Mataupu 30

Po ua Talafeagai Ona Ou Faaipoipo?

O LE faaipoipoga e lē o se taaloga. O le fuafuaga a le Atua mo tane ma avā ia faia se sootaga tumau, e sili atu le vavalalata na i lo so o se sootaga ma se isi lava tagata. (Kenese 2:24) O se paaga faaipoipo o se tasi o le a e pipii atu i ai—po o le saisaitia ai—mo lou olaga atoa.

O so o se faaipoipoga lava e mautinoa le mafatia i nisi o “tigā ma faanoanoaga.” (1 Korinito 7:28, The New English Bible) Ae o Marcia Lasswell, o se polofesa e suʻesuʻe tau i amioga, ua ia lapataʻi mai: “Afai o loo iai se manatu e mautinoa lava pe faamata o le a tumau po o le lē tumau ai foʻi o se faaipoipoga, o le mea moni o i latou o loo laiti tele ae ua faaipoipo, e mautinoa e tele avanoa e mafai ona lē taulau ai.”

Aiseā ua tele ai faaipoipoga a talavou e lē taulau? O le tali i lenei fesili atonu e iai sona fesootaʻiga malosi i le matuā mafaufauina lelei po ua e sauni e faaipoipo pe leai.

Faamoemoega Soonafai

“Sa ia te i maʻua se vaaiga sesē i le faaipoipoga,” o le taʻutinoga lena a se tasi teine talavou. “Sa ma manatu faapea e mafai lava ona ma ō mai ma toe ō atu, fai le mea e ma te mananaʻo ai, fufulu pe lē fufulua ipu, ae peitaʻi e lē o le auala lena.” O le toʻatele o talavou teu loto na vaaiga sesē e faatatau i le faaipoipoga. E latou te manatu i ai o se faiga e faaalia ai le alofa fetosinaaʻi faaleituaiga. Po o le agaʻi saʻo atu loa i le nofoaga e faaipoipo ai ona e latou te mananaʻo e faaalia faapea ua latou matutua. Peitaʻi o isi ua na ona latou mananaʻo e sosola ese i se tulaga leaga i le aiga, i le aʻoga, po o le nuu foʻi. Sa taʻu atu ma le mautinoa e se teine i lana uō tama e faapea: “O le a ou fiafia tele pe a ta faaipoipo. Ia ona ou lē toe faia lava lea o ni faaiʻuga!”

Peitaʻi o le faaipoipo e lē o se faatinoga o ou moomooga pe foʻia ai foʻi faafitauli uma lava. O le mea moni, e na te aumaia se faasologa fou o faafitauli e tatau ona faafesagaʻia. “O le toʻatele o talavou ua latou faaipoipo ma le manatu e maua ai le fiafia i mea e fai i le fale,” o le tala lea a Viki, o lē sa fanauina lana tama muamua ina ua 20 ona tausaga. “Oi e foliga mai e matuā fiafia ai lava! E te manatu i se tamaitiiti e pei o se pepe meataalo manaia e na o lou taalo lava i ai, ae lē o le tulaga lena.”

O le toʻatele foʻi o talavou ua iai ni faamoemoega lē saʻo e faatatau i feusuaʻiga faaleituaiga. Sa taʻua faapea e se tama talavou o lē na faaipoipo i le 18 o ona tausaga e faapea: “Ina ua uma ona ou faaipoipo ona ou iloa lea faapea o le fiafiaga i faiga faaleituaiga e leʻi umi lava ae mou atu, ona amata loa lea ona iai ni o ma faafitauli moni lava.” O se tasi o suʻesuʻega e faatatau i ulugalii talavou ua iloa ai faapea e lona lua i faafitauli tautupe, o le tele o finauga sa māfua mai i feusuaʻiga faaleituaiga. E lētioa ona o le faamalieina o feusuaʻiga faalefaaipoipoga e maua mai i le lē manatu faapito ma le pulea totino—o uiga ua masani ona lē taulau ona ati aʻe e talavou—1 Korinito 7:3, 4.

Ua faalaeiau ma le atamai e le Tusi Paia ia Kerisiano ina ia faaipoipo pe afai “ua mavae le tauosoosoga o le talavou.” (1 Korinito 7:36, NW) O le faaipoipo a o malolosi tuʻinanauga faaleituaiga e mafai ona faasesēina ai lou mafaufau ma e lē iloa ai vaivaiga o le tagata lea o le a e faaipoipo atu i ai.

E Leʻi Sauniuni mo o La Tiute Tauave

Sa faapea le faamatalaga a se tasi o tamaʻitaʻi talavou ua faaipoipo e faatatau i lana tane: “O lenei la ua ma faaipoipo, e na o le pau lava le taimi e na te faaalia ai lona fiafia mai ia te aʻu pe a manaʻo e faia feusuaʻiga. E manatu o ia o ana uō tama e pei foʻi lo latou tāua o aʻu. . . . Ua faasesēina aʻu, sa ou manatu o le a na o aʻu lava i lona mafaufau.” Ua faamatilatila ai i lenei mea le manatu sesē taatele o loo iai i tama talavou: Ua latou manatu o le avea ma tane, e mafai pea lava ona latou ola i le olaga o loo iai tama o loo nofofua.

Na faasino atu e se tamaʻitaʻi faaipoipo talavou e 19 ona tausaga i se faafitauli o loo taatele i avā talavou: “E sili atu ia te aʻu loʻu matamata i le TV ma moe na i lo le faamamāina o le fale ma faia meaʻai. Ou te masiasi pe a asiasi mai mātua o laʻu tane ona e teuina lelei lo la fale ae o aʻu e gasu lava loʻu fale i taimi uma. E lē lelei foʻi laʻu kuka.” Pagā se faanoanoaga e faaopoopo atu i le faaipoipoga pe afai e lē iloa e se teine faifeʻau i le aiga! “O le faaipoipoga o se avega tauave moni lava,” e pei ona taʻua e Viki (lē na taʻua i le amataga). “E lē o se taaloga lenei mea. Ua uma atu patī o le faaipoipoga. Ua lē pine ae feagai ai ma le olaga o aso faisoo, ma e lē faigofie.”

Ae ā galuega mai lea aso i lea aso i le tausiaina o se aiga? Ua taʻua faapea e le tane a Viki o Mareko: “Ou te manatua laʻu galuega muamua sa tatau ona ou ala i le ono i le taeao. Ou te mafaufau pea: ʻE faigatā tele lenei galuega. Po o le a iai ea se taimi e maua ai sina mapu?’ Ma pe a ou taunuu atu i le fale ou te lagona faapea e lē o malamalama Viki i mea ia e tutupu ia te aʻu.”

Faafitauli Tautupe

O lea ua tatou oo mai i le isi māfuaaga o faalētonu i le faaipoipoga a ulugalii talavou: tupe. Ua ioeina e ulugalii talavou e toʻa fāsefuluvalu e faapea ina ua mavae le tolu masina o le faaipoipoga, o le faafitauli aupito sili ona telē o le “faaaogāina lea o tupe maua a le aiga.” Ina ua mavae le toeitiiti lava atoa le tolu tausaga, sa toe fesiligia ai le toʻa 37 o ia lava ulugalii i le fesili lava lea e tasi. Sa numera muamua ai foʻi faafitauli tautupe—ma ua faateleina atili le popole! Sa fesili Pili: “O le ā le fiafia e te maua mai i le olaga, pe afai e lē taitai ona lava au tupe e faatau ai mea o loo e manaʻomia e maua ai le lotomalie? . . . Afai e lē lava au tupe e oo atu ai i le isi aso totogi, o le a amata ai loa le tele o misa ma le lē fiafia.”

Ua taatele faafitauli tautupe i talavou, ona e masani ona toʻatele le numera o i latou e leai ni galuega ma laiti o latou totogi. Sa taʻutino e Loli faapea: “Talu ai e lē mafai ona ou tausia loʻu aiga, sa tatau ai ona matou nonofo ma oʻu mātua. Sa aumaia moni ai e lenei mea omiga, aemaise lava ona sa iai foʻi la ma tamaitiiti.” Ua lapataʻi mai le Faataoto 24:27 e faapea: “Ia sauniuni i fafo lau galuega, ma ē teuteu ai i le vao; mulimuli ane, ona e faia lea o lou fale.” I taimi o le Tusi Paia, sa galulue mamafa ai tane ina ia mafai ona latou tausia se aiga i se taimi mulimuli ane. O le lē taulau ona faia o ia sauniuniga talafeagai, ua toʻatele ai tane talavou i aso nei ua avea le tausia o le aiga ma avega mamafa.

Ae tusa lava foʻi pe lelei le totogi, o le a lē uma ai faafitauli tautupe pe afai o le a iai i ulugalii se vaaiga faatamaitiiti i mea faitino. O se tasi o suʻesuʻega na faaalia ai e faapea o “talavou e latou te faatauina mai mo i latou i se taimi vave, le tele o mea ia atonu sa faaaluina ai e o latou mātua le tele o tausaga ina ia mauaina.” O le manaʻo ina ia mauaina ia mea i le taimi nei lava, ua toʻatele ua matuā tigāina ai i aitalafu. O le leʻi oo ina avea ma tagata taʻumatuaina ina ia gata le manaʻo i “mea e aai ai ma mea e oofu ai,” ua faaopoopo atu ai mafatiaga i a latou faaipoipoga.—1 Timoteo 6:8-10.

“E Matuā Eseese Lava”

Ua toe manatua e Marina e faapea: “Sa ou alofa naunau ia Toni. Sa matuā aulelei tele, e malosi, o ia o se tagata taalo lelei tele ma e taʻutaʻua . . . E tatau ona sologa lelei la ma faaipoipoga.” Ae peitaʻi e leai. Sa faatupuina aʻe le lē fiafia ua oo i le tulaga e pei ona faapea mai ai Marina, “O mea uma lava e faia e Toni ou te matuā tigā ai—e oo lava i le auala e faapaʻō ai ona laugutu i le taimi e ma te aai ai. Mulimuli ane, ua oo ina ma lē toe mafai ona onosaia.” Na malepe le la faaipoipoga a o leʻi atoa le lua tausaga.

O le ā le faafitauli? Sa faamatalaina e Marina faapea: “O o ma sini i le olaga sa matuā eseese lava. Ua ou iloa nei na ou manaʻomia se tasi e mafai ona ou talanoa atu i ai ma le atamai. Ae peitaʻi o le olaga atoa o Toni o taaloga. O mea sa ou manatu i ai e sili ona tāua i le 18 o oʻu tausaga ua faafuaseʻi ona lē toe iai se uiga ia te aʻu.” O talavou e masani lava ona iai vaaiga faatamaitiiti i mea e latou te manaʻomia i se paaga faaipoipo, o le faamuamua lea o foliga vaaia. Ua lapataʻi mai le Faataoto 31:30: “O le matagofie e pepelo lea, o le mea faatauvaa le lalelei.”

Faia se Iloiloga o Oe Lava

Ua taʻua e le Tusi Paia o le tagata e faia se tautoga tāua i le Atua, ae ‘uma ana tautoga ona faatoʻā ia suʻesuʻeina ai lea o mea,’ o lea tagata o se tagata e ʻaioso. (Faataoto 20:25) O lea la, po ua lē fetaui le suʻesuʻeina o oe lava e tusa ai ma le malamalamaga o le Tusi Paia a o e leʻi amata i se mea e sili ona tāua e pei o le tautoga o le faaipoipoga? O ā ou sini i le olaga? O le a aafia faapefea nei sini pe a faaipoipo? Pe te manaʻo e faaipoipo tau ina ia faia ai feusuaʻiga faaleituaiga pe ina ia sola ese ai mai i faafitauli?

E lē gata i lea, o le ā le tele ua sauniunia ai oe e tauaveina tiute o se tane po o se avā? Po ua e gafatia le taulimaina o tiute fai i le aiga po o le saʻilia o mea e manaʻomia e tausi ai? Pe afai o tele ina e feeseeseaʻi ma ou mātua, po o le a sologa lelei la oulua ma lau paaga faaipoipo? Pe mafai ona e tatalia tofotofoga ma puapuaga o le a aumaia e le faaipoipoga? Po ua e tuuesea ‘uiga faatamaitiiti’ pe a oo i le taulimaina o tupe? (1 Korinito 13:11) E lē taumatea o le a tele se sao o ou mātua i le iloaina po o le ā lou tulaga o loo iai.

O le faaipoipoga e mafai ona avea ma puna o le fiafiaga tele po o le matuā tigā oona foʻi. O le tele o le a faalagolago i lou lava saunia mo lea tulaga. Afai o loo e iai pea i tausaga amata o le talavou, aiseā e te lē faatali teisi ai a o e leʻi amata ona faia tuugatala? O le faatali o le a e lē āfaina ai. O le a avatu ai ia te oe le taimi o loo e manaʻomia ina ia e sauniuni moni ai pe afai e oo ane le taimi e te faia ai le tuugatala ma se agaga o le faatāuaina—ma e tumau—o le sitepu e sosoo atu i le faaipoipoga.

Fesili mo Talanoaga

◻ O ā vaaiga e lē faatagata matua ua teuina i loto o nisi o talavou?

◻ Aiseā ua e manatu ai e lē fetaui le faaipoipo tau lava mo feusuaʻiga?

◻ Ua faapefea ona faamaonia e nisi o talavou latou te lē o sauniuni mo le tiute tauave o le avea ma tane po o le avā?

◻ Aiseā ua masani ai i ulugalii talavou ona iai faafitauli matuiā ona o tupe?

◻ O le ā se measesē ua faia e nisi o talavou i le filifilia o se paaga faaipoipo?

◻ O ā fesili atonu e te fesili ai ia te oe lava e tusa ai ma lou sauniuni mo le faaipoipoga? Pe a uma ona e iloiloina nei faamatalaga, o le ā le tele ua saunia ai oe mo le faaipoipoga?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 240]

“Afai o loo iai se manatu e mautinoa lava pe faamata o le a tumau po o le lē tumau ai foʻi o se faaipoipoga, o le mea moni o i latou o loo laiti tele ae ua faaipoipo, e mautinoa e tele avanoa e mafai ona lē taualau ai.”—faamatalaina e Marcia Lasswell, o se polofesa i mataupu tauamio

[Ata i le itulau 237]

E toʻatele talavou ua ulu atu i le faaipoipoga ua itiiti le sauniunia mo lena tulaga na i lo laʻua nei