BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es19 lk. 26-36
  • Ngɔndɔ ka sato

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ ka sato
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2019
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 1
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 2
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 3
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 4
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 5
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 6
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 7
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 8
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 9
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 10
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 11
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 12
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 13
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 14
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 15
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 16
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 17
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 18
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 19
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 20
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 21
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 22
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 23
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 24
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 25
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 26
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 27
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 28
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 29
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 30
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2019
es19 lk. 26-36

Ngɔndɔ ka sato

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 1

Nyosale akambo tshɛ la okitshakitsha, nyɔshi dia anto akina nyoleka.​—Flpɛ. 2:3.

Onde onto ɔmɔ la l’etshumanelo akakonyangiya? Naka wɛ hasadi la wolo dia mbahemɛ tokanyi ta kɔlɔ, kete tokanyi tayɛ hatootshikitana. Bible mbutaka dia wɛ koka ndowanya diɔtɔnganelo diayɛ l’anto akina, kaanga l’atunyi ayɛ, lo mbalongola. (Tok. 25:21, 22) Naka wɛ mbelɛ onto ɔmɔ lakayɛ, wɛ koka mbahemɛ tokanyi ta kɔlɔ ndo ndeka monga lo wɔladi la nde. Wɛ ayotatɛ mɛna waonga w’amɛna wele la nde wakɛnyi Jehowa le nde etena kakandokotola oya l’akambo wa mɛtɛ. (Jni. 6:44) Naka ngandji kotshutshuya dia mbelɛ onto ɔmɔ lahalongamɛ dui sɔ, dui sɔ koka monga etatelo ka lɔngɛnyi la dimɛna. Ngande wakokayɛ nshikikɛ dia ngandji mbakotshutshuya mɛtɛ dia nsala dui sɔ? Yoho mɔtshi ele nkamba l’ekeketshelo katanaso lo divɛsa diaso di’ɛlɔ. Sho pombaka nkanyiya awui wotoleki anangɛso l’akadiyɛso. Sho koka mbeka awui oma lo mbetawɔ kawɔ, ekikelo kana waonga akina w’Akristo. Nkanyiya waonga w’amɛna wele la wɔ ayofudia ngandji kawaokaso ndo dui sɔ diayoleka tokimanyiya dia mbalongola. w18.03 17 od. 18-19

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 2

[Jehowa] halange kaanga onto 1 ndanyema.​—2 Pe. 3:9.

Le ambutshi amɔ, ekɔ ohemba wa wolo dia monga l’okitanyiya etena katshanyema ɔnawɔ. Kadiyɛso kɛmɔtshi kele ɔnande la womoto akatshanyema ndo akamɔ oma la ngelo mbutaka ate: “Lakayangaka tɛkɛ nɛndɛ l’ekanda aso l’oyango wa dimi mbetshaka wenya kaamɛ l’ɔnami ndo l’okana ami.” Nde kotshaka ate: “Omɛmi akakimanyiya la ngandji tshɛ dia mbeya ɔnɛ sho komonga nto l’ɔkɛndɛ w’ɔnaso ndo ɔnɛ sho pombaka monga la kɔlamelo le Jehowa.” L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi ɛmɔtshi, ɔnawɔ akayokaloyama. Mama kakɔ mbutaka ate: “Nde tɔlɛmiyaka efula dimi l’omɛmi nɛ dia nde mbeyaka dia sho takakitanyiya Nzambi.” Naka ɔnayɛ ambotshanyema, onde wɛ “[ayo]yaɛkɛ le Jehowa la otema ayɛ tshɛ [ndo hɛkama yimba yayɛ hita]”? (Tok. 3:5, 6) Onga la mbetawɔ l’ohokwelo wa Jehowa ndo ɛlɔmbwɛlɔ kande, kaanga etena kele monga l’okitanyiya ekɔ wolo efula. Nyetawɔ ohokwelo wa Nzambi ndo tanyɔlɔshanake la wɔ. w18.03 31 od. 12-13

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 3

Nyotshu ndo nyetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki.​—Mat. 28:19.

Bible hate ɛnɔnyi shikaa wahomba onto batizama. Lo Grɛkɛ, etelo k’ɔnɛ “mbetɛ ambeki” kokambi la wɔ lo Mateo 28:19 nembetshiyaka mbetsha onto ɔmɔtshi l’oyango wa mbokimanyiya dia monga ombeki. Ombeki ekɔ onto leka ndo lashihodia wetshelo wa Yeso ndo lalanga mbokitanyiya. Diakɔ diele etena kotɔ anawɔ, ambutshi pombaka mbaetsha l’oyango wa mbakimanyiya dia ndjakimɔ vɔamɛ le Jehowa ndo monga ambeki wa Kristo. Lo mɛtɛ, ana w’ashashi hawokoke batizama. Koko, Bible mɛnyaka dia ana waya tomangase koka nshihodia ndo nanga akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. Ɛnyɛlɔ, Timɔte aki ombeki wakayakimɔ dia kambɛ Jehowa etena kakinde eke ɔlɔngɔlɔngɔ. Nde aki la mbetawɔ ka wolo. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Ondo nde aki suke la nkotsha ɛnɔnyi 20 kana kodikotshaka ɛnɔnyi 20 l’ɛmɔtshi etena kakandakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ wa laande l’etshumanelo.​—Ets. 16:1-3. w18.03 9 od. 4-5

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 4

Nyotetemal [e] monga eyoyo lo wolo walɔmbɔla timba tanyu.​—Ɛf. 4:23.

Etena kakatatatɛ kambɛ Nzambi, takasale etshikitanu wakonge la shɛngiya l’awui tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso. Etshikitanu ɛsɔ kokomɛ etena kakatabatizama. Lam’ele sho keema kokele, sho pombaka ntetemala nsala etshikitanu. (Flpɛ. 3:12, 13) Oyadi tekɔ dikɛnda kana opalanga, sho pombaka ndjasɛdingola l’otema ɔtɔi. Sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde lekɔ lo mɛna dia lekɔ lo taleke ntshunda lo nyuma? Onde lekɔ lo taleke monga oko Kristo? Kakɔna kɛnya dionga diami ndo kɛnɛ kasalami lo nsanganya y’Akristo? Asawo ami ɛnyawɔ lo dikambo dia kɛnɛ kalangami mɛtɛ lo lɔsɛnɔ? Mbekelo yami ya wekelo, ɔlɔtɔ ndo ɔlɔngɔswɛlɔ ami wa divo ndo kɛnɛ kasalami etena kambishawɔ dako, ɛnyatɔ lo dikambo diami? Kakɔna kasalami etena kahembamami dia nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ? Onde dimi laya Okristo wambotshunda lo nyuma?’ (Ɛf. 4:13) Ekadimwelo wa ambola asɔ koka tokimanyiya dia mbeya polo lo yɛdikɔ yakɔna yambototshunda lo nyuma. w18.02 24 od. 4-5

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 5

Ɔngɛnɔngɛnɔ le anto wele Jehowa kele Nzambi kawɔ!​—Os. 144:15.

Tekɔ lo nsɛna l’etena kotshikitanyi efula l’etena tshɛ ka l’ɔkɔndɔ w’ana w’anto. Jehowa ekɔ lo ntshumanya olui a woke w’anto “oma lo wedja tshɛ, oma lo waoho tshɛ ndo weho w’anto tshɛ ndo oma l’ɛtɛkɛta tshɛ,” paka oko wakate Bible. Vɔ wekɔ “wodja wa wolo” wele l’anto ndekana miliyɔ enanɛi wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo vɔ “wekɔ lo mbokambɛ [Nzambi] olimu w’ekila la yanyi ndo l’otsho.” (Ɛny. 7:9, 15; Isa. 60:22) Ntondo anto walanga Jehowa ndo walanga wanyawɔ anto, komongaka efula ka ngasɔ. Koko Bible akate nto dia lo nshi yaso nyɛ, anto wele bu angɛnyi wa Nzambi, wayonga la woho wa ngandji ka kɔlɔ, mbuta ate ka lokaki. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ɔnɛ lo nshi y’ekomelo anto “wayoyalanga, wayolanga falanga,” ndo “anangi w’ɛngɛnɔngɛnɔ lo dihole dia monga anangi wa Nzambi.” (2 Tim. 3:1-4) Woho wa ngandji k’onto ndekaka ndjasha lende ndamɛ kɛsɔ ndɔshanaka la ngandji kokaso Nzambi. Nganji ka ngasɔ konyaka di’andja ɔnɛ ndolanɛ l’akanga wa lokaki ndo mbetɛka “lɔsɛnɔ wolo” le onto tshɛ. w18.01 22 od. 1-2

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 6

Wanɛ wayanga Jehowa koka nshihodia akambo tshɛ.​—Tok. 28:5.

Lam’ele Nɔa akeke awui wendana la Jehowa, nde akonge la mbetawɔ ndo lomba l’oma le Nzambi. Dui sɔ diakokokɛ, djekoleko diaha nsala ndooko dui diakakoke nyangiya Jehowa. Nɔa kokesama oma le ɛdiɛngɛ wakaye la nkɛtɛ. Anto wakaambe efula lo menda wolo waki l’ɛdiɛngɛ ndo wakakoke kaanga mbatɛmɔla. (Eta. 6:1-4, 9) Ndo nto, Nɔa akeyaka dia Jehowa akalange di’anto mbota ana ndo ndodia nkɛtɛ. (Eta. 1:27, 28) Diakɔ diele, etena kakatshuke ɛdiɛngɛ wamato ndo kakawote la wɔ ana, Nɔa akeyaka dia dui sɔ diaki kɔlɔ. Dui sɔ diakayɛnama hwe etena kakole ana akɔ, kakawonge akongote ndo kakawonge la wolo w’efula ndeka ana akina tshɛ. L’ekomelo, Jehowa akayotɛ Nɔa dia nde ayɔlɔsha Mvula k’elola dia ndanya anto wa kɔlɔ tshɛ. Lam’ele Nɔa aki la mbetawɔ l’ɔhɛmwɛlɔ wa Jehowa, nde akasale waato ko nde la nkumbo kande wakashimbamɛ.​—Hɛb. 11:7. w18.02 9 od. 8

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 7

Oma lo ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Nzambi mbemi kɛnɛ kemi.​—1 Kɔr. 15:10.

Naka wɛ akasale pɛkato ka woke, Jehowa ekɔ suke dia kodimanyiya. Koko wɛ pombaka mbetawɔ ekimanyielo kashande lo tshimbo ya dikumanyi. (Tok. 24:16; Jak. 5:13-15) Totshimbatshimbake nɛ dia, dia wɛ nkondja lɔsɛnɔ la pondjo, paka wɛ nsala dui sɔ. Ko ahombayɛ nsala naka wɛ ekɔ lo ndjaɛndja onongo edja efula l’ɔkɔngɔ wa pɛkato kayɛ dimanyiyama? Lo tena dimɔ, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akakɔmɔ l’ɔtɛ wa pɛkato yakandasale lo nshi yakete. Nde akate ate: “Dimi kele ɔpɔstɔlɔ woleki tshitshɛ ndo dimi haasungana mbelamɛ ɔpɔstɔlɔ, nɛ dia lakahɛnyahɛnyaka etshumanelo ka Nzambi.” (1 Kɔr. 15:9) Jehowa akeyaka dia Pɔɔlɔ komonga kokele, koko Nde aketawɔ Pɔɔlɔ woho wakinde ndo akalange dia Pɔɔlɔ mbeya dui sɔ. Naka wɛ ekɔ lo ndjakiyanya mɛtɛ lo kɛnɛ kakayasale ndo akatɛ Jehowa dikambo diakɔ ndo dikumanyi naka aki ohomba, kete lo mɛtɛ Jehowa ayokodimanyiya. Etawɔ dia Jehowa akakodimanyiya ndo etawɔ edimanyielo kande!​—Isa. 55:6, 7. w18.01 11 od. 17-18

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 8

Nyoyasukanya la Nzambi, ko nde ayoyasukanya la nyu.​—Jak. 4:8.

Dia monga ɔngɛnyi wa Jehowa, sho pombaka mbohokamɛ ndo sho pombaka nsawola la nde. Yoho yoleki ohomba yahokamɛso Jehowa ele mbekaka Bible. Dui sɔ mendanaka la mbadiaka ndo kanaka yimba la Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo ekanda walembetshiya Bible. Koko mbeka Bible bu oko nkimɛ tsho awui l’ɔtɛ woho wakokayɛ nsala lo dikambo dia ɛgzamɛ wa la kalasa. Koko, wekelo wekɔ oko lɔkɛndɔ lasha ɔngɛnɔngɛnɔ latayɛnyi ndo latayashola awui w’eyoyo wendana la Jehowa. Wɛ ayoyasukanya la Nzambi ndo nde ayoyasukanya la yɛ. Okongamelo wa Jehowa wekɔ lo ntondja dihomɔ efula diakoka kokimanyiya lo ekongelo kayɛ ka wekelo. Ɛnyɛlɔ, lo jw.org, wɛ koka ntana asawo wa wekelo w’oma lo “Bible etshatɔ mɛtɛ?” Awui asɔ koka nkeketsha mbetawɔ kayɛ ndo kokimanyiya dia nembetshiya anto akina dietawɔ diayɛ.​—Os. 119:105. w17.12 25 od. 8-9

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 9

Vɔ hawotosala ndooko kɔlɔ kana ndanya dikona diami di’ekila di’otondo.​—Isa. 11:9.

Prɔfɛsiya kɛsɔ tetemalaka mbuta ɔnɛ: “Nkɛtɛ kayolola mɛtɛ la ewo ka Jehowa.” Nyama hayokoke mbeka awui wendana la Jehowa, laasɔ lo yoho ya didjidji prɔfɛsiya kɛsɔ mendanaka l’etshikitanu wasala anto lo lonto lawɔ. (Isa. 11:6, 7) Anangɛso l’akadiyɛso efula waki oko ndjaondo ya ngala, koko waya anto wadja wɔladi. Wɛ koka mbadia awui amɔ wakawate lo asawo wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Bible tshikitanyaka nsɛnɔ y’anto,” wele lo jw.org. Ekambi wa Jehowa efula waki akanga wa ngala koko wambɔlɔta “lonto l’oyoyo lakatongama lo ndjela lolango la Nzambi lo losembwe ndo lo kɔlamelo ya mɛtɛ.” (Ɛf. 4:23, 24) Etena keka anto awui wendana la Nzambi, vɔ shihodiaka dia vɔ pombaka ndjela atɔndɔ ande. Dui sɔ mbakimanyiyaka dia ntshikitanya kɛnɛ ketawɔwɔ, woho wakanyiyawɔ ndo kɛnɛ kasalawɔ. Bu dui dia wɔdu nsala etshikitanu ɛsɔ, koko nyuma ka Nzambi kimanyiyaka wanɛ walanga mbɔngɛnyangɛnya. w18.01 31 od. 15-16

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 10

Onto l’onto [ayonga la lɔsɛnɔ] lo dihole diande.​—1 Kɔr. 15:23.

Bible mbutaka dia wanɛ watshɔ l’olongo mbolwamaka ‘onto l’onto l’ɔnɔngɔ.’ Diakɔ diele sho koka monga l’eshikikelo dia eolwelo ka la nkɛtɛ kayosalema l’ɔnɔngɔ kana lo yoho yokongɛmi. Dui sɔ koka totshutshuya dia ndjambola ɔnɛ: Onde wanɛ wayonga oma la mvɔ wayolwama suke l’etatelo ka Ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo k’ɛnɔnyi kinunu ndo nongwama oma le wakiwɔ wa ngandji wawaeya? Onde apami wa kɔlamelo wa lo nshi y’edjedja waki ɛnɔmbɔdi waki la diewo wayolwama ntondo dia ndjokimanyiya dia nkongɛ ekambi wa Nzambi l’andja w’oyoyo? Kakɔna kayokomɛ anto waki kokambɛ Jehowa? Etena kakɔna ndo lo dihole diakɔna diayowolwama? Ekɔ ambola efula wakokaso ndjaoka. Koko bu ohomba sho ndjakiyanya l’ɔtɛ w’akambo asɔ l’etena kɛnɛ. Ndeka dimɛna sho nkonga tsho, ko mɛna woho wayosala Jehowa akambo asɔ. Polo l’etena kɛsɔ, sho pombaka nkeketsha mbetawɔ kaso le Jehowa. Nde akatolake lo tshimbo ya Yeso ɔnɛ wanɛ wavɔ wekɔ lo yimba Yande ndo ɔnɛ vɔ wayosɛna nto.​—Jni. 5:28, 29; 11:23. w17.12 12 od. 20-21

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 11

Nyu wadi, nyoyakitshakitsha l’ɛse ka waomɛnyu oko wahombadiɔ monga lo Nkumadiɔndjɔ. Nyu waomi, nyotetemale nanga wadɛnyu ndo tanyowaomalɛke nkɛlɛ k’efula. Nyu ana, nyokitanyiya ambutshi anyu l’oseka dikambo tshɛ.​—Kɔl. 3:18-20.

Naka ase nkumbo kaso tshɛ nkamba l’atɔndɔ wa lo Bible, kete nkumbo kaso kayonga lo wɔladi, l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo kayokondja difuto. Jehowa ndakaka waomi ɔnɛ: “Nyotetemale nanga wadɛnyu ndo tanyowaomalɛke nkɛlɛ k’efula.” Omi loka wadɛnde ngandji, mbɔɔsaka la nɛmɔ. Lo nsala na? Nde pokamɛka tokanyi ta wadɛnde ndo salaka dia nde mbeya ɔnɛ kɛnɛ katande kekɔ ohomba le nde. (1 Pe. 3:7) Kaanga mbele aha tena tshɛ mbayondosalaka kɛnɛ kayowɔlɔmbaka wadɛnde, mbohokamɛka ayokimanyiya omi dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. (Tok. 15:22) Pami koka wadɛnde ngandji hawodjangɛ dia mbɔlɛmiya. Koko, nde salaka la wolo dia wadɛnde mbɔlɛmiya. Naka omi nanga wadɛnde l’anande, kete ondo vɔ wayoleka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakambɛwɔ Jehowa ndo nkondja difuto dia lɔsɛnɔ. w17.11 28 od. 12; 29 od. 15

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 12

Nyoyalame diaha onto ɔmɔtshi nyonda oko mfumbe lo tshimbo y’akambo wa filozofi, ndo awui wa lokeso . . . w’andja ɔnɛ.​—Kɔl. 2:8.

Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafundɛ Akristo wa la Kɔlɔsayi etena kakinde lo lokanu la Rɔmɔ oya l’ɔnɔnyi 60-61 T.D. Nde akaalembetshiya lande na kakawahombe monga la “eokelo ka lo nyuma.” (Kɔl. 1:9) Pɔɔlɔ akate ate: “Dimi lekɔ lo mbuta ngasɔ diaha onto ɔmɔtshi nyotshundja la tokanyi tetawoya. Nyoyalame diaha onto ɔmɔ nyonda oko mfumbe lo tshimbo y’akambo wa filozofi, ndo awui w’anyanya wa lokeso lo ndjela mbekelo y’anto, lo ndjela akambo w’ana w’akɛnda w’andja ɔnɛ, koko aha lo ndjela Kristo.” (Kɔl. 2:4, 8) Oma laasɔ, Pɔɔlɔ akalembetshiya lande na kele tokanyi tɔmɔ taki l’anto efula taki kɔlɔ ndo lande na kakatilangaka anto efula. Ɛnyɛlɔ, tokanyi tɔmɔ koka nkonya anto dia mfɔnya ɔnɛ vɔ ndeka anto akina kana ndeka anto akina lomba. Diakɔ diele Pɔɔlɔ akafunde mukanda ande dia nkimanyiya anangɛso dia mbewɔ tokanyi ta l’andja ɔnɛ ndo ntona ditshelo dia kɔlɔ.​—Kɔl. 2:16, 17, 23. w17.11 20 od. 1

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 13

Naka lonya kana lokolo layɛ kotakanyaka, kete hembolalɔ ndo kashalɔ.​—Mat. 18:8.

Kakɔna kahomba Okristo ntshika dia Jehowa ntetemala mbooka kɛtshi? Nde pombaka monga suke dia ntshika kaanga awui walangande naka vɔ koka mbokonya dia nsala pɛkato. (Mat. 18:9) Ɛnyɛlɔ, naka angɛnyi ayɛ wambokɔsɛngiya dia nsala awui wahangɛnyangɛnya Jehowa, onde wɛ ayotshika mbekesanɛ la wɔ? Naka wɛ ekɔ l’okakatanu dia ndjakimɛ diaha nnɔ wanu efula, onde wɛ ayewɔ awui wakoka kokonya dia nnɔ wanu efula? Naka wɛ ekɔ l’okakatanu dia mbahemɛ nsaki y’awui wa mindo wa dieyanelo, onde wɛ ayewɔ filmɛ, sitɛ y’Ɛtɛrnɛtɛ kana awui wakoka kokonya dia monga la tokanyi ta mindo? Tohɔ dia kɛnɛ tshɛ kayahondjaso dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ wa Jehowa bu anyanya. Ndooko dui dioleki kɔlɔ oko ndjaoka dia Jehowa ambotɔsɛka. Ndo ndooko dui dioleki dimɛna ko ndeka ndjaoka dia Jehowa ekɔ lo tooka “ngandji ka kɔlamelo ka pondjo.”​—Isa. 54:7, 8. w17.11 11 od. 12

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 14

Ongo ele mananu katatshu . . . , nɛ dia onto tshɛ lava . . . halongola dilanya.​—Zɛk. 5:3.

Onde wɛ akɛnyi dia Zɛkariya 5:4 mbutaka dia mananu “kayɔtɔ lo luudu la kanga wovi” ndo tɔ “kayotshikala l’etei ka luudu lakɔ ndo kayolitshumba”? Diakɔ diele Jehowa koka ntondja sɛkɛ ndo nombosha oseka dui tshɛ dia kɔlɔ diasalema l’atei w’ekambi ande. Kaanga naka onto lava koka mbishɛ apulushi, ewandji w’olimu, dikumanyi kana ambutshi kɛnɛ kasalande, nde hakoke mbishɛ Jehowa. Nzambi ayosala dia yoho ya wovi tshɛ mbishɔma. (Hɛb. 4:13) Sho nangaka monga kaamɛ l’anto wasala kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala dia monga la losembwe “lo akambo tshɛ”! (Hɛb. 13:18) Yoho tshɛ ya wovi nyangiyaka Jehowa. Tekɔ la diɛsɛ dia mbeya ndo nkitanyiya atɔndɔ wa Jehowa wendana l’ɔlɔlɔ la kɔlɔ ndo nsɛna lo yoho yahasha lokombo lande nsɔnyi. Naka sho nsala dui sɔ, kete tayewɔ kilombo ka Jehowa le anto watona mbokitanyiya. w17.10 22 od. 6, 7

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 15

[Nyodje] welo wa l’otema ɔtɔi dia nkokɛ kaamɛ ka lo nyuma lo dimama dia wɔladi.​—Ɛf. 4:3.

Nsɛna lo wɔladi l’anangɛso ekɔ dui di’ohomba efula. Kaanga naka tekɔ lo mfɔnya ɔnɛ onto hoki kɛnɛ kakatatshi dimɛna kana wakatosale akambo aha la losembwe, sho pombaka nsala la wolo dia mbidja wɔladi. (Rɔmɔ 12:17, 18) Naka tambosalɛ onto ɔmɔtshi kɔlɔ, kete koka monga tsho ohomba mbɔlɔmba edimanyielo. Koko tɔ pombaka monga k’oma k’ɛse otema. Mbidja wɔladi ekɔ ohomba djekoleko lo diwala. Ayoyala kɔlɔ dia wadi l’omi salaka akambo oko anto wokana ngandji la ntondo k’anto akina, etena kele lam’asawɔ vɔ hawɔtɛkɛtshanya, tondjanɛka efata kana wekɔ lo salanɛ awui la ngala. Sho pombaka nto mongaka suke dia dimanyiyana l’otema ɔtɔi. Naka onto ɔmɔ ambotosalɛ kɔlɔ, towodimanyiya ndo tonya yimba lɔkɔ. Dia mɛnya ɔnɛ tambodimanyiya l’otema ɔtɔi, sho pombaka ntshika dia nkanyiya kɛnɛ kakatosalɛ onto akɔ. Ngandji “hadia akambo wa kɔlɔ wosalɛwɔ.” (1 Kɔr. 13:4, 5) Lo mɛtɛ, naka sho nama kumbɛkumbɛ, kete sho koka mfukutanya diɔtɔnganelo diasaso l’ɔnangɛso kana kadiyɛso ndo la Jehowa.​—Mat. 6: 14, 15. w17.10 10 od. 14-15

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 16

Nyayeya dia Jehowa kanga lolembelembe kakantome oya le nyu. ​—Zɛk. 6:15.

Shɛngiya yakɔna yakonge la losango la Zɛkariya le ase Juda l’etena kɛsɔ? Jehowa akalake dia mbakimanyiya ndo mbakokɛ l’oyango wa vɔ nshidiya tɛmpɛlɔ. Daka sɔ diakawasha elongamelo. Koko vɔ wakakoke ntetemala ndjambola woho wakakoke anto yema tshitshɛ nkamba olimu w’efula ɔsɔ. Diakɔ diakawatɛ Zɛkariya dui dimɔ diakakoke minya wɔma ndo taamu taki lawɔ. Laadiko dia Helɛdai, Tobidja ndo Jedaya, wanɛ wakaye dia ndjowakimanyiya, Jehowa akate di’anto akina efula vɔ la wɔ “wayoya ndo wayosha lonya lo wokelo wa tɛmpɛlɔ ka Jehowa.” Ase Juda waki l’eshikikelo dia Jehowa akasukɛka olimu awɔ. La dihonga tshɛ, vɔ wakakalola dia nyomotoka tɛmpɛlɔ kaanga mbele nkumekanga ka Pɛrɛsiya akadjanga diaha olimu ɔsɔ kambema. Oshimbelo ɔsɔ waki oko dikona dia woke lo mboka kawɔ, koko Jehowa akadinya ndo tɛmpɛlɔ kakayoshila lo 515 ntondo ka Kristo. (Ɛzr. 6:22; Zɛk. 4:6, 7) Koko, ɛtɛkɛta wa Jehowa ɛsɔ mɛnyaka nto dui dimɔtshi dioleki woke diasalema ɛlɔ kɛnɛ. w17.10 29 od. 17

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 17

Onga la dihonga . . . ndo tshɔka l’olimu.​—1 Ɛk. 28:20.

Sɔlɔmɔna akalongola ɔkɛndɛ wa laande wa nɔmbɔla wokelo wa tɛmpɛlɔ la Jɛrusalɛma, olimu wa wokelo wakaleke ohomba lo tena tshɛ! Tɛmpɛlɔ kakɔ kakahombe ‘monga dimɛna dia mamba ndo lokumu ndo dimɛna diatɔ diakahombe mbeyama lo wedja tshɛ.’ Dui diakaleke ohomba ele, tɔ kakahombe monga “luudu la Jehowa Nzambi ka mɛtɛ.” (1 Ɛk. 22:1, 5, 9-11) Nkumekanga Davidɛ aki l’eshikikelo ɔnɛ Nzambi akahombe sukɛ Sɔlɔmɔna, laki “eke dikɛnda ndo atahokɔ akambo.” Onde nde akakoke monga la dihonga dia mbetawɔ ɔkɛndɛ wa wokelo wa tɛmpɛlɔ ɔsɔ? Onde woho wakinde eke dikɛnda ndo atahokɔ akambo akoshimbe dia nsala dui sɔ? Dia ntondoya, Sɔlɔmɔna akahombe monga la dihonga ndo ntshɔ l’olimu. Otondonga Sɔlɔmɔna komonga la dihonga, wɔma wakakoke mbɔtɛwɔla ndo mboshimba kaanga dia ntatɛ olimu. Ndo dui sɔ diotonga kɔlɔ ndeka hakotshisha ɔkɛndɛ ande. L’ɛnyɛlɔ ka Sɔlɔmɔna, tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka Jehowa dia monga la dihonga ndo nkamba olimu watoshande. w17.09 28 od. 1-2; 29 od. 4-5

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 18

Ɔtɛkɛta wa Nzambi kaso tshikalaka pondjo.​—Isa. 40:8.

Ngande wotonga lɔsɛnɔ layɛ otondonga wɛ bu la Bible? Totoyokondjaka alako wa lomba dia kɔlɔmbɔlaka lushi tshɛ. Totoyeya awui wa mɛtɛ wendana la Nzambi, lɔsɛnɔ kana nshi yayaye. Ndo totoyonga kaanga la kanyi y’awui wakasalɛ Jehowa anto lo nshi yakete. Diɛsɛ ko, sho bu l’okakatanu ɔsɔ. Jehowa akatosha Ɔtɛkɛta ande, Bible. Nde akalake dia losango la lɔkɔ layotshikala pondjo pondjo. Ɔpɔstɔlɔ Petero akashile awui wa l’Isaya 40:8. Kaanga mbele divɛsa sɔ hatɛkɛta shikaa lo dikambo dia Bible, diɔ mendanaka ndo la losango la lo Bible. (1 Pe. 1:24, 25) L’edja ka ntambe efula, anto wakasale la wolo dia nkadimola Bible l’oyango w’anto monga la tɔ kaanga la ntondo k’ɔlɔshamelo wa wolo ndo k’ekakatanu. Jehowa nangaka dia “weho w’anto tshɛ shimbamɛ ndo nkondja ewo k’oshika k’akambo wa mɛtɛ.”​—1 Tim. 2:3, 4. w17.09 18 od. 1-2

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 19

Wɛ ekɔ wadɛnde. Laasɔ ngande wakokami nsala kɔlɔ ka woke kɛsɔ ndo salɛ Nzambi pɛkato?​—Eta. 39:9.

Dui diele oko diakakomɛ Yɔsɛfu diekɔ lo komɛ ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka efula ɛlɔ kɛnɛ. (Eta. 39:7) Tɔshi ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso Kim. Mbala efula, asekande wa la kalasa wakasɛmaka woho wakawasalaka awui wa dieyanelo lo wikɛndɛ. Kim komonga l’ɛkɔndɔ wa ngasɔ wa mbakɔndɔlɛ. Nde mbutaka ɔnɛ ntshikitana la wɔ akokonyaka dia ndjaoka “okalema kana opoko” lo tena dimɔ ndo ɔnɛ asekande wa la kalasa wakafɔnyaka ɔnɛ nde aki enginya nɛ dia nde komonanaka. Koko Kim akasale awui la lomba ndo akeyaka ɔnɛ ohemba wa nsala awui wa dieyanelo ndekaka monga wolo etena kele onto ɔlɔngɔlɔngɔ. (2 Tim. 2:22) Mbala efula, ambeki akina wakawombolaka dia kana nde eke emuma. Dui sɔ diakawoshaka diaaso dia mbalembetshiya lande na kahandonana. Tekɔ l’ofunu lo dikambo di’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo wayashikikɛ dia nshika ntanga la ntondo ka tɔsɛngiya ta nsala awui wa mindo wa dieyanelo ndo Jehowa nde la wɔ ekɔ l’ofunu lo dikambo diawɔ! w17.09 4 od. 8; 5 od. 10

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 20

Totshimbake wɔɔngɔ ko nkadimɔ dia nsala kɔlɔ.​—Os. 37:8.

Anto amɔ wekɔ tomalomala, tondjanɛka efata ndo tɛnganaka. Etena kasalema awui asɔ, nkumbo k’otondo sowaka. Bible tɔhɛmɔlaka diaha monga tomalomala, tondjanɛ efata ndo mpangwɛ anto akina. (Ɛf. 4:31) Awui asɔ konyaka mbala efula l’awui wa ngala. Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula wa l’andja w’otondo fɔnyaka dia nkɛlɛ ndo awui wa ngala wekɔ dimɛna koko nsala akambo lo yoho shɔ mɔnyɔlaka Otungi aso. Anangɛso efula wakatshikitanya lɔkɛwɔ lawɔ ndo wakalɔtɛ lonto l’oyoyo. (Kɔl 3:8) Kashi ekɔ dui dimɔ dia lo lonto l’edjedja. Ɛnyɛlɔ, anto efula mbutaka kashi diaha mfuta elambo kana diaha mɛmba wotsho wa munga yawɔ. Koko Jehowa ekɔ “Nzambi k’akambo wa mɛtɛ.” (Os. 31:5) Diakɔ diele nde nɔmbaka atɛmɔdi ande tshɛ dia ‘mbutaka mɛtɛ’ ndo ɔnɛ ‘tanyotake kashi.’ (Ɛf. 4:25; Kɔl. 3:9) Mbokɛmaka hwe dia, sho pombaka mbuta mɛtɛ oyadi dui sɔ diayotosha sɔnyi kana diekɔ wolo.​—Tok. 6:16-19. w17.08 18 od. 3, 5; 20 od. 12-13, 15

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 21

Ɔtɛkɛta ande ndawɔka esadi. ​—Os. 147:15.

Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa tɔlɔmbɔlaka lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande, Bible. Omembi w’osambo akate di’ɔtɛkɛta wa Jehowa “ndawɔka esadi” dia tokimanyiya. Nzambi tɔlɔmbɔlaka lo yoho ya dimɛna ndo l’etena kahombama. Ohokanyiya yema wahɔ wamboyokondja oma lo Bible, ekanda wa “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ,” JW Télédiffusion, jw.org, dikumanyi, ndo anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ. (Mat. 24:45) Onde wɛ ambɛnaka woho wakakɔlɔmbɔla Jehowa esadi eto lo lɔsɛnɔ layɛ? Omembi w’osambo akeyaka dia Jehowa akasɔnɛ wodja ande w’Isariyɛlɛ w’edjedja oma l’atei wa wedja tshɛ wa la nkɛtɛ dia monga wodja ande. Vɔ waki tshɔi ya wodja wakalongola “ɔtɛkɛta” wa Nzambi ndo “wadjango ande.” (Os. 147:19, 20) Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ la nɛmɔ di’efula dia mbelamɛ lo lokombo la Nzambi. Tekɔ la lowando l’efula l’ɔtɛ wambotoweya, weso la Ɔtɛkɛta ande watɔlɔmbɔla ndo wakokaso monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la nde. L’ɛnyɛlɔ k’ofundji w’Osambo 147, wɛ ekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa ‘ntombola Jah!’ ndo nkeketsha anto akina dia nsala woho akɔ waamɛ. w17.07 20 od. 15-16; 21 od. 18

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 22

Ndooko onto lele ɔsɔlayi layasha l’awui w’okanda wa lo lɔsɛnɔ, dia nde mbetawɔma le ɔnɛ lakawodje l’olimu w’ɔsɔlayi.​—2 Tim. 2:4.

Ɛlɔ kɛnɛ ambeki wa Yeso, mbidja ndo ekambi wa lo tena tshɛ ndekana miliyɔ ɔtɔi wekɔ lo nsala la wolo dia nkitanyiya dako dia Pɔɔlɔ dia la diko ndo. Vɔ tonaka dia ndjela piblisite ya l’andja ɔnɛ wa lokaki. Vɔ mbohɔka tɔndɔ diata ɔnɛ: “Ɔsɔmbi ekɔ mfumbe k’ɔsɔndjanyi.” (Tok. 22:7) Satana nangaka dia sho mbetsha wenya ndo wolo aso tshɛ dia salaka okanda wa l’andja ande. Anto amɔtshi sɔmbaka falanga y’efula dia nsomba nkombo ya weke, mituka w’eshinga wolo, dia mbɔtɔ kalasa y’etale kana dia nsala diwala dia kawotake. Naka hatongi la shɛnɔdi, kete sho koka ndjonga la dibasa l’edja k’ɛnɔnyi efula. Sho mɛnyaka dia tekɔ la lomba l’oshika etena ketɛso lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ, kewɔso abasa ndo kewɔso tshupa falanga otshupatshupa. Nsala ngasɔ ayotosha diaaso dia kambɛ Nzambi lo dihole dia monga mfumbe k’awui w’okanda wa nshi nyɛ.​—1 Tim. 6:10. w17.07 10 od. 13

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 23

Dimi mbɔsaka wetshelo tshɛ w’oma le yɛ dia wekɔ ɔlɔlɔ; Dimi petshaka mboka tshɛ ka kashi.​—Os. 119:128.

Tende ɔkɔkɔ okina wɛnya lande na kele Jehowa ekɔ la lotshungɔ la nɔmbɔla. Nde kambaka la lowandji lande lo yoho ya kokele. Nde totɛka ɔnɛ: “Dimi kele Jehowa, Ɔnɛ lɛnya ngandji ka kɔlamelo, losembwe ndo sambo k’ɔlɔlɔ la nkɛtɛ, nɛ dia lo akambo asɔ mbangɛnangɛnami.” (Jɛr. 9:24) Jehowa bu l’ohomba w’ɛlɛmbɛ w’anto dia mbokimanyiya dia nshikikɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Koko, nde shikikɛka atɔndɔ wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Ndo Jehowa mbidjɛka anto ɛlɛmbɛ wohikami lo losembwe lande la kokele. Omembi w’esambo akate ate: “Kiti kayɛ ka lowandji mbikama lo losembwe la sambo k’ɔlɔlɔ.” Diakɔ diele, ɔlɛmbɛ tshɛ, tɔndɔ ndo yɛdikɔ tshɛ y’oma le Jehowa yekɔ ɔlɔlɔ. (Os. 89:14) Satana mbutaka dia Jehowa ekɔ Ɔnɔmbɔdi wele bu la losembwe, koko ndamɛ hakoke mbela losembwe l’andja ɔnɛ. w17.06 28 od. 5

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 24

Nkum’Olongo Nkumadiɔndjɔ Jehowa le, . . . ɛtɛkɛta ayɛ wekɔ mɛtɛ.​—2 Sa. 7:28.

Jehowa mbele Kiɔkɔ y’akambo wa mɛtɛ. (Os. 31:5) Ndo oko wende Shɛso ka lokaho, nde nangaka totɛ akambo akɔ wa mɛtɛ. Tambekaka akambo efula l’atei awɔ lo mbadia Ɔtɛkɛta ande ndo ekanda aso, lo mbɔtɔ nsanganya yaso ya weke ndo nsanganya ya lo lomingu la lomingu. Naka sho ntshumanya akambo wa mɛtɛ efula, tayonga la kɛnɛ kakelɛ Yeso ɔnɛ “eombelo” k’akambo wa mɛtɛ “[w]’eyoyo la [w]’edjedja.” (Mat. 13:52) Jehowa ayotokimanyiya dia ndodia “eombelo” kaso naka sho nyanga akambo wa mɛtɛ oko watotoyangaka eombelo koshami. (Tok. 2:4-7) Ngande wasalaso dui sɔ? Sho pombaka mbekaka Bible ndo ekanda aso mbala la mbala ndo salaka eyangelo la yambalo tshɛ. Dui sɔ diayotokimanyiya dia mbishola akambo wa mɛtɛ “[w]’eyoyo” wakiso kombeyaka. (Jas. 1:8, 9; Os. 1:2, 3) Sho pombaka ntetemala nyanga akambo wa mɛtɛ akina efula. w17.06 12 od. 13-14

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka sato 25

Nyayombelɛ, nyayoya ndo nyayɔnɔmba, ko dimi layonyohokamɛ.​—Jɛr. 29:12.

Ɔnangɛso ɔmɔtshi l’ɔlɔngɔlɔngɔ l’onyemba akakanaka yimba la ɛtɛkɛta wa lo 1 Kɔrɛtɔ 7:28, wata ɔnɛ wanɛ watshukana “wayonga la asui lo alemba awɔ.” Ɔnangɛso ɔsɔ akasawola l’ekumanyi kɛmɔtshi k’opalanga kambotshukana ko akawombola ate: “‘Asui akɔna asɔ,’ ndo ngande wayomɔlɔshana la wɔ naka dimi ntshuka?” La ntondo ka nkadimola dimbola sɔ, ekumanyi kɛsɔ akatɛ ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ dia nkana yimba lo dikambo dikina diakafunde ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ nɛ: Jehowa ekɔ “Nzambi k’esambelo tshɛ, ɔnɛ latosamba lo asui aso tshɛ.” (2 Kɔr. 1:3, 4) Sho mbeyaka dia Jehowa Shɛso tokaka ngandji ndo nde tosambaka etena keso l’ekakatanu. Wɛ koka mbohɔ tena dimɔtshi diakakosukɛ ndo diakakɔlɔmbɔla Jehowa lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande. Sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ nde nangaka kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le so oko wakidiɔ le ekambi ande wa lo nshi y’edjedja.​—Jɛr. 29:11. w17.06 4 od. 1-2

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka sato 26

Jehowa kokɛka angɛndangɛnda.​—Os. 146:9.

Anangɛso w’ase dawo mongaka l’ohomba w’osukɔ wa lo nyuma ndo wa lo tokanyi oleki ekimanyielo ka lo demba. (Mat. 4:4) Dikumanyi koka mbakimanyiya dia vɔ nkondja ekanda walembetshiya Bible wa l’ɔtɛkɛta awɔ ndo mbakimanyiya dia mɛnana l’anangɛso watɛkɛta ɔtɛkɛta awɔ. Ase dawo efula wakakakitɔna la nkumbo yawɔ, la atshunda awɔ, ndo la tshumanelo diawɔ lɛnɛ akaweyaka dimɛna. Vɔ wekɔ l’ohomba wa mɛna ngandji ka Jehowa ndo kɛtshi kokana asekawɔ Akristo. Naka hatosadi ngasɔ, kete vɔ koka ndjoyanga ekimanyielo le ewotɔ awɔ wele bu ambetawudi kana le wanɛ wakaye oma lo wodja awɔ. (1 Kɔr. 15:33) Naka sho nsala tshɛ di’ase etshumanelo monga la wɔ la diɔtɔnganelo dia dimɛna, kete tayonga la diɛsɛ dia nkamba kaamɛ la Jehowa lo “kokɛka angɛndangɛnda.” Mbeyaka monga ko ase dawo bu la kanyi ya nkalola lawakawɔ l’edja tshɛ keke andɔshi awɔ la wolo. Yambola ɔnɛ: ‘Otondonga dimi mbaki oko vɔ, ngande wotomolanga vɔ salɛmi akambo?’​—Mat. 7:12. w17.05 6 od. 15-16

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka sato 27

Ngandji k’anto efula kayɔla.​—Mat. 24:12.

Lam’ele tekɔ lo nsɛna lo dikongɛ dia kɔlɔ diaki Satana, ekɔ awui efula wakoka tɔkɔmɔla lo tena dimɔtshi. Koko naka sho mbetawɔ dia ndjakɔmɔla amboleka, kete mbetawɔ ndo ngandji kokaso Nzambi koka mbɔla. (1 Jni. 5:19) Ɛnyɛlɔ, sho koka monga l’ekakatanu l’ɔtɛ wototatshunde, weso la yoonge ya kɔlɔ kana ekakatanu wendana l’ekondjelo. Kana mbeyaka monga ko tekɔ lo ndjaɛndja onongo l’ɔtɛ wahatakotshisha dui dimɔtshi, l’ɔtɛ wahakotshama dui dimɔtshi dialongamɛso kana wɛɔdu aso ɛmɔtshi. Oyadi ekakatanu akɔna wahomana la so, hatohombe pondjo mfɔnya dia Jehowa ambotɔsɛka. Koko sho pombaka nkana yimba la ɛtɛkɛta w’esambelo watanaso l’Osambo 136:23, wata ɔnɛ: “Nde akatoohɔ etena kakiso l’ɛse, nɛ dia ngandji kande ka kɔlamelo tshikalaka pondjo.” Lo mɛtɛ ngandji ka kɔlamelo koka Jehowa ekambi ande kekɔ nshi tshɛ. Ɔnkɔnɛ, tonge l’eshikikelo ɔnɛ nde ekɔ lo mboka “ɛsɛngɔsɛngɔ a[so] wa nyanga ekimanyielo” ndo nde ayowakadimola.​—Os. 116:1; 136:24-26. w17.05 18 od. 8

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka sato 28

Naka nyu hanyodimanyiya anto kɔlɔ yawɔ, kete Shɛnyu lele l’olongo hatonyodimanyiya ndo nyu kɔlɔ yanyu.​—Mat. 6:15.

Oko wɛnyamidiɔ lo Ngalatiya 2:11-14, Petero akayonga la wɔma w’onto. (Tok. 29:25) Petero akeyaka woho wakayaokaka Jehowa lo dikambo di’ase Wedja. Koko, nde akokaka wɔma dia Akristo w’ase Juda wakanya mpota wakaye la Jɛrusalɛma wayowɔnyɔla l’ɔtɛ wakinde kaamɛ l’Akristo w’ase Wedja. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatɛ Petero dia nde aki kanga dungi pende. (Ets. 15:12; Ngal. 2:13, nɔtɛ) Petero aki la okitshakitsha ndo aketawɔ engwelo k’oma le Pɔɔlɔ. Afundelo hawote dia Petero akashisha kaanga ɔkɛndɛ ande ɔtɔi. Lo mɛtɛ, Petero akayosambiyama la nyuma dia mfunda mikanda ehende wakayokoma etenyi kɛmɔtshi ka Bible. Yeso lele ɔtɛ w’etshumanelo akatetemala nkamba la nde. (Ɛf. 1:22) Anangɛso l’akadiyɛso wa lo etshumanelo waki la diaaso dia mbokoya Yeso la She lo dimanyiya Petero. Tekɔ lo nongamɛ dia ndooko onto layetawɔ ntakana l’ɔtɛ wa munga k’onto lele bu kokele. w17.04 27 od. 16-18

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka sato 29

Nde akasha osomba wa Sɔdɔma ndo wa Ngɔmɔra dilanya. Lo mbetɛ esomba akɔ otoko oto, [Nzambi] akatshikɛ anto wa kɔlɔ ɛnyɛlɔ k’akambo wokoya.​—2 Pe. 2:6.

Jehowa akalanya ɛtshi ka kɛtɛ kɛsɔ k’otondo dia nkomiya awui wa kɔlɔ wakasalemaka lɛkɔ. Koko nde akatshikɛ akanga wa kɔlɔ wa nshi nyɛ “ɛnyɛlɔ.” Oko wakakomiya Jehowa awui wa mindo tshɛ lo etena kɛsɔ, nde ayanga nkomiya ndo wa nshi nyɛ etena kayondolanya dikongɛ nɛ. Kakɔna kayɔhɛna awui wa kɔlɔ? Lo andja w’oyoyo, tayonga l’awui efula wa nsala washa ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɛnyɛlɔ, tayokadimola nkɛtɛ paradiso ndo tayoka mvudu dikambo diaso shoamɛ ndo dia wakiso wa ngandji. Ndo nto, tayolongola miliyɔ y’anto wayolwama ndo tayowaetsha awui wendana la Jehowa ndo kɛnɛ tshɛ kamondosalɛ anto. (Isa. 65:21, 22; Ets. 24:15) L’etena kɛsɔ, tayonga l’awui efula wa nsala wayotoshaka ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wayotombolaka Jehowa! w17.04 12 od. 11-12

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka sato 30

Onto tshɛ layotomba oma lo soko dia luudu lami . . . ayonga laki Jehowa.​—Emb. 11:31.

Etena kakandatshikaka dɔkɔlɔkɔ sɔ, ondo Jafɛta akeyaka dia ɔnande la womoto akakoke monga onto la ntondo lakahombe ndjohomana la nde. Koko oyadi nde akeyaka kana bu, nkotsha dɔkɔlɔkɔ diakandatshike le Jehowa komonga dui dia wɔdu oyadi le Jafɛta kana le ɔnande. Etena kakawɛnyi Jafɛta, nde akate dia nde ambowata asolo. Ɔnande akatshu “dia tolela emuma kande.” Lande na? Jafɛta komonga ndooko l’ɔna pami ndo l’etena kɛsɔ tshɔi y’ɔnande la womoto takandahombe tshukama kana mbota. Lokombo la nkumbo kaki Jafɛta lakahombe nkomɛ. Koko Jafɛta nde la ɔnande la womoto wakeye dia dui dimɔtshi di’ohomba efula dioleki nsaki yawɔ diakendanaka la dikambo sɔ. Jafɛta akate ate: “Dimi lakatshike dɔkɔlɔkɔ le Jehowa ndo . . . dimi halakoke nkalola ɛkɔngɔkɔngɔ.” Ɔnande la womoto akate ate: “Onsale kɛnɛ kakayalake.” (Emb. 11:35-39) Jafɛta nde la ɔnande waki anto wa kɔlamelo waki kokanyiya ndooko lushi dia mbitola dɔkɔlɔkɔ diakawatshike le Nzambi, kaanga mbakidiɔ wolo efula dikotsha.​—Eoh. 23:21, 23; Os. 15:4. w17.04 4 od. 5-6

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka sato 31

Dimi layokonga la solo dia lotutsha.​—Mika 7:7, nɔtɛ.

Wakasalɛ Yɔsɛfu awui amɔ wa kɔlɔ efula. Ntondotondo, anango wakosondja oko mfumbe etena kakinde l’ɛnɔnyi suke la 17. Oma laasɔ, wakomamatanyɛ ɔnɛ nde akalange mbeyana la wadi aki owandji ande la wolo ndo l’ekomelo wakawodje lo lokanu. (Eta. 39:11-20; Os. 105:17, 18) Kaanga mbaki Yɔsɛfu okambi wa kɔlamelo wa Nzambi, akɛnama dia nde akalongola dilanya lo dihole dia tshɔkwama. Koko l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi 13, akambo tshɛ wakatshikitana. Wakatondja Yɔsɛfu oma lo lokanu ndo nde akayala onto la hende lakaleke wolo lakolɛ l’Edjibito. (Eta. 41:14, 37-43; Ets. 7:9, 10) Onde awui wa kɔlɔ asɔ wakalɛndja Yɔsɛfu? Onde nde akayaoke dia Jehowa akokalɛ? Ndooko. Yɔsɛfu akakonge la solo dia lotutsha tshɛ. Kakɔna kakokimanyiya? Mbetawɔ kande le Jehowa. Nde akashihodiaka dia Jehowa akeyaka akambo akɔ. Sho mɛnaka dui sɔ lo kɛnɛ kakandatɛ anango ate: “Tanyokake wɔma. Onde dimi Nzambi kemi? Kaanga mbakinyu la kanyi ya salɛmi kɔlɔ, Nzambi akakongɛ dia nkadimola dui sɔ lo ɔlɔlɔ dia nshimbɛ nsɛnɔ y’anto efula, oko wasalande ɛlɔ.” (Eta. 50:19, 20) Yɔsɛfu akeyaka ɔnɛ dia nkondja ɛtshɔkɔ oma le Jehowa, aki ohomba nkonga. w17.08 4 od. 6; 6 od. 12-13

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto