Ҳеҷ кас наметавонад ба ду оғо хизмат кунад

1–3. а) Имрӯз бисёриҳо бо чӣ гуна душвориҳои иқтисодӣ рӯ ба рӯ мегарданд ва баъзеҳо онҳоро чӣ тавр ҳал карданӣ мешаванд? (Ба расми аввали мақола нигаред.) б) Доир ба масъалаи тарбияи кӯдак чӣ гуна ташвишҳо ба миён меоянд?

«ШАВҲАРИ ман Ҷеймс аз кор мондаю хаста шуда бармегашт, вале музде, ки ӯ мегирифт, ба пӯшондани хароҷотҳои ҳаррӯзаи мо намерасид,— мегӯяд Мэрелинa. Ман мехостам бори шавҳарамро каме сабук кунам ва ба писарамон, Ҷиме, баъзе чизҳои хуберо, ки ҳамсинфонаш доштанд, харида диҳам». Мэрелин инчунин мехост ба хешовандонаш аз ҷиҳати пулӣ кӯмак кунад ва барои оянда пасандоз намояд. Бисёр шиносу дугонаҳои ӯ барои кор ба давлатҳои дигар рафта буданд, то ки пули зиёдтар кор кунанд. Вале вақте худи ӯ оиди ин чиз чуқур мулоҳиза ронд, ӯро ҳиссиёти гуногун фаро гирифт. Чаро?

² Фикри он ки Мэрелин оилаи азизашро тарк мекунад ва дигар бо онҳо дар корҳои рӯҳонӣ якҷоя машғул намешавад, ӯро сахт ба ташвиш меовард. Ба ҳар ҳол, ӯ худро бо он тасаллӣ мебахшид, ки дигарон ҳам муддате ба хориҷа рафта кор карда омаданд ва оилаи онҳо ба назараш ягон зарари рӯҳонӣ надиданд. Вале ӯ дар фикри он буд, ки чӣ тавр аз масофаи дур истода Ҷимеро тарбия мекунад. Оё ӯ метавонад бо воситаи Интернет писарашро«дар таълимот ва насиҳати Худованд» бомуваффақият тарбия кунад? (Эфс. 6:4).

³ Мэрелин маслиҳат меҷуст. Шавҳараш рафтани ӯро намехост, вале гуфт, ки пеши роҳи ӯро намегирад. Пирон ва баъзеи дигар аъзоёни ҷамъомад ба Мэрелин маслиҳат доданд, ки ба давлати дигар наравад, вале баъзе хоҳарон мегуфтанд, ки ӯ бояд равад. «Агар ту оилаатро дӯст дорӣ, ту меравӣ,— мегуфтанд онҳо. Дар он ҷо ҳам ба Яҳува хизмат кардан мегирӣ». Ҳарчанд ӯ ба дуруст будани маслиҳати онҳо шубҳа дошт, вай шавҳару писарашро бӯсида, бо онҳо хайрухуш кард ва ба хориҷа рафт. «Ман дар муддати кӯтоҳ бармегардам»,— ваъда дод ӯ.

МАСЪУЛИЯТҲО ДАР ОИЛА ВА ПРИНСИПҲОИ КИТОБИ МУҚАДДАС

4. Чаро бисёриҳо ба муҳоҷират мераванд? Фарзандони онҳоеро, ки ба муҳоҷират мераванд, бисёр вақт кӣ тарбия мекунад?

⁴ Яҳува намехоҳад, ки хизматгоронаш қашшоқу гурусна бошанд (Заб. 36:25; Мас. 30:8). Муҳоҷират аз замонҳои қадим яке аз роҳҳои бартараф кардани қашшоқӣ буд. Яъқуб–пайғамбар дар айёми қаҳтӣ писаронашро барои харидани хӯрок ба Миср фиристодb (Ҳас. 42:1, 2). Имрӯз бошад, аксарияти одамон на аз сабаби гуруснагӣ хонаҳои худро тарк мекунанд. Пас, чаро онҳо ба муҳоҷират мераванд? — Бисёриҳо шояд аз сабаби он ки ба қарзи зиёд ғӯтидаанд. Дигарон шояд дар маҳалле зиндагӣ мекунанд, ки аз ҷиҳати иқтисодӣ камбағал аст. Онҳо мехоҳанд чизу чораи хубтар дошта бошанд ва ҳаёташонро бароҳаттар гардонанд. Бо ин мақсад, бисёриҳо оилаи худро тарк карда, ба шаҳр ё мамлакати дигар мераванд, то ки пули бисёртар кор кунанд. Волидон бисёр вақт фарзандони хурдсоли худро ба зиммаи дигарон, масалан ба як худи падар ё модар, бобою бибӣ, фарзанди калонии оила, хешовандон ё дӯстон гузошта мераванд. Ҳарчанд ба муҳоҷирон тарк карда рафтани оилаву фарзандон дардовар аст, бисёрии онҳо фикр мекунанд, ки дигар чорае надоранд.

5, 6. а) Исо дар бораи хушбахтӣ ва бехатарии ҳақиқӣ чиро таълим дод? б) Исо дар бораи кадом чизҳои моддӣ дуо гуфтанро ёд дод? в) Чӣ тавр Яҳува моро баракат медиҳад?

⁵ Дар рӯзҳои Исо низ бисёр одамон камбағал буданд ва ҳаёти бароҳат надоштанд. Онҳо эҳтимол фикр мекарданд, ки агар пули зиёдтар медоштанд, хушбахтӣ ва осудагии бештар ҳис мекарданд (Марқ. 14:7). Вале Исо мехост, ки одамон ба чизи дигаре умед банданд. Ӯ мехост, ки онҳо ба Сарчашмаи ганҷҳои абадӣ — Яҳува такя кунанд. Дар Мавъизаи болоикӯҳии худ, Исо фаҳмонд, ки хушбахтиву осудагии ҳақиқӣ на аз чизҳои моддӣ ва кӯшишҳои худи мо, балки аз дӯстӣ бо Яҳува вобаста аст.

⁶ Дар дуои намунавии худ Исо ба мо таълим дод, ки на дар бораи ҳаёти бароҳат, балки дар бораи ниёзҳои ҳаррӯзаи худ, дар бораи «ризқу рӯзӣ» дуо гӯем. Исо ба шунавандагонаш кушоду равшан гуфт: «Дар рӯи замин барои худ ганҷҳо ғун накунед... Балки барои худ ганҷҳо дар осмон ғун кунед» (Мат. 6:9, 11, 19, 20). Мо метавонем боварӣ дошта бошем, ки Яҳува чӣ тавре ки ваъда додааст, моро баракат хоҳад дод. Баракати Яҳува на танҳо илтифот ва розигии Ӯро дар бар мегирад; баракати Ӯ ҳамчунин аз он иборат аст, ки Ӯ чизҳои дар ҳақиқат барои ҳаётамон лозимаро ба мо медиҳад. Бале, роҳи ба даст овардани хушбахтӣ ва осудагии ҳақиқӣ ин танҳо эътимоди пурра ба Падари ғамхорамон аст, на умед бастан ба пул. (Матто 6:24, 25, 31–34-ро бихонед.)

7. а) Ба тарбия кардани фарзандон Яҳува киро ӯҳдадор намудааст? б) Чаро фарзандонро падару модар бояд якҷоя тарбия кунанд?

⁷ «Аввал» адолати Худоро ҷустан онро дар бар мегирад, ки мо ба вазифаҳои оилавии худ аз нуқтаи назари Яҳува нигоҳ кунем. Қонуни Мусо принсипи зеринро дар бар мегирад, ки он ба масеҳиён низ дахл дорад: Волидон бояд фарзандони худро аз ҷиҳати рӯҳонӣ таълим диҳанд. (Такрори Шариат 6:6, 7-ро бихонед.) Худо ин вазифаро ба волидон додааст, на ба бобою бибӣ ва ё ягон каси дигар. Шоҳ Сулаймон қайд кард: «Эй писарам! Насиҳати падари худро бишнав, ва таълими модари худро рад накун» (Мас. 1:8). Яҳува мехоҳад, ки оила якҷоя зиндагӣ кунад, то ки падару модар ҳарду тавонанд фарзандони худро таълиму тарбия диҳанд (Мас. 31:10, 27, 28). Вақте фарзандон ҳар рӯз мешунаванд, ки чӣ тавр волидон оиди Яҳува нақл мекунанд ва намунаи онҳоро шахсан мушоҳида менамоянд, онҳо бисёр чизҳоро аз волидонашон ёд мегиранд, махсусан корҳои рӯҳониро.

ОҚИБАТҲОЕ, КИ ШУМО ИНТИЗОР НЕСТЕД

8, 9. а) Вақте ки волидон аз оилаи худ дур зиндагӣ мекунанд, бисёр вақт чӣ гуна дигаргуниҳо рӯй медиҳанд? б) Аз ҳам ҷудо зиндагӣ кардани аъзоёни оила чӣ гуна зарарҳои эмотсионалӣ ва ахлоқӣ расонда метавонад?

⁸ Пеш аз ба ҷои дур сафар кардан муҳоҷирон пешакӣ фикр мекунанд, ки рафтани онҳо чӣ гуна хатару душвориҳоро ба вуҷуд оварда метавонад. Вале пурра пешбинӣ кардан номумкин аст, ки тарк карда рафтани оила чӣ оқибатҳо меорад (Мас. 22:3)c. Мэрелин, чанде пас аз ба давлати дигар рафтан, аз дурии оилааш зиқӣ пайдо кард. Шавҳару писараш низ аз набудани ӯ азоб мекашиданд. Ҷимеи хурдсол аз ӯ доим мепурсид: «Чаро манро партофта рафтӣ?» Мэрелин нақша кашида буд, ки ҳамагӣ чанд моҳ кор карда бармегардад, вале моҳҳо ба солҳо табдил меёфтанд ва Мэрелин дар оилааш дигаргуниҳои ғамангезро пай бурд. Писараш аз ӯ дур шуда буд ва гапҳои дилашро дигар ба вай намегуфт. Мэрелин бо афсӯс ба хотир меорад: «Муҳаббати ӯ ба ман сард шуда буд».

⁹ Вақте ки волидон ва фарзандон чун оила якҷоя зиндагӣ намекунанд, ин ба онҳо дарди эмотсионалӣ меорад ва ҳатто ба ахлоқи онҳо таъсир мерасонадd. Чӣ қадаре, ки кӯдак хурд бошад ва чӣ қадар вақти зиёд волидон аз ӯ дур бошанд, зарар ҳамон қадар ҷиддитар мегардад. Мэрелин ба Ҷиме фаҳмонд, ки ӯ барои вай шуда, ба ҷои дур рафта кор кард. Вале ба назари Ҷиме чунин менамуд, ки модараш ӯро дӯст намедорад ва партофта рафтааст. Дар аввал ӯ аз рафтани модараш норозӣ буд. Вале баъдтар, вақте ки модараш ба хона меомад, ӯ намехост, ки вай дар пешаш бошад. Чун бисёри кӯдаконе, ки аз волидонашон ҷудоянд, Ҷиме фикр мекард, ки модараш дигар ба муҳаббат ва итоати ӯ сазовор нест. (Масалҳо 29:15-ро бихонед.)

10. а) Вақте ки волидон дар хона набудани худро бо тӯҳфаҳо рӯпӯш карданӣ мешаванд, чӣ рӯй медиҳад? б) Вақте ки волидон аз фарзандонашон дур мебошанд, ба муносибатҳои онҳо чӣ намерасад?

¹⁰ Азбаски Мэрелин аз писараш Ҷиме дар ҷои дур буд, ӯ набудани худро бо фиристодани пул ва тӯҳфаҳо рӯпӯш карданӣ мешуд. Вале вай медид, ки писараш аз ӯ бегона шуда истодааст. Ӯ мефаҳмид, ки ғайри хоҳиши худ ба писараш таълим дода истодааст, ки аз оила ва ҳатто аз Яҳува дида бештар пулу чизро дӯст дорад (Мас. 22:6). Бо гузашти вақт Ҷиме чунин мегуфт: «Худат наоӣ ҳам майлаш, тӯҳфа фиристон шуд». Мэрелин оқибат дарк кард, ки писарашро бо воситаи номаҳо, зангҳои телефонӣ ё сӯҳбатҳои интернетӣ тарбия карда наметавонад. Ӯ мефаҳмонад: «Шумо ба воситаи Интернет наметавонед фарзандатонро ба оғӯш гиред ва шабҳо хоби хуш гуфта ӯро бибӯсед».

11. а) Дар ҷои дур аз оила кор кардани яке аз ҳамсарон ба издивоҷи онҳо чӣ тавр таъсир мекунад? б) Чӣ тавр як хоҳар дарк кард, ки бояд ба назди оилааш баргардад?

¹¹ Муносибати бо Яҳува доштаи Мэрелин низ зарар медид. Ӯ ҳафтае ҳамагӣ як маротиба ё аз ин ҳам кам ба ҷамъомад ва хизмат мерафту халос. Бо шавҳараш низ муносибаташ суст мешуд. Дар корхона ӯ ба таклифҳои беадабонаи сардораш, ки бо ӯ ҳамхоба шудан мехост, муқобилият нишон медод. Азбаски Мэрелин ва Ҷеймс проблемаҳои худро бо якдигар муҳокима карда наметавонистанд, онҳо ҳиссиёташонро ба касони дигар мегуфтанд ва ба он шахсон дилбастагии эмотсионалӣ пайдо карда, қариб хиёнат содир карда буданд. Мэрелин дарк намуд, ки дар давоми аз ҳам дур зистани ӯ ва шавҳараш, ҳарчанд онҳо зино содир накарданд, онҳо наметавонистанд аз рӯи дастуроте, ки Китоби Муқаддас ба ҳамсарон медиҳад, амал кунанд. Онҳо оиди ниёзҳои эмотсионалӣ ва ҷинсии якдигар ғамхорӣ карда наметавонистанд. Онҳо аз меҳру навозиш, нигоҳу табассум ва оғӯши гарми якдигар дур буданд ва наметавонистанд «вазифаи заношӯӣ»-ро ба ҷо оранд (С. Сурудҳо 1:2; 1 Қӯр. 7:3, 5). Ва онҳо наметавонистанд якҷоя бо писарашон пурра ба Яҳува ибодат кунанд. «Вақте ман дар анҷуман фаҳмидам, ки барои дар рӯзи бузурги Яҳува наҷот ёфтан мунтазам гузаронидани ибодати оилавӣ хеле муҳим аст, ман фаҳмидам, ки бояд ба хона баргардам — ба хотир оварда мегӯяд Мэрелин,— Ман бояд муносибатҳои оилавӣ ва дӯстиамро бо Яҳува барқарор мекардам».

МАСЛИҲАТИ ХУБ ВА БАД

12. Ба онҳое, ки аз оилаашон дур мебошанд, кадом маслиҳат аз Китоби Муқаддас кӯмак карда метавонад?

¹² Қарори ба хона баргаштани Мэрелинро дигарон ба таври гуногун баҳо доданд. Пирони ҷамъомади он шаҳре, ки ӯ ба кор рафта буд, ӯро барои имон ва далериаш таъриф карданд. Вале баъзе касон, ки ҳамчунин аз ҳамсар ва фарзанди худ дур зиндагӣ мекарданд, ӯро аз рафтан боздоштанӣ шуданд ва мегуфтанд, ки ӯ барои ба хона баргаштан пули кофӣ кор накардааст. Онҳо ба ӯ мегуфтанд: «Агар ту ба хона равӣ чӣ тавр рӯзғоратро пеш мебарӣ? Ту дар муддати кӯтоҳ ба ин ҷо хоҳӣ баргашт». Ба ҷои гуфтани чунин суханони рӯҳафтодакунанда, ҳамимонон бояд «ба ҷавонзанон ёд диҳанд, ки шавҳарон ва кӯдакони худро дӯст доранд» ва «ғамхори хона», яъне хонаву дари худ бошанд, то «мабодо каломи Худо хор дошта шавад». (Титус 2:3–5-ро бихонед.)

13, 14. Чаро барои Яҳуваро аз хоҳиши хешовандон боло гузоштан ба мо имон лозим аст? Мисол оред.

¹³ Бисёри муҳоҷирон дар маҳалле ба воя расидаанд, ки риояи урфу одатҳо ва эҳтироми хешовандон, хусусан волидон дар ҷои аввал меистад. Масеҳиён бояд имони мустаҳкам дошта бошанд, то ба урфу одатҳои ба Яҳува номақбул ва хоҳишҳои хешовандон, ки ба Худо писанд нестанд, муқобилат кунанд.

¹⁴ Мисоли Каренро дида мебароем. Ӯ нақл мекунад: «Вақте ки писарам Дон таваллуд шуд, ману шавҳарам дар хориҷа кор мекардем ва чанде пас ман омӯзиши Китоби Муқаддасро сар кардам. Ҳамаи хешовандонамон интизор буданд, ки ман то вақти хубтар кардани шароити иқтисодиам, Донро ба хона, ба назди волидонам мефиристам». Вақте Карен гуфт, ки ӯ кор накарда, худаш Донро калон мекунад, хешовандони ӯ, аз он ҷумла шавҳараш ӯро танбал гуфта хандиданд. «Росташро гӯям, дар он вақт ман пурра дарк карда наметавонистам, ки Донро ба муддати якчанд сол ба назди волидонам фиристондан чӣ ҷои бадӣ дорад». Карен мегӯяд: «Вале ман медонистам, ки Яҳува тарбия кардани писарамонро ба мо — ба волидонаш супоридааст». Карен писарашро нафиристонд. Вақте ки ӯ бори дуюм ҳомиладор шуд, шавҳари ӯ, ки Шоҳиди Яҳува набуд, аз вай талаб кард, ки исқоти ҳамл кунад. Қарори дурусте, ки Карен нисбати фарзанди якумаш қабул намуда буд, имони ӯро қувват бахшид ва ин дафъа ҳам ӯ ба Яҳува содиқ монд. Ҳоло ӯ, шавҳараш ва фарзандони онҳо хушбахтанд, ки ҳамаашон дар як ҷо монданд. Агар Карен яке аз фарзандонашро ё ҳар дуи онҳоро барои тарбия ба дигарон мефиристод, натиҷа ҳоло мумкин дигар мебуд.

15, 16. а) Як хоҳар дар бораи кӯдакиаш чиро нақл кард? б) Чаро ӯ дар мавриди духтари худаш ба таври дигар рафтор кард?

¹⁵ Хоҳаре бо номи Вики мегӯяд: «Дар кӯдакӣ ман якчанд сол бо модаркалонам будам, хоҳарчаам бошад ҳамроҳи падару модарам буд. Вақте ки ман аз нав бо волидонам зиндагӣ мекардагӣ шудам, ҳиссиёти ман аллакай ба онҳо дигар шуда буд. Хоҳарам ба онҳо ҳиссиёташро озодона баён мекард, онҳоро ба оғӯш мегирифт ва бо онҳо муносибати наздик дошт. Ман бошам, худро аз волидонам дур ҳис мекардам ва ҳатто баъди ба камол расидан, барои ба онҳо зоҳир кардани ҳиссиёти аслиам душворӣ мекашидам. Ману хоҳарам онҳоро боварӣ бахшидем, ки дар пиронсолиашон ба онҳо ғамхорӣ мекунем. Вале ман инро бештар аз ҳисси қарзи фарзандӣ ба ҷо хоҳам овард, хоҳарам бошад бештар аз ҳисси муҳаббат.

¹⁶ Ҳоло модари ман хоҳиш мекунад, ки ман духтарамро барои ба воя расондан назди ӯ фиристонам, чӣ тавре ки ӯ маро ба назди бибиам фиристода буд. Ман боадабона хоҳиши ӯро рад кардам». Вики мегӯяд: «Ману шавҳарам мехоҳем, ки худамон фарзандамонро дар роҳи Яҳува тарбия кунем. Ва ман намехоҳам, ки муносибати ман бо духтарам дар оянда зарар бинад». Вики мефаҳмад, ки ягона роҳи муваффақият ин аст, ки Яҳува ва принсипҳои Ӯро аз мақсадҳои пулӣ ва хоҳишҳои хешовандон боло гузорем. Исо равшан гуфт, ки «ҳеҷ кас ба ду оғо» — ба Худо ва ба Боигарӣ «хизмат карда наметавонад» (Мат. 6:24; Хур. 23:2).

ЯҲУВА КӮШИШҲОИ МОРО МУВАФФАҚИЯТ МЕБАХШАД

17, 18. а) Ба иҷрои кадом ваъда масеҳиён ҳамеша умед дошта метавонанд? б) Дар мақолаи навбатӣ мо кадом саволҳоро муҳокима хоҳем кард?

¹⁷ Падари мо, Яҳува, ба ваъдаи худ содиқ аст —агар мо Салтанат ва адолати ӯро дар ҷои аввал гузорем, Ӯ ба мо барои доштани ҳамаи чизҳои барои ҳаёт зарурӣ кӯмак мекунад (Мат. 6:33). Барои ҳамин, масеҳиёни ҳақиқӣ ҳамеша имконияти интихоб доранд, ки чиро дар ҷои аввал гузоранд. Ҳатто агар мо бо проблемаҳои мушкилтарин дучор шавем ҳам, Яҳува ҳамеша роҳи илоҷро нишон медиҳад, ки он мувофиқи принсипҳои Китоби Муқаддас аст. (1 Қӯринтиён 10:13-ро бихонед.) Вақте мо дар бораи хираду роҳнамоӣ дуо гуфта, аз рӯи қонуну принсипҳои Яҳува амал менамоем, мо нишон медиҳем, ки ба Ӯ «умед» мебандем ва «таваккал» мекунем. Дар он сурат Ӯ муродамонро «ба ҷо хоҳад овард», яъне ба мо ёрдам хоҳад кард (Заб. 36:5, 7). Агар мо самимона кӯшиш кунем, ки танҳо Яҳуваро чун Оғои ҳақиқии худ парастиш кунем, Ӯ албатта ниёзҳои моро қонеъ мегардонад. Вақте мо Ӯро дар зиндагӣ дар ҷои аввал мегузорем, Ӯ ба ҳаёти мо «муваффақият меоварад» (бо Ҳастӣ 39:3 муқоиса кунед).

¹⁸ Он зарареро, ки аз ҳам дур зистани оила расондааст, чӣ тавр бартараф метавон кард? Чӣ тавр аз оилаи худ дур нарафта, нисбати ниёзҳои моддии онҳо ғамхорӣ кардан мумкин аст? Ва чӣ тавр мо ба дигарон меҳрубонона кӯмак карда метавонем, то ки бо оилаашон бимонанд? Ин саволҳоро дар мақолаи навбатӣ муҳокима хоҳем кард.