Le Tusi o Iopu—Se Fesoasoani i le Auala e Avatu ai Fautuaga

1-2. O le ā le luʻi na fesagaʻia e aumea e toʻatolu a Iopu faapea Eliu?

INA ua aveesea uma le tamaoaiga o Iopu, na vave lava ona salalau atu le tala i tagata uma o lona vaipanoa. Ina ua faalogo foʻi ana aumea o Elifasa, Pilitati, ma Sofara i le mea ua tupu, na latou malaga mai loa i Usa ina ia faamāfanafana iā te ia. Peitaʻi, na matuā faateʻia i latou ina ua latou vāai i le tulaga pagatia o Iopu.

² Seʻi faaata le vaaiga lenei! Ua aveesea uma le tamaoaiga o Iopu, e aofia ai ana lafu povi, mamoe, kamela, ma asini. Ua maliliu uma lana fanau ma ua fasiotia le toʻatele o ana auauna. Ua faaleagaina foʻi le fale sa iai lana fanau. Peitaʻi, e lē na o le pau lenā. E oo lava iā Iopu, ua lilofia uma lona tino i ni maʻi sua tigā. Ina ua taunuu atu ana aumea e toʻatolu, na latou tutū mamao ma vaavaai atu iā te ia o loo nofo i le lefulefu. O le ā le auala na latou tali atu ai? Ua taʻua i le Tusi Paia, e fitu aso e latou te leʻi fai atu se tala iā Iopu. (Iopu 2:​12, 13) Mulimuli ane, na taunuu ifo le alii talavou o Eliu ma nofo latalata ane. E leʻi umi ae amata ona tautala Iopu ma ua ia faamalaia le aso na fanau ai, ma ua talotalo ua tuai ona oo mai le oti. (Iopu 3:​1-3, 11) E manino mai, na matuā manaʻomia lava e Iopu se fesoasoani. O lea, ua tulaʻi mai ai se luʻi mo aumea e toʻatolu a Iopu faapea Eliu. O a latou faamatalaga o le a fai atu ma le auala e fai atu ai, e iloa ai po o i latou o ni uō moni a Iopu ma pe e manatu mamafa iā te ia.

3. O le ā o le a tatou talanoaina i lenei mataupu?

³ Na faagaeeina e Ieova lana auauna o Mose, ina ia faamauina faamatalaga ma gaoioiga a Eliu ma aumea e toʻatolu a Iopu. Ia mātau, o faamatalaga a Eliu e iloa ai sa faagaeeina o ia e Ieova. Peitaʻi, o faamatalaga a Elifasa, e atagia mai ai sa taaʻina ona manatu e se temoni. (Iopu 4:​12-16; 33:​24, 25) E ui lava la o loo iai i le tusi o Iopu ni fautuaga e sili ona lelei, ae i le taimi e tasi o loo maua ai foʻi nisi o fautuaga e sili ona leaga. O se tasi o māfuaaga e matuā tāua ai le tusi o Iopu, ona e fesoasoani iā i tatou e iloa le auala e avatu ai se fautuaga po o se faasaʻoga i se tasi. O lea, seʻi o tatou talanoa muamua i le faaaʻoaʻoga leaga a aumea e toʻatolu a Iopu, ona sosoo ai lea o le faaaʻoaʻoga lelei a Eliu. I nei faaaʻoaʻoga e lua, o le a tatou iloa ai pe na ono faapefea ona aogā le tala i le mea na tupu iā Iopu i tagata Isaraelu, faapea foʻi aogā iā i tatou i aso nei.

FAAAʻOAʻOGA LĒ LELEI A AUMEA E TOʻATOLU A IOPU

4. Aiseā e faapea atu ai e leʻi faamāfanafanaina Iopu e ana aumea e toʻatolu? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁴ Ua taʻua i le Tusi Paia, ina ua faalogo aumea e toʻatolu a Iopu i ona mafatiaga, na latou ō atu loa e “faamaise iā Iopu ma faamāfanafana atu iā te ia.” (Iopu 2:11) Peitaʻi, e latou te leʻi taulau i le faia faapea. Aiseā? Muamua, na vave ona latou faia le faaiʻuga o Iopu, nai lo o le faalogologo lelei ma taumafai e malamalama i lona tulaga. O se faataʻitaʻiga, na latou faapea mai o loo faasalaina Iopu ona o ni ana mea sesē na fai.a (Iopu 4:7; 11:14) Lona lua, na latou fai atu ni faamatalaga lē agalelei, faatigā ma lē lotofesoasoani. O se faataʻitaʻiga, e ui lava na foliga mai e lelei a latou fautuaga na avatu, ae e leʻi iai se aogā iā Iopu. (Iopu 13:12) Na faalua ona tuuaʻia e Pilitati Iopu o sē e tautala soo. (Iopu 8:2) Na fai atu foʻi e Sofara ni tala faatigā, e peiseaʻī ua “valea” Iopu. (Iopu 11:12) Lona tolu, e ui lava atonu e latou te leʻi avaavau atu iā Iopu, ae o a latou tala ma le auala na fai atu ai, na taʻufaatauvaa ma tuuaʻia ai Iopu. (Iopu 15:​7-11) E manino mai, na latou faatigā ma taʻusalaina Iopu, nai lo o le faamāfanafanaina o ia.

5. O le ā le aafiaga o faamatalaga a aumea e toʻatolu a Iopu?

⁵ Ina ua uma ona fai atu faamatalaga po o fautuaga a Elifasa, Pilitati, ma Sofara, na atili ai ona lagona e Iopu le lotonutimomoia. (Iopu 19:2) E lētioa a taumafai Iopu e taʻutonuina o ia lava, ma iʻu ai ina sesē lona mafaufau ma ia faia ai ni faamatalaga lē atamai. (Iopu 6:​3, 26) E leʻi ōgatusa faamatalaga a aumea e toʻatolu a Iopu ma manatu o Ieova. E latou te leʻi feutagaʻi foʻi ma Iopu i se auala alofa mutimutivale. O le iʻuga, na faaaogāina i latou e Satani ina ia faalotovaivaia Iopu. (Iopu 2:​4, 6) Na ono faapefea ona fesoasoani lenei tala i tagata Isaraelu i aso ua mavae? Ae e faapefea i tatou i aso nei?

6. O ā ni lesona na ono aʻoaʻoina e tane agavaa o Isaraelu, mai i le faaaʻoaʻoga leaga a aumea e toʻatolu a Iopu?

⁶ Aogā na ono maua e tagata Isaraelu. Ina ua faavaeina e Ieova le nuu o Isaraelu, na ia tofia ni tane agavaa po o toeaina e fesoasoani i le nuu e tausia ana Tulafono. (Teu. 1:​15-18; 27:1) Na tatau i na tane ona faalogologo lelei, a o latou leʻi avatua se fautuaga po o se faaiʻuga o se mataupu. (2 No. 19:6) Nai lo o le vave faia o se faaiʻuga, na tatau ona latou fesili muamua atu ina ia maua ai faamatalaga saʻo. (Teu. 19:18) Sa lē tatau foʻi ona latou soona ʻinaʻinā i tagata o le nuu. Aiseā? O lo latou faia faapea, e faatalatū ai tagata e saʻili atu mo le fesoasoani, pe sasaa atu o latou faalogona moni iā i latou. (Eso. 22:​22-24) O nisi na o lesona na ono aʻoaʻoina e tane agavaa o Isaraelu, mai i le mea na tupu iā Iopu.

7. (a) Pe e na o tane agavaa o Isaraelu na mafai ona avatuina ni fautuaga? (e) O ā ni lesona na ono aʻoaʻoina e tagata Isaraelu mai i le tala iā Iopu? (Faataoto 27:9)

⁷ Peitaʻi, e lē na o tane agavaa na mafai ona avatuina fautuaga i tagata Isaraelu. Na mafai foʻi e so o se tagata Isaraelu, e tusa pe e matua pe talavou, o se alii po o se tamaʻitaʻi, ona avatu se fautuaga po o se faasaʻoga i sana uō, ina ia fesoasoani e faamalosia ai lana faiā ma Ieova. (Sala. 141:5) O fautuaga faamaoni faapena, e iloa ai se uō moni. (Faitau le Faataoto 27:9.) O le faaaʻoaʻoga leaga a aumea e toʻatolu a Iopu, na ono aʻoaʻoina ai e tagata Isaraelu, pe a latou avatu se fautuaga, e tāua faamatalaga e fai atu, faapea le auala e fai atu ai.

8. O ā mea e tatau ona tatou manatua pe a avatu se fautuaga? (Tagaʻi foʻi i ata.)

⁸ Aogā mo i tatou. Pe a mafatia o tatou uso ma tuafāfine, e masani lava ona tatou mananaʻo e fesoasoani atu. Peitaʻi, e tatau ona tatou faaeteete, ina neʻi pei i tatou o aumea e toʻatolu a Iopu. Muamua, e lē tatau ona tatou vave faia se faaiʻuga, ae ia faamautinoa ua tatou maua uma faamatalaga saʻo. Lua, e lē tatau ona faalagolago i o tatou lava manatu po o le poto masani e pei o Elifasa, ae ia faavae a tatou fautuaga mai i le Tusi Paia. (Iopu 4:8; 5:​3, 27) Tolu, ia ʻalofia faamatalaga faatigā ma lē agalelei. O le mea moni, e saʻo isi faamatalaga a Elifasa, Pilitati ma Sofara, auā o loo sii mai i se isi vaega o le Tusi Paia. (Faatusatusa le Iopu 5:13 i le 1 Korinito 3:19.) Peitaʻi, o le tele o faamatalaga na latou faia e faatatau iā Ieova, e lē saʻo ma na faatigā ai iā Iopu. O le mea lenā na fetalai ai Ieova ua latou lē tautatala ma le faamaoni. (Iopu 42:​7, 8) O lea, pe a tatou avatu se fautuaga, e tatau ona faamautinoa e lē o atagia atu ai Ieova e pei o se Atua e sauā, pe lagona ai foʻi e ana auauna e lē alofagia i latou. Seʻi o tatou talanoa la i ni lesona e aʻoaʻoina mai iā Eliu.

FAAAʻOAʻOGA LELEI A ELIU

9. Aiseā na manaʻomia ai pea e Iopu se fesoasoani ina ua uma faamatalaga a ana aumea, ma o le ā le fesoasoani na saunia e Ieova?

⁹ Na umi se taimi o fetaliaʻi Iopu ma ana aumea e toʻatolu. E mautinoa na tele a latou faamatalaga na felafoaʻi, auā e 28 mataupu o le Tusi Paia o loo faamauina ai. O le tele o a latou faamatalaga, na faia ona o faalogona lē fiafia ma le ita. E lētioa matuā tigā faalogona o Iopu, ma na ia manaʻomia pea se faamāfanafanaga ma se faasaʻoga. Na faapefea la ona fesoasoani Ieova iā Iopu? Na faaaogā e Ieova le talavou o Eliu ina ia faasaʻo manatu o Iopu. Ae aiseā na lē vave fai atu ai se tala a Eliu? Na ia faapea mai: “Ou te laʻitiiti a o outou, o toeaina outou. O lea, o loʻu faaaloalo na ou lē tali atu ai.” (Iopu 32:​6, 7) E pei o i tatou i aso nei, na iloa lelei e Eliu, o le umi lava ona soifua o se tasi, o le tele foʻi lenā o lona poto masani ma le iloa e faatatau i le olaga. Ae ina ua uma ona faalogologo ma le onosaʻi Eliu iā Iopu ma ana aumea, na manatu loa Eliu ua tatau ona fai atu sana faamatalaga. Na ia faapea atu: “E lē na o tagata matutua ua atamamai, pe na o toeaina e malamalama i le mea ua tonu.” (Iopu 32:9) O le ā le faamatalaga a Eliu na sosoo ai ma o le ā le auala na ia fai atu ai?

10. O le ā na faia muamua e Eliu a o ia leʻi faasaʻoina Iopu? (Iopu 33:​6, 7)

¹⁰ A o leʻi avatu e Eliu se faasaʻoga iā Iopu, na ia faamautinoa o loo toʻafilemu faalogona o Iopu ma faigofie ona ia talia sana fautuaga. Na faapefea ona ia faia faapea? E ala i le faamautinoa muamua o loo pulea ona lava faalogona. Na tāua le faia faapea e Eliu, auā o loo taʻua i le Tusi Paia na matuā ita lava o ia. (Iopu 32:​2-5) O lea, nai lo o le talanoa atu o Eliu i se auala ʻinaʻinā, na ia lotomaulalo ma talanoa atu iā Iopu e pei o sana uō. O se faataʻitaʻiga, na ia faapea atu iā Iopu: “Faauta! ua pei aʻu o oe i le silafaga a le Atua moni.” (Faitau le Iopu 33:​6, 7.) Na faamautinoa atu foʻi e Eliu sa ia faalogologo lelei, e ala i lona toe taʻua o nisi o manatu autū na taʻua e Iopu. (Iopu 32:11; 33:​8-11) E tai faapena le mea na toe faia e Eliu i se isi taimi na ia faasaʻoina ai Iopu.—Iopu 34:​5, 6, 9; 35:​1-4.

11. O le ā le auala na faasaʻo ai e Eliu Iopu? (Iopu 33:1)

¹¹ Ina ua avatu e Eliu ni faasaʻoga iā Iopu, na ia faia faapea i se auala e faamamaluina ai Iopu. O se faataʻitaʻiga, na ia taʻua le igoa o Iopu, o se mea e foliga mai e leʻi faia e ana aumea e toʻatolu. (Faitau le Iopu 33:1.) Na tuu atu foʻi e Eliu le avanoa iā Iopu e tali mai ai. Atonu na faia faapea e Eliu, ona sa naunau foʻi o ia e fai atu sana tala i le taimi na fetaliaʻi ai Iopu ma ana aumea, ae e leʻi maua sona avanoa. (Iopu 32:4; 33:32) Na faailoa manino atu foʻi e Eliu iā Iopu le māfuaaga e lē saʻo ai nisi o ana faamatalaga, ma faamanatu atu i ai ma le agalelei le atamai o Ieova, o lona mana, faamasinotonu ma lona alofa faamaoni. (Iopu 36:​18, 21-26; 37:​23, 24) O faasaʻoga ma fautuaga lelei a Eliu, na sauniunia ai Iopu e talia isi faasaʻoga mai iā Ieova. (Iopu 38:​1-3) Na ono faapefea ona fesoasoani le faaaʻoaʻoga a Eliu i tagata i aso ua mavae? Ae e faapefea i tatou i aso nei?

12. O le ā le auala na faaaogā ai e Ieova perofeta e fesoasoani i ona tagata, ma na ono faapefea ona maua e tagata Isaraelu ni aogā mai i le faaaʻoaʻoga a Eliu?

¹² Aogā na ono maua e tagata Isaraelu. I le vaitaimi o le nuu o Isaraelu, na faaaogā ai e Ieova ni perofeta ina ia faailoa atu lona finagalo i le nuu. O se faataʻitaʻiga, i le vaitaimi o Faamasino, na saunia ai e le perofeta fafine o Tepora le taʻitaʻiga faaleagaga mo le nuu, ma na avea foʻi Samuelu o se fofoga fetalai a Ieova mai lava a o laʻitiiti. (Faama. 4:​4-7; 5:7; 1 Samu. 3:​19, 20) I le vaitaimi na iai tupu i Isaraelu, na saunia mai pea e Ieova ni perofeta e faamalosia le itu faaleagaga o le nuu, ma avatu faasaʻoga iā i latou ua sē ese mai i le tapuaʻiga mamā. (2 Samu. 12:​1-4; Galu. 3:24) Na ono fesoasoani le faaaʻoaʻoga a Eliu, ina ia iloa ai e na tane ma fafine faamaoni le tala e fai atu ma le auala e fai atu ai, pe a avatu se fautuaga po o se faasaʻoga.

13. E faapefea i auauna a Ieova i aso nei ona faalaeiau i isi uso ma tuafāfine?

¹³ Aogā mo i tatou. I le avea ai o ni auauna a Ieova, e tatou te faaauiluma le finagalo o Ieova, e ala i le faailoa atu o aʻoaʻoga o loo i lana Afioga le Tusi Paia. E lē gata i lea, e tatou te faaaogā a tatou upu e faalaeiau ma atiaʻe ai uso ma tuafāfine. (1 Kori. 14:3) E tatau foʻi i toeaina ona faamautinoa pea, e latou te fai atu ni faamatalaga e “faamāfanafana” ai se tasi, e tusa lava pe e na te faaalia mai le lē fiafia pe fai foʻi ni tala “soonafai.”—1 Tesa. 5:14; Iopu 6:3.

14-15. Ia aumai se faataʻitaʻiga o le auala e mafai ona faaaʻoaʻo ai se toeaina iā Eliu.

¹⁴ Ia mātau le faataʻitaʻiga lenei. Seʻi faapea ua iloa e se toeaina, e iai se tuafafine o le latou faapotopotoga o loo iai se mea ua lotovaivai ai. O lea, na ō ai le toeaina ma se isi uso e asiasi i le tuafafine ina ia faalaeiau iā te ia. A o latou talanoa, na faailoa mai ai e le tuafafine lona lotovaivai, ona e ui lava e toʻaga i sauniga ma talaʻiga, ae e na te lē o maua le olioli. O le a faapefea ona tali atu le toeaina?

¹⁵ Muamua, e ao i le toeaina ona taumafai e malamalama i le māfuaaga moni ua lotovaivai ai le tuafafine. E faapefea ona ia faia faapea? E ala i le faalogologo lelei atu ma le onosaʻi. Ia fesili ifo, Pe faamata ua māfua ona lotovaivai le tuafafine ona e manatu e lē o alofa mai Ieova iā te ia, pe ona o le “popole i mea o le olaga nei”? (Luka 21:34) Lona lua, e ao i le toeaina ona mātau ni mea lelei e faamālō atu ai i le tuafafine. O se faataʻitaʻiga, e mafai ona faamālō atu iā te ia i lona auai pea i sauniga ma talaʻiga, e ui i ona faalogona lotovaivai. Lona tolu, pe a malamalama lelei le toeaina i le tulaga o le tuafafine ma le māfuaaga ua lotovaivai ai, ona ia faaaogā loa lea o le Tusi Paia ina ia faamautinoa atili atu ai, e alofa faapelepele Ieova iā te ia.—Kala. 2:20.

IA FAAAUAU ONA AʻOAʻOINA LESONA MAI I LE TUSI O IOPU

16. O ā aogā e tatou te maua mai pea i le tusi o Iopu?

¹⁶ Maʻeu le tele o lesona aogā ua tatou aʻoaʻoina mai i le tusi o Iopu! I le suʻesuʻega ua mavae, na tatou aʻoaʻoina ai mai i le mea na tupu iā Iopu, le māfuaaga e lē o taofia ai e le Atua mafatiaga, faapea le auala e tatou te tumau faamaoni ai. I lenei suʻesuʻega, na tatou aʻoaʻoina ai le auala e avatu ai faasaʻoga po o ni fautuaga aogā, e ala i le mulimuli i le faaaʻoaʻoga lelei a Eliu, ae e lē o le faaaʻoaʻoga leaga a aumea e toʻatolu a Iopu. O se mea lelei foʻi lou toe iloiloina o nei lesona mai i le tusi o Iopu, a o e leʻi avatu se faasaʻoga po o se fautuaga i se tasi i se taimi o i luma. Pe afai foʻi ua umi se taimi e te leʻi toe faitau i lenei tusi, aiseā e lē fai ai ma ou sini le faitau i ai? E mautinoa o le a e maua ai le tele o isi lesona aogā!