Mataupu 5

E Faapefea Ona Ou Faafetaiaʻia le Toe Faaipoipo o se Tasi o Oʻu Mātua?

“O le aso na faaipoipo ai Papa ia Rita o se aso sa sili ona leaga i loʻu olaga,” o toe manatunatuga ia o Siani. “Sa ou ita. Sa ou ita ia Papa i le faalata i loʻu tinā. Sa ou ita foʻi ia Mama i le alu fua toe aʻoga faaloia ae tuu na o matou. Sa ou ita i le fanau ulavavale e toʻalua a Rita, lea o le a ō mai matou te nonofo faatasi i lo matou fale . . . Peitaʻi, na sili ona ou ita ia Rita . . . sa ou ʻinoʻino ia te ia. Ae talu ai sa ou talitonu e lē tatau ona ʻinoʻino, o lea, na ou ita ai foʻi ia te aʻu lava ia.”—Stepfamilies—New Patterns in Harmony, tusia e Linda Craven.

O LE toe faaipoipo o se tasi o mātua e faalēaogāina ai se faamoemoe faapea e toe faatasia lava ou mātua. E mafai ona e lagona ai le leai o se saogalemu, faalataina, ma le fuā.

O le toe faaipoipo o se tasi o mātua e mafai ona matuā tigā, aemaise pe afai ua faatoʻā maliu atu se matua e pele ia te oe. “O le maliu o loʻu tinā sa matuā matuitui ia te aʻu,” o le taʻutinoga lea a Misi e 16 ona tausaga. “Sa ou manatu ua suitulaga le manamea fou a loʻu tamā i loʻu tinā o lea sa matuā leaga ai oʻu uiga i le uō a loʻu tamā.” Ona o le faamaoni atu i lou matua moni, atonu e oo ifo ai sou lagona e faapea ua e agaleaga pe a e alofa atu i se matuafai.

E lētioa lava toʻatele talavou e faaalia o latou faalogona tigā i ni auala mataʻutia. O nisi ua oo lava ina taupulepule e faamalepe le faaipoipoga fou a se tasi o mātua. Ae ia manatua, ua uma ona fai le tautoga a lou matua moni ma lou matuafai i luma o le Atua. “O lenei, o e ua faatasia e le Atua, aua neʻi faateaeseina e se tagata [po o se tamaitiiti].” (Mataio 19:6) Ma e tusa lava pe mafai ona e faateteʻaina i laʻua, ae lē mafai ai ona toe faatasia ou mātua moni.

E leai foʻi se aogā o le faatautee pea i se matuafai. Ua lapataʻi mai le Faataoto 11:29: “O lē na te aumaia faafitauli i lona aiga, e fai mona tofi le matagi,” o lona uiga, e leai se mea na te maua. (New International Version) O le lē fiafia o Sieli, e sefululima tausaga le matua, na iʻu ai ina misa leaga ma lona tināfai. O le ā le iʻuga? Na faatonuina e lona tināfai le tamā o Sieli e filifili po o ai o i laʻua ma lona afafine e sili ona alofa i ai. Na iʻu ina toe ave atu Sieli e nonofo faatasi ma lona tinā moni—o lē ua uma foʻi ona toe faaipoipo.

Fesoasoani le Alofa ia te Oe e Onosai Ai

O le ā le auala e onosaia ai ma le manuia le fesagaʻia o le toe faaipoipo atu o se tasi o mātua? O le faaalia o le alofa faalemataupu silisili e pei ona faamatalaina i le 1 Korinito 13:4-8:

O le alofa “e le sailia e ia ana lava mea.” O lona uiga ‘e lē sailia na o tatou lava lelei, ae o lelei o le isi tagata.’ (1 Korinito 10:24) Afai ua filifili se tasi o mātua e na te manaʻomia se mafutaga ma se isi paaga faaipoipo, pe tatau ea ona e ita ai?

O le alofa “e le losilosi.” E masani ona lē mananaʻo talavou e faasalafa atu le alofa o so latou matua moni i se isi. Ae lē manaʻomia ona e popole faapea o le a lē lava le alofa o lou matua ia te oe, auā o le alofa e mafai ona faalautele atu. (Faatusatusa i le 2 Korinito 6:11-13.) E mafai e sou matua moni, le tamā po o le tinā, ona faalautele atu lona alofa e faaaofia ai lana paaga fou e aunoa ma le aveesea ai o sina faalogona alofa mo oe! Po o le a e tatala atu ea la lou loto e faaaofia ai se matuafai? E lē faapea o lou faia o lea mea ua e lē alofa faamaoni ai i lou matua lea ua alu ese.

O le alofa “e le amio matagā.” O le nonofo faatasi ma tuagane po o tuafāfine fou o le isi ituaiga e mafai ona mapuna aʻe ai omiga tau amioga tatau. E tusa ai ma lipoti, o le 25 pasene o aiga e eseese mātua e faia ai e tagata o na lava aiga feusuaʻiga e lē tusa ai ma amioga tatau.

Ua faapea mai Tavita, o lē sa toe faaipoipo lona tinā ma aumaia ai ni tuafāfinefai talavou e toʻafā i le aiga, “Sa manaʻomia tele ona ou tauivi e taofia oʻu mafaufauga e tupu mai ai faalogona faaleituaiga.” E manaʻomia foʻi ona e faaeteete ina ia ʻalofia le soona faamasani i se tulaga lē tatau, ma ia faamautinoa o le auala o fai ai ou lavalava ma lau amio e lē o atagia atu ai ni uiga faatosina faaleituaiga.—Kolose 3:5.

O le alofa “e lavatia so o se mea . . . E na te aumaia ia i tatou le malosi e onosai ai i so o se mea.” (faaliliuga a Charles B. Williams) E iai taimi atonu e foliga mai e leai se mea e mafai ona faateʻa ese ai ou faalogona tigā! Na taʻutino mai e Mala faapea: “Sa ou lagonaina e leai saʻu aiā i le aiga. Na oo lava ina ou taʻu atu i loʻu tinā sa sili lava pe ana ou lē fanau mai.” Sa fouvale Mala ma na oo lava ina sola ese! Ae peitaʻi, ua ia toe faapea mai nei: “O le mea e sili ona lelei o le onosai.” Afai e te onosai, e sau le taimi e mou atu ai faigatā, le loto lē lelei, ma tigā sa e muaʻi lagonaina.

‘E Lē o Oe o Soʻu Tinā/Tamā Moni!’

E lē faigofie le iai i lalo o aʻoaʻiga a se matua fou, ma afai e faatonuina oe e se matuafai e fai se mea, atonu e faaosoosoina oe e oso atu, ‘E lē o oe o soʻu tinā/tamā moni!’ Ae manatua le mataupu silisili i le 1 Korinito 14:20: “Ia faatagata matua i lou mafaufau.”—The Holy Bible in the Language of Today, tusia e William Beck.

O le taliaina o le pule a lou matuafai e aʻoaʻia ai oe, o se tasi lea o vala e faaalia ai lou ‘tagata matua i le mafaufau.’ O ia lea a lē o le tamā, o le tinā, ua faatinoina tiute a lou matua moni ma ua tatau ma onomea lou faaaloalo i ai. (Faataoto 1:8; Efeso 6:1-4) I taimi o le Tusi Paia sa tausia aʻe ai Eseta e lona tamāfai, po o se ‘faatamā,’ ina ua maliliu ona mātua. E ui lava e lē o sona matua moni lea ae na ‘faataatitia e Moretekai ni faatonuga mo ia,’ lea sa ia usiusitai i ai seʻia oo lava ina matua! (Eseta 2:7, 15, 17, 20) O le mea moni, o se aʻoaʻiga mai se matuafai e masani ona avea o se faailoaga o lona alofa ma lona manatu mamafa ia te oe.—Faataoto 13:24.

Ae o le a tumau pea ona iai taimi e tulaʻi mai ai faitioga tatau. Afai e tupu lena mea, ia faamaonia o oe ua ‘faasolo ina matua’ e ala i lou faatinoina o le timaʻiga a le Kolose 3:13: “Ia fefaapalepaleai, ma ia fefaamagaloai outou, pe afai ua agaleagaina se tasi e se tasi.”

Ia Iloa Ona Fetufaaʻi, ma Fetuutuunaʻi

A o nonofo na o Iemaima e 15 tausaga le matua ma lona tinā, sa na o ia lona potu ma sa ia ofuina ofu taugatā. Ina ua toe faaipoipo lona tinā ma ua nofo nei Iemaima i se aiga e iai isi tamaiti e toʻafā, sa suia tulaga o mea. “O lenei ua lē o toe iai soʻu lava potu,” o lana tala faanoanoa lea. “E tatau ona matou faaaogā faatasi mea uma.”

Atonu e tatau foʻi ona e faamatuu atu lou tulaga ulumatua po o le lē toe avea o oe ma tamaitiiti e toʻatasi. Afai o oe o se atalii, atonu sa umi se taimi na avea ai oe e pei o le pule o le aiga—le tulaga lea ua tauaveina nei e lou tamāfai. Afai o oe o se afafine, atonu sa pei oulua ma lou tinā o se ʻauso, e momoe faatasi i le potu e tasi, ae o lea ua e tapena ese ona o ua iai lou tamāfai.

“Ia iloa lo outou agamalu e tagata uma lava,” o le fautuaga lea a le Tusi Paia. (Filipi 4:5) O le uluaʻi upu sa faaaogā o lona uiga o le “gauai” ma ua ia tauaveina le manatu e faapea e lē tausisia e se tasi le faia o mea i lana lava aiā. O lea la, taumafai e gauaʻi, ma ia fetuutuunaʻi. Ia faia le mea e sili i lou tulaga fou, ma ʻalofia le mafaufau pea i mea ua tuanaʻi. (Failauga 7:10) Ia lotomalie e fetufaaʻi ma ou tuaganefai ma ou tuafāfinefai/usofai, ae aua le manatu faapea o i latou o ni tagataese. (1 Timoteo 6:18) O le vave lava e amata ai ona vaai le isi i le isi e pei o ni uso moni ma tuafāfine/tuagane moni, o le vave foʻi lena e tupu aʻe ai le alofa o le tasi i le isi. Ae mo le pule fou o le aiga, aua e te lē fiafia ia te ia. Ia e fiafia ua iai o ia e tauaveina tiute tauave o le aiga.

Faafetaiaʻia le Tausiga e Lē Tutusa

Ina ua uma ona taʻutino mai le faaalia e lona tamāfai o le alofa, ona faaopoopo mai lea o se tasi o teineitiiti: “Ae iai le eseesega. E tele mea na te faatalitalia, e tele aʻoaʻiga na te tuuina mai, ae itiiti sona malamalamaga ia i matou . . . na i lo mea na te faia i lana lava fanau ia e tutusa o matou tausaga. O se itu lea e tigā ia i matou.”

Ia e iloaina e masani ona lē tutusa lagona o se matuafai agaʻi i sana tamafai ma ona lagona i lana tama moni. E māfua lenei mea, e lē o le sootaga o le toto ma lana tama moni, ae o fetufaaʻiga o mea na tutupu i le olaga. Aemaise foʻi, e oo lava i se matua moni e fesootaʻi i le toto, atonu e sili atu lona alofa i le isi ana tamaitiiti na i lo le isi. (Kenese 37:3) Ae iai se eseesega tāua i le vā o le tutusa ma le fetaui. E eseese uiga totino o tagata taʻitoʻatasi ma e eseese foʻi o latou manaʻoga. Na i lo le manatu mamafa la po o tutusa le tausiga o oe, ia e vaai po o taumafai lou matuafai e faataunuu ou manaʻoga. Afai e te lagona o nei tulaga e lē o faataunuuina, ona iai lea o se māfuaaga e te talanoa ai i lou matuafai e uiga i lea mataupu.

E mafai foʻi ona avea ou usofai ma ou tuafāfinefai/tuaganefai ma puna o fefinauaʻiga. Aua neʻi galo atonu o loo faafaigatā foʻi ia i latou ona fetuutuunaʻi mai i tulaga o le aigafai. Atonu o loo feita foʻi i latou ia te oe i lou faalavelave i lo latou aiga. O lea, ia e faia le mea e sili e faaalia ai le agalelei. Afai latou te faamaualuluga, ia e taumafai e ‘faatoilalo le leaga i le lelei.’ (Roma 12:21) E lē gata i lea, e oo lava foʻi i uso ma tuafāfine moni e tutupu ai feeseeseaʻiga mai lea taimi i lea taimi.—Tagaʻi i le Mataupu 6.

E Tauia le Onosai!

“E sili ona lelei o le iʻuga o se mea i lona amataga; e sili ona lelei o le ua onosai i le ua loto faamaualuga.” (Failauga 7:8) O le tulaga masani, e manaʻomia ni nai tausaga e ati aʻe ai le fefaatuatuaaʻi seʻia oo i le tele e mafai ai e tagata o se aigafai ona lagona le fiafia atu o le tasi i le isi. Ua na o lea le auala e mafai ai ona tuufaatasia amioga e matuā eseese ma sini ina ia faataunuu ai se faasologa aogā. O lea la, ia onosai! Aua e te faatalitalia le iai “faafuaseʻi o le alofa” po o le mauaina “faafuaseʻi o se faalogona faaleaiga.”

Ina ua toe faaipoipo le tinā o Tomasi, sa matuā lē toʻa lava o ia. E toʻafā le fanau a lona tinā, ae toʻatolu le fanau a le tamāloa lea ua faaipoipo i ai. “Sa matou tauaʻimisa, fefinauaʻi, fevesiaʻi, ma matuā omia lava faalogona,” o le tusi mai lea a Tomasi. Na faapefea ona maua ni iʻuga manuia? “Sa faaleleia e ala i le faatatauina o mataupu silisili o le Tusi Paia; e leʻi tupu faafuaseʻi i taimi uma, peitaʻi a o faagasolo taimi ma faatatauina fua o le agaga o le Atua, sa iʻu ai ina sologa lelei.”—Kalatia 5:22, 23.

O le faatuatuaina o mataupu silisili o le Tusi Paia ua aumaia moni ai le taulau manuia i aigafai e pei ona faataʻitaʻia i mea tutupu i talavou o ē sa matou faatalanoaina i le talanoaga lenei:

Talavou i Aigafai ua Taulau Manuia

Le Faifesili: Sa faapefea ona e ʻalofia le ita i aʻoaʻiga a lou matuafai?

Lino: E masani lava ona tutū faatasi loʻu tinā ma loʻu tamāfai i aʻoaʻiga. Pe a tulaʻi mai se faafitauli, e tasi le la faaiʻuga, o lea la pe a sasa aʻu, ou te iloa o le faaiʻuga mai ia i laʻua uma.

Lina: Sa matuā faigatā lava i le taimi muamua auā sa ou fai atu, “O le ā lau feʻau e taʻu mai ai ia te aʻu le mea e fai?” Ae sa ou toe manatu i le auala ua fai mai ai le Tusi Paia ‘Ia āva i lou tinā ma lou tamā.’ E ui lava la e lē o ia o soʻu tamā moni, ae i le silafaga a le Atua o ia o loʻu tamā.

Reupena: Sa ou iloa e matuā tigā le loto o loʻu tinā pe a ou lē fiafia i le tagata ua ia alofa i ai.

Le Faifesili: Sa faapefea ona faaleleia fesootaʻiga?

Lino: E tatau ona e naunau i mea e faia e lou matuafai. Sa ou fesoasoani i loʻu tamāfai i lana galuega masani. A o ma galulue, ma te talanoa ma talanoa ai lava. Sa fesoasoani lenei mea ia te aʻu e iloa ai le auala o ia mafaufau i ai. O nisi taimi e na ona ma nofonofo lava, ma talanoa i mea e leai se ‘uiga.’

Valelia: E tele taimi ma te faifaimea faatasi ai ma loʻu tināfai, ma ua ou malamalama lelei ai ia te ia. Ua avea ai i maʻua o se uō mamae.

Reupena: Sa maliu loʻu tamā pe ā ma le tausaga a o leʻi toe faaipoipo Mama. Sa ou lē fia māfana atu i loʻu tamāfai auā sa ou lē manaʻo e suitulaga i loʻu tamā. Sa ou tatalo i le Atua ia fesoasoani mai ia te aʻu e onosaia le toesea o loʻu tamā ma māfana ai i loʻu tamāfai. Sa ou tatalo ma tatalo ma saga tatalo. Sa tali moni mai Ieova i nei talosaga.

Le Faifesili: O le ā sa e faia ina ia māfana atu ai?

Valelia: O nisi taimi ou te fai ai i loʻu tināfai ma te ō e matamata i se tifaga—na o maʻua lava. A lē o lena pe a ou alu e tafao, ou te faatauina mai ni fugalaau po o se mea tuuteu, o se mea e faaali atu ai sa ou mafaufau mai ia te ia. E na te matuā talisapaia lena gaoioiga.

Elika: E tatau ona e saʻili i se mea e te lua fiafia uma i ai. Na pau le mea sa ma tutusa ai ma loʻu tamāfai ona o lea ua faaipoipo i loʻu tinā ma ua ma nonofo faatasi foʻi. Sa sili ona maua le fesoasoani ina ua amata ona ou naunau i le Tusi Paia e pei ona ia naunau i ai. A o faasolo ina ou māfana atu ia Ieova le Atua, sa atili ai foʻi ona ou māfana atu i loʻu tamāfai. I le taimi nei, ua iai moni lava se mea ma te tutusa ai!

Le Faifesili: Ua faapefea ona aogā totino ia te oe?

Reupena: A o ma nonofo na o maʻua ma loʻu tinā, sa avea aʻu ma sē e fouvale ma sa ia faitamavalea ia te aʻu. Sa ou manaʻo e faia mea i laʻu lava auala. I le taimi nei, ua ou aʻoaʻoina le mānatunatu i isi ma ia lē manatu faapito.

Lino: Sa fesoasoani mai loʻu tamāfai ia te aʻu ina ia ou mafaufau faatamatane. Ua ia fesoasoani mai ina ia ou maua tomai ma iloa le auala e galue ai i oʻu lima. Pe a oo mai faigatā ma ou manaʻomia se tasi, o ia lava e fesoasoani mai. Ioe, o ia o se tamā e sili ona lelei.

Fesili mo Talanoaga

◻ O ā lagona o le toʻatele o talavou pe a toe faaipoipo o latou mātua? Aiseā?

◻ Ua faapefea i le faaalia o le alofa faa-Kerisiano ona fesoasoani i se talavou e faafetaiaʻia ai na tulaga?

◻ Pe tatau ea ona e gauaʻi atu i le aʻoaʻiga a se matuafai?

◻ Aiseā e tāua ai ona iloa le auala e fetuutuunaʻi ai ma fetufaaʻi ai?

◻ Pe ao ea ona e faatalitalia le tutusa o le faiga o oe ma ou tuafāfinefai, tuaganefai ma usofai? Ae faapefea pe a e lagona e lē o fetaui le faiga o oe?

◻ O ā nisi o mea e mafai ona e faia o le a fesoasoani ia te oe e faaleleia ai se mafutaga ma se matuafai?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 45]

“Sa ou manatu ua suitulaga le manamea fou a loʻu tamā i loʻu tinā o lea sa matuā leaga ai oʻu uiga i le uō a loʻu tamā”

[Ata i le itulau 43]

O le toe faaipoipo atu o se matua e masani lava ona mapuna aʻe ai faalogona ita, le leai o se saogalemu, ma le fuā

[Ata i le itulau 46]

O aʻoaʻiga mai le matuafai e masani lava ona e lē fiafia i ai