Lam’ele ‘tambeya Nzambi,’ ahombaso nsala kakianɛ?
‘Nyu nyambeya Nzambi.’—NGAL. 4:9.
1. Lande na kahomba pilɔtɛ tasɛdingodi listɛ la wotsho wangande mɛmba la ntondo ka monɛ?
PILƆTƐ yalanga mfumbɔ la aviɔ ɔmɔtshi wa dimɛna wambenda listɛ la diangɔ diatatshu la wɔ la ntondo ka monɛ, ko wambɛna dia kilɔ 30 yambahema laadiko dia wotsho walɔmbama. Naka vɔ hawɔsɛdingodi la yambalo tshɛ listɛ la wetsho wayowɛmba la ntondo ka mfumbɔ, kete vɔ koka tosala aksida. Onde wɛ mbeyaka woho wa pilɔtɛ katosalaka la wolo diaha ndekanya wotsho walɔmbama lo ndɛkɛ? Ele pilɔtɛ kaya la diewo. Koko, pilɔtɛ kahatahokɔ akambo mbeyaka monga tsho l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mfumbɔ aha la tasɛdingodi dimɛna wotsho watandɛmbɛ.
2. Kakɔna kahomba Akristo sɛdingolaka mbala la mbala?
2 Lo ɛnyɛlɔ ka pilɔtɛ katasɛdingolaki listɛ la diangɔ la ntondo ka monɛ, sho pombaka nkamba la woho ɔmɔtshi wa listɛ dia ndjashikikɛ ɔnɛ mbetawɔ kaso kayonga wolo etena kayotohomana l’ekakatanu wa wolo. Oyadi teke kabatizama kana tambokambɛ Nzambi ɛnɔnyi efula, ndjasɛdingolaka mbala la mbala dia mbeya kana tekɔ la mbetawɔ ka wolo ndo la kɔlamelo le Jehowa Nzambi ekɔ ohomba efula. Naka hatosale dui sɔ mbala la mbala ndo l’etete, kete kɛsɔ koka tokonya dia sho mbɔla lo nyuma. Bible tɔhɛmɔlaka ɔnɛ: “Ɔnɛ lafɔnya ate nde memala, ayalame diaha nde nkɔ.”—1 Kɔr. 10:12.
3. Kakɔna kakahombe Akristo wa la Ngalatiya nsala?
3 Akristo wa la Ngalatiya wakahombe ndjasɛdingola dia mbeya kana waki la mbetawɔ ka wolo ndo la lowando lo lotshungɔ la lo nyuma laki la wɔ. Lo tshimbo y’olambo ande, Yeso akadihwɛ wanɛ tshɛ wele la mbetawɔ le nde mboka dia vɔ mbeya Nzambi lo yoho yoleki dimɛna, mbuta ate dia vɔ nkoma ana wa Nzambi. (Ngal. 4:9) Dia vɔ ntetemala monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna sɔ la Nzambi, ase Ngalatiya wakahombe ntona wetshelo w’ase Juda wakaatshutshuyaka dia ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Diakɔ diele, ase Wedja waki kombahema ohekele waki lo tshumanelo wakatetemalaka ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Mbokɛmaka di’oyadi ase Juda kana ase Wedja, vɔ tshɛ waki l’ohomba wa mpama lo nyuma. Vɔ wakahombe nshihodia ɔnɛ Nzambi hayɔlɔmba ekambi ande dia vɔ ntetemala ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ.
WANYA WAHOMBA ONTO NTAKOLA DIA MBEYA NZAMBI
4, 5. Dako diakɔna diakasha Pɔɔlɔ ase Ngalatiya, ndo lo woho akɔna wendana diɔ la so?
4 Dako diakasha ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ase Ngalatiya diaki l’oyango ɔnɛ: Di’Akristo wa mɛtɛ wa lo nɔnga tshɛ ndjasɛdingolaka mbala la mbala diaha vɔ mboka akambo wa mɛtɛ wa lo Bible ɔkɔngɔ ndo diaha vɔ nkalola nto l’akambo wakawatshike. Jehowa akasambiyɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dia mfunda awui asɔ dia nkeketsha aha ase etshumanelo ka la Ngalatiya ato, koko ndo atɛmɔdi Ande tshɛ dia vɔ ntshikala la kɔlamelo.
5 Onto tshɛ la l’atei aso nɔmbamaka dia mbohɔ woho wakatotshungola akambo wa mɛtɛ ndo wakatakome Ɛmɛnyi wa Jehowa. Dia nsala dui sɔ, yaoka ambola ahende anɛ: Onde lakoohɔ wanya wakamatakola dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mbatizama? Onde lakoohɔ woho wakameye ndo wakameyama le Nzambi ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wakonge la mi etena kakamakondja lotshungo la mɛtɛ la lo nyuma?
6. Listɛ lakɔna layangaso nsɛdingola?
6 Sho tshɛ takolaka wanya divwa dia batizama ndo dia mpama lo nyuma. Wanya asɔ wele oko listɛ l’akambo wa lo nyuma, mɛnyama lo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Wanya wahomba onto ntakola dia mbatizama ndo dia mpama lo nyuma.” Mbohɔka wanya divwa asɔ mbala la mbala ayotokimanyiya diaha sho nkalola l’akambo wakatatshike l’andja ɔnɛ. Lo ɛnyɛlɔ ka pilɔtɛ kambohokɔ akambo katasɛdingolaki listɛ la diangɔ la ntondo ka vɔ monɛ, wɛ ayokimanyiyama dia kambɛ Nzambi la kɔlamelo tshɛ naka wɛ vusolaka listɛ l’akambo wa lo nyuma lɔsɔ.
WANƐ WAMBEYAMA LE NZAMBI TETEMALAKA MPAMA LO NYUMA
7. Lokongɛ lakɔna lahombaso ndjela, ndo lande na?
7 Listɛ lele la pilɔtɛ mbooholaka kɛnɛ kahombande tasalaki mbala tshɛ la ntondo ka nde monɛ. Sho lawɔ pombaka ndjasɛdingolaka mbala la mbala dia mbeya polo lo yɛdikɔ yakɔna yambotohama lo nyuma ntatɛ lam’akatalongola batisimu. Pɔɔlɔ akafundɛ Timɔte ate: “Otetemale nama lokongɛ l’ɛtɛkɛta w’eshika wakayoke oma le mi la mbetawɔ ndo la ngandji koye oma lo monga kaamɛ la Kristo Yeso.” (2 Tim. 1:13) “Lokongɛ l’ɛtɛkɛta” lekɔ lo Ɔtɛkɛta waki Nzambi. (1 Tim. 6:3) Oko wakoka sango dimɔtshi tosha kanyi ya woho wele ɛngɔ kɛmɔtshi, mbele ‘lokongɛ l’akambo wa mɛtɛ’ toshaka ɛlɔmbwɛlɔ kalanga Jehowa dia sho ndjela. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tendake kakianɛ wanya wahomba onto ntakola dia batizama kele tende kana tekɔ lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ tshɛ lo tshɛ la lokongɛ l’akambo wa mɛtɛ.
8, 9. a) Lande na kahombaso ntetemala mpama lo ewo ndo lo mbetawɔ? b) Sha ɛnyɛlɔ kɛnya ohomba wa ntetemala mpama lo nyuma, ndo ɛnya lande na kele ohamelo wa lo nyuma bu l’ekomelo.
8 Lo ndjela listɛ l’akambo wa lo nyuma, ntondotondo sho pombaka monga la ewo. Oma laasɔ, ko sho monga la mbetawɔ. Oma laasɔ nto, ko sho ntetemala mpama lo akambo akɔ ahende. (2 Tɛs. 1:3) Ohamelo wa lo nyuma nɔmbaka dia tasalaka etshikitanu yema yema. “Mpama” kɛdikɛdi mfudia kana nunya. Laasɔ l’ɔkɔngɔ wa sho batizama, sho pombaka ntetemala mpama lo nyuma, koko aha memalaka tsho lam’eso.
Oko watotetemalaka osongo mpama, mbahomba ndo Akristo ntetemala mpama lo nyuma
9 Sho kokaka mbɛdika ohamelo wa lo nyuma la ohamelo w’osongo. Osongo mbeyaka mpama lo yoho ya diambo lo diema diawɔ, djekoleko etena kambohikama edio awɔ wolo kana etale lo nkɛtɛ. Ɛnyɛlɔ, ekɔ osongo ɔmɔtshi wola otale wa mɛtrɛ 12 ndo wa wolo efula, wele la edio wɔtɔ lo nkɛtɛ polo ndo l’otale wa mɛtrɛ 12 l’otshimbedi awɔ. (Lim. 5:15) L’ɔkɔngɔ w’osongo akɔ mpama esadi esadi oma lo tshitshɛ yawɔ, vɔ tatetemalaka mpama tsho kaanga waya woke lo yoho yahaleke anto shihodia. Ɔnɔnyi l’ɔnɔnyi, okendeka w’osongo ɔsɔ talekaka nuna, edio awɔ talekaka nsɔsɔmɛ lo nkɛtɛ ndo ntahe yawɔ talekaka mbola di’osongo akɔ ndeka monga la wolo. Ngasɔ mbakokadiɔ monga ndo lo ohamelo wa lo nyuma w’Okristo. Sho kokaka mpama esadi esadi etena katatɛso mbeka Bible polo lo batisimu, ndo ase etshumanelo ngɛnangɛnaka efula etena kɛnawɔ ehamelo aso. Sho koka ndjokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia monga ambatshi mboka kana mɛmba ɛkɛndɛ ekina. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi ɛmɔtshi, mbeyaka ndjonga ko anto hawoyɛna ehamelo aso wa lo nyuma. Koko sho tshɛ pombaka ntetemala mpama lo mbetawɔ ndo lo ewo edja ndo “tambonga epalanga w’anto wambotshunda ndo tambokoma lo yɛdikɔ ya diema dia Kristo.” (Ɛf. 4:13) Ɔnkɔnɛ, naka sho ntetemala mpama woho wakatayahamaka oma l’etatelo, kete tayonga Akristo wambotshunda lo nyuma l’ɛnyɛlɔ k’osongo wambotshunda dimɛna.
10. Lande na kele ekɔ ohomba dia kaanga Akristo wambotshunda lo nyuma ntetemala mpama?
10 Koko ohamelo aso hawohombe komɛ laasɔ. Sho pombaka nto nsala dia mfudia ewo kaso ndo dia mbetawɔ kaso monga nge. Nsala ngasɔ ayotokimanyiya dia sho ndeka mbeya Ɔtɛkɛta waki Nzambi. (Tuk. 12:3) Anangɛso l’akadiyɛso efula wa l’etshumanelo wakasale dui sɔ. Ɛnyɛlɔ, ɔnangɛso ɔmɔtshi laya ekumanyi ndekana ɛnɔnyi akumi asato akɛnyi dia nde aakahombe nyomohama lo nyuma. Nde mbutaka ate: “Ngandji kokami Ɔtɛkɛta wa Nzambi kekɔ lo taleke mpama. Lekɔ lo taleke mbishola toho t’eyoyo takokami nkamba l’atɔndɔ ndo l’ɛlɛmbɛ wa lo Bible lo toho totshikitanyi. Ngandji kokami olimu w’esambishelo kekɔ lo taleke mpama.”
TOKEKETSHA DIƆTƆNGANELO DIASASO LA NZAMBI
11. Lo nsala na akokaso ndjeya Jehowa dimɛna l’edjedja ka wonya?
11 Dia sho ntetemala mpama lo nyuma, sho pombaka nto nyomoleka ndjasukanya la Jehowa lele Ɔngɛnyi aso ndo Shɛso. Nde nangaka dia sho ndjaoka ɔnɛ tekɔ lo mbetawɔma le nde, tekɔ lo nangema le nde ndo ɔnɛ nde tokokɛka. Ngasɔ mbatoyaokaka ɔna dikɛnda etena kende lale ambutshi ande, kana mbatotoyaokaka etena keso lale angɛnyi aso watoka ngandji ndo wele la kɔlamelo. Oko wakokayɛ dieya, diɔtɔnganelo dia la Jehowa haye mbala kakɔ ɔtɔi. Nɔmbamaka nshi efula dia sho ndjeya Nzambi ndo mbolanga. Ɔnkɔnɛ, dia wɛ mbeya Jehowa dimɛna, wɛ pombaka mbɔsaka etena ka mbadiaka Ɔtɛkɛta ande, mbadiaka numɛlɔ tshɛ ka Tshoto y’Etangelo, ka Réveillez-vous ! ndo ekanda ekina lushi la lushi.
12. Kakɔna kahombaso nsala dia sho mbeyama le Jehowa?
12 Angɛnyi waki Nzambi pamaka lo nyuma nɛ dia vɔ salaka alɔmbɛlɔ w’oma k’ɛse otema ndo mongaka la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. (Adia Malaki 3:16.) Atui wa Jehowa “pokamɛka ɛsɛngɔsɛngɔ awɔ.” (1 Pet. 3:12) L’ɛnyɛlɔ k’ombutshi wa ngandji, Jehowa pokamɛka alɔmbɛlɔ ndo ɛsɛngɔsɛngɔ aso dia nde tokimanyiya. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka ‘ntetemala nɔmba.’ (Rɔmɔ 12:12) Hatokoke pondjo nkoma Okristo wambotshunda lo nyuma naka aha l’ekimanyielo ka Nzambi. Tɔsɛngiya ta lo dikongɛ nɛ tekɔ wolo efula woho ɔnɛ wele sho mongaka l’okakatanu dia nshika tanga ndo ntshikala la kɔlamelo. Koko, naka hatosale alɔmbɛlɔ mbala la mbala, kete hatotokondja wolo washa Nzambi anto ndo hatotonga l’akoka wa nshika tanga la ntondo k’ehemba. Onde wɛ ekɔ lo mɛna dia wɛ salaka alɔmbɛlɔ w’eshika, ko kana wɛ mɛnaka dia wɛ pombaka nyomoyalowanya lo dikambo sɔ?—Jer. 16:19.
13. Lande na kele sanganaka kaamɛ l’asekaso Akristo ekɔ ohomba dia mpama lo nyuma?
13 Jehowa ngɛnangɛnaka “wane watuyangaka eshamelu le ndi,” nɛ dia kaanga l’ɔkɔngɔ wa sho mbeya Nzambi, sho nɔmbamaka dia ntetemala monga kaamɛ l’ekambi ande ekina wa l’etshumanelo. (Nah. 1:7) L’andja ɔnɛ wambolola l’awui w’ɔkɔmwɛlɔ, ekɔ ohomba dia sho sanganaka kaamɛ l’anangɛso l’akadiyɛso dia keketshana. Wahɔ akɔna wayonga la dui sɔ? Lo etshumanelo k’Akristo, wɛ ayotana anto wayokotshutshuya “lo ngandji ndo lo akambo w’ɛlɔlɔ.” (Hɛb. 10:24, 25) Lo dikambo dia ngandji ka lam’asawɔ kɛsɔ mbakafundɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ase Hɛbɛru mukanda, lo mbalɔmba dia vɔ keketshanaka onto l’ɔnango etena kewɔ lo nsanganya. Dia kɛnɛmɔlɛ anangɛso l’akadiyɛso woho wa ngandji ka ngasɔ, sho pombaka ndjasha efula le wɔ. Mbɔtɔka lo nsanganya mbala la mbala ndo mbishaka kɔmatɛrɛ ekɔ dikambo dimɔtshi dia lo listɛ l’akambo wa lo nyuma wahombaso salaka.
14. Lande na kele ndjatshumoya oma lo pɛkato ndo ndjioka ɔkɔngɔ kimanyiyaka onto dia nde mpama lo nyuma?
14 Dia sho ndjokoma Akristo, ntondotondo takayatshumoya lo kɔlɔ yaso, takayioke ɔkɔngɔ ndo takatshike awui wa kɔlɔ tshɛ. Koko, sho pombaka ntetemala ndjatshumoya ndo nsala etshikitanu lo lɔsɛnɔ laso. Oko weso anto wele kema kokele, pɛkato kekɔ l’alemba aso watekana oko oloyi wɔkɔnyami walanga nkɔma onto. (Rɔmɔ 3:9, 10; 6:12-14) Diakɔ diele, totetemale monga la sso dia wolo ndo aha mbohɛ dia tekɔ atshi wa munga. Diɛsɛ ko Jehowa ekɔ la solo dia lotutsha oya le so etena katɛnande talɔshana la wɛɔdu aso ndo tasala la wolo dia nsala etshikitanu wahombama. (Flpɛ. 2:12; 2 Pet. 3:9) Dui dimɔtshi diakoka tokimanyiya lo dikambo sɔ ele, nkamba la wenya ndo l’ekundji aso dimɛna ndo ntshika eyango wa lokaki. Kadiyɛso kɛmɔtshi akafunde ate: “Lakodiama l’akambo wa mɛtɛ, koko dimi kɔmɛnaka akambo woho wawaɛna Jehowa. Lakawokaka wɔma efula ndo lakafɔnyaka dia hamongaki pondjo l’akoka wa mbɔngɛnyangɛnya.” L’edjedja ka wonya, kadiyɛso kɛsɔ akayɛnaka dia “lonyuma lande lambɔla” l’ɔtɛ w’ekakatanu waki la nde. Nde mbutaka ate: “Dui sɔ diakakomɛ aha l’ɔtɛ w’ɔnɛ dimi kombokaka Jehowa ngandji, koko nɛ dia dimi koombeyaka dimɛna. L’ɔkɔngɔ wa dimi nsala alɔmbɛlɔ efula w’oma k’ɛse otema, lakatatɛ nsala etshikitanu.” Nde kotshaka ate: “La lɔngɛnyi tshɛ, Jehowa akanɔmbɔla oko ɔna dikɛnda, ndo akakimanyiya lo tena di’ekakatanu amɛnya kɛnɛ kahombami nsala.”
15. Kakɔna kɛna Yeso nde la She le so?
15 “Nyototetemale mbutɛ anto” akambo wendana la lokumu l’ɔlɔlɔ. Ɛtɛkɛta ɛsɔ mbakatɛ ondjelo waki Nzambi ɔpɔstɔlɔ Petero nde l’apɔstɔlɔ akina l’ɔkɔngɔ wa vɔ tshungɔma lo yoho ya dihindo oma lo lokanu. (Etsha 5:19-21) Lo mɛtɛ, sambishaka lomingu tshɛ ekɔ dui dikina diele lo listɛ l’akambo wa lo nyuma wahombaso nsala. Yeso nde la She mɛnaka mbetawɔ kaso ndo woho wasambishaso. (Ɛny. 2:19) Ekumanyi kakatatɛkɛtshi dikambo diande ladiko akate ate: “Esambishelo mbele olimu aso woleki ohomba.”
16. Lande na kele ekɔ ohomba nkana yimba lo kɛnɛ kendana la ndjakimɔ kaso le Jehowa?
16 Tokane yimba lo kɛnɛ kendana la ndjakimɔ kaso. Ɛngɔ koleki ohomba le Okristo tshɛ ele, diɔtɔnganelo diele lam’asande la Jehowa. Nde mbeyaka wanɛ wele wande. (Adia Isaya 44:5.) L’ekimanyielo ka dɔmbɛlɔ, sɛdingola dia menda kana wɛ ekɔ la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. Lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ, tohɛke pondjo datɛ di’ohomba diakayatizama. Nsala ngasɔ ayokokimanyiya nto dia wɛ mbohɔka ɔnɛ woho wakayayakimɔ le Nzambi dia batizama ekɔ yɛdikɔ yoleki ohomba lo lɔsɛnɔ layɛ.
EKIKELO TOKIMANYIYAKA DIA MONGA SUKE LA JEHOWA
17. Lande na kele ekikelo ekɔ ohomba dia sho ntshikala suke la Jehowa?
17 Etena kakandafundɛ ase Ngalatiya, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akawaɛnya ohomba wa vɔ monga l’ekikelo. (Ngal. 6:9) Dionga sɔ diekɔ ohomba ndo le Akristo wa nshi nyɛ. Ekɔ mɛtɛ dia sho kokaka mpomana l’ehemba efula, koko Jehowa ayotokimanyiya. Diakɔ mbele, totetemale mbɔlɔmba nyuma k’ekila. Naka sho nsala ngasɔ, kete tayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo dihole di’ekiyanu ndo wɔladi lo dihole dia shɔkɔ. (Mat. 7:7-11) Kana yimba lo dikambo nɛ: Naka Jehowa kokɛka tofudu ta l’olongo, kete hoke wɛ lawoka ngandji ndo layasha l’olimu ande? (Mat. 10:29-31) Oyadi ekakatanu akɔna wakoka monga la yɛ, tokalolake ɛkɔngɔkɔngɔ ndo tɔkɔmɔke. Ande ɛngɔnyi wa diambo wele la so lo woho weyamaso le Jehowa lee!
18. Lam’ele ‘tambeya Nzambi,’ ahombaso nsala kakianɛ?
18 Ko naka wɛ eke kodieyaka Nzambi ndo eke kabatizama, ahombayɛ nsala nto? Tetemala mbidja welo dia ndeka mbeeya ndo hama lo nyuma dia wɛ nkoma Okristo wambotshunda. Ko naka aya ɛnɔnyi efula wamboyobatizama, ahombayɛ nsala nto? Ndo wɛ lawɔ pombaka ntetemala nsala la wolo dia mfudia ewo kayɛ kendana la Jehowa. Tatokomɛke tsho lo ngɛnangɛna yema ya diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Jehowa. Koko sho pombaka sɛdingolaka mbala la mbala listɛ laso l’akambo wa lo nyuma dia ndjashikikɛ ɔnɛ tekɔ lo ntetemala ndowanya diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Shɛso ka ngandji, Ɔngɛnyi aso ndo Jehowa Nzambi kaso.—Adia 2 Kɔrɛtɔ 13:5, 6.