Faifaiva mo Tagata i Ogasami o le Lalolagi
“Afai ou te folafola le tala lelei, e le se mea lea ou te mitamita ai, auā ua leai saʻu faitalia i lea mea; oi talofa foi ia te au, pe a ou le folafolaina le tala lelei.” —1 KORINITO 9:16.
1, 2. (a) O ai ua faafetaiaia moni le luʻi ua aumaia i le 1 Korinito 9:16, ma aiseā ua e tali mai ai faapena? (e) O le ā le avega tauave ua taliaina e Molimau a Ieova?
O AI ua faafetaiaia moni le luʻi ua aumaia i upu a Paulo o loo i luga i lenei lona 20 o senituri? O ai e faitau miliona ua ō atu i le lalolagi ina ia faifaiva mo tane ma fafine o ē e ‘naunau i o latou manaoga faaleagaga’? (Mataio 5:3) O ai ua lē popole i le faafalepuipuiina ma le oti, ma o ē ua mafatia i na faiga i le tele o atunuu ona o le faataunuuina o le poloaiga a Keriso i le Mataio 24:14?
2 Ua tali mai tala faamaumau: O Molimau a Ieova. I le tausaga lava ia ua mavae, e silia i le fa miliona Molimau na ō atu i lea fale ma lea fale e ‘folafola atu le tala lelei’ i atunuu ma oganuu e 211, atoa ma gagana e sili atu i le 200. O i latou ia, ua lē na o se vaega filifilia o ni misionare sa aʻoaʻoina. Leai, ua lagona e Molimau uma lava a Ieova le avega tauave ina ia talaʻi atu ma aʻoaʻo atu i lea fale ma lea fale, ma i avanoa uma lava e talafeagai ai. Aiseā ua latou lagona ai lena manaoga ina ia faailoa atu o latou talitonuga i isi? Ona ua latou iloa, o le poto e aumaia ai le avega tauave.—Esekielu 33:8, 9; Roma 10:14, 15; 1 Korinito 9:16, 17.
Faifaiva mo Tagata, o se Luʻi i le Lalolagi Atoa
3. O le ā le tele e tatau ona faia ai le galuega faifaiva?
3 Ua lē faapumoomooina lenei galuega faifaiva e sili atu, e peiseaī o loo faia i sina vaitafe po o se vaituloto po o se vasa foi e tasi. Leai, e pei ona poloaia e Iesu, e tatau ona faaooina atu i “nuu uma lava.” (Mareko 13:10) A o leʻi afio aʻe i lona Tamā, sa fetalai atu Iesu i lona au soʻo: “O lenei, ia outou o atu e fai nuu uma lava ma soo, ma papatiso atu ia te i latou i le suafa o le Tamā, ma le Atalii, ma le Agaga Paia; ia outou aʻoaʻo atu ia te i latou ia tausi i mea uma ua ou fai atu ai ia te outou; faauta foi, ou te ia te outou i aso uma lava, e oo lava i le gataaga o le lalolagi.”—Mataio 28:19, 20.
4. (a) O le ā atonu sa faateʻia ai uluai soʻo Iutaia o Iesu? (e) Ua faapefea ona manatu Molimau a Ieova i le tele o la latou galuega talaʻi?
4 I soʻo Iutaia o Iesu, atonu sa avea lena o se poloaiga e faateʻia ai. Na ia taʻu atu i ona soʻo Iutaia e faapea, o le taimi lena o le a latou ō atu ai i tagata ‘lē mamā’ o Nuu Ese, i atunuu uma lava ma aʻoaʻo atu ia te i latou. Sa manaomia ona faia ni fetuutuunaiga mo i latou ina ia malamalama ai i lona uiga ma gaoioi ai e tusa ma lena tofiga. (Galuega 10:9-35) Peitai, sa lē mafai ona latou aloese ai; auā na fetalai atu Iesu ia te i latou i se faataoto e faapea, “o le fanua, o le lalolagi lea.” O le mea lena, ua manatu ai Molimau a Ieova o aso nei i le lalolagi atoa e faapea, o inā e faatino ai lo latou faaeaga o le faifaiva. E leai ni “tuaoi o ogasami” e mafai ona taofiofia ai lo latou tofiga mai le Atua. I nisi taimi e manaomia ai le faautauta i nofoaga e lē o iai se saolotoga faalelotu. Ae e ui i lea, ua latou fagogota pea ma le faanatinati. Aiseā? Auā ua faaalia i mea tutupu i le lalolagi, atoa ma le faataunuuga o valoaga o le Tusi Paia e faapea, ua tatou iai nei i le vaega faaiʻu o le galuega faifaiva i le lalolagi atoa.—Mataio 13:38; Luka 21:28-33.
Gasologa o le Galuega Faifaiva i le Lalolagi Atoa
5. O ā ituaiga o tagata ua tali atu i le galuega faifaiva i le lalolagi atoa?
5 O le toatele o suli faauuina o le Malo, sa ‘fagotaina’ mai i nuu ese a o leʻi oo i le 1935, o lona uiga sa toeitiiti ona faamaeʻaina ai lea o lo latou aofaiga atoa. O le mea lena, ae maise lava talu mai le 1935, ua sailia ai e Molimau a Ieova tagata loto maulalo o ē e ono faamatalaina o ni “e agamalu,” ia o le “a fai mo latou le nuu.” (Salamo 37:11, 29) O tagata na o loo “mapuitiga, ma feoi ona o mea inosia uma [o loo tutupu].” Ua faia sa latou gaoioiga mo le pulega a le Malo o le Atua a o leʻi faatamaʻia e le “puapuaga tele” le faiga o mea inosia ma le iʻuvale a Satani. Ma o ē o loo tapuai ia te ia, ua tofia i “le ogāumu aasa” o le faaumatiaga faaiʻu.—Esekielu 9:4; Mataio 13:47-50; 24:21.
6, 7. (a) O ā laasaga sa faia i le 1943 e faatatau i le galuega talaʻi? (e) O ā iʻuga na maua ai?
6 Po o manuia ea le galuega faifaiva i le lalolagi atoa? Seʻi faailoa mai e mea moni i latou lava. I tuā i le 1943, a o vevela pea le Taua e Lua a le Lalolagi, na muai iloa ai e uso faamaoni o ē faauuina sa i le ofisa ulu o Molimau a Ieova i Brooklyn, Niu Ioka, e faapea, e tatau ona faia le faatinoga o se galuega faifaiva i le lalolagi atoa. O lea, o ā laasaga sa faia?a—Faaaliga 12:16, 17.
7 I le 1943 na faavaeina ai e le Sosaiete o le Olomatamata se aʻoga faamisionare ua taʻua o Kiliata (i le faa-Eperu, o le “Faupuega o Molimau”; Kenese 31:47, 48) lea na amata ai ona aʻoaʻoina misionare e taitoaselau i le taiono masina, ina ia mafai ai ona aauina atu, o ni faifaiva faafaatusa i le lalolagi aoao. I tuā i inā, sa na o le 126,329 Molimau o ē na tinoū e faifaiva mo tagata i atunuu e 54. I le isi sefulu tausaga na sosoo ai, na oo moni atu ai lava na fuainumera i le 519,982 Molimau i atunuu e 143! E mautinoa, na saunia e le Aʻoga o Kiliata ni tane ma ni fafine faifaiva loto tetele, o ē e naunau ina ia ō atu i atunuu ese ma faamasani ai i ogasami fou e faifaiva ai. O le iʻuga, e faitau afe tagata loto faamaoni sa talilelei mai. Na faataatia e na misionare, atoa ma Molimau i atunuu sa latou galulue ai, se faavae mo le faatelega ofoofogia o loo faia nei.
8, 9. (a) O ā faaaʻoaʻoga e ono sii mai e uiga i le galuega faamisionare uigaese? (e) Ua faapefea ona vaaia e misionare le tuputupu aʻe uigaese i a latou oganuu? (Tagai foi i le 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses.)
8 E toatele tagata faamaoni sa iai muamua i na uluai vasega o Kiliata, o loo galulue pea i o latou tofiga i atunuu ese, e ui ina ua sili atu nei ma le 70 po o le 80 foi tausaga o o latou soifuaga. O se tasi o faaaʻoaʻoga, e faatusaina i ai le toatele o i latou na, o le faaaʻoaʻoga lea a Eric Britten e 82 ona tausaga ma lona toalua o Christina, o ē na faauu mai le vasega lona 15 o Kiliata i le 1950 ma o loo galulue pea i Pasili. Ina ua la ō atu e galulue i Pasili, sa itiiti ifo i le 3,000 Molimau na iai i lena atunuu. Ae ua sili atu nei ma le 300,000 Molimau o loo iai! E mautinoa, ua avea le ‘toaitiiti e fai ma nuu malosi’ i Pasili, ona o le fua tele mai o le galuega faifaiva.—Isaia 60:22.
9 Ma o le ā sa tatou tala e uiga i misionare i Aferika? O le toatele o i latou, ua faamasani atu i aganuu e ese atoatoa, ma ua oo ina alolofa ai i tagata o Aferika. O se faataʻitaʻiga, o uso o John ma Eric Cooke ma a la avā, o Kathleen ma Myrtle, o loo galulue pea i le taimi nei i Aferika i Saute. Na faauuina mai John ma Eric i le vasega lona valu i le 1947. O nisi o atunuu sa latou galulue ai o Angola, Zimbabwe, Mozambique, ma Aferika i Saute. Na maliliu nisi o misionare i Aferika ona o faamaʻi, a o isi na maliliu ona o taua ma sauāga, e pei o Alan Battey ma Arthur Lawson, o ē na maliliu talu ai nei i le taua a tagata lautele i Liperia. E ui i lea, ua faamaonia le matuā fua tele mai o ogasami i Aferika. Ua iai nei le sili atu ma le 400,000 Molimau o loo salalau solo ai i lena konitineta tele.
E Iai se Vaega a Tagata Uma
10. Aiseā ma o le ā foi le auala ua faia ai e paeonia se galuega ua tatau i ai le faamālō?
10 Peitai, e tatau foi ona iloa, a o ausia e le aofaiga o misionare mai atunuu ese ni nai afe, ae ua oo atu le aofaiga o tagata talaʻi ma paeoniab i atunuu taitasi i le faitau miliona. O loo latou faia le tele o le galuega talaʻi i le lalolagi aoao. I le 1991, sa iai se tuu faatatauga o paeonia ma faifeau femalagaai e sili atu i le 550,000. Maeu se aofaiga ofoofogia pe a tatou manatu atu i na Molimau faamaoni uma o loo faia se taumafaiga faapitoa ina ia auai i le galuega faifaiva e sili atu. Ma i so o se nofoaga, o loo iai le tuu faatatau e mai le 60 e oo i le 140 itula i le talaʻiga i masina taitasi. Ua faia lenei galuega e le toatele e ala i le matuā faataulagaina o i latou lava ma a latou tupe. Ae aiseā? Ona o lo latou alolofa ia Ieova lo latou Atua ma o latou loto atoa, mafaufau, solu, ma le malosi, ma latou te alolofa foi i o latou tuaoi e pei o i latou lava.—Mataio 22:37-39.
11. O le ā le faamaoniga mautinoa e iloa ai o loo gaoioi le agaga o Ieova i ona tagata?
11 O le ā sa tatou tala e uiga i le sili atu i le tolu ma le afa miliona o isi Molimau o ē e lē o auai i le auaunaga faataimi atoa, ae o loo matuā tuuina atu atoatoa i le auaunaga ia Ieova, e tusa ai ma o latou tulaga? O nisi o i latou o avā, po o tinā foi o loo tausia a latou fanau laiti, ae o loo tuutoina atu pea se vaega tautele o lo latou taimi i le galuega faifaiva i le lalolagi atoa. O le toatele o i latou, o ni tane po o ni tamā e faigaluega faasoloatoa i se galuega faalelalolagi, ae e ui i lea, ua latou faataatia ese se taimi i faaiʻuga o vaiaso, atoa ma afiafi ina ia aʻoaʻo atu ai le upu moni i tagata ese. Ma o loo iai foi le motu e toatele o tane ma fafine nofofua, atoa ma ē talavou o loo auai i le talaʻiga ma o ē o loo faailoaina atu le upu moni e ala i a latou amio. O ai se isi vaega faalelotu ua sili atu i le fa miliona ona tagata tauofo e lē totogia, o ē o loo talaʻiina atu le tala lelei i masina uma e uiga i le pulega a le Malo o le Atua? E mautinoa, o le faamaoniga lena o le gaoioi ai o le agaga o Ieova!—Salamo 68:11; Galuega 2:16-18; faatusatusa i le Sakaria 4:6.
Itu e Saosaolaumea i le Tuputupu Aʻe
12. Aiseā ma o le ā foi le aofaiga o tagata ua tali mai i le upu moni?
12 O loo aumaia e lenei galuega talaʻi e sili ona tele, ni iʻuga mataʻina i tausaga taitasi. I le 1991, e sili atu i le 300,000 Molimau fou sa papatisoina ai e ala i le faatofuina atoatoa i le vai. E tusa lena ma le sili atu i le 3,000 faapotopotoga e taʻi toʻa 100 Molimau e iai! Ua faapefea ona taulau o na mea uma? Ia tatou manatua le mea na fetalai ai Iesu e faapea: “E le mafai se tasi ona sau ia te au, pe a le tosina mai e le Tamā ua auina mai aʻu; . . . Ua tusia i le au perofeta, E aʻoaʻoina i latou uma lava e [Ieova]. O lenei, o i latou uma o e faalogo i le Tamā, o e aʻoaʻoina foi, e o mai i latou ia te au.” O le mea lea, ua lē na o se taumafaiga ai faaletagata o le a tali mai ai se tasi i le faiva o loo faia i le lalolagi atoa. E silasila Ieova i le tulaga o le loto, ona faalatalata atu ai lea ia te ia o i latou ua tatau ai.—Ioane 6:44,45; Mataio 10:11-13; Galuega 13:48.
13, 14. O le ā le uiga lelei ua faaalia e le toatele o Molimau?
13 Peitai, o loo faaaogā e Ieova faifaiva faaletagata e fai ma sui, ina ia faatosina atu ai tagata ia te ia. O le mea lea, e tāua ai o latou uiga e faaalia i tagata, atoa ma oganuu o loo latou fagogota ai. Maeu le faalaeiauina ona o le vaaia o le anoanoai o ē ua matuā faatatauina upu a Paulo i tagata o Kalatia e faapea: “Aua neʻi tatou faapalapala i le amio lelei; auā o ona po e tatau ai tatou te selesele mai ai, pe afai tatou te le faavaivai.”—Kalatia 6:9.
14 E toatele Molimau faamaoni ua talaʻi atu mo le faitau sefulu o tausaga, a o matauina ma le faaeteete taualumaga o le lalolagi. Sa latou vāai i le tulai mai ma le mavae atu o faiga faa-Nasi, faiga loto nuu (Fascism), ma isi lava faiga faatautalatasi. Na molimauina e nisi le tele o taua na tutupu talu mai le 1914. Sa latou vāai i taʻitaʻi o le lalolagi o tuu atu o latou faamoemoe i Malo Sosoo, ma mulimuli ane ai o Malo Aufaatasi. Na latou vāai foi o faasāina le galuega a Ieova, ae mulimuli ane sa aloaia faaletulafono i le tele o atunuu. A o fesagaʻi ma na mea uma, sa lē faavaivai Molimau a Ieova i le faia o le mea lelei, e aofia ai le avea ma faifaiva i tagata. Maeu se tala uigaese o le faamaoni!—Mataio 24:13.
15. (a) O le ā le fesoasoani ua tatou maua ina ia fetuutuunai ai i manaoga o la tatou oganuu i le lalolagi aoao? (e) Ua faapefea ona fesoasoani lomiga i lau tofiga?
15 O loo iai foi isi itu ua saosaolaumea i lenei tuputupu aʻe i le lalolagi aoao. O se tasi, o le fetuutuunai lea o uiga o ē faifaiva mo tagata, i manaoga o le oganuu. Ona o le femalagaai solo o tagata mai atunuu eseese, o lotu, ma gagana, ua faalautele atu ai e Molimau a Ieova lo latou malamalama e uiga i na manatu eseese. Ma ua faapea ona matuā fesoasoani ai i le faapotopotoga i le lalolagi aoao, e ala i le saunia o Tusi Paia ma lomiga faale-Tusi Paia i gagana e sili atu i le 200. Ua iai nei le New World Translation of the Holy Scriptures i gagana e 13, i se tusi atoa po o sona vaega, e aofia ai Czech ma Slovak. O loo maua nei le polosiua o le Olioli i Le Ola i Le Lalolagi e Faavavau! i gagana e 198, e faasolo mai i gagana e amata i le “A” e pei o Albanian e oo i le “Z” e pei o Zulu, faatasi ma kopi e 72 miliona ua lomia. Ua uma foi ona iai le tusi o le The Greatest Man Who Ever Lived i gagana e 69. O le Mankind’s Search for God, lea ua faasalalauina i gagana e 29, o loo aumaia ai le malamalamaga e uiga i le amataga ma talitonuga o lotu tetele o le lalolagi, ma ua faamaonia o se fesoasoani tutasi lea i le faiva o loo faia i le lalolagi atoa.
16. Ua faapefea ona tali atu nisi i manaoga o isi atunuu?
16 O le ā le isi itu ua faalauteleina ai le galuega faifaiva i le lalolagi? E faitau afe ua naunau e tali atu i le ‘valaau faa-Maketonia.’ E pei ona sa naunau Paulo e alu atu mai Asia Itiiti agaʻi i Maketonia i Europa, ona o le valaau mai le Atua, ua faapena foi ona toatele Molimau ua ō atu i atunuu ma oganuu o loo iai se manaoga tele mo tagata talaʻi o le Malo, faapea foi ma ni toeaina ma auauna o le faiva. Ua pei i latou o ni tagata faifaiva moni, o ē ua latou iloa ua matuā lelei ona fagotaina o latou lava ogasami, ma ua agaʻi atu ai i ogasami e itiiti ni vaa ae e anoanoai iʻa o loo iai.—Galuega 16:9-12; Luka 5:4-10.
17. O ā faaaʻoaʻoga ua ia i tatou e uiga ia i latou na tali atu i le ‘valaau faa-Maketonia’?
17 Na aofia ai i vasega talu ai nei o le aʻoga faamisionare i Kiliata, ni tagata aʻoga mai atunuu eseese o Europa, o ē ua aʻoaʻoina le gagana faa-Peretania, ma ua ofoina atu i latou lava mo le auaunaga i isi atunuu ma aganuu. I se uiga tutusa, e ala i le Aʻoga e Aʻoaʻoina ai mo le Faiva, ua avatu ai i le toatele o uso nofofua se toleniga maeʻaeʻa mo le lua masina, ma aauina atu ai i isi atunuu ina ia faamalosia faapotopotoga ma matagaluega. O isi ogasami tulagaese mo le faiva, o loo iai lea i oganuu ua tatalaina nei i Europa i Sasae ma malo sa i lalo muamua o le vaaiga a Rusia.—Faatusatusa i le Roma 15:20, 21.
18. (a) Aiseā ua masani ai ona avea paeonia o ni faifeau uigā? (e) E mafai faapefea ona latou fesoasoani i isi i le faapotopotoga?
18 O se fesoasoani faaopoopo i le galuega faifaiva i le lalolagi aoao, o le Aʻoga o le Auaunaga faa-Paeonia, lea ua masani ona auai paeonia sauatoa. I vaiaso e lua o talanoaga maeʻaeʻa o le lomiga o le Shining as Illuminators in the World, lea ua saunia atoatoa mo paeonia, o le a faaleleia ai lo latou tomai i le faiva a o latou iloiloina mataupu e pei o le “Tausisi i le Ala o le Alofa,” “Mulimuli ia Iesu e Fai ma Faaaʻoaʻoga,” atoa ma le “Atiina aʻe o le Tomai o le Aʻoaʻo Atu.” Maeu le loto faafetai o faapotopotoga uma ona o le iai o nei vaega o faifaiva agavaa i lea fale ma lea fale, o ē e mafai ona aʻoaʻoina le toatele o tagata i lenei galuega faifaiva e sili atu!—Mataio 5:14-16; Filipi 2:15; 2 Timoteo 2:1, 2.
Pe Mafai ona Tatou Faia se Faaleleiga?
19. E pei o le aposetolo o Paulo, e mafai faapefea ona tatou faaleleia i la tatou faiva?
19 E pei o Paulo, tatou te mananao ina ia iai se uiga mautinoa, e tepa taulai atu ai i luma. (Filipi 3:13, 14) Sa ia faamasani ma ituaiga uma o tagata ma tulaga. Na ia iloa le auala e maua ai se manatu e ioe faatasi i ai, atoa ma le auala e faatalitonuina ai, e faavae i uiga ma aganuu a ē na ia asiasi atu i ai. E mafai ona tatou amataina ni suesuega faale-Tusi Paia e ala i le mataalia i tali e aumai e tagata o aiga i le feau o le Malo, atoa ma le fetuutuunai atu o la tatou taulimaga i manaoga o le tagata. Ona o le tele o fesoasoani eseese ua tatou maua mo suesuega faale-Tusi Paia, e mafai ai ona tatou ofoina atu se tasi e talafeagai ma le manatu o le tagata. Ua avea foi lo tatou fetuutuunai ma le mataalia, o ni itu tāua i se faiva e fua tele mai.—Galuega 17:1-4, 22-28, 34; 1 Korinito 9:19-23.
20. (a) Aiseā ua matuā tāua ai la tatou galuega faifaiva i le taimi nei? (e) O le ā la tatou avega tauave taitoatasi i le taimi nei?
20 Aiseā ua matuā tāua ai lenei galuega faifaiva tulagaese i le lalolagi atoa? Auā mai valoaga o le Tusi Paia ua faaalia i mea na tutupu ma o loo tutupu, e faamaonia ai o loo agaʻi atu le faiga o mea o le lalolagi a Satani mo se taunuuga malaia. O lea, o le ā e ao ona faia, e i tatou o Molimau a Ieova? Ua faamamafa mai e mataupu e tolu mo suesuega i lenei mekasini, la tatou avega tauave ina ia tinoū ma maelega i la tatou galuega faifaiva i le vaega o loo tatou iai i ogasami o le lalolagi atoa. Ua ia i tatou le faamautinoaga maumaututū mai le Tusi Paia e faapea, o le a lē faagaloina e Ieova la tatou galuega faifaiva ma le filigā. Na faapea mai e Paulo: “E le amioletonu le Atua, na te le faagalogaloina la outou galuega ma le faamalosi i le alofa ua outou faaali mai ai i lona suafa, auā na outou auauna i le au paia, i le o loo outou auauna i ai. A ua matou mananao tele ina ia outou taitasi ma faaali mai lea lava filigā, ina ia mautinoa le faamoemoe e oo i le gataaga.”—Eperu 6:10-12.
[Faaopoopoga i lalo]
a Tagai foi i le Revelation—Its Grand Climax At Hand!, itulau e 185 ma le 186, na faasalalauina e le Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b “O le Paeonia . . . O sē e faigaluega faataimi atoa o Molimau a Ieova.”—Webster’s Third New International Dictionary.
O E Manatua?
◻ Aiseā e manatu ai Molimau a Ieova i le lalolagi atoa o se ogasami mo la latou galuega faifaiva?
◻ O le ā le faamanuiaga ua maua e misionare mai Kiliata i le galuega faifaiva?
◻ O ā nisi o itu ua saosaolaumea i le taulau o Molimau a Ieova?
◻ E mafai faapefea ona tatou faaleleia taitoatasi i la tatou faiva faa-Kerisiano?
[Siata i le itulau 24]
IʻUGA O LE FAIVA FAAVAOMALO
Tausaga Atunuu Molimau
1939/ 61/ 71,509
1943/ 54/ 126,329
1953/ 143/ 519,982
1973/ 208/ 1,758,429
1983/ 205/ 2,652,323
1991/ 211 / 4,278,820
[Ata i le itulau 25]
O loo faia pea le galuega o le molimau atu i faifaiva o Kalilaia