Un dee njönku sisa, un mbei möiti fuun ko dë gaangaan sëmbë a di biibi

1. Andi u musu du fuu ko dë gaangaan sëmbë a di biibi?

A DË wan foombo soni seei u si fa wan mii ta göö hesihesi ko toon gaansëmbë. A ta dë kuma di mii an ta abi u du na wan soni faa sa göö. Ma ee u kë ko dë gaangaan sëmbë a di biibi, nöö u musu mbei möiti fëënb (1 Kol. 13:11; Heb. 6:1). Fuu sa du di soni dë, nöö u ku Jehovah musu ko dë gaan mati. U abi di jeje fëën fanöudu u heepi u fuu ko abi dee fasi dee a lobi, fuu ko sa’ u du soni möön bunu, söseei fuu seeka useei da dee faantiwöutu dee u sa feni a di ten di ta ko.​—Nöng. 1:5.

2. Andi u ta lei te u luku Kenesesi 1:27, nöö andi woo luku a di woto aki?

² Di Jehovah mbei libisëmbë, hën a mbei wan womi ku wan mujëë. (Lesi Kenesesi 1:27.) A dë gbelingbelin u si taa womi ku mujëë tooka gaanfa seei a di fasi fa sinkii u de mbei. Boiti di dë, de tooka a sömëni fasi jeti. Jehovah da womi ku mujëë apaiti faantiwöutu, nöö fëën mbei de musu ko sa’ u du so soni u de sa tja dee faantiwöutu u de (Ken. 2:18). A di woto aki, woo luku andi wan njönku sisa sa du faa ko dë gaangaan sëmbë a di biibi. Nöö a di woto di ta ko baka disi, woo luku andi dee njönku baaa sa du.

KO ABI DEE FASI DEE JEHOVAH LOBI

3-4. Ambë dee njönku sisa sa djeesi? (Luku di peentje tu.)

³ Di Bëibel ta taki soni u sömëni mujëë di bi ta dini Jehovah ku hii de hati, u di de bi lobi ën. (Luku di woto „Vrouwen in de Bijbel: Wat kunnen we van ze leren?” a jw.org). De bi ta tja deseei kumafa di tëkisi u di woto aki ta taki. ’De an bi ta du soni pasa maaka’, söseei ’sëmbë bi sa futoou de a hii soni’. Dee njönku sisa sa djeesi woto sisa a di kemeente, dee ta lei taa de lobi Jehovah a di fasi fa de ta tja deseei.

⁴ Un dee njönku sisa, un luku dee sisa dee ta tja deseei bunu, söseei dee un sa djeesi, nöö un buta pakisei a dee bunu fasi u de. Nöö un pakisei luku unfa unuseei sa ko abi dee fasi dë. A dee palaklafu dee ta ko, woo buta pakisei a dii fanöudu fasi di hiniwan sisa musu abi.

5. Faandi mbei wan sisa di dë gaangaan sëmbë a di biibi musu abi sakafasi?

⁵ Sakafasi da wan u dee fanöudu fasi di wan sëmbë di dë gaangaan sëmbë a di biibi musu abi. Ee wan sisa abi sakafasi, nöö hën ku Jehovah o dë gaan mati, söseei a o ta libi fiifii ku wotowan (Jak. 4:6). Wan mujëë di lobi Jehovah o wooko ku dee soni dee sikifi a 1 Kolenti 11:3, ka Jehovah ta piki u ambë a da di faantiwöutu u tei fesi a di kemeente ku di wosudendu (1 Kol. 11:3). Di mama wëti dë nama ku di fasi fa soni musu waka a di kemeente ku di wosudendu libi.c

6. Andi dee njönku sisa sa lei a di sakafasi di Lebeka bi abi?

⁶ Boo luku di woto u Lebeka. A bi dë wan köni mujëë, nöö hii hën libi longi a bi ta du soni ku degihati. A bi ta sabi fa a bi musu du wan soni, söseei na un ten a bi musu du ën (Ken. 24:58; 27:5-17). Ma tökuseei a bi abi lesipeki, söseei a bi ta dë kabakaba u wooko ku dee soni dee wotowan bi ta piki ën (Ken. 24:17, 18, 65). Ee i ta saka iseei a di tii u Jehovah basu kuma Lebeka, nöö sëmbë a di kemeente ku di wosudendu fii o sa djeesi i.

7. Unfa dee njönku sisa sa djeesi Ësitë a di fasi fa a bi ta lei taa a abi sakafasi?

⁷ Di tei di wan sëmbë ta tei taa an sa du so soni da wan woto fanöudu fasi di hiniwan sëmbë di dë gaangaan sëmbë a di biibi musu abi. Di Bëibel ta taki taa „wan köni sëmbë ta abi sakafasi” (Nöng. 11:2). Ësitë bi dë wan mujëë di bi abi sakafasi, söseei a bi ta dini Jehovah ku hii hën hati. U di a bi abi sakafasi, mbei an bi ta fii hënseei di a bi toon di mujëë u di könu. A bi du soni kumafa Moodekai bi piki ën (Ësitë 2:10, 20, 22). U sa lei taa u abi sakafasi tu te u ta hakisi wotowan u de heepi u, söseei te u ta du di soni di de piki u.​—Tit. 2:3-5.

8. Te u luku 1 Timoteo 2:9, 10, nöö unfa sakafasi o heepi dee sisa u de du soni a wan köni fasi, te a nama ku di fasi fa de ta bisi koosu, ku di fasi fa de ta seeka sinkii?

⁸ Ësitë bi lei a wan woto fasi tu taa a bi abi sakafasi. Hii fa a bi waiti gaanfa seei, tökuseei an bi ta du sëmbë wojo soni (Ësitë 2:7, 15). Unfa dee sisa sa feni wini u di fasi fa Ësitë bi ta tja hënseei? Wan fasi fa de sa feni wini fëën sikifi a 1 Timoteo 2:9, 10. (Lesi ën.) Apösutu Paulosu bi da dee sisa taanga u de ta bisi koosu a wan lesipeki fasi, u lei taa de dë ku limbolimbo fusutan. Di Giiki wöutu di de wooko ku ën aki ta lei taa wan mujëë sëmbë musu ta bisi koosu a wan fasi di fiti, söseei a wan fasi di ta lei taa a ta lesipeki wotowan. U ta wai seei ku dee sisa fuu u di de ta bisi koosu a wan fasi di fiti!

9. Andi u sa lei u di woto u Abigaëli?

⁹ Wan woto fanöudu fasi di hiniwan sisa di dë gaangaan sëmbë a di biibi musu abi, hën da a musu sa’ u wegi soni luku. Ma andi di soni aki kë taki? Di soni aki da di sabi di u ta sabi andi bunu ku andi an bunu, nöö u ta buta taa woo du di soni di bunu. Buta pakisei a di woto u Abigaëli. Hën manu bi du wan soni di bi o mbei hogi miti hën ku hii dee sëmbë fëën wosudendu. Ma Abigaëli bi hopo du soni wantewante. Di wegi di a bi sa’ u wegi soni luku bumbuu, bi mbei taa hogi an bi miti de (1 Sam. 25:14-23, 32-35). Di wegi di u ta wegi soni luku ta heepi u tu fuu sabi na un te u musu fan ku na un ten u musu dë piii. Söseei a ta heepi u fuu lei wotowan taa u ta booko u hedi ku de, söndö fuu mbei de fii wan fasi.​—1 Tes. 4:11.

LEI U DU SONI

10-11. Unfa i ku wotowan sa feni wini te i sa’ u lesi, söseei te i sa’ u sikifi bumbuu? (Luku di peentje tu.)

¹⁰ Wan sisa musu lei u du soni. Dee soni dee wan mujëë ta lei te a njönku, sa mbei a feni wini hii hën libi longi. Boo buta pakisei a wantu u dee soni aki.

¹¹ Lei lesi, söseei lei sikifi bumbuu. So sëmbë an ta si kuma a dë wan fanöudu soni u mujëë sëmbë sa’ u lesi, söseei u de sa’ u sikifi. Ma a dë fanöudu seei u hiniwan Keesitu sëmbë lei lesi ku sikifid (1 Tim. 4:13). Fëën mbei ja musu mbei na wan soni tapa i fii ko sa’ u lesi, söseei fii ko sa’ u sikifi bumbuu. Un wini joo feni te i du di soni aki? Wë a sa heepi i fii feni wooko. A o mbei taa an o ta taanga da i sö fii ta lei soni u Bëibel, söseei fii ta lei wotowan soni u Bëibel. Di möön gaan wini di joo feni, hën da ju ku Jehovah o ko dë möön gaan mati u di joo ta lesi di Wöutu fëën, ta kai pakisei nëën.​—Jos. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Unfa Nöngö 31:26 sa heepi i fii ko sa’ u fan bunu ku wotowan?

¹² Ko sa’ u fan möön bunu ku wotowan. Keesitu sëmbë musu sa’ u fan bumbuu ku wotowan. Jakobosi bi taki taa: „Wan musu hesi u taki soni tumisi e, ma un musu hesi u jei soni” (Jak. 1:19). Te i ta haika bunu te wotowan ta fan, nöö a sö wan fasi i ta lei de taa ’i ta fii ku de’ (1 Pet. 3:8). Ee ja dë seiki taa i ta fusutan di soni di di sëmbë ta taki, nasö unfa a ta fii, nöö a bi o möön bunu fii hakisi ën. Nöö pakisei bunu ufö i fan (Nöng. 15:28). Hakisi iseei dee soni aki: ’Di soni di mi o taki dë wan tuutuu soni ö, söseei a o da wotowan taanga u? A o lei taa mi abi lesipeki, söseei taa mi lobi wotowan u?’ Lei wan soni a dee sisa dee ta haika bunu, söseei dee ta fan a wan suti fasi ku wotowan. (Lesi Nöngö 31:26.) Buta pakisei a di fasi fa de ta fan ku wotowan. Möön i ta mbei möiti fii ko sa’ u fan ku wotowan, möön i ku wotowan o sa ta libi fiifii.

13. Unfa i sa lei u seeka wan wosu? (Luku di peentje tu.)

¹³ Lei unfa i musu seeka wan wosu. A sömëni kamian mujëë hën ta möön seeka wosu. I mama nasö wan woto sisa di sa’ u du soni sa heepi i fii ko sa’ u seeka wosu bumbuu. Wan sisa de kai Cindy bi taki taa: „Wan u dee fanöudu soni di mi mama lei mi, hën da te i ta wooko taanga, nöö i ta wai te i si dee soni dee i du. An bi taanga da mi u mi sölugu miseei, söseei u mi dini Jehovah möön gaanfa, u di mi bi lei u boi soni, u seeka wosu, u nai koosu, söseei u wooko ku di möni u mi a wan köni fasi. Mi mama bi lei mi tu u mi ta kai wotowan ko a mi pisi. A sö wan fasi mi bi miti sömëni baaa ku sisa di mi bi sa djeesi” (Nöng. 31:15, 21, 22). Te wan mujëë ta wooko taanga, te a ta tei wotowan a wosu, söseei te a sa’ u seeka wosu, nöö di soni dë ta tja wini ko da dee sëmbë fëën wosudendu ku di kemeente tuu.​—Nöng. 31:13, 17, 27; Tjab. 16:15.

14. Andi i ta lei a di woto u Crystal, nöö andi i musu hoi a pakisei?

¹⁴ Lei fa i musu ta du soni iseei. Di lei di wan sëmbë ta lei u du soni hënseei da wan fanöudu soni da hii Keesitu sëmbë (Fil. 4:11). Wan sisa de kai Crystal bi taki taa: „Dee gaan sëmbë u mi bi da mi taanga u mi lei soni a siköö, di bi o heepi mi u mi ko sa’ u du so soni a di libi. Mi tata bi piki mi taa mi bi sa lei di wooko di ta heepi sëmbë u de ko sa’ u seeka möni soni u wan masikapei. Di soni dë bi heepi mi gaanfa seei.” An tjika fuu lei unfa u musu wooko fuu sa feni möni, ma a bunu fuu lei tu unfa u musu wooko ku di möni dë, sö taa wa ta kaba hii ën tuu wan pasi (Nöng. 31:16, 18). Ee i ta mbei möiti fii ta dë tifihedi ku dee soni dee i abi, söseei ee i ta mbei möiti fu ja ko abi paima, nöö joo abi ten u du möön soni da Jehovah.​—1 Tim. 6:8.

SEEKA ISEEI DA DEE FAANTIWÖUTU DEE I SA FENI A DI TEN DI TA KO

15-16. Unfa dee sisa dee an tööu ta mbei wotowan feni wini? (Maik. 10:29, 30)

¹⁵ Te i ta mbei möiti fii ko abi dee fasi dee Jehovah lobi, söseei te i ta mbei möiti u ko sa’ u du soni möön bunu, nöö dee soni aki o heepi i bakaten. Boo buta pakisei a wantu soni di i sa du.

¹⁶ I sa buta da iseei taa ja o tööu jeti. U di so mujëë ta libi ku dee soni dee Jesosi bi taki, mbei so u de an tööu, hii fa sëmbë u di pisiwata u de bi o kë nömönömö u de tööu (Mat. 19:10-12). Ma woto soni dë di ta mbei taa so sëmbë an ta tööu. Wë i sa dë seiki taa Jehovah ku Jesosi an ta si dee sëmbë dë kuma sösö sëmbë. A hii së u goonliba, dee sisa dee an tööu ta dë sëmbë di wotowan sa djeesi a di kemeente. Di lobi di de lobi wotowan, söseei di buta di de ta buta pakisei a de, ta mbei taa de ta ko dë kuma sisa nasö mama da wotowan.​—Lesi Maikusi 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Unfa wan njönku sisa sa seeka soni faa sa bigi du di hii-ten diniwooko?

¹⁷ I sa du di hii-ten diniwooko. Dee sisa de ta möön du di peleikiwooko a hii së u goonliba (Ps. 68:11). I si kuma i sa seeka soni fii bigi du di hii-ten diniwooko u? I sa du di kowoonu pioniliwooko, i sa heepi mbei dee kamian ka u ta dini Gadu, nasö i sa wooko a Bëtëli. Begi u di soni di i buta taa joo du. Fan ku wotowan di du di soni di i buta taa joo du, nöö i luku andi ku andi i musu du fii sa du di soni dë. Söseei seeka soni a sö wan fasi taa an o taanga da i fii du di soni dë. Di du di joo du di hii-ten diniwooko o mbei taa joo sa du sömëni woto soni da Jehovah jeti.

18. Faandi mbei wan sisa musu luku bunu ku ambë a o tööu? (Luku di peentje tu.)

¹⁸ I sa buta da iseei taa joo tööu. Dee soni dee u taki u de a dee palaklafu a fesi, o heepi i fii ko toon wan möön bumbuu mujëë. Ee i buta da iseei taa joo tööu, nöö i musu luku bunu ku ambë joo tööu. Di soni aki da wan u dee möön fanöudu soni di joo du a i libi. A bunu fii hoi a pakisei taa di womi di joo tööu ku ën hën o ta tei fesi a di wosudendu (Lom. 7:2; Ef. 5:23, 33). Fëën mbei a bunu fii hakisi iseei dee soni aki: A dë gaangaan sëmbë a di biibi ö? A ta buta di dini di a ta dini Jehovah a di fosu kamian nëën libi ö? A ta du soni a wan köni fasi ö? Te a mbei wan föutu, a ta tei taa a mbei wan föutu ö? A ta lei taa a ta lesipeki mujëë sëmbë u? A sa heepi mi u mi ku Jehovah dë gaan mati go dou ö? A o sa sölugu mi ö? Söseei a o sa dë wan bunu mati da mi ö? A ta tja dee faantiwöutu fëën bunu ö? Andi da dee soni dee a musu du a di kemeente? A ta du de bunu ö? (Luk. 16:10; 1 Tim. 5:8) Ee i kë feni wan bumbuu manu, nöö iseei musu dë wan bumbuu mujëë tu.

19. Faandi mbei wan mujëë musu wai taa a dë „wan heepima„ da di manu fëën?

¹⁹ Di Bëibel ta taki taa wan bunu mujëë dë „wan heepima” di „fiti ën” manu (Ken. 2:18). Di soni aki kë taki taa di mujëë lagi möön di womi ö? Wë nönö. Di soni aki dë wan gaandi da di mujëë. Hoi a pakisei taa sömëni pasi di Bëibel ta kai Jehovah wan heepima (Ps. 54:4, Heb.13:6). Wan mujëë ta heepi hën manu tuutuu te a ta piki ku ën te a buta taa a o du wan soni da di wosudendu u de. Söseei u di a lobi Jehovah, mbei a o ta heepi wotowan u de si dee bunu fasi fëën manu (Nöng. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11). I sa seeka iseei da di tööu libi te i ta mbei möiti u ko möön lobi Jehovah, söseei te i ta heepi wotowan a wosu, söseei a di kemeente.

20. Un wini wan mujëë di abi miii sa mbei dee sëmbë fëën feni?

²⁰ I sa pai miii. A kan taa i ku i manu pai miii baka te un tööu (Ps. 127:3). Fëën mbei a bunu u pakisei luku andi i musu du fii sa kiija dee mii fii a wan bunu fasi. Dee soni dee u taki u de a di woto aki o heepi i te i tööu, nasö te i pai miii. Te i ta du soni ku lobi, te i abi bunu fasi, ku te abi pasensi, nöö dee sëmbë fii wosudendu o ta de waiwai, söseei dee mii fii o ta fii taa i lobi de.​—Nöng. 24:3.

21. Unfa u ta si dee sisa fuu, nöö faandi mbei u ta si de sö? (Luku di peentje u di kafiti.)

²¹ Un dee sisa, u lobi unu seei, söseei u ta tei dee soni dee un ta du da Jehovah ku dee sëmbë fëën u bigi (Heb. 6:10). Un ta mbei möiti seei fuun ko abi dee fasi dee Jehovah lobi, söseei fuun ko sa’ u du soni di o mbei taa unu ku woto sëmbë ta dë waiwai. Di ölganisaasi u Jehovah ta kai unu gaan soni!