O Ia o le Teuteu Ala o le Mesia

O SE fusipaʻu lautele, e fetaui lelei ma le lanu enaena o lona paʻu. Na ofu i se ofu fulufulu kamela, na foliga moni mai ai o ia o se perofeta. E toatele na lolofi atu ia te ia i le Vaitafe o Ioritana. I inā na folafola atu ai ma le loto tele e lenei tagata uiga ese e faapea, ua nofo sauni o ia e papatisoina tagata agasala ua salamō.

Sa faateia tagata! O ai lenei tagata? O le ā lana fuafuaga?

Na fetalai Iesu Keriso e uiga i lenei tagata: “A o le a ea na outou o atu e matamata i ai? O le perofeta ea? E moni, ou te fai atu ia te outou, E sili lava ia i [se] perofeta. . . . E lei tu mai i e na fananau i fafine sē sili ia Ioane le papatiso.” (Mataio 11:9-11) Aisea ua avea ai Ioane o se tagata faapitoa? Auā o ia o le teuteu ala o le Mesia.

Na Valoia Lana Galuega

E sili atu i le 700 tausaga a o lei fanau mai Ioane, na faalauiloa mai ai e Ieova e faapea, o ia lenei o le a alaga i le vao: “Ina teuteu ia e outou le ala o Ieova; ia outou faalauleleia le ala tele i le vao lafulafua mo lo tatou Atua.” (Isaia 40:3; Mataio 3:3) E sili atu i le 400 tausaga a o lei fanau mai Ioane, na faalauiloa atu ai e le Atua e Ona le Malosi uma lava e faapea: “Faauta, ou te auina atu ia te outou o Elia le perofeta, a o lei oo mai le aso o Ieova e sili, ma le matautia.” (Malaki 4:5) A e o le mea moni, o le fanau mai o Ioane le Papatiso i le pe tusa ma le ono masina a o lei fanau mai Iesu, sa lē o se mea na tupu faafuasei pe na faia i le faagasologa masani o le fanau tama. E pei o le fanau mai o le tama folafolaina o Isaako, o le fanau mai o Ioane sa o se vavega, i ona mātua, o Sakaria ma Elisapeta ua matutua, ua teʻa le tulaga e mafai ai ona toe faia ni fanau.—Luka 1:18.

E oo lava i le taimi a o lei afuafuaina Ioane i le manava, na faailoa atu ai e le agelu o Kaperielu lana galuega tofiaina, ma le ituaiga o olaga e tatau ona ola ai. I le malosi ma le agaga o Elia, sa mafai ai e Ioane ona faaliliu mai tagata lē usiusitai mai le ala e oti ai, ma saunia i latou e talia Iesu o le Mesia. E mai i lona fanau mai, sa tatau ona avea Ioane o se Naseri, e tuutoina atoatoa i le Atua, ma sa lē tatau ona paʻi atu i se uaina po o se ʻava malosi. O le mea moni, o ana mea e ʻai i le vao, o “sē akerise ma le meli vao ia.” (Mareko 1:6; Numera 6:2, 3; Luka 1:13-17) I le pei o Samuelu, a o laitiiti lava, na vavae ese ai Ioane mo le auaunaga mamalu a le Atua e Silisili ona Maualuga.—1 Samuelu 1:11, 24-28.

E oo lava i le igoa o Ioane, na filifilia e le Atua. O le igoa Eperu “Ioane” o lona uiga “Ua Faaalia le Agalelei o Ieova; E Alofa Mutimutivale Ieova.”

Ina ua peritomeina le tama i lona valu o aso, na faagaeeina tauatua lona tamā o Sakaria e faalauiloa atu e faapea: “O oe foi, le tama, e taʻua oe o le perofeta a le Silisili ese, auā e te muamua atu i luma o le Alii e sauni i ona ala; e faailoa atu le faaolataga i lona nuu i le faamagaloina o a latou agasala, ona ua mutimutivale le alofa o lo tatou Atua, ua asiasi mai ai le malamalama mai lugā.” (Luka 1:76-78) O le faiva a Ioane i le lautele, sa tatau ona avea o se mea tāua e faamuamua i lona olaga. Pe a faatusatusa atu i ai, o isi mea uma e itiiti le tāua. I lea, ua faaaofia e le Tusi Paia uluai tausaga e 30 o le olaga o Ioane i se fuaiupu e tasi e faapea: “Ua tupu le tama, ma ua malosi lona loto; sa i le vao o ia, ua oo i le aso na faaalia ai o ia ia Isaraelu.”—Luka 1:80.

Le Leo i le Vao

I lona 15 o tausaga o le pulega a Kaisara Tiperio, a o avea Ponotio Pilato ma kovana i Iutaia, na alu atu ai Ioane le Papatiso i le vao ma lenei feau e faateʻia ai ua faapea atu: “Ina salamo ia outou; auā ua latalata mai le malo o le lagi.” (Mataio 3:2; Mareko 1:4; Luka 3:1, 2) Na faagaeetia le toatele o tagata i lena vaega atoa. O lena folafolaga ma le faamalosi, na aafia ai loto o tagata o ē na moomoo mo se faamoemoe mautinoa. Na tofotofoina ai foi i le faasilasilaga a Ioane le loto maulalo o se tagata, auā na manaomia e lea feau le loto salamō moni. O lona faamaoni ma le maumauai na faagaeetia ai le anoanoai o tagata loto faamaoni e manatu ia te ia o se tagata na auina mai e le Atua.

Na vave lava ona salalau atu le tala e faatatau ia Ioane e faapei o le tafa mai o ata o se aso fou. Sa faigofie ona iloa o ia o le perofeta a Ieova e lē gata i ona laei a o lona tuutoina. (Mareko 1:6) E oo lava foi i faitaulaga ma tagata sa Levī na malaga mamao mai i Ierusalema ona o le fia iloa po o le ā ua faagaeetia ai lenei tala fiafia. Ia salamō? Aisea, ma mai le ā? O ai lenei tagata? Sa latou fia iloaina o ia. Na faamatala atu e Ioane e faapea: “ ʻE le o le Keriso aʻu.’ Ua fesili mai foi i latou ia te ia: ‘A o ai foi? O Elia ea oe?’ Ua fai atu ia: ‘E le o lea.’ ‘O le perofeta ea oe?’ Ua tali atu o ia: ‘E leai.’ Ona latou fai mai ai lea ia te ia: ‘O ai ea oe? Ina ia matou ave le tali i e na aauina mai i matou; se a ea sau upu ia te oe?’ Ona faapea atu ai lea o ia: ‘O aʻu o le leo o lē alaga i le vao, “Ina faalaulelei ia le ala o [Ieova],” faapei ona fai mai ai o le perofeta o Isaia.’ O i latou foi na aauina mai, o isi o le au faresaio i latou. Ona latou fesili atu lea: ‘Se a foi le mea e te papatiso ai, pe afai e le o le Keriso oe, e le o Elia, e le o lea perofeta?’”—Ioane 1:20-25.

O le salamō ma le papatisoga sa o ni laasaga tatau ia mo i latou o le a ulu atu i le Malo. O lea la, na tali atu ai Ioane: ‘Ou te papatiso i tagata agasala ua salamō i le vai, a e o loo mulimuli mai ia te aʻu lē e sili ona malosi, o le a na papatiso ia te outou i le agaga paia ma le afi. Ioe, e le aogā ia te aʻu ona tatala i nonoa o ona seevae. Ma ia faaeteete! O loo ave e ia lana asu mo le vaevaeina i lona lima, ma o le a ia aoaoina le saito i lona fale saito a e o le a susunuina ma faaumatia le aputi.’ (Luka 3:15-17; Galuega 1:5) Ioe, o le a liligi ifo le agaga paia i luga o soo o le Mesia, a e o ona fili o le a tofo i le faaumatiaga e pei o le afi.

Lapataia “Tagata Uma Lava”

E toatele tagata Iutaia loto faamaoni na faagaeetia i upu a Ioane ma tautino i luma o le lautele a latou agasala ona o le lē faamaoni i le feagaiga o le Tulafono. Na latou faailoa atu i le lautele lo latou salamō e ala i le faatagaina o Ioane e papatisoina i latou i le Vaitafe o le Ioritana. (Mataio 3:5, 6) O le iuga, sa faatulaga saʻo ai o latou loto mo le taliaina o le Mesia. I le faamalieina o lo latou galala mo le poto e uiga i tapulaa amiotonu a le Atua, na faatonuina ai ma le fiafia e Ioane i latou na avea ma ona soo, ma aʻoaʻo i latou i le pe faapefea ona tatalo.—Luka 11:1.

E faatatau i lenei teuteu ala o le Mesia, na tusi ai le aposetolo o Ioane e faapea: “Na sau o ia o le molimau, ina ia molimau i le malamalama, ina ia faatuatua i ai o tagata uma lava ia te ia.” (Ioane 1:7) O lea, o tagata uma lava na ō mai e faalogologo ia Ioane le Papatiso a o ia “talaʻi atu . . . le papatisoga o le salamo i le nuu o Isaraelu uma lava.” (Galuega 13:24) Sa ia lapataia le au ao lafoga ina ia taumamao mai le faomea. Sa ia lapataia fitafita mai le faapuapuagatia o se tasi po o le faia o ni tuuaiga sese i tagata. Ma na ia taʻu atu i le au Faresaio ma le au Satukaio tala pepelo ma le faafiaamiotonu e faapea: “Fanau a gata feai e, o ai ea ua na faaali atu ia te outou ia sosola ese i le toasa atali? Ia outou fua mai ni fua e tatau ma le salamō; ʻaua foi neʻi outou manatu e faapea ifo i o outou loto, O Aperaamo, o ia o lo matou tamā; auā ou te fai atu ia te outou, e mafaia lava e le Atua ona faatupuina mai i nei maa ni fanau mā Aperaamo.”—Mataio 3:7-9; Luka 3:7-14.

I le avea o se vasega atoa, na mumusu taʻitaʻi lotu o aso o Ioane e talitonu ia te ia ma latou tuuaia pepelo ai o ia e faapea ua uluitinoina e se temoni. Na latou teena le ala o le amiotonu e iu ai i le ola e faavavau. I le isi itu, o le au ao lafoga ma fafine talitane agasala o ē na talitonu i le molimau a Ioane, na salamō ma papatisoina i latou. I le taimi lea, na latou talia ai Iesu Keriso e faapea o le Mesia.—Mataio 21:25-32; Luka 7:31-33.

Faailoa mai le Mesia

Mo le ono masina—mai le tau e totogo ai mea e oo atu i le tau e afu ai i le 29 T.A.—na tataʻi ai e le molimau faamaoni a le Atua o Ioane, manatu o tagata Iutaia i le afio mai o le Mesia. O le taimi e aliai mai ai le Tupu Faa-Mesia. A e ina ua aliai mai o ia, na maliu atu o ia i lena lava vai o le Ioritana ma talosaga atu ia papatisoina o ia. I le taimi muamua, na tetee Ioane, a e na mulimuli ane gauai atu o ia. Seʻi manatu i lona olioli ina ua afio ifo le agaga paia i luga o Iesu ma na faalogoina ai le siufofoga o Ieova e faailoa mai ai le faamaoniaina o Lona Alo.—Mataio 3:13-17; Mareko 1:9-11.

O Ioane lava na ia muai iloa o Iesu o le Mesia, ma faailoa atu e ia lava ona soo i Lē ua Faauuina. Na faapea mai Ioane, “Faauta i le Tamai Mamoe a le Atua na te aveeseina le agasala a le lalolagi!” Na ia faalauiloa mai foi e faapea: “O ia lea na ou fai atu ai, O loo mulimuli mai le tagata, e sili o ia ia te au, auā o ia na muamua ia te au. Ou te lei iloa foi o ia; a e peitai ina ia faaalia o ia ia Isaraelu, o le mea lea na ou sau ai e papatiso i le vai.”—Ioane 1:29-37.

Na fai faatasi lava le galuega a Ioane ma le faiva a Iesu mo le ono masina. Sa malamalama i laua uma i le galuega na faia e le isi. Sa manatu Ioane ia te ia o le uo a le Faatoafaiavā ma na olioli e vaaia ua faateleina soo o Keriso a o faaitiitia o ia ma lana galuega.—Ioane 3:22-30.

Na faailoaina e Iesu Ioane o lana teuteu ala, lea na faaatagia e Elia. (Mataio 11:12-15; 17:12) I se tasi taimi, na fetalai ai Iesu: “O le tulafono ma le au perofeta na oo lava ia ia Ioane; talu ai ia ona po ua folafolaina le tala lelei o le malo o le Atua, ua taufaoa foi e tagata uma.”—Luka 16:16.

Faamaoni Seʻia Oo i le Oti

Na pueina Ioane ma tuuina i le falepuipui ona o lona folafola atu ma le loto tele o le upu moni. E lei aloese o ia mai lona tiute tauave i le faaalialia e oo lava i le agasala a le Tupu o Herota. Na solia e lena tupu le tulafono a le Atua, ma nonofo faapouliuli ma le avā a lona lava uso, le fafine o Herotia. Na tautala atu ma le faamalosi ma le loto tele Ioane ma le manatu ia salamō le tamaloa ma maua ai le alofa mutimutivale o le Atua.

Maeu le avea o Ioane o se faaaʻoaʻoga o le faatuatua ma le alofa! I le faataulagaina o lona saolotoga totino, na ia faamaonia ai lona faamaoni ia Ieova le Atua ma lona alofa mo uso a tagata. Ina ua mavae le tausaga talu ona falepuipui o ia, na fasiotia ai Ioane i le vavaeesea o lona ao, o se taumafaiga na faagaeeina e le Tiapolo ma na faatino e Herotia amio leaga, o lē na “fia fasioti ia te ia.” (Mareko 6:16-19; Mataio 14:3-12) A e sa tumau le faamaoni ia Ieova o le teuteu ala o le Mesia ma o le a lē pine ona faatuina mai lea o ia nai le oti ina ia olioli i le ola i le lalolagi fou amiotonu a le Atua.—Ioane 5:28, 29; 2 Peteru 3:13.