U ka Etsa Liqeto Tse Bohlale Joang?
SOLOMONE, morena oa Iseraele ea boholo-holo, o ile a re: “Motho ea bohlale o tla mamela ’me a amohele taeo e eketsehileng.” Ka linako tse ling boholo ba rōna re ’nile ra etsa liqeto tse booatla, hobane feela re ile ra hana ho mamela likeletso tsa batho ba bang.—Liproverbia 1:5.
Hamorao mantsoe ao a Solomone a ile a ngoloa ka Bibeleng le “maele [a mang] a likete tse tharo,” ao a ileng a a qapa. (1 Marena 4:32) Na re ka rua molemo ka ho tseba le ho ela hloko lipolelo tsa hae tse bohlale? E, re ka o rua. Li re thusa hore re ‘tsebe bohlale le taeo, re lemohe lipolelo tsa kutloisiso, re amohele taeo e fanang ka temohisiso, ho loka le kahlolo le bokhabane.’ (Liproverbia 1:2, 3) A re tšohleng lintlha tse hlano tse thehiloeng Bibeleng tse fanang ka tataiso tse ka re thusang ho etsa liqeto tse bohlale.
Nahana ka Liphello Tsa Nako e Telele
Liqeto tse ling li tla ba le liphello tsa bohlokoa. Kahoo, leka ho fumana esale pele hore na liphello tseo e tla ba life. Hlokomela hore u se ke ua lumella ho hoheloa ke melemo ea nakoana ’me ea u foufaletsa ho bona seo e ka ’nang ea e-ba liphello tse sa lakatseheng tsa nako e telele. Liproverbia 22:3 e lemosa tjena: “Ea masene ke ea boneng tlokotsi ’me a ipata, empa ba se nang phihlelo ba fetetse pele ’me ba tla fumana kotlo.”
Ho ka ’na ha thusa ho ingolla lethathamo la hore na liphello tsa nakoana le tsa nako e telele e tla ba life. Liphello tsa nakoana tsa ho khetha mosebetsi o itseng e ka ’na ea e-ba ho fumana moputso o phahameng le ho sebetsa hamonate. Empa na liphello tsa nako e telele tsa mosebetsi oo li ka akarelletsa ho ba le mosebetsi o se nang bokamoso ba sebele? Na qetellong o ka ’na oa u hloka hore u fallele sebakeng se seng, mohlomong hōle le metsoalle kapa lelapa? Na o ka ’na oa u tlama hore u sebetse tikolohong e mpe kapa ea e-ba o bosula hoo u ka ikutloang u ferekane haholo ka lebaka la oona? Sekaseka ka hloko melemo le mathata a oona, ebe joale u etsa qeto ea hore na sekala se oela ka hokae.
Iphe Nako e Lekaneng
Ho bonolo hore liqeto tse etsoang ka lepotlapotla li se ke tsa e-ba bohlale. Liproverbia 21:5 ea lemosa e re: “Ka sebele merero ea ea khothetseng e tlisa molemo, empa ka sebele e mong le e mong ea lepotlapotla o leba bohloking.” Ka mohlala, bacha ba nkehileng ke lerato ba lokela ho ipha nako e lekaneng pele ba tiisa kamano ea bona ka lenyalo. Ho seng joalo, ba ka ’na ba bona ’nete ea seo William Congreve, mongoli oa litšoantšiso oa Lenyesemane oa lekholong la bo18 la lilemo a ileng a se bolela ha a re: “Ha re potlakela ho kena lenyalong re ka ’na ra llela metsotso hamorao.”
Leha ho le joalo, ho ipha nako e lekaneng ha ho bolele ho senya nako. Liqeto tse ling ke tsa bohlokoa hoo ho leng bohlale hore li etsoe kapele kamoo ho ka khonehang kateng. Ho senya nako ntle ho lebaka ho ka re bakela mathata kapa ha bakela ba bang mathata. Ho chechisa qeto ka bohona e ka ’na ea e-ba qeto—mohlomong e seng bohlale.
Amohela Keletso
Kaha ha ho na maemo a mabeli a tšoanang hantle, hase kamehla batho ba babeli ba ka etsang qeto e tšoanang ha ba tobane le mathata a tšoanang. Leha ho le joalo, hoa thusa ho utloa kamoo ba bang ba ’nileng ba etsa liqeto kateng litabeng tse tšoanang le tsa rōna. Ba botse hore na hona joale ba ikutloa joang ka liqeto tseo tsa bona. Ka mohlala, ha u khetha ho etsa mosebetsi o itseng, kōpa ba seng ba ntse ba o etsa hore ba u bolelle lintho tse ntle le tse mpe ka oona. Ke melemo efe eo ba e fumaneng ka khetho eo ba e entseng, ’me likhoreletso e bile life kapa mohlomong likotsi tse bileng teng e bile life?
Re lemosoa hore “merero ea senyeha moo ho se nang lekunutu, empa ha baeletsi ba le bangata ho na le se finyelloang.” (Liproverbia 15:22) Leha ho le joalo, ha re batla keletso kapa re ithuta ka liphihlelo tsa batho ba bang, re lokela ho etsa joalo re utloisisa ka botlalo hore ke rōna ka borōna bao qetellong re lokelang ho etsa qeto le ho jara boikarabelo ba seo.—Bagalata 6:4, 5.
Mamela Letsoalo le Koetlisitsoeng Hantle
Letsoalo le ka re thusa ho etsa liqeto tse lumellanang le melao-motheo ea bohlokoa eo re khethang ho phela ka eona. Ho Mokreste, sena se bolela ho koetlisa letsoalo hore le iphaphathe le likhopolo tsa Molimo. (Baroma 2:14, 15) Lentsoe la Molimo lea re bolella, le re: “U mo ele hloko litseleng tsohle tsa hao, ’me o tla otlolla litsela tsa hao.” (Liproverbia 3:6) Ke ’nete hore maemong a mang batho ba babeli, e mong le e mong ka letsoalo le koetlisitsoeng hantle, ba ka ’na ba fihlela maikutlo a sa tšoaneng ’me kahoo ba etsa liqeto tse fapaneng.
Leha ho le joalo, letsoalo le koetlisitsoeng hantle le tla felisa bolokolohi bo joalo, haeba ho ameha liketso tse nyatsoang ka ho toba ke Lentsoe la Molimo. Ka mohlala, letsoalo le sa koetlisoang ka melao-motheo ea Bibele le ka ’na la lumella monna le mosali ho leka ho tšoanelana ha bona ka hore ba itulele feela ba sa nyalana. Ba ka ’na ba nahana hore ba entse qeto e bohlale, ba beha lebaka la hore sena se tla ba thibela ho potlakela lenyalo leo ho seng bohlale ho kena ho lona. Matsoalo a bona a ka ’na a ba emela. Empa, mang kapa mang ea nang le pono ea Molimo tabeng ea ho kopanela liphate le lenyalo o tla etsa qeto e khahlanong le tokisetso e joalo ea nakoana le ea boitšoaro bo bobe.—1 Bakorinthe 6:18; 7:1, 2; Baheberu 13:4.
Kamoo Liqeto Tsa Hao li Amang ba Bang Kateng
Khafetsa, liqeto tsa hao li ka ’na tsa ama batho ba bang. Kahoo, le ka mohla u se ke ua etsa ka boomo qeto e seng bohlale—esita le e booatla—e ka ’nang ea senya likamano tsa bohlokoa le metsoalle le beng ka uena kapa, ka holimo ho bohle, le Molimo. Liproverbia 10:1 e re: “Mora ea bohlale o thabisa ntat’ae, ’me mora ea hlokang kelello ke mesarelo ea ’m’ae.”
Ka lehlakoreng le leng, hlokomela hore ka linako tse ling hoa hlokahala ho khetha pakeng tsa metsoalle. Ka mohlala, u ka ’na ua etsa qeto ea ho lahla maikutlo a bolumeli ao u neng u e-na le oona pele ao hona joale u tsebang hore ha a lumellane le Mangolo. Kapa u ka ’na ua etsa qeto ea ho etsa liphetoho tse khōlō bothong ba hao hobane u lakatsa hore bophelo ba hao bo tataisoe ke melao ea Molimo eo u seng u e amohetse hona joale. Qeto ea hao e ka ’na ea se ke ea thabisa metsoalle e meng kapa beng ka uena, empa qeto efe kapa efe e khahlisang Molimo ke qeto e bohlale.
Ka Bohlale Etsa Qeto e Khōlō ka ho Fetisisa
Batho ba bangata ha ba tsebe hore e mong le e mong kajeno o talimane le ho etsa qeto ea ho khetha pakeng tsa lefu le bophelo. Ka 1473 B.C.E., Baiseraele ba boholo-holo ba neng ba hlomme liahelo moeling oa Naha e Tšepisitsoeng ba ile ba talimana le boemo bo tšoanang. Moshe ea neng a sebetsa e le ’muelli oa Molimo o ile a re ho bona: “Ke behile bophelo le lefu ka pel’a lōna, tlhohonolofatso le thohako; le khethe bophelo e le hore le tsoele pele le phela, lōna le bana ba lōna, ka hore le rate Jehova Molimo oa lōna, le mamele lentsoe la hae ’me le mo khomarele; etsoe ke eena bophelo ba lōna le bolelele ba matsatsi a lōna, e le hore le ka lula naheng eo Jehova a hlapanyelitseng baholo-holo ba lōna Abrahama, Isaka le Jakobo hore o tla ba fa eona.”—Deuteronoma 30:19, 20.
Boprofeta ba Bibele le tatellano ea liketsahalo li bontša hore re phela ‘linakong tse mahlonoko tseo ho leng thata ho sebetsana le tsona’ le hore “boemo ba lefatše lena boa fetoha.” (2 Timothea 3:1; 1 Bakorinthe 7:31) Phetoho e ileng ea boleloa esale pele e tla fihla tlhōrōng ka ho timetsoa ha tsamaiso e putlameng ea batho, e tla nkeloa sebaka ke lefatše la Molimo le lecha la ho loka.
Re lintšing tsa lefatše leo le lecha. Na u tla kena ho lona e le hore u thabele bophelo bo sa feleng lefatšeng tlas’a ’Muso oa Molimo? Kapa na u tla tlosoa lefatšeng ha tsamaiso ea Satane e felisoa? (Pesaleme ea 37:9-11; Liproverbia 2:21, 22) Ho sallane le uena hore na u tla etsa qeto ea ho latela tsela efe hona joale, ’me ka sebele ke qeto ea lefu kapa bophelo. Na u tla thabela ho thusoa hore u etse qeto e nepahetseng, e leng qeto e bohlale?
Ntho ea pele e amehang ha motho a khetha bophelo ke ho ithuta hore na Molimo o batla eng. Ka kakaretso likereke li hlōlehile ho bolella batho ka nepo hore na Molimo o batla eng. Khafetsa baeta-pele ba tsona ba ’nile ba khelosa batho hore ba lumele mashano le hore ba etse lintho tse sa khahliseng Molimo. Ba hlokomolohile ho hlalosa hore ho hlokahala hore motho a iketsetse qeto ea ho rapela Molimo “ka moea le ka ’nete.” (Johanne 4:24) Ke ka lebaka leo batho ba bangata ba sa rapeleng Molimo ka moea le ka ’nete. Empa hlokomela hore na Jesu o ile a re’ng: “Ea seng ka lehlakoreng la ka o khahlanong le ’na, ’me ea sa bokelleng le ’na oa hasanya.”—Matheu 12:30.
Lipaki Tsa Jehova li thabela ho thusa batho hore ba tsebe Lentsoe la Molimo hamolemo. Li tšoara lipuisano tsa kamehla tsa Bibele le batho ka bomong kapa lihlopha tsa batho ka nako e ba loketseng le sebakeng se ba loketseng. Ba batlang ho sebelisa tokisetso ena ba lokela ho ikopanya le Lipaki tse sebakeng sa habo bona kapa ba ngolle bahatisi ba Molula-Qhooa.
Leha ho le joalo, mohlomong ba bang ba se ba ntse ba e-na le tsebo ea motheo ea hore na Molimo o batla eng. Ho ka ’na ha etsahala hore ebe ba bile ba kholisehile hore Bibele e bua ’nete le hore ea tšepahala. Leha ho le joalo, boholo ba bona ba chechisa ho etsa qeto ea ho inehela ho Molimo. Ka lebaka lefe? Mohlomong ho na le mabaka a ’maloa a etsang hore ba se ke ba inehela.
Na ebe mohlomong ha ba hlokomele hore ho inehela ho Molimo ke habohlokoa? Jesu o ile a bua ka ho hlaka a re: “Hase e mong le e mong ea reng ho ’na, ‘Morena, Morena,’ ea tla kena ’musong oa maholimo, empa ho tla kena ea etsang thato ea Ntate ea maholimong.” (Matheu 7:21) Ho tseba Bibele feela ha hoa lekana; ho hlokahala ketso. Phutheho ea pele ea Bokreste e ile ea beha mohlala tabeng ena. Re bala sena ka ba bang ba lekholong la pele la lilemo: “Ha ba lumela Filipi, ea neng a bolela litaba tse molemo tsa ’muso oa Molimo le tsa lebitso la Jesu Kreste, banna le basali ba qala ho kolobetsoa.” (Liketso 2:41; 8:12) Kahoo, ha motho a amohetse Lentsoe la Molimo ka pelo eohle, a lumela seo le se bolelang, ’me a entse hore bophelo ba hae bo lumellane le litekanyetso tsa Molimo, ke eng se mo thibelang ho kolobetsoa ho bontša hore o inehetse ho Eena? (Liketso 8:34-38) Ke ’nete hore e le hore Molimo a mo amohele o lokela hore a nke bohato bona ka ho rata le ka pelo e thabileng.—2 Bakorinthe 9:7.
Ba bang ba ka ’na ba nahana hore ba na le tsebo e fokolang haholo hore ba ka nehela bophelo ba bona ho Molimo. Empa e mong le e mong ea qalang ho tsamaea tseleng e ncha ea bophelo o na le tsebo e fokolang. Ke setsebi sefe se ka bolelang hore ha se qala mosebetsi oa sona se ne se e-na le tsebo eo se nang le eona kajeno? Ho etsa qeto ea ho sebeletsa Molimo ho hloka hore motho a be le tsebo ea motheo ea lithuto tsa Bibele le melao-motheo ea eona, hammoho le takatso ea sebele ea ho phela tumellanong le lintho tseo.
Na ba bang ba lieha ho etsa qeto ka lebaka la ho tšaba hore ba ka ’na ba hlōleha ho phelela qeto eo? Ho na le lebaka le utloahalang la hore batho ba amehe ka hore ba tla hlōleha ho phetha lintho tse ngata tseo ba itlammeng ka hore ba tla li etsa. Monna ea etsang qeto ea ho nyala le ho ba le bana a ka ’na a nahana hore o batla a sa tšoanelehe, empa ha a ka kena khabong, sena se ka mo susumelletsa hore a etse se molemo ka hohle kamoo a ka khonang. Ka tsela e tšoanang, mocha ea sa tsoa fumana lengolo la ho khanna a ka ’na a tšoha hore o tla etsa kotsi—haholo haeba a tseba lipalo tse bontšang hore ka karolelano bacha ba khannang ba etsa likotsi tse ngata ho feta batho ba hōlileng. Leha ho le joalo, ho ka ba molemo ho eena ha a tseba sena hobane se ka mo susumelletsa hore a be hlokolosi haholoanyane ha a khanna. Ho qoba ho fumana lengolo la ho khanna ho ke ke ha rarolla bothata!
Etsa Qeto ea ho Khetha Bophelo!
Bibele e bontša hore tsamaiso ea hona joale ea lefatše lohle ea lipolotiki, ea moruo le ea bolumeli hammoho le batšehetsi ba eona ba tla ba sieo lefatšeng haufinyane. Empa, batho ba entseng qeto e bohlale ea ho khetha bophelo eaba ba nka khato e loketseng, ba tla sala. Baphonyohi bana e tla ba moralo oa mokhatlo oa lefatše le lecha, ’me ba tla kopanela ho etseng lefatše paradeise, joalokaha Molimo a ne a rerile tšimolohong. Na u ka thabela ho kopanela mosebetsing oo o thabisang, tlas’a tataiso ea Molimo?
Haeba ho joalo, etsa qeto ea ho ithuta Lentsoe la Molimo. Etsa qeto ea ho ithuta hore na Molimo o batla hore u etse lintho life e le hore u mo khahlise. Etsa qeto ea ho phela ka tsona. Ka holimo ho tsohle, etsa qeto ea ho phelela qeto ea hao ho fihlela qetellong. Ka bokhutšoanyane feela, etsa qeto ea ho khetha bophelo!
[Litšoantšo tse leqepheng la 4]
Iphe nako e lekaneng ea ho etsa liqeto tsa bohlokoa
[Setšoantšo se leqepheng la 5]
Mamela keletso ha u khetha mosebetsi oo u tla o etsa
[Litšoantšo tse leqepheng la 7]
Ba etsang qeto ea ho khetha ho sebeletsa Molimo hona joale ba tla kopanela ho etseng lefatše paradeise