Tokelo ea Molao ea ho Hlokomela Ngoana Bolumeli le Molao
LINYEOENG tsa tlhalo le tsa litokelo tsa molao tsa ho hlokomela ngoana, bolumeli e ka ba ntlha ea bohlokoa—le hona e le e rarahaneng. Ka mohlala, lipotso tse kang tse latelang li ka ’na tsa botsoa.
Na moahloli o lokela ho nka bopaki ba hore motsoali e mong ha aa lokela ho fuoa tokelo ea molao ea ho hlokomela ngoana hobane motsoali eo e le setho sa bolumeli bo itseng, ka ho khetheha sa bolumeli bo nang le balateli ba fokolang? Na moahloli o lokela ho nka bopaki bo mabapi le litumelo le mekhoa ea bolumeli ba batsoali e le hore a ka etsa qeto ea hore na ke bolumeli bofe, boo ho ea ka maikutlo a hae, e tlang ho ba bo molemo ka ho fetisisa bakeng sa ngoana? Na joale o lokela ho laela hore ngoana a hōlisetsoe bolumeling bo itseng le ho mo thibela ho pepesehela malumeli a mang?
Kajeno, batho ba ntseng ba eketseha ba kena lenyalong le batho ba tsoang malumeling le limelong tse fapaneng le tsa bona. Kahoo, ha banyalani bana ba hlalana, mohlomong bana ba se ba ntse ba e-na le maqhama malumeling a mabeli. Ka linako tse ling, motsoali ea amehang nyeoeng e ntseng e tsoela pele ea tlhalo e ka ’na eaba o sa tsoa amohela bolumeli bo itseng boo mohlomong bo fapaneng le boo motsoali eo a neng a e-na le bona pele. Ho kopanela ha hae le bolumeli boo bo bocha ho ka ’na ha etsa hore motsoali eo e be ea tsitsitseng bophelong ’me ea e-ba ba bohlokoahali ho eena le hoja bana ba sa bo tloaela. Kahoo, ho ka ’na ha botsoa potso e ’ngoe, Na lekhotla le ka thibela motsoali eo ho ea le bana litšebeletsong tsa bolumeli boo ka lebaka feela la hore bo fapane le bolumeli boo batsoali ba neng ba bo sebelisa pele?
Tsena ke lipotso tse thata. Li hloka hore moahloli a hlahlobe eseng feela litlhoko tsa ngoana empa hape le lithahasello le litokelo tsa batsoali.
Litokelo Tsa Mantlha Tsa Batsoali le Bana
Ke ’nete hore baahloli ba ka ’na ba susumetsoa ke maikutlo a bona a botho ka bolumeli. Empa linaheng tse ngata hase habonolo ho hlokomolohuoang litokelo tsa batsoali kapa tsa ngoana tabeng ea bolumeli. Linaha tsena li ka ’na tsa ba le melao ea motheo e thibelang moahloli ho beha meeli tokelong ea mantlha ea batsoali ea ho hōlisa ngoana, ho akarelletsa le ho fa ngoana thupelo ea sekolo le bolumeli.
Ka lehlakoreng le leng, ngoana o na le tokelo ea ho amohela koetliso e joalo ho batsoali ba hae. Pele moahloli a ka kena ka molao tabeng ea koetliso ea bolumeli ngoaneng, lekhotla le tlameha ho mamela bopaki bo kholisang ba hore “litšebeletso tsa bolumeli bo itseng li hlahisa tšokelo ea hang-hang le e kotsi bophelong ba ngoana.” (Mongolo o tšekaletseng ke oa rōna.) Liphapang tse sa reng letho tsa bolumeli kapa esita le bora bo teng pakeng tsa batsoali ka bolumeli ha lia lekana bakeng sa ho lokafatsa ho kenella ha ’Muso tabeng.
Nebraska, U.S.A., boemo bo nang le kahlolo e molemo bo nkiloeng ke ’mè eo e leng e mong oa Lipaki tsa Jehova tsekong ea ho fumana tokelo ea molao ea ho hlokomela ngoana bo bontša kamoo molao o ka sireletsang batsoali hammoho le bana kateng. Ntate eo e seng Paki o ne a sa batle ha morali oa bona a kopanela litšebeletsong tsa bolumeli tsa Lipaki tsa Jehova Holong ea ’Muso. Lekhotla le tlaasana le ile la lumellana le ntate.
Eaba ’mè enoa o ipiletsa Lekhotleng le ka Holimo-limo la Nebraska. ’Mè eo o ile a ipuella ka hore ha ho bopaki bo bontšang hore ho na le tšokelo ea hang-hang kapa e kotsi boiketlong ba ngoana mesebetsing leha e le efe ea Lipaki tsa Jehova. ’Mè o ile a fana ka bopaki ba hore “ho ba teng le ho kopanela mesebetsing ea malumeli a batsoali ka bobeli ho ne ho tla . . . fana ka motheo bakeng sa hore ngoana a ikhethele bolumeli boo a neng a tla bo thabela ha a fihla lilemong tse lekaneng tsa kutloisiso.”
Lekhotla le phahameng le ile la fetola qeto ea lekhotla le tlaasana ’me la bolela hore “lekhotla [le tlaasana] le sebelisitse kahlolo ea lona hampe ka ho beha lithibelo tsa molao tokelong ea ’mè ea ho laola khōliso ea bolumeli ea ngoan’a hae.” Ka sebele ho ne ho se na bopaki ba hore ngoana o ne a lematsoa ke ho kopanela litšebeletsong tsa bolumeli Holong ea ’Muso ea Lipaki tsa Jehova.
Litokelo Tsa Batsoali ba sa Fuoang Tokelo ea Molao ea ho Hlokomela Ngoana
Ka linako tse ling, batsoali ba hlalaneng ba leka ho sebelisa liqabang tse mabapi le koetliso ea bolumeli bakeng sa ho fumana taolo ea bana. Ka mohlala, nyeoeng ea Khalsa v. Khalsa, naheng ea New Mexico, U.S.A., batsoali ka bobeli ba ne ba sebelisa bolumeli ba Masikhe lenyalong la bona. Empa nakoana ka mor’a hore ba hlalane, ’mè o ile a sokolohela Bok’hatholikeng ’me a qala ho nyahamisa bana hore e se be Masikhe.
Ntate o ile a halefisoa ke seo ’me a isa taba ka lekhotleng a leka ho fumana taolo e eketsehileng ea ho tsamaisa koetliso ea bana e le hore a ba ise bolumeling ba hae ba Masikhe. Lekhotla le ile la arabela joang kōpong ea ntate? Le ile la qhelela kōpo ea hae ka thōko. Lekhotla le ile la laela hore “ha bana ba e-na le [eena], ba ne ba ke ke ba kopanela ka ho ithaopa kapa ka ho se ithaope mosebetsing leha e le ofe oa Masikhe, ho akarelletsa mosebetsi leha e le ofe oa kereke, ho robala litenteng ho etsoang ke Masikhe kapa litsing tsa Masikhe tsa tlhokomelo ea bana ba banyenyane.”
Ntate o ile a etsa boipiletso ka qeto ena Lekhotleng la Maipiletso la New Mexico. Lekhotla lena le phahameng le ile la lumellana le ntate ’me la fetola qeto ea lekhotla la sechaba. Lekhotla la maipiletso le ile la re: “Makhotla a lokela ho khomarela leano la ho se bontše leeme pakeng tsa malumeli, ’me a lokela ho kenella karolong ena e amang maikutlo le e sirelelitsoeng ke molao oa motheo moo feela ho nang le bopaki bo hlakileng le bo tiileng ba hore bana ba kotsing. Lithibelo tse etsoang tabeng ena li ka ’na tsa e-ba le kotsi ea hore meeli eo lekhotla le e behang e kena-kenane le bolokolohi ba motsoali ba borapeli khahlanong le molao oa motheo kapa li nkoe li e-na le phello eo.”
Qeto e joalo e latela letoto le lelelele la melao-motheo e seng e ntse e ile ea sebelisoa linaheng tse ’maloa. Motsoali ea lekanyetsang lintho hamolemo o tla nahanela melao-motheo ena. Ho phaella moo, motsoali oa Mokreste o tla nahanisisa ka hloko ka tlhoko ea ngoana ea ho ba le tšebelisano-’moho le batsoali ka bobeli, hammoho le tlamo eo ngoana a nang le eona ea ho hlompha ’m’ae le ntat’ae.—Baefese 6:1-3.
Lipuisano le Mokena-lipakeng ka Ntle ho Lekhotla
Le hoja lipuisano le mokena-lipakeng ka ntle ho lekhotla li ka ’na tsa se ke tsa hlophiseha joaloka nyeoe e ka pel’a moahloli, motsoali ha aa lokela ho li nka habobebe feela. Litumellano leha e le life tseo ho lumellanoang ka tsona kapa litekanyetso tse behoang lipuisanong tsena tse ralang motheo oa tumellano ea ho hlokomela ngoana li ka ’na tsa etsoa tse tlamang ho ea ka litaelo tsa lekhotla tse tlang ho latela. Kahoo, e ka ba bohlale hore motsoali a batle keletso ea ’muelli oa molao oa lelapa ea nang le phihlelo e le ho tiisa hore lintho tsohle tse amanang le tlhokomelo ea ngoana li tsamaisoa ka tsela e loketseng le e nang le toka.
Motsoali e mong le e mong o lokela ho ipha nako ea ho lokisetsa lipuisano tseo le mokena-lipakeng. Ponahalo le boitšoaro ba motsoali nakong ea lipuisano le mokena-lipakeng li ka ba le tšusumetso e khōlō ho seo e tlang ho ba phello. Hangata, batsoali ba hlalanang ba ameha maikutlong ke bohato boo ba ho hlalana hoo ba lebalang taba ea bohlokoa: Ke sefe se molemong oa ngoana? Ke’ng seo ngoana a se hlokang bakeng sa ho hōla kelellong, maikutlong le ’meleng?
Hopola hore ponong ea molao, taba ea sehlooho lipuisanong le mokena-lipakeng, hase liphapang tsa bolumeli kapa tsa botho, empa ke kamoo batsoali ba ka ralang motheo oa tumellano le ho sebelisana kateng molemong oa bana. Mohlomong motsoali o tla tobana le lehloeo la bolumeli, kapa le leeme le itseng, lipotso tse sa lebelloang, kapa tse poteletseng tse reretsoeng ho mo ferekanya le ho mo halefisa. Mefokolo ea motsoali ka mong e ka ’na ea pepesoa kapa esita le ho fetelletsoa. Leha ho le joalo, ha ba amehang ba lula ba bontša ho ba le kahlolo e molemo, ho ka finyelloa tharollo.
Ka linako tse ling, lipuisano le mokena-lipakeng li ka ’na tsa bonahala li le telele ’me li ferekanya. Ho seng joalo ho ka ba le nyeoe e telele ea ka khotla e tsamaisanang le ho phatlalla ha taba ho soabisang, litšenyehelo tse boima tsa lichelete le phello e senyang eo e bang le eona ho ngoana. Sena ho hang ha se ratehe. Joaloka mathateng a mang ’ohle a tebileng, motsoali oa Mokreste o tla batla ho atamela lipuisano le mokena-lipakeng ka thapelo, a ntse a hopola memo e bululetsoeng ea hore u ‘laeletse tsela ea hao ho Jehova, u mo tšepe; ho tla sebetsa eena.’—Pesaleme ea 37:5.
Empa ho thoe’ng haeba ba sitoa ho finyella tharollo ’me moahloli a re tokelo ea molao ea ho hlokomela ngoana e fuoe motsoali e mong? Kapa ho thoe’ng haeba e mong oa batsoali ba hlalanang a khaotsoe ka phuthehong ea Bokreste? Hape, motho o lokela ho talima tokelo e kopanetsoeng ea molao ea ho hlokomela ngoana le e fuoang motsoali a le mong joang? Lipotso tsena le melao-motheo e amehang ea Bibele li tla tšohloa sehloohong se latelang.
[Lebokose le leqepheng la 24]
Litšoaneleho Tse Tharo Tsa Bohlokoa
Moahloli e mong oa lekhotla la litaba tsa lelapa eo Tsoha! e ileng ea buisana le eena o boletse hore har’a litšoaneleho tsa bohlokoa tseo a li shebang ho motsoali ke tsena tse latelang tse tharo:
Ho ba le kahlolo e molemo—ho ikemisetsa ho lokollela motsoali e mong ho kopana le ngoana ka hohle kamoo ho khonehang kateng (moo ho se nang tšokelo ea hore ngoana a ntšoe kotsi ’meleng kapa boitšoarong)
Boikutlo—ho ela hloko litlhoko tsa ngoana tsa maikutlo
Boitšoaro—bophelo bo tsitsitseng ba lelapa bo tla tlatsetsa tikolohong e khutsitseng eo ho eona ngoana a ka hōlang hantle
[Lebokose le leqepheng la 24]
Lintlha Tsa Tataiso Tsa Boahloli
Ka ho beha lintlha tsa tataiso, baahloli ba bang ba lekile ho qoba liqabang tse sa hlokahaleng mabapi le khetho ea batsoali ea bolumeli. Ka mohlala:
1. Kamano e nang le morero e lokela ho khothalletsoa pakeng tsa ngoana le batsoali ka bobeli. Moahloli John Sopinka Lekhotleng le Phahameng la Canada o ile a hlokomela hore motsoali ka mong o lokela ho lumelloa hore “a kopanele mesebetsing e tlatsetsang ho khetholleng seo motsoali a hlileng a leng sona [ho akarelletsa le ea bolumeli ba hae]. Motsoali ea fuoeng tokelo ea ho etela ngoana ha aa lebelloa ho itšoara kapa ho phela bophelo ba boikaketsi nakong eo a etileng ka eona.”
2. Ho thibela motsoali ea fuoeng tokelo ea ho etela ngoana ho mo ruta ka bolumeli ba hae ke ho hatakela tokelo ea motsoali ea bolokolohi ba bolumeli, ntle leha ho e-na le bopaki bo hlakileng, bo tiileng ba hore ho na le tšokelo le kotsi ngoaneng.
[Setšoantšo se leqepheng la 25]
Baahloli ba jere boikarabelo bo tebileng linyeoeng tsa tokelo ea molao ea ho hlokomela ngoana
[Setšoantšo se leqepheng la 26]
Mokena-lipakeng a ka thusa batsoali ho rarolla liphapang tsa bona kantle ho nyeoe e telele ea lekhotla