Ino ty Hanampy Anao ho Falifaly Avao Ndre Mikarakara Fianakavia Be Tao na Marary?

1-2. Manao akory ty fahitan’i Jehovah ty olo mikarakara be tao na tsy salama? (Ohabolana 19:17) (Henteo koa sary reo.)

NIVOLA Jin-yeol, rahalahy baka a Korè any zay hoe: “Fa 32 tao mahery zay ty nifanambaleanay morovaly. Nikarakara an’ny valiko aho tanatin’ny limy tao satria nitratsin’ny arety atao hoe Parkinson ie, ka tsy afaky nihetsiky firy. Tena teako valiko sady teako ty mikarakara azy. Nasia kitrely ho an’olo marary rey taminay ao satria mila matory amin’iny ie saky haly. Matory anilany eo aho, le mifampitanjaky tana zahay lafa miroro.”

² Mikarakara ray aman-dreny be tao na tsy salama va iha, sa mikarakara valy, anaky, na nama tsy salama? Laha zay ie, le azo inoa fa ho falifaly hanampy azy iha satria teanao ie. Asehonao hoe mahafoy tena ho an’i Jehovah koa iha lafa mikarakara azy. (1 Tim. 5:4, 8; Jak. 1:27) Fe ndre zay le miatriky raha sarotsy koa iha, sady tsy hitan’olo raha zay matetiky. Mety hieritseritsy mihintsy aza iha kindraiky hoe tsy misy olo miatriky raha sarotsy manahaky anao. Mety hoe falifaly ty fahitan’olo anao. Fe lafa tsy misy olo anilanao eo, le tsy tanjakinao ty ranomasonao satria tsapanao hoe mafy ty raha iainanao. (Sal. 6:6) Marina fa mety tsy ho hain’olo ty raha tsapanao, fe matokisa fa hain’i Jehovah soa raha zay. (Ampitovizo amy Eksodosy 3:7.) Lafovily aminy ty ranomasonao noho ty ezaky mafy ataonao. (Sal. 56:8; 126:5) Hitany iaby ze raha ataonao mba hanampea ty fianakavianao. Sahala anananao trosa ie, ka mampitamà fa hamaly ty soa nataonao.​—Vakio Ohabolana 19:17.

3. Ino ty raha sarotsy mety ho natrehin’i Abrahama noho Saraha lafa nikarakara an’i Tera rozy?

³ Miresaky lahilahy noho ampela maro nikarakara be tao na marary ty Baiboly, anisani-zay Abrahama noho Saraha. Fa 200 tao teo ho eo Tera baban-drozy, lafa niala ta Ora tao rozy. Fe niaraky amin-drozy ie, ndre fa antitsy aza. Nandeha lala 960 kilometra nana a Harana any rozy tamy zay. (Gen. 11:31, 32) Tena tea an’i Tera, Abrahama noho Saraha, ndre tsy mora aza ty nikarakara azy, sirtò lafa nandeha rozy. Azo inoa fa nandeha tamy rameva na ampondra rozy, kanefa mety ho tena nanahira an’i Tera raha zay satria fa antitsy ie. Ara-dalàna zany laha nahatiaro reraky marè rozy kindraiky. Fe ndre teo zay, le azo antoky fa namean’i Jehovah an-drozy ty hery nilan-drozy. Hanampy noho hanome hery anao koa Jehovah, manahaky ty nanampeany an’i Abrahama noho Saraha.​—Sal. 55:22.

4. Ino ty hodinihintsika amy lahatsoratsy toy ato?

⁴ Hahavita hikarakara ty fianakavianao be tao na tsy salama avao iha laha falifaly. (Ohab. 15:13) Tiarovo fa afaky ho falifaly avao iha ndre tsy mora aza ty raha iainanao. (Jak. 1:2, 3) Ka ino ty azonao atao mba ho falifaly avao? Miantehera amy Jehovah amy alalan’ny vavaky, le angataho ie mba hanampy anao hifantoky amy raha soa avao. Handiniky raha hafa azonao atao tsika amy lahatsoratsy toy ato mba hahavy anao ho falifaly avao. Hohitantsika koa hoe ino ty azon’olo hafa atao mba hanampea anao. Ndao hodinihintsika tse hoe manino iha ro tokony ho falifaly avao, le ino ty raha mety hahavy anao tsy ho falifaly.

MANINO RO METY HISY VOKANY AMY FIFALEANAO TY FIKARAKARÀ FIANAKAVIA BE TAO NA MARARY?

5. Manino iha ro tokony ho falifaly avao ndre mikarakara fianakavia be tao na marary?

⁵ Laha ty raha sarotsy amy fikarakarà an’ny fianakavianao be tao na marary iny avao ro ifantohanao, le ho reraky iha. (Ohab. 24:10) Ka lafa reraky iha, le mety tsy ho soa fanahy aminy sady tsy hidaridary azy. Manino ro mety ho sarotsy aminao ty ho falifaly avao lafa mikarakara fianakavia be tao na marary?

6. Manino ty fikarakarà fianakavia be tao na marary ro tena mandreraky ty olo sisany?

⁶ Mety ho reraky marè iha. Zao ty nivolanin’ny ranabavy Leah: “Mahatiaro reraky avao tena ndre amy fotoa milamindamy rey. Tsapako matetiky hoe vozaky tanteraky aho lafa hariva ty andro. Misy fotoa tsy vitako iaby ndre hamaly ty mesazy alefan’olo amiko.” Ty olo sisany aza lasa tsy ampy torimaso na tsy mahita fotoa itofà, ndre tena ilà aza raha zay. Zao ty nivolanin’ny ranabavy atao hoe Inés: “Tampatampaky avao ty torimasoko lafa zaho matory. Matetiky aho mifoha saky lera roe lafa haly mba hikarakara an’ny rafozako ampela zay. Tsy afaky nanao vakansy koa zahay morovaly tanatin’ny tao maro.” Lasa tsy afaky miarakaraky amy namany, na manao raha sisany amy fanompoa an’i Jehovah mihintsy aza ty olo mikarakara fianakavia be tao na tsy salama. Mety ho morimoritsy noho halahelo rozy vokatsini-zay, satria tsy afaky manao ty raha tean-drozy hatao.

7. Manino ty olo sisany mikarakara fianakavia be tao na marary ro manome tsiny ty vatany?

⁷ Mety kivy iha satria tsy afaky mikarakara soa an’ny fianakavianao iny na miferinay azy. Zao ty nivolanin’ny anabavy atao hoe Jessica: “Tsapako hoe tokony hiezaky mafy hikarakara an’ny babako aho. Ka lafa misy fotoa aho mitofa na mikarakara ty raha ilàko manoka, le manenjiky ahy ty eritseritsiko.” Manome tsiny ty vatany ty olo sisany mikarakara fianakavia be tao na marary satria tsy teany ty raha iainany. Miasa loha koa ty sisany tsy no tsy ampy ty fikarakarà ataony amy fianakaviany iny. Ty hafa koa enjehin’ny eritseretsiny satria mety nivola na nanao raha nampalahelo an’ny olo karakarany iny. (Jak. 3:2) Malahelo koa ty sisany lafa mahita hoe miharaty fahasalaman’ny fianakaviany iny. Zao ty nivolanin’ny ranabavy atao hoe Barbara: “Anisan’ny raha tena sarotsy amiko ty mahita an’ny olo teako iny marary avao sanandro.”

8. Ino ty raha tsapan’olo sisany mikarakara fianakavia marary lafa misy mankasitraky ie?

⁸ Mety hahatsapa iha hoe tsy mankasitraky ty raha ataonao ty hafa. Ino ty antony? Satria tsy de misy olo misaotsy anao na mankasitraky ty asa mafy ataonao noho ty fahafoizam-batanao. Ka lafa misy olo mba mankasitraky anao, le tena falifaly iha. (1 Tes. 5:18) Zao ty nivolanin’ny ranabavy atao hoe Melissa: “Tomany aho kindraiky satria tena reraky na kivy. Fe lafa mivola amiko olo karakarako rey hoe ‘Misaotsy anao tamy raha iaby nataonao ho ahy’, le azoazoko ty aiko! Mahavy ahy ho parè noho hazoto hikarakara an-drozy avao raha zay.” Nanazava rahalahy mana anara Ahmadu zay hoe misy vokany bevata aminy ty fisaora ataon’olo azy. Miaraky mipetraky amin-drozy morovaly anakin’ny longony zay. Voan’ny helatsy ajà io, le rozy ty mikarakara azy. Zao ty nivolanin’i Ahmadu: “Ndre tsy tena hainy soa aza ty ezaky mafy ataonay mba hikarakarà azy, le falifaly aho lafa mankasitraky anay ie na manoratsy hoe ‘Teako nareo.’”

INO TY HANAMPY ANAO HO FALIFALY AVAO?

9. Akory ty ampisehoan’olo mikarakara fianakavia be tao na marary hoe miambany ie?

⁹ Miezaha hiambany. (Ohab. 11:2) Voafetra avao ty fotoantsika noho ty herintsika. Tsy maintsy manenty zany iha hoe ino ty raha ho vitanao, le ino ty raha tsy ho vitanao. Misy fotoa aza iha mety handà ty raha ampanaovin’olo anao. Fe tsy manino ndre manao ani-zay iha satria hita baka amy zay hoe miambany iha. Lafa ta hanampy anao koa ty hafa, le rambeso soa ty fanampean-drozy. Zao ty nivolanin’ny rahalahy Jay: “Tsy afaky manao raha maro indraiky mandeha tsika. Tokony ho haintsika hoe voafetra avao ty raha azontsika atao noho vitantsika. Hanampy antsika ho falifaly ty fahaiza ani-zay.”

10. Manino ty olo mikarakara fianakavia marary ro tena mila mahay manavaky? (Ohabolana 19:11)

¹⁰ Mahaiza manavaky. (Vakio ty Ohabolana 19:11.) Laha mahay manavaky iha, le ho kalma lafa mivola na manao raha mampeloky anao olo karakaranao iny. Miezaky hahay ty antony anaovan’olo raha raiky ty olo mahay manavaky. Ty arety miteza sisany zao mety hahavy ty olo raiky hanao raha tsy tokony hataony. (Mpito. 7:7) Mety hifamaly na hialy aminao, ohatsy, ndre ty olo soa fanahy noho mieritseritsy soa. Mety ho lasa be menimeny na hasiatsiaky koa ie. Laha mikarakara olo marary mafy iha, le mety hanampy anao ty miezaky hahay mikasiky an’ny aretiny iny. Arakaraky ty ahaizanao an’ny aretiny iny ro ahaizanao hoe tsy sitrapony masiatsiaky noho manao raha tsy tokony hatao io, fa vokatsin’ny aretiny iny.​—Ohab. 14:29.

11. Tokony hanoka fotoa hanaova ino ty olo mikarakara be tao na marary? (Salamo 132:4, 5)

¹¹ Manokàna fotoa hanatanjahanao ty fifandrambesanao amy Jehovah. Mila manoka fotoa hanaova raha sisany “tena vatan-draha” iha kindraiky. (Fil. 1:10) Anisan’ny raha zay ty fanasoavanao ty fifandrambesanao amy Jehovah. Nimaro raha atao, ohatsy, Davida Mpanjaka, fe tsy nataony ambanin-draha mihintsy ty fanompoany an’i Jehovah. (Vakio Salamo 132:4, 5.) Manahaky ani-zay koa, fa ndre maro raha atao iha, le mila manoka fotoa avao sanandro mba hamakia Baiboly noho hivavaha. Zao ty nivolanin’ny ranabavy Elisha: “Tsapako hoe lasa falifaly aho lafa mivavaky noho mamaky safà mampahery baka amy salamo ao. Tena manampy ahy ty mivavaky amy Jehovah. Mivavaky amy Jehovah avao aho sanandro mba ho kalma.”

12. Manino iha ro mila manoka fotoa hikarakarà ty fahasalamanao ndre mikarakara fianakavia be tao na marary aza?

¹² Manokàna fotoa hikarakarà ty fahasalamanao. Mety ho sarotsy aminao ty mikarakara sakafo mahasalama satria maro raha atao iha. Mety tsy hanam-potoa firy hiviliana noho hikarakarà sakafo mahasalama, ohatsy, iha. Fe soa laha mihina sakafo mahasalama noho manao sporo tsy tampaky iha satria tena mila ani-zay ty vatanao noho ty sainao. Ka ndre tsy manam-potoa firy zany iha, le miezaha hihina sakafo mahasalama noho hanao sporo tsy tampaky. (Efes. 5:15, 16) Tsy zay avao, fa miezaha koa mba ho ampy torimaso. (Mpito. 4:6) Hitan’ny manam-pahaiza, fa manadio ty ati-dohantsika ty torimaso satria afaky mangalaky raha simiky mety hanimba azy. Manazava lahatsoratsy raiky mikasiky fahasalamà zay hoe laha ampy torimaso ty olo raiky, le hihena ty fiasan-dohany sady ho kalma ie lafa miatriky raha sarotsy. Manokàna fotoa mba hanaova raha mahafalifaly anao. (Mpito. 8:15) Niresaky ty raha nanampy azy ho falifaly ranabavy raiky zay. Zao ty nivolaniny: “Lafa soa ty toetsandro, le miboaky amonto ao aho sady mitaninandro. Manoka fotoa indraiky sambola koa aho mba hiarakarahako amy ty namako.”

13. Manino ro mahasoa ty homehy? (Ohabolana 17:22)

¹³ Miezaha mba ho tea somonga avao. (Vakio Ohabolana 17:22; Mpito. 3:1, 4) Misy vokany soa amy vatanao noho ty sainao ty hehy. Lafa mikarakara fianakavia be tao na marary iha, le matetiky misy raha miseho tsy eritseretinao. Fe lafa miseho raha zay, le alao hehy avao amy zay mihena ty helokinao. Laha miaraky homehy amin’olo karakaranao iny koa iha, le vomaiky nareo hifankatea.

14. Manino ty firesaha amy nama azo atokisa ro manampy anao?

¹⁴ Miresaha amy nama azo atokisa. Ndre miezaky mafy aza iha mba ho falifaly avao, le mety ho kivy avao kindraiky. Lafa miseho raha zay, le soa laha miresaky amy nama azo atokisa iha, zany hoe olo tsy hitsaratsara na hanome tsiny anao. (Ohab. 17:17) Ty olo hijanjy soa anao noho hanao resaky mampahery avao ro mety ilànao mba hahavy anao ho falifaly ndraiky.​—Ohab. 12:25.

15. Manino ro manampy anao ho falifaly ty firesahanao ty raha hataonao amy Paradisa ao?

¹⁵ Vetsevetseo hoe amy Paradisa ao nareo amy fianakavianao iny. Ka halino fa mandalo ty hoe mikaraka fianakavia be tao na marary sady tsy zay mihintsy ty asa tean’i Jehovah hataontsika olombelo, tam-boalohany any. (2 Kor. 4:16-18) Mbo ho avy ty tena fiaina. (1 Tim. 6:19) Azo inoa fa tena ho falifaly nareo amy fianakavianao iny lafa miresaky ty raha hataonareo amy Paradisa ao. (Isa. 33:24; 65:21) Zao ty nivolanin’ny ranabavy Heather: “Matetiky aho mivola amy fianakaviako karakarako iny hoe tsy ho ela, le hiaraky hanjaitsy zahay, hiaraky lomay, noho hiaraky handay bisikaleta. Hamboatsy mofo noho hiketriky ho an’ny longonay hovelomy rey koa zahay. Miaraky misaotsy an’i Jehovah zahay amy raha tamaninay rezay.”

INO TY AZONTSIKA ATAO MBA HANAMPEA TY OLO MIKARAKARA FIANAKAVIA BE TAO NA MARARY

16. Akory ty azontsika anampea ty olo mikarakara marary? (Henteo koa sary io.)

¹⁶ Ampeo ie mba hanam-potoa hikarakarany ty raha ilàny manoka. Afaky manoka fotoa hikarakarà an’ny fianakavian’ny mpiara-manompo mikarakara marary iny ty olo amy fiangona eo. Hanam-potoa hitofatofà noho hikarakarany ty raha ilàny manoka amy zay mpiara-manompo amintsika mikarakara marary iny. (Gal. 6:2) Misy mpitory sisany manao fandaharam-potoa sankerinandro mba hanaova ani-zay. Zao ty nivolanin’i Natalya, ranabavy mikarakara an’ny valiny kombo zay: “Misy ranadahy raiky amy fiangonanay ao zay, avy aminay any indraiky na indroe sankerinandro mba hiaraha amy valiko. Miaraky manompo rozy, mifampiresadresaky noho miaraky manenty filma mihintsy aza. Tena lafovily amy valiko ty fotoa manahaky ani-reo sady mba ahafahako manao ty raha teako hatao manoka koa, ohatsy hoe mba mandeha miboaboaky kely.” Amy raha sisany, le mety azonao atao mihintsy aza ty mikarakara an’ny marary iny lafa haly, amy zay mba manam-potoa hatoria rahalahy na anabavy mikarakara azy iny.

17. Akory ty azontsika anampea ty olo mikarakara fianakavia be tao na marary lafa am-pivoria any?

¹⁷ Ampeo ie lafa am-pivoria any. Mety tsy hifantoky soa ty olo mikarakara fianakavia be tao na marary, lafa mivory, na fivoriambe satria sahira mikarakara an’ny longony iny. Afaky manampy azy ty olo amy fiangona eo amy fotoa rey, ka miaraky mipetraky amy be tao na marary iny zisiky hivitan’ny fivoria iny na ty tampany amy fivoria iny avao. Laha tsy afaky miboaky an-trano olo mila fikarakarà iny, le azonao atao ty mandeha an-tranony any, le miaraky mivory aminy mba hahafahany rahalahy na anabavy mikarakara azy iny hanatriky fivoria mivanta.

18. Ino koa ty raha azontsika atao ho an’olo mikarakara fianakavia be tao na marary rey?

¹⁸ Derao ie sady mivavaha ho azy. Tokony hanoka fotoa tsy tampaky hampahereza an’ny rahalahy noho anabavy mikarakara be tao na marary rey ty anti-panahy. (Ohab. 27:23) Tokony hidera ani-azy mikarakara ty fianakaviany rey koa tsika iaby amy fiangona eo sady asehontsika hoe teantsika rozy. Afaky mangataky amy Jehovah koa tsika mba hampaherezany an-drozy, hanomezany hery an-drozy, noho hanampeany an-drozy ho falifaly avao.​—2 Kor. 1:11.

19. Ino ty raha fa tsy linintsika ty hahatanteraky azy?

¹⁹ Tsy ho ela, le hofafan’i Jehovah ty raha iaby mampijaly noho mampalahelo. Tsy hisy sasy ty arety noho ty fahafatesa. (Apok. 21:3, 4) “Hitsamboko manahaky serfa io ty malemy tomboky.” (Isa. 35:5, 6) Fa tsy ho antitsy koa tsika sady fa tsy ho sahira hikarakara fianakavia be tao na marary. Anisan’ny “raha taloha fa tsy ho tiaro” sasy reo. (Isa. 65:17) Afaky matoky tanteraky koa tsika ndre mbo henanizao aza, fa tsy hanary antsika mihintsy Jehovah zisiky hahatanteraky an’ny raha soasoa nampitamaniny antsika reo. Laha miantehitsy aminy avao koa tsika mba hahazo hery, le hanampy antsika hiaritsy ty raha iaby ie. Hanam-pahareta noho ho falifaly avao tsika amy zay.​—Kol. 1:11.