Kamoo U ka Thusang ba Nang le Maloetse a ho Tšoenyeha

“Hangata pelo ea ka e otla ka matla, ke fufuleloa haholo ’me ke thatafalloa ho hema. Ke ikutloa ke tšohile haholo, ke tšoenyehile ke bile ke ferekane kelellong.”—Isabella ea ka holimo ho lilemo tse 40, ea nang le boloetse ba ho tšoha.

HO TŠOENYEHA ho ka hlalosoa e le “ho ferekana kapa ho khathatseha.” Ka mohlala, na u kile ua ikutloa u tšohile ha u tobane le ntja e halefileng? Ho etsahala’ng ha ntja eo e tsamaea? Na ha u khaotse ho tšoha le ho khathatseha? Empa joale boloetse ba ho tšoenyeha ke eng?

Ha boikutlo ba ho tšoenyeha bo sa khaotse, ’me bo tsoela pele leha ho se ho se na lebaka la ho tšoenyeha, ho tšoenyeha e ka ba boloetse. Ho ea ka Mokhatlo oa Naha oa Mafu a Kelello (National Institute of Mental Health [NIMH]) oa United States, “selemo le selemo boloetse ba ho tšoenyeha bo ama batho ba baholo ba Maamerika ba ka bang limilione tse 40 ba lilemo li 18 ho ea holimo . . . ” Nahana ka Isabella, ea qotsitsoeng qalong ea sehlooho sena. Ho tšoenyeha ho sa eeng moriting hoo a neng a lula a e-na le hona ho ka thatafaletsa mokuli lintho le ho feta.

Ha ho felle moo, empa litho tse haufi tsa lelapa le tsona li ka ameha hampe. Leha ho le joalo, ho na le litaba tse thabisang. Khatiso ea mokhatlo oa NIMH e re: “Ho na le phekolo e atlehang ea boloetse ba ho tšoenyeha, ’me bafuputsi ba ntse ba sibolla mekhoa e mecha ea phekolo e ka thusang batho ba bangata ba nang le maloetse a ho tšoenyeha, hore ba phele ka tsela e molemo le e khotsofatsang.”

Metsoalle le ba lelapa le bona ba ka thusa motho ea nang le boloetse ba ho tšoenyeha. Joang?

Kamoo U ka ba Thusang Kateng

Ba tšehetse: Monica, ea nang le boloetse ba ho lula a tšoenyehile le ho ferekana kelellong ho bang teng ka mor’a koluoa, o hlalosa bothata boo a tobanang le bona, o re: “Batho ba bangata ha ba utloisise pherekano eo ke nang le eona maikutlong.”

Ka lebaka leo, hangata batho ba nang le boloetse ba ho tšoenyeha, ba tšaba ho se utloisisoe hoo ba lekang ho patela ba bang mathata a bona. Sena se ka fella ka hore ba ikutloe ba le molato, e leng se ba ferekanyang maikutlong le ho feta. Kahoo, ke habohlokoa haholo hore ba lelapa le metsoalle ba ba tšehetse.

Ithute ho eketsehileng ka boloetse bona: Keletso ena e ka ’na e e-ba molemo haholo ho batho ba amanang haufi le batho ba nang le boloetse ba ho tšoenyeha. Batho bao ba ka ’na ba akarelletsa setho se haufi sa lelapa kapa motsoalle ea itseng ea haufi.

Le ’ne le tšelisane: Pauluse, e leng moromuoa oa lekholong la pele la lilemo, o ile a phehella metsoalle ea hae e neng e le motseng oa Bagerike oa Thesalonika a re, “le ’ne le tšelisane le ho hahana.” (1 Bathesalonika 5:11) Re ka etsa seo ka mantsoe a rōna le tsela eo re buang ka eona. Re lokela ho bontša metsoalle ea rōna hore re e tsotella e le kannete, ’me re lokela ho qoba ho bua lintho tse ka e utloisang bohloko.

Nahana ka banna ba bararo ba neng ba ipitsa metsoalle ea Jobo, eo buka e ’ngoe ea Bibele e reheletsoeng ka eena. E ka ’na eaba ua hopola hore banna bao ba ile ba qosa Jobo ka hore o patile libe tse itseng, ’me o mahlomoleng ka lebaka la tsona.

Kahoo, nahanela motho ea nang le boloetse bona. Mo mamele ka hloko. Leka ho bona lintho ka tsela eo a li bonang ka eona, eseng ho ea ka tsela ea hao. U se ke ua iketsetsa qeto ha u ntse u mo mametse. Ke seo metsoalle ea bohata ea Jobo e ileng ea se etsa, ’me ke ka lebaka leo e ileng ea bitsoa “batšelisi ba likhathatso.” E ile ea etsa hore Jobo a tetebele maikutlong le ho feta!—Jobo 16:2.

Hopola ho mamela ka hloko batho ba nang le boloetse bona. Ba fe monyetla oa hore ba ntše maikutlo ka bolokolohi. Sena se ka ’na sa u thusa hore u utloisise bothata boo ba tobaneng le bona. Nahana ka molemo o ka tlisoang ke seo! U ka ’na ua khona ho thusa batho ba nang le boloetse hore ba phele ka tsela e khotsofatsang le e nang le morero.

[Lebokose/Setšoantšo se leqepheng la 27]

Ho Tseba Maloetse a Fapaneng a ho Tšoenyeha

Ke habohlokoa hore u utloisise maloetse a ho tšoenyeha, haholo-holo ha a tšoere setho se haufi sa lelapa kapa motsoalle ea haufi. Nahana ka mefuta e mehlano ea maloetse ao.

Boloetse ba ho Tšoha Nahana ka Isabella eo ho buileng ka eena qalong ea sehlooho sa rōna. Hase ho hlaseloa ke maloetse feela ho mo nyahamisang. O re: “Ke na le letsoalo la hore a tla ntlhasela hape.” Ka lebaka leo, batho ba nang le maloetse ana ba leka ho qoba libaka tseo ba ileng ba hlaseloa ke maloetse ana ba le ho tsona. Ba bang ba lula ba tšohile hoo ba lulang ba le lapeng kapa ba khona ho tobana le maemo a ba tšosang ha ba tsamaea le batho ba ba tšepang feela. Isabella o re: “Ho ba mong feela ho etsa hore ke hlaseloe ke ho tšoha. Ke ikutloa ke sireletsehile ha ’Mè a le teng; kea tšoha ha a le hōle le ’na.”

Boloetse ba ho Etsa Lintho ka Tsela e Feteletseng Motho ea tšoenyehang ka ho feteletseng ka likokoana-hloko le litšila, a ka lemalla ho hlatsoa matsoho nako le nako. Ha Renan a bua ka temallo e joalo, o re: “Hangata kelello ea ka ea ferekana ha ke lula ke nahana ka liphoso tsa nako e fetileng, ke li nahanisisa ke bile ke leka ho sheba hore na nkabe ke li qobile joang.” Sena se fella ka hore motho a batle ho lula a bolella batho ba bang ka liphoso tsa hae tsa nako e fetileng. Renan o lula a hloka ho khothatsoa. Empa ho sebelisa meriana ho mo thusitse ho laola tšabo ea hae.a

Ho Ferekana Kelellong ho Bang Teng ka Mor’a Koluoa Morao tjena, lentsoe lena le ’nile la sebelisoa ha ho hlalosoa matšoao a mafu a kelello a bang teng ho batho ka mor’a hore ba be boemong bo sithabetsang haholo, bo akarelletsang ho ntšoa kotsi ’meleng kapa ho tšosoa. Batho ba nang le bothata bona, ba tšoha lefeela, baa teneha, ba hloka boikutlo, ba khaotsa ho thahasella lintho tseo ba neng ba rata ho li etsa pele, ’me ba ba le bothata ba ho bontša batho ba bang lerato—haholo-holo bao ba kileng ba e-ba haufi le bona. Ba bang ba ba mabifi, esita le ho rata ntoa ’me ba atisa ho qoba maemo a ba hopotsang ketsahalo e bohloko e ileng ea ba hlahela.

Tšabo e Feteletseng e Bakoang ke ho ba Har’a Batho Polelo ena e sebelisetsoa ho khetholla batho ba tšoenyehang ka ho feteletseng le ba amehang haholo ka hore na ba bang ba ba talima joang nako le nako ha ba le har’a bona. Ba bang ba ba le tšabo e matla le e phehellang ea hore batho ba bang ba shebane le bona le hore baa ba ahlola. Ba ka ’na ba qeta matsatsi kapa libeke ba tšoenyehile pele ba ea ketsahalong e itseng. Tšabo e matla eo ba nang le eona e ka ’na ea ba sitisa ha ba le mosebetsing, sekolong, kapa ha ba etsa mesebetsi e meng e tloaelehileng ’me ea ba thatafaletsa ho etsa metsoalle le ho lula ba e-na le eona.

Boloetse ba ho Tšoenyeha ho sa Khaotseng Monica, eo ho buileng ka eena pejana, o tšoenngoa ke boloetse bona. Letsatsi le leng le le leng o lula a “tšoenyehile ka ho feteletseng,” esita leha ho se na lebaka la hore a tšoenyehe. Batho ba tšoeroeng ke boloetse bona ba lebella ho hlaheloa ke litlokotsi ’me ba tšoenyeha ka ho feteletseng ka litaba tse amanang le bophelo bo botle, chelete, mathata a lelapa, kapa a mosebetsing. Ba ka tšoenyeha esita leha ba lokela ho etsa mesebetsi e tloaelehileng ea letsatsi.b

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Setšoantšo se leqepheng la 26]

“Le ’ne le tšelisane”