Ua Fesili Mai Talavou . . .
Aisea ua Faafiafia ai Lava na o La Talavou?
“Na pau lo matou manaoga ia iai se taimi e faafiafia ai, ae faigata tele,” o le faitioga lena a se talavou e 15 tausaga le matua o Jason.
O SE mea e masani ai le manao i faafiafiaga—ae maise lava pe afai o e talavou! Mo le tele o talavou, ua tāua tele faafiafiaga e pei lava o le ʻai ma le moe. I le uunaia e a latou tupulaga ma faasalalauga, ua sailia ai ma le naunautai e talavou ituaiga o tafaoga ma faafiafiaga eseese. E tusa ai ma se tasi o suesuega, o le asiasi i uo, o le matamata i le TV, o le alu i le tifaga, o patī, ma siva, o mea na sa muamua i le lisi o faafiafiaga e pito i sili ona manaomia e talavou e faaalu ai o latou afiafi. Sa lauiloa foi le faitau tusi, o le taalo i ni taaloga laiti ma ni taaloga tetele, ma le faalogologo atu i musika.
Ona o le anoanoai o faafiafiaga o iai, atonu ua faigata mo tagata matutua ona malamalama i le pogai ua lagona ai e nisi o talavou e pei o Jason, faapea e lē o lava mea e fai mo lo latou fiafiaga. Ae o manatu tonu lava na ua fai mai ai nisi o talavou Kerisiano! Na fai mai se teine talavou Molimau a Ieova o Casey e faapenei: “Ua e vaai atu i au uo uma o i le aʻoga o loo ō atu i patī ma isi mea, ma ua oo atu ia te oe lagona o le misia o ia faafiafiaga.” Ae pe o matuā leaga ea tulaga o mea o iai?
Pe o faasa mai e le Tusi Paia le iai o se taimi e faafiafia ai? E lē o le tulaga lena. Ua taʻua e le Tusi Paia Ieova o “le Atua fiafia.” (1 Timoteo 1:11, NW) O lea e lē o se mea e faateʻia ai oe ina ua fai mai le tupu o Solomona e faapea: “O le mea ma lona tausaga i mea uma . . . o ona po e tagi ai, ma ona po e ʻataʻata ai; o ona po e taufaitagituʻi ai, ma ona po e sasaa ai.” (Failauga 3:1, 4) O le uluai upu Eperu mo le “ʻataʻata” iinei ma isi upu e fesootai i ai e mafai foi ona uiga atu i le ‘faamanatuina,’ “taaalo,” ‘faia o ni taaloga,’ ‘tauofo e faafiafia,’ ma ‘se taimi e fiafia ai.’—2 Samuelu 6:21; Iopu 41:5; Faamasino 16:25; Esoto 32:6; Kenese 26:8.
I tuā i vaitaimi o le Tusi Paia, na olioli ai tagata o le Atua i le tele o faafiafiaga mamā, e pei o le taina o se mea fai musika, o pese, siva, talanoaga ma taaloga. Na ia i latou foi taimi faapitoa mo taumafataga ma aufaatasiga olioli. (Ieremia 7:34; 16:9; 25:30; Luka 15:25) Na oo lava foi ia Iesu Keriso na auai i le ʻaiga o se faaipoipoga!—Ioane 2:1-10.
O lea la o faafiafiaga mamā e lē o faasaina mo Kerisiano talavou i aso nei. O le mea moni, ua fai mai le Tusi Paia: “Le taulealea e, ina olioli ia i lou tama itiiti, ia fiafia foi lou loto i aso o lou taulealea.” Ae peitai, ua sosoo mai ai ma upu lapatai nei a Solomona e faapea: “A ia e iloa e faamasinoina oe e le Atua ona o na mea uma.” (Failauga 11:9) Ioe, o oe e tali atu i le Atua ona o filifiliga e te faia. O lea e tatau ai ona ‘e faaeteete ina ia e savali ma le faautauta, aua neʻi faapei o ē valelea, a ia faapei o ē popoto’ pe a oo i tafaoga ma faafiafiaga. (Efeso 5:15, 16) O le mafuaaga? E toatele talavou ua latou faia ni filifiliga lē atamai e tusa ai ma lenei tulaga.
Pe a Lē Pulea Faafiafiaga
Seʻi manatu i le mea na tupu i tuā i vaitaimi o le Tusi Paia. Na leiloa le vaaiga paleni a nisi o tagata Isaraelu ina ua oo i faafiafiaga, i le faia o ni patī lē pulea i le po atoa! Na fai mai le perofeta o Isaia: “Oi talofa ia te i latou o e ala usu e matuā saili ʻava, ma ua nonofo pea ua oo i le po, seia faavalemalolosi ai i latou i uaina. O loo i ai i a latou faigaai o le kitara, ma le napeli, ma le topa, o le fagufagu foi, atoa ma le uaina.” E lē faapea e sese le faatasitasi ma olioli i meaʻai, musika, ma siva. Ae na fai mai Isaia e tusa ai ma nei faafiafiaga: “A ua latou le mafaufau i le galuega a Ieova.”—Isaia 5:11, 12.
E toatele talavou i aso nei ua latou faia le mea lava lea e tasi—ua latou faatuatuanai le Atua pe a latou saili i tafaoga ma faafiafiaga. O nisi ua matuā lafoaia tapulaa faale-Atua, i le auai atu i feusuaiga ae lei faaipoipo, o le faaleagaina o mea totino a isi, o le faaaogaina o fualaau faasaina, ma isi amioga matagā ua faia mo “fiafiaga.” Ae i nisi o tulaga, e lē o taumafai moni talavou e avea ma nisi e leaga. Ae ua latou lē taulau ona faatapulaaina mea ua latou faia ma alofia le soona fai lē pulea. (Faataoto 23:20; 1 Timoteo 3:11) O lea la, pe a latou faatasitasi i taimi o faafiafiaga, e oo atu ai ina lē pulea tulaga o mea.—Faatusatusa i le 1 Korinito 10:6-8.
E lata mai nei lava, na fesiligia ai e le Ala Mai! nisi o talavou e faapea, “O ā mea o faia i patī a le lalolagi i aso nei?” Na tali se tasi o teine talavou e faapea: “O fualaau faasaina, ma inuga. O mea moni na o loo tutupu.” Na taʻua e le talavou o Aneterea e tusa ai ma nisi o tama fai patī o lana aʻoga e faapea: “Na pau le mea latou te faia o le taufai gugutu i le tele o le ʻava na latou inuina.” Na iu lava ina taʻu mai e Jason e faapea: “O se patī faalelalolagi e toetoe lava o taimi uma e iai mea leaga e faia ai.” Talu ai o “poula,” po o “patī ua lē pulea,” o loo taʻusalaina e le Tusi Paia, ua alofia ai e talavou e matataʻu i le Atua faatasitasiga o faafiafiaga o loo faamatilatila ai na ituaiga o amioga.—Kalatia 5:21; Byington.
E ono iai foi lamatiaga o loo lafi mai tua o ituaiga o tafaoga ma faafiafiaga e foliga mai e lē o afaina. Mo se faaaoaoga, o le tele o ata tifaga taʻutaʻua i aso nei, ua faamatilatila ai le lē lavalavā, o faiga faaleituaiga e faaalia i ata ma tusitusiga, ma faiga sauā matautia. O pese taʻutaʻua e masani ona aofia ai faaupuga matagā mo faanaunauga faaleituaiga. O koniseti ua faamatilatila ai musika rock e masani lava o faatasitasiga e faaaogā ai fualaau faasaina, o uiga lē mautonu, ma faiga sauā.a
Pe a Faasā e Mātua
O le ā le faavae autū o lenei mataupu? Afai o oe o se Kerisiano, e lē mafai la ona e faia mea uma o loo fiafia i ai ē tou te tupulaga. O le mea moni, na fetalai Iesu e faapea o ona soo “e lē ni o le lalolagi,” ma o lona uiga ia ese mai i isi tagata. (Ioane 15:19) Afai o ou mātua e matataʻu i le Atua, ua nofouta la i lenei tulaga. O lea, i nisi taimi, ona o faanaunauga e puipuia oe, atonu e taumafai ou mātua e taofia oe pe maumaututū foi e faasā nisi o mea patino—o mea o loo faia e isi talavou. E lē faigofie ona taliaina lenei tulaga. “E mananao tagata i faafiafiaga!” o le pulunaunau mai lea a se tasi teine talavou. “Sa auai foi o tatou mātua i mea faafiafia a o talavou, ae e foliga mai i nisi o taimi latou te mananao e taofiofia i tatou.”
O le mulimuli i fautuaga a ou mātua i tulaga faapena atonu e lē faigofie, e tusa lava pe e te ioe i o la manatu. Ua manatua e se tasi o talavou e manaia lona tino mai mo taaloga afeleti, lea o le a tatou faaigoaina ia Jared e faapea: “Sa ou fia taalo pasiketi polo i le ʻau a le aʻoga. E toatele tagata na latou uunaia aʻu ia taalo, ma sa faafatuulu ia te au. O lea sa ou talanoa ai i oʻu mātua.” Na faapupula atu e mātua o Jared lamatiaga o ‘aumea leaga’ ma faamanatu ia te ia le tele o le taimi o le a faaalu i ana taaloga. (1 Korinito 15:33) “O le iuga lena,” o le tala faanoanoa lea a Jared. Sa ia taliaina fautuaga a ona mātua, ae sa faanoanoa pea o ia ona sa lei taalo.
ʻE Iai se Mea o Loo Oʻu Misia!’
Po o le ā lava lou tulaga, atonu e ono faavaivaia oe i nisi o taimi pe a e faalogo atu o tau faigugutu au uo i le aʻoga i a latou faafiafiaga. ‘Aisea ua faafiafia ai lava na o la talavou?’ atonu o lau fesili lena. Ioe, e faapefea ona e foia faalogona faapea e iai se mea o loo e misia?
Atonu e fesoasoani pe a e faitau i le Salamo 73 ma manatunatu loloto i le tala i se mea na tupu i le tusitala o le Tusi Paia e igoa ia Asafo. I le fuaiupu e 2 ma le 3, ua ia taʻutino mai ai e faapea: “A o aʻu nei, e toe ina papeva oʻu vae; e toetoe lava ina see oʻu vae; auā na ou mataua i e vālea.” Ioe, a o ola Asafo i se olaga saisaitia, na gugutu isi faapea e latou te faia so o se mea latou te mananao i ai—ma foliga mai sa leai ni iuga leaga. E foliga mai sa tu lelei faaletino i latou ma sa faateleina pea mea latou te maua. (Fuaiupu 12) O lea na matuā lotovaivai ai Asafo ma sa ia tagi atu: “Pe e fai fua ea loʻu tausia pea o aʻu ia mamā ma lē agasala?”—Salamo 73:13, Today’s English Version.
Ae ui i lea, na toe sagatonu le mafaufau o Asafo a o ia lei faia se gaoioiga lē atamai. Na alu atu o ia i “le malumalu o le Atua,” ma i na siosiomaga paia, na ia manatunatu loloto ai i tulaga sa iai. E lei umi ae fai le faaiuga mataina a Asafo e tusa ai ma i latou o loo saili i faafiafiaga lē faale-Atua e faapea: “E moni lava, na e tuuina atu i latou i mea maseesee; na e faapaūina atu i latou i mea faatafunaina.”—Salamo 73:17, 18.
E mafai foi ona fai atu faapena i le toatele o ē tou te tupulaga o loo saili i fiafiaga. Atonu e mafaufau o loo latou fiafia i le taimi nei. Ae o le olioli i le agasala e vave mavae! (Eperu 11:25) Ona latou te lē o mulimuli atu i tapulaa a le Tusi Paia, ua latou tutū ai i “mea maseesee” ma o loo iai pea i lamatiaga o le oo atu i se mala tele—e faafuasei ma e aunoa ma se lapataiga. Ua faalauiloa mai e le Afioga a le Atua e faapea: “O le mea e luluina e le tagata, o le mea lava lea e seleseleina mai e ia.” (Kalatia 6:7) O le mea moni ua e faalogo i talavou tou te tupulaga ua feoti ae lei tāitai, o faamaʻi pipisi mai i feusuaiga, o maitō e lē manaomia, po le faafalepuipuiina ona o iuga mai i “faafiafiaga” lē taupulea. Pe e te lē o maua ea la aogā, ona o lou ʻalo ese mai i na tulaga?—Isaia 48:17.
Ua aumaia e Solomona se fautuaga lelei i lona faapea mai: “Aua le losilosi lou loto i e agasala; a ia e mataʻu ia Ieova i le aso atoa; auā afai o i ai le iuga, ona le iuvale lea o lou faamoemoe.” (Faataoto 23:17, 18) Ioe, e leai se taimi “lelei” e aogā pe a leiloa ai le faamoemoe o se tasi i le ola e faavavau i le Parataiso i le lalolagi.
I le taimi nei, e faapefea ona e faamalieina ou faanaunauga masani ina ia iai se taimi moni e fiafia ai? Pe o iai ea ni auala lelei ma mamā e faia ai faapea? Ae faapefea pe afai o faatapulaaina tupe ma isi alāmanuia? Na fesiligia e le Ala Mai! ni talavou mai vaega eseese o le lalolagi mo ni manatu ma taofi. O mea na o le a talanoaina i se mataupu o le a sosoo mai ai o lenei mataupu faasolo.
[Faaopoopoga i lalo]
a Tagai i le mataupu “Young People Ask . . . Should I Attend Rock Concerts?” (Ua Fesili Mai Talavou . . . Pe e Tatau Ona Ou Auai i Koniseti Lē Pulea?) i la tatou lomiga o Tesema 22, 1995.
[Ata i le itulau 30]
Pe tatau ea ona e lagona ua e misia se mea ona o le lē mafai ona e auai i mea ua taʻua e le lalolagi o faafiafiaga?