maa Riqiwanno?” yaanno birxicho lai.