Mataupu 8

‘Ua Tau Lata mai le Malo’

1. Aiseā lava na fetaui lelei ai le taimi o upu a Ioane i le Mataio 3:1-10?

SEʻI o tatou iloiloina atili nisi faamatalaga i gaoioiga a le “Mesia le Alii” i lona afio mai muamua. O le faasilasilaga e faateʻia ai na muai faalogoina i upu a Ioane le Papatiso e faapea: “Ina salamo ia outou; auā ua latalata mai le malo o le lagi.” (Mataio 3:2) Na toe o se aga ona afio mai lea o lē o le a avea ma Tupu! A o fotuaʻi mai le ‘fitusefulu o vaiasosa,’ o se “vaiaso” lea o le finagalo faapitoa, o le taimi sili lea e ono salamō ai tagata Iutaia i a latou agasala i le faasologa amiotonu o tulafono na tuuina atu ia te i latou e lo latou Atua, o Ieova. Auā ua toetoe lava ona ulu atu lea o Isaraelu i le aso o le faamasinoga. O le mea lea, na faaauau ai ona faapea atu Ioane i taʻitaʻi lotu faagutugutulua o le nuu: “Fanau a gata feai e, o ai ea ua na faaali atu ia te outou ia sosola ese i le toasa atali? Ia outou fua mai ni fua e tatau ma le salamo. O loo tu nei foi le mātau i tafuʻe o laau; o laau uma foi e le fua mai i fua lelei, e taia ma lafoina i le afi.”—Mataio 3:7, 8, 10.

2. (a) Na faapefea ona ese le papatisoga o Iesu? (e) Ina ua ‘⁠amataina lana galuega,’ o le ā le tulaga sa la fetaiai?

² I le taimi lea na afio ane ai Iesu mai Kalilaia i le Ioritana ma talosaga atu ia Ioane ina ia papatisoina o ia. Na iloa e Ioane e leai se agasala a Iesu, ma o lea na ia teena ai muamua. Ae ui i lea, sa tatau ona ese le papatisoga o Iesu. O le a faaatagia mai ai lona ofoina atu o ia lava ia Ieova mo le galuega faapitoa na tuuina atu e lona Tamā mo ia e fai i le lalolagi. Na talafeagai lelei ai la ona papatiosina Iesu i le vai.

“Ua tatalo ia, ona faaavanoaina ai lea o le lagi, ona afio ifo lea o le Agaga Paia i ona luga, ua tino mai e peiseai se lupe, ua oo mai foi le siufofoga mai le lagi, ua faapea mai, O loʻu Atalii pele oe, ua ou fiafia lava ia te oe. O Iesu foi, ua faatoa oo i le tolugafulu o ona tausaga.”

Ona o ia o le Mesia ma o le Tupu tofia, sa vave ai lava ona oo atu ia te ia osofaiga mai le Gata tuai, le Tiapolo, ma taʻitaʻi lotu Iutaia o ē na faatagā auauna ma le faagutugutulua i le Atua.—Luka 3:21-23.

3. Sa faapefea ona ese le laasaga o Iesu ina ua i lalo o tofotofoga, mai laasaga o Atamu ma Eva?

³ “Ua foi ae Iesu mai Ioritana, ua tumu o ia i le Agaga Paia, ona ave lea o ia e le Agaga i le vao, ua faaosoosoina e le tiapolo i aso e fagafulu.” (Luka 4:1, 2) Sa iloa lelei e Satani o Iesu o le “Fanau” o le folafolaga a le Atua, o lē o le a ia nutipalaina le Tiapolo ma ana “fanau” amioleaga, pe a oo mai le taimi e tatau ai. Pe sa mafai e Satani ona faatoilalo le fuafuaga a Ieova i lona faapogaia lea o Iesu ia lē usiusitai ia te Ia? Sa anapogi Iesu mo aso e 40. O lea na valaauina ai e le Tiapolo Iesu a o galala i le fia taumafa na te faaliliuina ni maa o lea vaomatua lafulafuā e fai ma areto. Sa iai ia Iesu i le taimi lea le mana e galueaiina ai vavega, ae peitai, ma le tonu lava, na ia siitia ai le tulafono amiotonu a Ieova, ma faapea atu:

“Ua tusia, ʻE le na o mea e ʻai e ola ai le tagata, a o afioga uma e tulei mai i le fofoga o Ieova.’” (Mataio 4:1-4, “NW”; Teuteronome 8:3)

Maeu le ese mai ia Eva ma lana tane o Atamu, o ē na lē usiusitai i lo la ʻaiina o le fua faasāina e ui lava sa siomia i laua i le anoanoai o isi mea taumafa e tausia ai!

4. O le ā le lesona e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai le auala na faafetaiaia ai e Iesu le tofotofoga lona lua?

⁴ O le loto maulalo ma le faalagolago atoatoa o Iesu i lona Tamā na faaalitinoina lea i le auala na ia faafeagai ai ma le tofotofoga na sosoo ai. Sa taumafai Satani ina ia manatu Iesu faapea o ia, o le Alo o le Atua, o ia foi la o se tasi e tāua lava—o le tagata taʻutaʻua. Ioe, seʻi soona oso ifo o ia mai le tumutumu o le malumalu, ma e mautinoa lava e sapoina o ia e agelu a le Atua ina ia lē afaina ai o ia. Peitai na teena e Iesu sea fautuaga valea, i lona toe sii maia lea o le tulafono a Ieova, ma na ia faapea atu:

“Ua tusia foi, ʻAua e te tofotofo ia Ieova lou Atua.’” (Mataio 4:5-7, “NW”; Teuteronome 6:16)

Ua maua mai i inei se lesona mo tagata uma o ē faapea mai o auauna a le Atua e oo mai i aso nei: Ia aua lava neʻi faafiapoto se tasi i luga o lona tulaga ia Ieova. O lo tatou faamanuiaina e le Atua e lē faalagolago i la tatou auaunaga po o o tatou tulaga i taimi ua mavae, ae peitai o lo tatou faaauau pea ona usiusitai ia te ia i le loto maulalo aʻiaʻi, ma ia iai le faaaloalo loloto mo ana fuafuaga ma ana tulaga manaomia.—Filipi 2:5-7.

5. (a) O le ā le finauga e sili ona tāua na taulai i ai le tofotofoga lona tolu? (e) Na faapefea ona toe faaaogā e Iesu le tulafono a le Atua e tali atu ai? (i) E faapefea ona avea lenei mea ma faaaʻoaʻoga lelei mo i tatou i aso nei?

⁵ O lenei, o le tofotofoga mulimuli ma o le taualuga foi lea o lenei mea na tupu! E, pe ana seʻi mafai lava ona faasalavei e Satani Iesu i le finauga autū lea e faatatau i le Malo! O lea, “ona toe ave lea o ia e le tiapolo i le mauga matuā maualuga, ua ia faaali foi ia te ia malo uma o le lalolagi ma o latou matagofie; ona fai mai lea o ia ia te ia, Ou te avatua nei mea uma ia te oe, pe afai e te faapaū ma ifo mai ia te au.” I lenei faiga faigofie o le faagutugutulua, na finau atu ai Satani e faapea, e mafai ona maua e Iesu le pule i tagata uma o le lalolagi i le taimi lava lena i inā, e aunoa ma se tau faatalitali mo ni senituri seia oo i le taimi atofa a Ieova. Peitai ane na toe faasino atu foi e Iesu i le tulafono a Ieova, e faapea:

“Ina alu ese ia oe Satani; auā ua tusia, ʻE te ifo atu [“ia Ieova,” NW] lou Atua, ua na o ia lava e te auauna i ai.’” (Mataio 4:8-10; Teuteronome 6:13)

Ua avea foi lena o se faaaʻoaʻoga e sili ona lelei mo i latou o loo auauna ia Ieova i aso nei! E tusa lava po o le ā le faaumiumi atu o le auala, ae o i latou o ē o loo tuuina atu le auaunaga paia ia Ieova ia lē taitai, lē taitai lava ona taofia lo latou faamuamuaina o le malo o le Atua i o latou olaga. Tau lava ina ia lē taitai ona latou liliu ane i se isi itu ma faatutū ni o latou lava “malo” iti i lenei olaga matapeapea i mea faitino a le lalolagi a Satani.

E “LĒ SE VAEGA O LENEI LALOLAGI”

6. (a) O le ā le auala na latalata mai ai le Malo i lea taimi? (e) I le faatatauina o le 1 Peteru 2:21, o le ā le faaaʻoaʻoga a Iesu e tatau i Kerisiano ona mulimuli ai?

⁶ O le ā na sosoo ai ma le teenaina e Iesu o tofotofoga a le Tiapolo? Ua taʻu mai faapea ia i tatou e le tala a le Tusi Paia:

“Na afua ona talaʻi atu e Iesu, ua faapea atu, Ina salamo ia outou; auā ua latalata mai le malo o le lagi.”

I le ā le auala ua latalata mai ai le Malo? Ona o lea ua faatasi mai Iesu Keriso lava ia, o lē ua faauuina e fai ma Tupu, “ua ia aʻoaʻo . . . ua ia talaʻi atu foi le tala lelei o le malo.” Sa lolofi atu le motu o tagata e toatele ma mulimuli atu ia te ia i lea mea ma lea mea. (Mataio 4:17, 23-25) Sa matuā faamanino atu e Iesu faapea o i latou o ē na taliaina ana aʻoaʻoga e lē tatau ona avea i latou ‘o se vaega o le lalolagi, e pei o ia e lē se vaega o le lalolagi.’ E tatau ona vavaeesea mai i latou e i latou lava mai le lalolagi ma ona ala sauā ma le lē mamā. O i latou uma o ē fia mulimuli ia Iesu i aso nei e tatau ona latou faia faapena.—Ioane 17:14, 16; 1 Peteru 2:21; tagai foi i le Mataio 5:27, 28; 26:52.

7. I le manatu i afioga a Iesu i le Ioane 8:44, aiseā ua matuā tāua ai mo i tatou i aso nei ona iloiloina aʻoaʻoga a taʻitaʻi lotu e uiga i le Tusi Paia?

⁷ E faatatau i tapuaiga pepelo, na fetalai atu Iesu i taʻitaʻi lotu o ona aso e faapea: “O outou nai lo outou tamā le tiapolo, tou te fia faia foi mea e tuʻinanau i ai lo outou tamā. O le fasioti tagata ia talu le amataga, e lei tumau lava ia i le upu moni, auā e le o i totonu lava ia te ia le upu moni; a tautala ia i le tala pepelo, o lana lava lea e tautala aʻi, auā o le pepelo ia, ma le tamā o le pepelo.” (Ioane 8:44) Sa matuā tāua i lena taimi mo tagata lautele ina ia tuusaoloto mai i latou lava mai uputuu pepelo (na faaaofia mulimuli ane i le Tusi tulafono Iutaia o le Talmud) ia na faalauteleina i le lotu a Iutaia. Ma i aso nei, mo i latou o ē, pei o Iutaia, ua ola aʻe o latou olaga atoa i le lotu a o latou augatamā, e matuā tāua ona latou iloiloina pe moni pe leai le manatu e faapea, ua ‘tuu esea’ e a latou taʻitaʻi lotu le afioga a le Atua ina ia aʻoaʻo na o uputuu faaletagata.—Mareko 7:9-13.

8, 9. (a) Aiseā na faapea atu ai Iesu o lona malo “e le mai le lalolagi nei”? (e) Ae aiseā la, ua fetaiai ai Kerisiano moni ma sauāga? (i) Aiseā e tatau ai ona latou loto tetele?

⁸ A o iai o ia i le faamasinoga pe o le a fasiotia o ia, na faailoa atu faapea e Iesu e uiga i malo faapolotiki o ona aso:

“E le mai le lalolagi nei loʻu malo; afai ana mai le lalolagi nei loʻu malo, po ua tau aʻu auauna, ina neʻi tuuina atu aʻu ia Iutaia; a o lenei, e le mai i inei loʻu malo.”

O le pogai o le malo o Iesu e faalelagi. E maua mai lana pule mai i le Pule Silisiliese a Ieova le Atua, ae e lē mai ia Satani. O lea la, na faaaogāina ai e Satani lana “fanau” faalelalolagi e sauāina Iesu ma ona soʻo.—Ioane 18:36.

⁹ Ona fetalai atu lea o Iesu i ona soʻo moni e faapea: “Ou te fai atu ia te outou ia mea ina ia outou fealofani. Afai e ʻinoʻino mai le lalolagi ia te outou, ua outou iloa ua muamua ona ʻinoʻino mai ia te aʻu, i lona ʻinoʻino ia te outou. Afai a ni tagata o le lalolagi outou, po ua alofa mai le lalolagi i ona tagata; a e le ni o le lalolagi outou, a ua ou filifilia outou nai le lalolagi, o le mea lea e ʻinoʻino ai le lalolagi ia te outou.” (Ioane 15:17-19) Ua tofo tagata tapuai a Ieova i le inosia matuitui ma sauāga ua oo mai i nei aso talu ai lo latou vavaeeseina o i latou lava mai faiga faapolotiki ma le faiga sauā ua aoao i ona po nei. Peitai o loo faatali mai se taui tele mo i latou uma o ē o le a manumalo mulimuli ane i le lalolagi. E pei ona sa faamautinoa atu e Iesu i ona soʻo: “E maua foi outou e le puapuaga i le lalolagi, a ia outou loto tetele, ua ou manumalo i le lalolagi.”—Ioane 16:33.

AGAVAA FAATUPU

10, 11. (a) O le ā ua faaalia ai o pule o le lalolagi e lē o pule i le aiā mai le Atua? (e) I le faaeseesega, e faapefea ona faaalia e Iesu ua agavaa o ia mo le tofiga tautupu?

¹⁰ O ā ni agavaa e te faamoemoe e iai mo se pule i le lalolagi? O le tele lava o pule i talafaasolopito o ni “tagata malolosi,” faasausili, faafefeteina i le faamaualuluga. E masani lava ona latou faamuamuaina o latou lelei totino i lo manaoga o tagata lautele. O nisi ua gugutu mai i emepaea sili ua latou faatutūina. Peitai sa iai lava taimi na solofa ifo ai i lalo o latou emepaea malolosi uma, ma ua faamaonia ai le moni o upu a le Tupu o Solomona: “Afai e le atiina ae e Ieova le fale, e galulue fua i latou o e atiina ae.” (Salamo 127:1) Ua faaalitinoina mai e nei “tupu” le mea moni faapea latou te lē o faia a latou pule i le aiā mai le Atua. O a latou pulega e lē mai ia Ieova le Atua.

¹¹ Ae peitai, o le Tupu faauuina a le Atua, o Iesu Keriso, o loo faamatalaina faavaloaga faapea o loo faasagatau atu i ona fili “ona o le upu moni ma le agamalu, ma le amiotonu.” Ua faapea mai e uiga ia te ia: “Ua e finagalo i le amiotonu, ma e ʻinoʻino i le amio leaga; o le mea lea ua faauuina ai oe e le Atua, o lou Atua lava, i le suāuu o le fiafia, e sili lava i e tou te faatasi”—o tupu ia o le gafa o Tavita o ē na muamua ia te ia. (Salamo 45:4, 7) Ona o lona inoino i mea uma e faalumaina ai le suafa paia o Ieova ma solia ai mataupu silisili amiotonu a le Atua, o le a oo mai ai le taimi e faamamāina ai e le Tupu faalelagi lenei lalolagi amioleaga, ma sauniunia ai mo le aumaia o le pule amiotonu. Po ua faaalia ea e Iesu ia lava ua agavaa e fai ma pule faapena? E mautinoa lava ua ia faia faapea!

12. O le ā le faaaʻoaʻoga o le auaunaga paia na faia e Iesu mo i tatou?

¹² A o avea Iesu ma tagata lelei atoatoa, sa avea lava o ia ma faaaʻoaʻo i lona faaalia o le alofa mo le Atua ma tuaoi. Ona o ia foi o se sui o le nuu o le Atua o Isaraelu ua tuuina atu ia Ieova, na faia ai foi e Iesu le faaaʻoaʻoga i le usiusitai i poloaiga silisili e lua. Na ia fetalai atu: “O le [poloaiga] muamua e faapea, ‘Faalogo mai ia Isaraelu e, o Ieova lo tatou Atua o Ieova e toatasi lava ia, ma e tatau ona e alofa ia Ieova lou Atua ma lou loto atoa ma lou ola atoa ma lou mafaufau atoa ma lou malosi atoa.’ O lona lua lenei: ‘E tatau ona e alofa i lou tuaoi e pei o oe lava ia te oe.’” (Mareko 12:29-31, NW; Teuteronome 6:4, 5) Na tuuina atu atoatoa e Iesu ia lava i lana auaunaga ia Ieova ma i le aʻoaʻoina o ona tuaoi, o tagata Iutaia. Ina ua taumafai i latou na e taofiofia o ia ina ia latou faalogo atili ia te ia, sa ia fetalai atu ia i latou e faapea:

“E tatau ona ou folafola le tala lelei o le malo o le Atua i nisi aai foi; auā o le mea lea na auina mai ai aʻu.” (Luka 4:43)

I le aaoina atu o le auaunaga paia o Iesu lava sa fai ma tagata galue, i le faia lea o le faaaʻoaʻoga mo Kerisiano moni uma ina ia mulimuli i ai.—Faatusatusa i le Ioane 5:17.

13, 14. (a) E faapefea ona tagai Iesu i tagata? (e) Aiseā na ia afio ai e talaʻi atu, ma aiseā foi na ia aauina atu ai isi? (i) O le ā le ituaiga o tausiga e mafai ona faamoemoeina e tagata mai le Malo?

¹³ Na faaalia e Iesu lava ia lona alofa ma lona alofa mutimutivale. I lona finagalo, sa ia moomoo e vaai atu ua mapu mai ona tagata mai i avega mamafa na faaee atu ia te i latou e o latou au failotu sauā. O lea sa ia taʻuina atu ia i latou e uiga i le Malo, ma sa aauina atu ona soʻo, e faapea atu:

“A outou o, ia outou talaʻi atu, ia faapea atu, Ua latalata mai le malo o le lagi.”—Mataio 9:35–10:7.

¹⁴ Sa valaauina e lenei Tupu tofia tagata, ma faapea atu: “Ia outou o mai ia te au, o outou uma o e tigaina ma mafatia i avega, o aʻu foi e malolo ai outou. Ia outou amoina laʻu amo, ma ia outou faaaʻoaʻo ia te au, auā o aʻu lē agamalu ma le loto maulalo; ona maua lea e outou o le malologa mo outou agaga. Auā e avegofie laʻu amo, o laʻu avega foi e māmā ia.” (Mataio 11:28-30) I le avea o Iesu ma Tupu faalelagi a le Atua i luga o tagata uma, o le a na faaalia ai lea lava ituaiga o alofa mutimutivale, ma o le a ia faamautinoa ai, e pei ona sa ia faia a o iai o ia i le lalolagi, o le a saunia tagata o ē auai faatasi i lona Malo ina ia latou tuu atu le saolotoga ma le mapusaga o loo matuā manaomia e tagata uma. O ē uma o ola i luga o le lalolagi i lalo o le pule a le Malo o Iesu latou te maua moni le malōlōga mo o latou agaga.

LĒ PONĀ I LE FAAMAONI

15. Na faapefea ona tuuina atu e Iesu le tali atoatoa i le luʻi a Satani?

¹⁵ E sili atu i nei mea uma, na faaalitinoina mai e lē o le a avea mulimuli ma Tupu o tagata, le leai o sona pona i lona faamaoni ma lona usiusitai i lona Tamā faalelagi, e oo atu lava i lona maliu sauāina i luga o le laau faaoosala. A o latalata mai lena itula o le faasalaga, sa tatalo Iesu ia Ieova, i le faapea atu, “Loʻu Tama e, ia e tuuina atu le mamalu i lou suafa.” Na tali mai le siufofoga o Ieova mai le lagi ua faapea mai: “Ua ou tuuina atu le mamalu, ou te toe tuuina atu foi i ai le mamalu.” I le faapaiaina o le suafa o lona Tamā, na tuuina atu ai e Iesu le tali atoatoa i le luʻi a Satani. Sa ia faaalia atu faapea o se tagata lelei atoatoa na te mafaia ona faamaonia lona faamaoni i le Atua i lalo o so o se ituaiga o tofotofoga o le a mafai e lē tetee mai ona aumaia ia te ia. O lea sa mafai ai e Iesu ona faapea atu: “O loo faasalaina nei lenei lalolagi; e tulia nei [Satani] le alii o lenei lalolagi”—o le a faamasiasiina atoatoa lava, ma o le a faamaonia foi o ia o le pepelo. O taʻitaʻi lotu Iutaia la, o ni ‘fanau a le gata,’ latou te mafai ona faapogaia se manuʻa tiga i le “mulivae” e taia ai le “fanau” a le faalapotopotoga a le Atua o lē e pei se fafine, peitai e mafai ona toe faatūina aʻe e le Atua lona Alo taʻuaogāina i le ola faaleagaga.—Kenese 3:15; Ioane 12:27-31.

16, 17. (a) Aiseā e mafai ai ona tatou matuā mautinoa e uiga i le Tupu o le lalolagi i le lumanai? (e) E faapefea ona faaalia e le Tusi Paia le faamoemoe o se parataiso faalelalolagi o se mea moni? (i) Pe e ao ea i lou olaga na e iai muamua ona taofia oe mai le aapa atu i lena faamoemoe?

¹⁶ O le alofa o Iesu i le amiotonu, o lona inoino i le solitulafono, lona alofa naunautai mo tagata ma, e sili atu i nei mea uma, o lona usiusitai lē maluelue i le faia o le finagalo o lona Tamā e viia ai le mamalu o le suafa o Ieova—o nei mea uma e faamaonia ai le taʻuagavaaina lelei o lenei Alo faamaoni e fai ma Tupu o le lalolagi i le lumanai. Pe e te lē fiafia ea la e te ulu atu i le ola e faavavau o se tagatanuu fiafia a lea tupu?

¹⁷ Ua lē afāina po o le ā le lelei po o le leaga o lou olaga o iai seia oo mai nei, e mafai ona e mauaina le faataunuuga o le faamoemoe o le ola e faavavau i luga o le lalolagi o le a faamatagofieina. E moni, e oo lava i le tagata gaoi na salamō lea na faasalaina faatasi ma Iesu na tuuina lava i ai se faamoemoe e toetu ai! Auā ina ua ia talosaga atu ia Iesu, “Manatua mai aʻu pe a e oo i lou malo,” sa tali atu Iesu e faapea: “E moni ou te fai atu ia te oe i le asō, O le a ta faatasi ma oe i le Parataiso.” (Luka 23:42, 43, NW) Ua lē pine, ona avea loa lea o le Parataiso ma mea moni. Po o faapea foi oe, po o e aapa atu ea i au talosaga mo le “oo mai” o le Malo ma ana faamanuiaga?

[Ata i le itulau 77]

LE TAGATA SILISILI I Ē UMA SA I LE LALOLAGI

I le avea ma Tupu tofia, na ia faamaonia ai lona faamaoni seia oo i le oti, ma e ala i lona toto faamaligiina sa ia togiolaina ai tagata mai le agasala ma le oti