Ho Bolela Litaba Tse Molemo Haiti e Khabileng ka Lintho Tsa Mefuta-futa

HAITI le Dominican Republic li sehlekehlekeng se chesang se mongobo sa Hispaniola, se nang le lithaba tse telele ka ho fetisisa sebakeng sa Caribbean. Litlhōrō tsa lithaba tsa teng tse ’maloa li bolelele ba limithara tse fetang 2 400 ho tloha bophahamong ba leoatle. Likhoeling tse “batang,” ho lala serame le leqhoa matangoaneng a libakeng tse phahameng tsa naha.

Lithaba le liphula tse karolong e ka boroa ea Haiti li koahetsoe ke meru e teteaneng ea libakeng tse chesang tse mongobo. Athe libakeng tse ling lithaba li hlobotse, ke matsoatlare, li matsutla-tsutla ka lebaka la ho senngoa ha meru. Haeba u ne u e-ea ka leboea kapa ka bochabela, u ne u tla fumana hore Haiti ke sebaka se bohehang. Mebileng e meng ea eona e mochophoro, e tsoelipanang lithabeng, u ne u tla thabela ho bona lintho li hana ho fela naheng eo e sabaletseng le leoatleng le pharaletseng. Hohle u ne u tla bona lipalesa tsa mefuta-futa ka mebala e metlehali.

Boholo ba batho ba limilione tse 8,3 ba phelang naheng ena e khabileng ka lintho tsa mefuta-futa ke batho ba mahaeng ba mofuta oa Maafrika. Le hoja ba bangata ba le kojoana li mahetleng, ba mosa ebile ba amohela baeti. Ka lilemo tse ka bang 60, Lipaki Tsa Jehova li ’nile tsa thabela ho ba tlisetsa litaba tse molemo ’me li ’nile tsa amoheloa ka liatla tse peli.—Matheu 24:14.

Ho Bolela Motseng oa Mahaeng

Phihlelo eo moromuoa e mong a bileng le eona ha a etetse motse o mong oa mahaeng ka lekhetlo la pele e bile mohlala oa sena. O ngotse tjena:

“Ka letsatsi le leng ka March 2003, re ile ra ea bolela Casale, e leng motse o monyenyane oo ho ka nkang motho halofo ea hora ho fihla ho oona ha a tsoa toropong ea Cabaret, moo lehae la rōna la baromuoa le leng hona teng, lik’hilomithara tse 30 ka leboea ho motse-moholo Port-au-Prince. Lipaki li ne li qetetse ho bolela Casale ka 1999, ka lebaka leo re ne re e-na le tjantjello e khōlō ha re qala leeto la rōna ka 7:00 hoseng. Re le 22—hoo e batlang e le phutheho kaofela—re ile ra kena liveneng tse peli tse hulang ka mabili a mane. Kaofela ha rōna re ne re bua re tšeha re thabile ha likoloi li ntse li tsamaea mebileng e motheō ea kerabole ho fihlela re fihla phuleng e nang le lifate tse ngata tse khōlō. Ho na le nōka e phallang phuleng ena ’me e fihla e parola motse oa Casale ka lehare.

“Histori ea motse ona o khutsitseng e qalile mathoasong a lilemo tsa bo-1800 ha masole a Poland, a neng a tlile Haiti ho tla thusa batho bao e neng e le makhoba hore ba fumane boipuso, a ne a aha phuleng ena e manoni le basali ba ’ona ba Mahaiti. Ho ile ha hlaha motsoako o motle oa batho. Ke ntho e hlollang ho bona batho ba mahaeng ba lebala le lesoeu, ba lebala la tlhaku-ea-tekoane, ba basootho, ba mahlo a ’mala o motala, le o bosootho bo lefifi, joalo-joalo.

“Motho ea ileng a hlaha monyakong oa pele oo re ileng ra kokota ho oona o ne a sa thahaselle. Ha re tloha moo, monna e mong o ile a nyoloha ’mileng ho re khahlametsa. O ne a batla ho tseba hore na re lumela hore phapang e teng pakeng tsa Jesu le Molimo. Ka mor’a hore re kōpe hore a tle le Bibele ea hae o ile a tla le eona, ’me puisano e thehiloeng Mangolong e ileng ea latela e ile ea mo kholisa hore Jesu ke Mor’a Molimo le hore Jehova ke eena ‘Molimo a le mong feela oa ’nete.’ (Johanne 17:3) Batho ba bangata ba ile ba re lumella hore re lule fatše re buisane le bona. Ba bang ba ile ba re botsa, ‘Le tla khutla neng le tl’o ithuta Bibele le rōna?’

“Har’a mpa ea motšehare re ile ra fumana sebaka se setle se nang le moriti ’me ra itokisetsa ho ja lijo tsa motšehare. Baralibab’o rōna ba babeli ba ne ba phehile tlhapi e ngata. E ne e lutlisa mathe! Ha re ntse re lutse moo re e-ja re qoqa re ile ra ba ra pakela le batho ba fetang ka tsela. Hamorao, re ile ra tšela nōka ra ea karolong e ’ngoe ea motse. Re ile ra thabela ho buisana le batho bana ba nang le botsoalle ba neng ba ituletse ka tlas’a lifate tsa bona haufi le matlo a bona a itekanetseng. E ne e le ntho e thabisang haholo ho utloa lerata la bana ba bapalang, la basali ba hlatsoang ka nōkeng le la bo-nkhono ba silang linaoa tsa kofi.

“Hora ea bone e ile ea be e se e otla, ’me sehlopha sa rōna se thabileng sa leba likoloing ho khutlela Cabaret. Ruri ’na le monna oa ka re ile ra thabela leeto la rōna Casale ka lekhetlo la pele, le batho ba eona ba amohelang baeti le ba nang le botsoalle.”

Ho tloha haesale baromuoa ba pele ba Lipaki ba fihla Haiti ka 1945, palo ea baboleli ba ’Muso naheng ena e ile ea ’na ea nyoloha butle-butle, hoo hona joale ho seng ho e-na le ba 14 000 ba etsang mosebetsi oa boboleli ’me ba khanna lithuto tsa mahae tsa Bibele tse fetang 22 000. Ba amme lipelo tsa batho ba 59 372 ba ileng ba e-ba teng Sehopotsong ka March 2005 ’me ba tsoela pele ho bolela litaba tse molemo tsa ’Muso oa Molimo phatlalatsa. Hlokomela litsela tse ngata tseo mosebetsi oa Lipaki Tsa Jehova o ammeng batho ka tsona.

Litaba Tse Molemo li Boleloa ka Litšoantšo Tse Takiloeng Tse Mebala-bala

Batho ba bangata ba Haiti ba rata mebala e khanyang. Ba bontša sena ka moaparo oa bona, tsela eo ba pentang matlo a bona ka eona, mefuta-futa ea lipalesa e lirapeng tsa bona le ka mesebetsi ea bona ea bonono. Litšoantšo tsa bona tse takiloeng leseleng la seile ka mebala e khanyang ka mokhoa oa botaki o bitsoang L’Art Haitien li papanehiloe hohle literateng tsa Port-au-Prince. Li rekoa ke batho ba tsoang likarolong tse ngata tsa lefatše.

Mebala ena e khanyang ha e bonoe feela litšoantšong tse takiloeng maseleng a seile. Literata tsa Port-au-Prince li tletse likoloi tsa baeti tse bitsoang li-cammionette kapa li-tap-tap, tse pentiloeng mekhabiso e mengata ea lintho tse inahaneloang. Hangata mekhabisong ena motho o bona litšoantšo tsa liketsahalo tse thehiloeng Bibeleng.

Ha u ntse u tsamaea literateng u ka ’na ua be u se u re ptjangptjang le setšoantšo se tloaelehileng—se kang sa Adama le Eva. E, u se bona se takiloe fensetereng e ka morao ea koloi ea baeti ea camionette e qetang ho feta. Mangolo a Bibele kapa mapetjo a nang le lebitso la Jehova hangata motho o a bona a takiloe likoloing tsena tsa baeti kapa a kenyelelitsoe mabitsong a mabenkele.

Ho Bolela Litaba Tse Molemo Sekolong

Lipaki tse nyenyane tsa Haiti li na le menyetla e metle ea ho thusa bana ba bang ba sekolo ho ithuta Bibele. Mohlala ke tlaleho ena e fanoeng ke ngoanana oa Paki ea lilemo li 17.

“Ka letsatsi le leng, ngoana e mong eo ke leng sehlopheng se le seng le eena o ile a tla ho ’na a mpotsa hore na ‘bohlola’ bo bolela’ng. Kaha ke ne ke nahana hore o batla ho itloaetsa ’na, ke ile ka iphapanya. Leha ho le joalo, e ile eare ha a botsa moshanyana e mong potso e tšoanang, ba leng sehlopheng seo kaofela le bona ba ile ba rata ho tseba seo. Ka lebaka leo, bekeng e hlahlamang, ka mor’a hore ke etse lipatlisiso ka taba eo, ke ile ka buisana le sehlopha sohle, ka se hlalosetsa hore na ke hobane’ng ha Lipaki Tsa Jehova li ikitlaelletsa ho hloeka boitšoarong, moeeng esita le ’meleng.

“Baithuti ba ile ba botsa lipotso tse ngata ’me ba thabela likarabo tseo ke neng ke ba fa tsona tse tsoang Bibeleng. Esita le mosuoe-hlooho eo qalong a neng a le leqe, o ile a botsa lipotso tse ngata a ba a etsa litlhophiso tsa hore ke tle ke buisane le lihlopha tse ling. Ke ile ka ba bontša buka ea Lipotso Bacha Baa Botsa—Likarabo tse Sebetsang,a ’me ba bangata ba ile ba bontša hore ba ka e thabela. Letsatsing le hlahlamang ke ile ka fa bana bao ke kenang sekolo le bona libuka tse 45. Ba bangata ba ile ba qeta ho bala libuka tseo tsa bona kapele, ’me ba bang ba bona hona joale ba ithuta Bibele le Lipaki tse lulang haufi le bona. Hona joale moshanyana e mong ea lulang haufi le heso o se a bile a e-ba teng libokeng tsohle.”

Ho Sebelisa Puo ea Secreole

Joalo feela kaha batho ba Haiti e le ba mefuta-futa ba bile ba thahasellisa, le naha e khabile ka lintho tsa mefuta-futa e bile e thahasellisa, Secreole sa Haiti le sona se joalo, ke motsoako oa mantsoe a Sefora le sebōpeho sa lipuo tsa Afrika Bophirimela. Ena ke eona puo ea batho ba Haiti, puo e ba amang lipelo. Lipaki Tsa Jehova li etsa mosebetsi oa tsona oa boboleli haholo-holo ka puo ena ’me ho se ho bile ho ntse ho etsoa litokisetso tsa hore ho eketsoe lingoliloeng tsa Bibele tse hatisitsoeng ka Secreole sa Haiti.

Ka 1987 bukana ea Thabela Bophelo Lefatšeng ka ho sa Feleng! e ile ea fetoleloa ka Secreole sa Haiti, ha latela buka ea Tsebo e Isang Bophelong bo sa Feleng ’me hamorao ea e-ba bukana ea Ke Eng Seo Molimo a se Hlokang ho Rōna? Lingoliloeng tsena li thusitse liithuti tse ncha tsa Bibele tse batlang ho fumana kutloisiso ea motheo ea Lentsoe la Molimo haholo. Ho qala ka la 1 September, 2002, Molula-Qhooa le oona o ’nile oa hatisoa ka Secreole sa Haiti. Lingoliloeng tsa Sefora le tsona li ntse li sebelisoa, empa ba bangata ba rata ho bala lingoliloeng ka puo ea bona.

Ba Chankaneng ba Tlisetsoa Litaba Tse Molemo

Haufinyane tjena, Lipaki Tsa Jehova li qalile ho isetsa banna le basali ba lichankaneng tsa Naha litaba tse molemo. Lipaki tse etsang mosebetsi ona li thabela ho isetsa batho bana ba maemong a sa thabiseng molaetsa o tšelisang. Mosebeletsi e mong oa Mokreste o tlaleha tjena:

“Ha re qala ho etela chankaneng e ’ngoe, batšoaruoa ba ile ba bokelloa ka phaposing e ’ngoe e khōlō hore ba tl’o kopana le rōna. Re ne re ipotsa hore na ebe ba tla etsa’ng. Ha re ba hlalosetsa hore re ne re tletse ho tla ba thusa ho utloisisa Bibele, batšoaruoa bao ba 50 kaofela ba ile ba re amohela ka mofuthu. Re ile ra ba fa libukana tsa Secreole tsa Ikitlaelletse ho Bala le ho Ngola le Thabela Bophelo Lefatšeng ka ho sa Feleng! ’me ra qala ho khannela ba 26 ba bona lithuto tsa Bibele. Ba leshome ba neng ba le teng moo ba ne ba sa tsebe ho bala le ho ngola, empa ba ile ba bontša thahasello ha re ba bontša hore na ba ka sebelisa litšoantšo tse libukaneng joang hore li ba thuse ho utloisisa mantsoe.”

Ha Lipaki li khutlela moo chankaneng, monna e mong o ile a re: “Ke balile bukana ena ka makhetlo-khetlo. Ke lula ke nahana ka seo e se buang, ’me esale ke le emetse ka tjantjello.” Monna e mong ea neng a tšoaretsoe bosholu ba boqhobane o ile a bolela hore o batla ho fetoha, ’me a kōpa hore ho romeloe motho e mong a e’o ithuta Bibele le mosali oa hae. Ntate e mong ea nang le bana ba babeli ea neng a le chankaneng le eena o ile a kōpa se tšoanang, e le hore mosali oa hae a tle a tsebe ho khetholla litumelo tsa ’nete ho tsa bohata. Moruti e mong oa kereke ea Prostanta ea fumanoeng a le molato oa ho ela kereke ka bokhothokhotho ba chelete o ile a re joale o fumane ’nete ’me ha a se a phethile kahlolo ea hae, o ne a tla thusa litho tsa kereke ea habo hore li fetohe Lipaki Tsa Jehova.

Motšoaruoa e mong ea neng a se na bukana ea Seo a se Hlokang ka Secreole, o ile a kopitsa boitsebiso bohle ka letsoho bukaneng ea motšoaruoa e mong ’me a ithuta eona hore a be a e tšoare ka hlooho. Motšoaruoa e mong oa mosali o ile a qala ho bolella batšoaruoa ba bang ba robong lintho tseo a neng a ntse a ithuta tsona, a ba a ithuta le bona. Motšoaruoa e mong oa monna o ile a qeta ho ithuta bukana eo, a fetela bukeng ea Tsebo, eaba o qala ho pakela batšoaruoa ba bang. Ka mor’a nakoana o ne a se a ithuta Bibele le ba bane ba bona.

Merconyb o ne a kile a ithuta Bibele ’me ho ne ho e-na le beng ka eena bao e leng Lipaki Tsa Jehova. O ile a khothalletsa batšoaruoa ba bang hore ba bale lingoliloeng tsa Bibele tseo beng ka eena ba neng ba mo tlisetsa tsona. O re: “Ha ke fa batšoaruoa lingoliloeng, ba mpitsa Paki ea Jehova. Kea ba bolella hore ha ke Paki kaha kea tseba hore na ho ba Paki ho bolela’ng. Joale ke batla ho tiisa, ke ithute ’me ke kolobetsoe. Hoja ke ile ka latela mohlala oa baholoane ba ka ha ke sa le monyenyane, nka be ke se mona chankaneng.”

E mong oa batšoaruoa ea neng a filoe lingoliloeng ke Mercony o ile a bolella Paki e neng e mo etetse sena: “Pele u tla ka Mantaha o fetileng, ke ne ke nyahame ’me ke ne ke il’o ipolaea. Empa ka mor’a hore ke bale limakasine tseo, ke ile ka rapela hore Molimo a ntšoarele lintho tse mpe tseo ke neng ke li entse le hore a nthomelle motho ea neng a tla ntšupisa tsela e nepahetseng. Ke ile ka thaba haholo ha u fihla letsatsing le hlahlamang ’me u ithaopela ho ithuta Bibele le batšoaruoa. Ke kōpa hore u nthute hore na nka sebeletsa Jehova joang.”

Tsoha! e Tlisetsa ba Bangata Litaba Tse Molemo

Tsoha! ea November 8, 2000, e ne e e-na le sehlooho se buang ka mosebetsi oa booki. Mosali e mong o ile a fumana limakasine tse 2 000, eaba o li abela baoki ba neng ba tlile thupelong Port-au-Prince. Tsoha! ea July 8, 2002, e neng e e-na le lihlooho tse buang ka mapolesa le mosebetsi oo a o etsang e ile ea abeloa mapolesa a mangata Port-au-Prince. A ile a thabela makasine ena hoo le hona joale a mang a lulang a emisa Lipaki seterateng a batla tse ling tsa limakasine tseo.

Haufinyane tjena, ofisiri e ’ngoe ea Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo e ile ea hlophisa lenaneo la ho ruta batho ka bothata ba AIDS. E ile ea memeloa ofising ea lekala ea Lipaki Tsa Jehova ’me ea bontšoa boitsebiso boo Tsoha! e bo phatlalalitseng mabapi le taba eo. E ile ea thabela ho bona lihlooho tse thehiloeng Bibeleng tse hlalosang tsela e molemo ka ho fetisisa ea ho thibela AIDS le ea ho thusa batho ba nang le tšoaetso ho sebetsana le boemo ba bona. E ile ea re Tsoha! e li hula pele ka ho fana ka boitsebiso ba mofuta oo litabeng tseo.

E, Lipaki Tsa Jehova li phatlalatsa litaba tse molemo tsa ’Muso ka litsela tse ngata Haiti e khabileng ka lintho tsa mefuta-futa, joalokaha li etsa joalo linaheng tse ling tse 234 lefatšeng lohle. Ba bangata ba amohela molaetsa ona o fanang ka tšepo ’me ba thusoa hore ba se ke ba shebana le mathata ana ao ba talimaneng le ’ona hona joale feela empa ba lebelle lefatše le lecha, moo bohle ba rapelang Molimo oa ’nete, Jehova, ba tla thabela bophelo bo phethahetseng ka botlalo.—Tšenolo 21:4.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng e leqepheng la 9]

Background: ©Adalberto Rios Szalay/photodisc/age fotostock