WOTO 16
„Di baaa fii o toona weki baka”!
„Masa Jesosi [piki Maita] taa: ’Mujëë, na fëëë e. Di baaa fii o toona weki baka.’”—JOH. 11:23.
KANDA 151 A o kai de
WANTU SONI U DI WOTOa
1. Unfa wan womi mii bi lei taa a ta biibi taa sëmbë di dëdë o weki ko a libi baka?
WAN womi mii de kai Matthew abi wan siki di bi mbei taa data bi musu opalasi ën sömëni pasi. Di a bi abi seibi jaa, nöö hën ku dee sëmbë fëën bi ta luku wan JW Broadcasting®. A kaba pisi u di Broadcasting wan poku-fëlön bi pëë di bi ta taki u di wai di woo ta wai ku dee sëmbë fuu te Gadu o weki de ko a libi baka.b Di di Broadcasting bi kaba, hën Matthew waka go a dee gaansëmbë fëën, a panjan de a maun, hën a taa: „Wan si nö? Aluwasi ee mi dëdë, tökuseei mi o weki ko a libi baka. Un sa wakiti mi. An dë fuun fëëë e.” Dee gaansëmbë u di mii aki musu u wai taa di womi mii u de ta biibi taa sëmbë o weki ko a libi baka tuutuu.
2-3. Faandi mbei a bunu fuu ta kai pakisei a di weki di sëmbë o weki ko a libi baka?
2 A bunu fuu ta kai pakisei a dee soni di di Bëibel ta taki u di weki di sëmbë o weki ko a libi baka a di ten di ta ko (Joh. 5:28, 29). Faandi mbei? Wë u di wa sabi na un ten u sa kisi wan siki di sa kii u, söseei wa sabi na un ten wan sëmbë fuu sa lasi libi (Peleik. 9:11; Jak. 4:13, 14). Di biibi di u ta biibi taa sëmbë o weki ko a libi baka, sa heepi u fuu hoi dou ee dee lö soni dë ko miti u (1 Tes. 4:13). Di Bëibel ta piki u taa di Tata fuu di dë a liba ala sabi u bumbuu, söseei a lobi u gaanfa (Luk. 12:7). A musu u dë sö taa Jehovah sabi u bumbuu faa sa weki u ko a libi baka ku dee seei fasi dee u bi abi, söseei fuu sa toona mëni dee soni dee u bi sabi. Jehovah lobi u gaanfa, nöö a seeka soni fuu sa libi u teego! Aluwasi ee u dëdë, a o weki u ko a libi baka!
3 A di woto aki, woo taki u soni di mbei u sa biibi taa sëmbë o weki ko a libi baka tuutuu. Söseei woo luku wan woto u Bëibel ka Jesosi bi taki wan soni di nama ku di në u di woto aki. A bi taki taa: „Di baaa fii o toona weki baka” (Joh. 11:23). Boiti di dë, woo luku unfa u sa möön biibi taa sëmbë di dëdë o weki ko a libi baka tuutuu.
FAANDI MBEI U SA BIIBI TAA SËMBË DI DËDË O WEKI KO A LIBI BAKA?
4. Fuun soni u musu dë seiki ufö u biibi wan soni di wan sëmbë paamusi u? Konda wan woto.
4 Ufö u biibi wan soni di wan sëmbë paamusi u, nöö u musu dë seiki taa di sëmbë kë du di soni di a paamusi u, söseei taa a abi di makiti u du ën. Pakisei di woto aki: Boo taa wan gaan ventu böö, hën a booko di wosu fii. Te wan pisi, hën wan mati fii ko a i, hën a paamusi i taa a o heepi i seeka di wosu fii. A kë heepi i tuutuu, nöö i ta biibi taa a kë heepi i. U di di mati fii sa’ u mbei wosu, söseei u di a abi dee wookolai u du di wooko, mbei i ta biibi taa a o heepi i tuutuu. Wë unfa a dë ku di paamusi di Gadu paamusi u taa a o weki sëmbë ko a libi baka? A kë du ën tuutuu ö? Söseei a abi di makiti u du ën u?
5-6. Faandi mbei u sa dë seiki taa Jehovah kë weki dee sëmbë dee dëdë ko a libi baka?
5 Jehovah kë weki sëmbë ko a libi baka u? Wë aai. A bi mbei sömëni sëmbë sikifi soni a Bëibel, di ta lei taa a di ten di ta ko, a o weki sëmbë ko a libi baka (Jes. 26:19; Hos. 13:14; Ako. 20:11-13). Te Jehovah taki wan soni, nöö a ta du ën tuutuu (Jos. 23:14). Jehovah dë seei ta wakiti u weki dee sëmbë dee dëdë ko a libi baka. Faandi mbei u sa taki di soni dë?
6 Buta pakisei a dee soni di Jöpu bi taki. A bi dë seiki taa ee a bi ko lasi libi, Jehovah bi o dë seei ta wakiti u weki ën ko a libi baka (Jöpu 14:14, 15). Sö nöö Jehovah ta wakiti u weki hii dee dinima fëën dee dëdë. A dë seei ta wakiti u da de wan libi ka de o ta dë gösöntu, söseei ka de o ta dë waiwai. Ma unfa a dë ku dee milionmilion sëmbë dee dëdë, ma dee an bi feni di okasi u de ko sabi soni u Jehovah? Wë di lobihati Gadu fuu kë weki de ko a libi baka tu (Tjab. 24:15). A kë taa de ku ën dë mati, söseei a kë u de libi u teego a goonliba aki (Joh. 3:16). A dë gbelingbelin u si taa Jehovah kë weki dee sëmbë dee dëdë ko a libi baka.
7-8. Faandi mbei u sa dë seiki taa Jehovah abi di makiti u weki sëmbë ko a libi baka?
7 Jehovah abi di makiti u weki sëmbë ko a libi baka u? Wë aai! Nëën „hii kaakiti u mundu dë” (Ako. 1:8). Jehovah abi makiti tjika u wini hiniwan felantima, te kisi dëdë seei tu (1 Kol. 15:26). Di soni aki ta da u taanga, söseei a ta da u kötöhati. Boo luku di woto u wan sisa de kai Emma Arnold. Gaan tesi bi miti hën ku dee sëmbë fëën wosudendu a di pisiten u di u Tu Goonliba Feti. Emma bi musu da di mujëë mii fëën kötöhati, u di sëmbë di a bi lobi bi lasi libi a dee sitaafuma kampu u dee Nazi sodati. Emma bi taki taa: „Ee sëmbë di dëdë an o weki ko a libi baka, nöö hën da di felantima fuu de kai dëdë taanga möön Gadu. Ma na sö a dë.” Soni seei an dë di taanga möön Jehovah! Di Gadu di abi hii makiti, söseei di mbei hii soni, sa weki sëmbë di dëdë ko a libi baka.
8 Wan woto soni di mbei u sabi taa Gadu sa weki sëmbë ko a libi baka, hën da u di an ta fëëkëtë soni. A sabi dee në u hii dee teeja tuu (Jes. 40:26). Söseei an fëëkëtë dee sëmbë dee dëdë tu (Jöpu 14:13; Luk. 20:37, 38). An o taanga dëën faa mëni soni u dee sëmbë dee a o weki ko a libi baka. A sabi unfa sinkii u de bi mbei, a sabi dee manii di de bi abi, söseei a sabi dee soni dee bi miti de a de libi.
9. Faandi mbei i ta biibi taa Jehovah o weki sëmbë ko a libi baka a di ten di ta ko?
9 A dë gbelingbelin u si taa u sa biibi taa Jehovah o weki sëmbë ko a libi baka a di ten di ta ko, u di a abi di makiti u du ën, söseei u di a kë du ën. Boo taki u wan woto soni di mbei u sa biibi taa Gadu o weki sëmbë ko a libi baka: Jehovah bi weki sëmbë ko a libi kaa. Na awooten, a bi da wanlö womi di bi ta dini ën makiti u de weki sëmbë ko a libi baka. A bi da Jesosi di makiti dë tu. Boo luku wan woto di sikifi a Johanisi kapitë 11, di ta taki unfa Jesosi bi weki wan sëmbë ko a libi baka.
WAN GAAN MATI U JESOSI LASI LIBI
10. Andi bi pasa di Jesosi bi dë a woto së banda u di Joodan lio ta peleiki, nöö andi a bi du? (Johanisi 11:1-3)
10 Lesi Johanisi 11:1-3. Pakisei luku andi bi pasa a wan kamian de kai Betania, a kaba pisi u di jaa 32 baka Keesitu. Jesosi bi abi wanlö gaan mati fëën a di köndë dë. Wan u dee mati fëën dë de bi ta kai Lazalosi, nöö dee wotowan bi dë dee tu sisa u Lazalosi de kai Malia ku Maita (Luk. 10:38-42). Ma Lazalosi bi ko dë ku suwaki, nöö dee sisa fëën bi ta booko de hedi ku ën. De bi manda bosikopu da Jesosi, ma Jesosi bi dë a di woto së banda u di Joodan lio. A bi musu waka söwan tu daka longi ku futu ufö a dou a Betania (Joh. 10:40). Lazalosi bi lasi libi a di pisiten di di bosikopuma dou a Jesosi. Hii fa Jesosi bi sabi taa di mati fëën bi lasi libi, tökuseei a bi fika tu daka jeti a di kamian ka a bi dë ufö a bigi waka go a Betania. Wë di Jesosi bi dou a Betania, nöö Lazalosi bi dëdë fö daka kaa. Ma Jesosi bi o du wan soni di bi o tja wini ko da dee mati fëën, söseei di bi o tja gafa ko da Gadu.—Joh. 11:4, 6, 11, 17.
11. Andi u sa lei u di woto aki te a nama ku di dë di u ku wotowan dë mati?
11 U sa lei wan soni u di woto aki te a nama ku di dë di u ku wotowan dë mati. Pakisei di soni aki: Di Maita ku Malia bi manda di bosikopu da Jesosi, de an bi hakisi ën faa ko a Betania. Ma manda de bi manda bosikopu piki Jesosi taa hën gaan mati Lazalosi dë ku suwaki (Joh. 11:3). Di Lazalosi dëdë, nöö Jesosi bi sa weki ën ko a libi baka, söndö faa go a Betania. Ma na sö a bi du soni. A bi go a Betania sö taa a bi sa dë makandi ku Malia ku Maita. I abi wan mati di o ko heepi i aluwasi ee ja bi hakisi ën faa ko heepi i ö? Ee sö, nöö hën da i sa dë seiki taa a o ko heepi i „te fuka dë” (Nöng. 17:17). Boo libi ku dee mati fuu leti kumafa Jesosi bi libi ku dee mati fëën! Boo luku di woto go dou fuu si andi bi pasa bakaten.
12. Andi Jesosi bi paamusi Maita, nöö faandi mbei Maita bi sa biibi di soni dë? (Johanisi 11:23-26)
12 Lesi Johanisi 11:23-26. Maita bi ko jei taa Jesosi dë zuntu ku Betania. A bi kule go miti Jesosi, hën a taki dëën taa: „Ee Masa o, ee i bi dë aki, nöö di baaa u mi an bi o dëdë e” (Joh. 11:21). A dë sö tuu taa Jesosi bi sa kula Lazalosi. Ma Jesosi bi kë du wan möön gaan soni. A bi piki Maita taa: „Mujëë, na fëëë e. Di baaa fii o toona weki baka.” A bi piki Maita woto soni jeti faa bi sa biibi di soni di a bi paamusi ën. A bi taa: „Mujëë o, miseei wë disi kaa e, di ta weki sëmbë a dëdë ta da de libi.” Awa, Jehovah da Jesosi di makiti u weki sëmbë ko a libi baka. A bi weki wan njönku mujëë mii ko a libi baka, kölö sö baka di a bi dëdë, söseei a bi weki wan njönku kijoo ko a libi baka a di seei daka di a bi lasi libi (Luk. 7:11-15; 8:49-55). Ma a bi sa weki wan sëmbë ko a libi baka, hii fa a bi dëdë fö daka kaa, söseei hii fa sinkii fëën bi bigi ta poi kaa u?
„LAZALOSI, HOPO KUMUTU KO A DÖÖ!”
Tjali u dee mati u Jesosi bi kisi ën seei, u di sëmbë u de bi lasi libi (Luku palaklafu 13-14)
13. Andi Jesosi bi du di a si taa Malia ku dee woto sëmbë bi ta këë, te u luku Johanisi 11:32-35? (Luku di peentje tu.)
13 Lesi Johanisi 11:32-35. Pakisei andi bi pasa baka di dë. Malia, di woto sisa u Lazalosi, bi waka go miti Jesosi. A bi toona taki di seei soni di hën sisa bi taki. A bi taki taa: „Ee, Masa, ee i bi dë aki nöö di baaa u mi an bi o dëdë.” Malia ku dee sëmbë dee bi dë ku ën bi ta tjali gaanfa seei. Di Jesosi bi si fa de bi ta këë, söseei di a bi jei fa de bi ta bai këë, hën a bi fukëën nëën hati gaanfa seei. U di Jesosi bi ta fii da dee mati fëën, mbei wata bi pasa nëën wojo. A bi ta fusutan unfa a dë wan hati soni tjika te wan sëmbë u wan sëmbë lasi libi. Wë an dë u taki taa Jesosi bi dë kabakaba seei u seeka soni, sö taa dee mati fëën an këë möön!
14. Andi di pasa di wata bi pasa a Jesosi wojo, di a bi si fa Malia bi ta tjali, ta lei u u Jehovah?
14 Di fasi fa Jesosi bi du soni di a bi si fa Malia bi ta këë, ta lei u taa Jehovah da wan Gadu di ta fii da sëmbë. Faandi mbei u sa taki sö? Wë a di woto di pasa, u bi si taa Jesosi ta si soni kuma hën Tata, söseei a ta fii da sëmbë leti kuma hën Tata (Joh. 12:45). Wata bi pasa a Jesosi wojo, u di tjali u dee mati fëën bi kisi ën. Di soni aki mbei u sabi taa Jehovah ta fii da u tu te u ta tjali (Ps. 56:8). Wë a musu u dë sö taa di soni aki ta mbei i kë ko dë wan möön gaan mati u Gadu. Na sö nö?
Jesosi bi lei taa a abi di makiti u weki sëmbë ko a libi baka (Luku palaklafu 15-16)
15. Andi bi pasa a di kamian ka de bi buta di dëdë sinkii u Lazalosi, kumafa Johanisi 11:41-44 ta taki? (Luku di peentje tu.)
15 Lesi Johanisi 11:41-44. Di Jesosi bi dou a di geebi ka de bi buta Lazalosi, hën a bi hakisi dee sëmbë u de puu di sitonu di bi tapa di baaku buka. Maita an bi kë u de du di soni dë, u di a bi si kuma di dëdë sinkii bi musu u ta sumëë kaa. Jesosi bi piki ën taa: „Mujëë o, ma bi taki da i taa ee i ta biibi a mi, nöö joo si fa Gadu bigi nö?” (Joh. 11:39, 40) Baka di dë, hën Jesosi bi hopo wojo luku liba, hën a begi u hii sëmbë jei. A bi kë taa Jehovah musu kisi gafa da di soni di a bi o du baka di dë. A bi begi te a kaba, hën a bai taa: „Lazalosi, hopo kumutu ko a döö!” Hën Lazalosi waka kumutu a di geebi! Jesosi bi du wan soni di so sëmbë bi mëni taa an bi o sa pasa wan daka.—Luku di pisi „Fu san ede a teki fo dei fosi Yesus doro na a grebi fu Lasarus?”, di dë a di Waktitoren u 1 u jailiba 2008.
16. Unfa di woto di sikifi a Johanisi kapitë 11 ta mbei u möön biibi taa sëmbë o weki ko a libi baka?
16 Di woto di sikifi a Johanisi kapitë 11 ta mbei u möön biibi taa sëmbë o weki ko a libi baka. Unfa sö? I sa mëni jeti andi Jesosi bi piki Maita u? A bi piki ën taa: „Di baaa fii o toona weki baka” (Joh. 11:23). Leti kuma hën Tata, Jesosi kë weki sëmbë ko a libi baka, söseei a abi di makiti u du ën. Di pasa di wata bi pasa a Jesosi wojo, ta lei taa a kë weki sëmbë ko a libi baka tuutuu, söseei an kë taa sëmbë musu tjali möön u di sëmbë u de lasi libi. Di weki di Jesosi bi weki Lazalosi, bi ta lei taa a sa weki sëmbë ko a libi baka. Pakisei di soni di Jesosi bi toona mëni Maita. A bi hakisi ën taa: „Mujëë o, ma bi taki da i taa ee i ta biibi a mi, nöö joo si fa Gadu bigi nö?” (Joh. 11:40) U sa dë seiki taa Gadu o du di soni di a paamusi u, u di a bi taki taa a o weki sëmbë di dëdë ko a libi baka. Ma andi u sa du fuu ko ta möön biibi di soni aki?
UNFA U SA KO TA MÖÖN BIIBI TAA SËMBË O WEKI KO A LIBI BAKA?
17. Andi u musu hoi a pakisei te u ta lesi dee woto u Bëibel dee ta taki soni u di weki di sëmbë bi weki ko a libi baka?
17 Lesi dee woto u Bëibel dee ta lei taa sëmbë bi weki ko a libi baka, nöö i kai pakisei a de. A di Bëibel u sa feni aiti woto u sëmbë di Gadu bi weki ko a libi baka.c A bi o bunu fii öndösuku dee woto aki finifini. Te i ta öndösuku de, nöö hoi a pakisei taa dee sëmbë dee bi weki ko a libi baka bi dë womi, mujëë ku miii, di bi libi tuutuu a di ten di pasa. Luku andi i sa lei a dee woto dë. Luku unfa hiniwan u dee woto ta lei taa Gadu kë weki sëmbë di dëdë, söseei taa a abi di makiti u du ën. Ma boiti di dë, buta pakisei a di weki di Gadu bi weki Jesosi ko a libi baka. Di dë bi dë apaiti möön hii dee wotowan. Höndöhöndö sëmbë bi si Jesosi di a bi weki ko a libi baka, nöö di woto dë sa mbei di biibi fuu ko möön taanga.—1 Kol. 15:3-6, 20-22.
18. Unfa i sa wooko ku dee kanda fuu dee ta taki u di weki di sëmbë o weki ko a libi baka? (Luku di pisi a basu tu.)
18 Mbei möiti fii feni wini u dee kanda fuu dee ta taki soni u di weki di Gadu o weki sëmbë ko a libi bakad (Ef. 5:19). Dee kanda aki ta mbei u biibi taa sëmbë o weki ko a libi baka tuutuu. Haika de. Mbei möiti fii ko sa’ u kanda de, söseei buta pakisei a dee soni di dee kanda ta taki te un ta hoi di Wosudendu Dini. Mbei möiti u sabi de a hedi, söseei kai pakisei a de sö taa de sa dou i hati, nöö di biibi fii o ko möön taanga. Ee u du dee soni aki, nöö te wan gaan tesi miti u, nasö te wan sëmbë fuu lasi libi, nöö di jeje u Jehovah o heepi u fuu toona mëni dee kanda aki, sö taa de sa da u taanga.
19. Fuun soni u sa pakisei te a nama ku di weki di sëmbë o weki ko a libi baka? (Luku di pisi „Andi joo hakisi de?”)
19 Pakisei unfa soni o dë. Jehovah mbei u a sö wan fasi taa u sa ta pakisei unfa soni o dë a di njunjun goonliba. Wan sisa bi taki taa: „Mi lo’ u pakisei unfa mi o dë a di Paladëisi. Mi ta pakisei ën sö tee taa a djei kuma mi sa sumëë dee folo dee o dë ala.” Pakisei unfa joo miti dee womi ku dee mujëë fu awooten dee bi ta dini Jehovah. Ambë i bi o kë miti? Nöö andi joo hakisi ën? Pakisei unfa a o dë te joo miti dee sëmbë fii dee weki ko a libi baka. Pakisei andi joo piki de te i si de, pakisei unfa joo baasa de, söseei unfa joo wai seei te i si de baka.
20. Andi u musu dë kabakaba u du?
20 U ta tei ën u bigi seei taa Jehovah paamusi u taa a o weki sëmbë ko a libi baka! U sa dë seiki taa a o du di soni aki tuutuu, u di a kë du ën, söseei u di a abi di makiti u du ën. Boo mbei möiti fuu ko ta möön biibi di soni di Gadu paamusi u aki. Te u ta du di soni dë, nöö woo ko dë möön gaan mati u di Gadu di ta paamusi hiniwan fuu taa: ’Dee sëmbë fii dee dëdë o toona weki baka!’
KANDA 147 Woo libi u teego
a Ee wan sëmbë fii dëdë, nöö u dë seiki taa di paamusi di Gadu paamusi u taa a o weki sëmbë ko a libi baka, ta da i taanga. Ma i sa konda da sëmbë faandi mbei i ta biibi di soni dë u? Unfa i sa dë seiki taa sëmbë o weki ko a libi baka tuutuu? Di woto aki o heepi hii u tuu fuu ko ta möön biibi di soni di Gadu paamusi u aki.
b Di në u di poku-fëlön da Leti na baka uku, di bi dë a di Broadcasting u ëlufumu-liba u di jaa 2016.
c Luku di pisi „Di Bëibel ta taki u aiti sëmbë di bi dëdë di Gadu bi weki baka”. A dë a Di Hei Wakitimawosu u 1 u tanvuuwata-liba u di jaa 2015, bld. 4.
d Luku dee kanda aki a di buku Kanda ku piizii da Jehovah: „Pakisei fa a o dë a di Paladëisi” (Kanda 139), „I musu ta pakisei dee bunu dee joo feni!” (Kanda 144), ku „A o kai de” (Kanda 151). Söseei luku dee kanda aki: „Leti na baka uku,” „T’a nyun grontapu kon,” ku „Yu o si”. De dë a jw.org, a di pisi „woto pei kanda”.