Todjake Yimba lo Dui di’Amvutshi
1 “Shu teko la diui ne di’amvutshi, diuleki nshikimala.” (2 Pet. 1:19) Lande na kakate Petero ɔsɔku na? Pɔlɔfɛsi y’endana la Diolelo yakatama l’Afundelo wa lo Hɛbɛru kâmɛ la nyɛ yakate Yeso Kristo ndamɛ yakɛnama mɛtɛ, kana ‘yakashikikɛma,’ oma lo kɛnɛ kakɛnyi ndo kakoke Petero l’ambeki akina ahende l’ohilwelo wa Yeso, ɛnɔnyi oko 32 ntondo. Ɛnɛlɔ kɛsɔ ka diambo kakâshikikɛ ɔnɛ mɛtɛ Yeso Kristo ayahema l’ekudi la lokumu l’efula ndo She ayowosukɛ lo tshɛ. Akristo wa l’eleko ka ntondo ‘wakasalaka dimɛna dia mendaka dui di’amvutshi oko tala diahɛta,’ di’aha etema awɔ ndjâla lo wodjima. Yimba yakawadjaka l’elembetshiyelo wa dui di’amvutshi akâkimanyiya dia vɔ mambalɛka ndo dia vɔ ndjâla l’osase polo ndo la pindju ka lushi lokina l’oyoyo, etena kayotomba “yoto ya [pindju, NW]” yele Yeso Kristo lo lotombo la Diolelo.—2 Pet. 1:16-19; Mat. 17:1-9.
2 Sho kondjala suke la Petero dia mɛna lotombo l’ohilwelo ka Yeso. Koko, Akristo wa lo lɔlɔnga lɔnɛ wadja yimba lo dui di’amvutshi wekɔ la diɛsɛ dia woke efula dia mɛna, aha ɛnamelo ka Diolelo diaki Kristo, koko djembetelo y’oshika y’ɔnɛ Nkumekanga ka lotombo ekɔ lo mbolɛ mɛtɛ. Lo yɛdikɔ yatete ɛnɔnyi oma ko 1914, dui di’amvutshi diamboshikikɛma, ko sho tekɔ ɛmɛnyi w’ekotshamelo k’akambo wotshikitanyi wa “djimbitelu” yɛnama yakasha Yeso y’endana la “[wôngelo, NW]” ande oko Nkumekanga. Etenyi k’ohomba ka djembetelo ele esambishelo ka lowandji lande, kana Diolelo, pombaka salema lo wedja tshɛ ntondo ka Nkumekanga kumiya dikongɛ di’akambo dia nshi nyɛ. Olimu w’esambishelo wekɔ lo salema ɛlɔ kɛnɛ lo wedja 232, oma lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo, ɔsɔ ekɔ yɛdikɔ yakiso kɔfɔnyaka kânga yema. (Mat. 24:3-14) Lo wedi okina, lam’ele etena kambotshikala la ntondo ka “fɔnu ka woke” kayanga shila, Nkumekanga kakahema l’okudi ekɔ lo tshumanya “ului a wuki w’antu . . . uma lu wedja tshe” w’apami la amato wele la mbetawɔ lo nɛmɔ dia “dikila dia Ona-Okoko.”—Eny. 7:9, 10, 14.
3 Nɛ dia “yoto ya [pindju, NW]” yambotomba, mbuta ate Kristo ambahema l’okudi, onde sho pombaka tetemalaka tsho la mbidja yimba lo dui di’amvutshi? Ekɔ ngasɔ! Yeso Kristo, ele lo lotombo, akasha ɔpɔstɔlɔ Joani ɔnɔngɔ wa waɛnɛlɔ watonga dibuku di’Enyelo. Naka waɛnɛlɔ asɔ wakela Akristo wa ntondo ekeketshelo kɛmɔtshi ndo wetshelo, kete vɔ wekɔ l’ohomba wa lânde le wanɛ wele la lɔsɛnɔ lo “lushi la Khumadiondjo” lasɛnaso lɔnɛ. (Eny. 1:10) L’ɔkɔkɔ akɔ mbeka tshumanelo di’ekambi wa Jehowa dibuku Révélation: dénouement nto.
4 “Untu tshe ladia, ndu wane wuka akambu wahatayi ane, la wakitanyia akambu wambufundama loko, [wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ, NW], ne dia etena k’akambu ako kaya suki.” (Eny. 1:3) Naka sho nangaka ndjâla l’ɔngɛnɔngɛnɔ, kete sho pombaka shihodia, ndjâla la eokelo ka mɛtɛ ka waɛnɛlɔ asɔ w’akambo wahataye. Kɛsɔ tshɛ nɔmbaka na? Ovuswelo pombamaka dia mbidja ohomba w’ɔkɔndɔ wa Enyelo l’etema aso. Ɔpɔstɔlɔ Petero, ɔnɛ laki ɔmɔtshi a l’atei w’olui walɔmbɔla wa l’eleko ka ntondo, akeye ohomba wa mvusola atshina w’akambo wa mɛtɛ woho wa “salanganya” anango, lo yoho ya lo nyuma. (2 Pet. 1:12, 13, NW) Woho akɔ wâmɛ mbele, “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ” wa nshi nyɛ ekɔ lo tokimanyiya dia sho mbeyaka ohomba wa dui di’amvutshi nshi tshɛ lo didjaka yimba tena la tena.—Mat. 24:45-47, NW.
5 Woho wa Mbidjaka Yimba: Naa woho wa yimba yahombaso mbidja lo dui di’amvutshi diele l’Enyelo na? Ɔpɔstɔlɔ Paulo toholaka ɔnɛ Nzambi kɔtɛkɛta l’Akristo lo tshimbo ya andjelo kana y’amvutshi, oko akandadisale la ekambi ande waki la lɔsɛnɔ la ntondo ka Kristo. Koko Jehowa akasawola laso lo tshimbo y’Ɔn’ande lakandalangaka efula, ɔnɛ lakandadje “ukito a diango tshe.” (Heb. 1:1, 2) “Okone dieli la su dia ndeka nkana akambu wakatuki, shu tatukangana uma le wo.” (Heb. 2:1) Mɛtɛ, sho pombaka mbidjaka yimba lo Dui dia Nzambi ndo djekoleko lo dui di’amvutshi diaya oma le Yeso Kristo. Woho akɔna wakokaso mbidjaka yimba lo yoho ya lânde lo wekelo wa Enyelo na?
6 Ntondotondo, ekɔ ohomba efula dia sho mbɔtɔka lo sanganya ya wekelo wa dibuku lomingu tshɛ. Mɛtɛ, efula l’atei aso wekɔ lo mbeka dibuku Révélation: dénouement mbala ka sato. Lâsɔ amɔtshi mbeyaka mbɔsa wɔtwɛlɔ wa lo sanganya ya wekelo wa dibuku la sawosawo, wafɔnya ɔnɛ kânga vɔ kohandjaka losanganya lɔmɔtshi kaa wamboshilaka la mbeya awui akɔ. Koko, ɔnɔnyi tshɛ weta, wetshelo ɛsɔ wa pɔlɔfɛsi ndekaka ndjâla ohomba efula oleki lo 1992 la 1993, lam’akateke dibuku Révélation: dénouement mbala ka ntondo. Sho tshɛ pombaka mbidja yimba l’akambo wa nshi nyɛ watasamanya esadi otsha l’ekotshamelo ka pɔlɔfɛsi yele l’Enyelo. Ɔsɔku mbayotangemɛka dia salaka lolango laki Jehowa. Toyale l’oweso w’aha pandja ndoko kânga wekelo ɔtɔi wa dibuku, naka kokaka, l’edja tshɛ k’ɔsɛdingwelo w’ohomba wa Enyelo.
7 L’ɔkɔngɔ, tɔlɔngɔsɔlake wekelo aso dimɛna. Toyangake avɛsa wakashilama ndo tokanyiyake lo yoho yashikikɛwɔ olembetshiyelo w’avɛsa wa lo Enyelo wakekama. Naka tayosalaka ngasɔ, kete hatotoyangaka paka dia kadimolaka lo wembola eto. Toyatshutshuya dia kondja aha paka ewo keto, koko ndo lomba la yimba. (Tuk. 4:7) L’ɔkɔngɔ diko, tɔtɛkɛtɛ l’osalosalo lo wekelo lo mbishaka ekadimwelo kana waɔmbwɛlɔ ndo lo mbalaka avɛsa. Toyale l’oweso wa kadimolaka kânga mbala ɔtɔi, koko ndeka dimɛna mbala efula, lo wekelo tshɛ. Dikambo sɔ diayotokimanyiya dia sho ndjasha tshɛ l’etenyi kɔsɛdingɔmi.
8 Mbidja yimba lo dui di’amvutshi lo yoho ya lânde nembetshiyaka akambo efula oleki nɔngɔsɔlaka sanganya, mbɔtɔka lɔkɔ la kadimolaka lo wembola. Dikambo sɔ nembetshiyaka nto ɔnɛ, kânga l’ɔkɔngɔ wa wekelo, sho pombaka tetemala la ‘kana lomba l’akambo asɔ, la ndjakimɔ l’otema aso tshɛ lɔkɔ.’ (1 Tim. 4:15) Naka dui di’amvutshi pombaka ndjâla oko tala diahɛta l’atei w’etema aso, kete sho pombaka nama dia diɔ tshutshuya lonto laso: tokanyi taso, saki yaso, ɔkɛtɛlɔ aso w’asolo, esokoya aso la eweso aso. (2 Pet. 1:19) Omalɔkɔ, sho pombaka ndjambola shate: Waewoyelo asɔ alembetshiyawɔ le mi? Akameki lo dikambo dia Jehowa la di’Ɔn’ande, Yeso Kristo na? Alako akɔna watomba oma lo tokanyi tɔsɔ na? Onde otema ami shihodiaka wekelo? Ngande wokokimi ndjela akambo wa mɛtɛ asɔ lo lɔsɛnɔ lami? L’atei a nkumbo kami na? L’atei w’etshumanelo kami na? Naka sho ndjela onto l’onto kɛnɛ kekaso, kete tayokoka mbuta oko omembi w’esambu ɔnɛ: “Diui diaye dieko tala l’ekulu ami, ndu usasi lu mbuka kami.”—Osam. 119:105; Jobo 29:3, 4.
9 Tɔsɛnake lo Nshi ya Wolo: L’ɔnɔnyi 33 T.D, Yeso akewola ambeki ande lo dikambo dia elanyelo ka Jerusalɛma kakahombe ndja ndo dia akambo wakahombe mbaɛnya etena ka vɔ ndawɔ lo dihole dimɔtshi di’oshika. (Luka 19:41-44; 21:7-21) L’ɔkɔngɔ, ɛnɔnyi ndekana 30 wakete. Akristo amɔtshi w’Ase Judeya wakafɔnya ɔnɛ akambo yema tshitshɛ mbayotshikitana lo nshi yayaye kem’edja. Ande woho wakasungana dako dia vɔ ‘mbidja yimba lo dui di’amvutshi’ diakasha ɔpɔstɔlɔ wa ngandji efula Petero lo mukanda ande wakafundama tsha l’ɔnɔnyi 64 lee! (2 Pet. 1:19) Yema l’ɔkɔngɔ w’akambo asɔ, l’ɔnɔnyi 66, alembe w’Ase Rɔmɔ wakadinge Jerusalɛma. Etena kakawakalola la shashimuya aha na aha na, Akristo wa la Judeya wakasɛnaka wakayele alako waki Yeso ko wakalawɔ. L’ɔkɔngɔ, l’ɔnɔnyi 70, alembe w’Ase Rɔmɔ wakaye nto ko wakalanya Jerusalɛma tshɛ. Ande woho wakahombe Akristo asɔ ngɛnangɛna lo woho wakawadje yimba lo dui diakatatshi Yeso lo yoho ya lânde lee!
10 Ɛngɔ kakɔna kakasɛnya Akristo wa nshi nyɛ na? Lo waɛnɛlɔ wele lo Enyelo, Yeso akewola Akristo wa nshi nyɛ ɔnɛ akambo efula wayotomba l’edja ka lushi la Nkumadiɔndjɔ. L’ɛnɔnyi 81 wetshi, efula k’akambo asɔ wakashile salema: eotwelo ka Diolelo; ta l’olongo diakayelana l’ɔlɛmbiɛlɔ wa Satana l’ɛdiɛngɛ ande wanɛ wakayokadjemaka suke suke la kɛtɛ; ɔkwɛlɔ wa Babilɔna ka Woke; ndo ɛnamelo ka nyama ka djaudi ka beela, wodja w’enanɛi wakaleke wolo l’andja w’otondo. Ekotshamelo ka tenyi sɔ dia dui di’amvutshi diele lo Enyelo toshaka eshikikelo k’ɔnɛ kem’edja sho tayɛna ekotshamelo k’akambo anɛ wayoya: wodjelo wa djembetelo le akomelo wa 144000, otshumanyelo w’olui a woke tshɛ, elanyelo ka Babilɔna ka Woke, ta dia Armagɛdɔ, wokadjelo wa Satana lo difuku diaha l’ekomelo, la diolelo diaki Kristo di’ɛnɔnyi kinunu. Ekɔ ohomba dia sho mbidja yimba l’ɔhɛmwɛlɔ wa Yeso ɔnɛ: “Nyulungi, dimi layuya uku atuyakaka uvi. Untu lasena, latulamaka ahondo andi ne dia atukokendakenda utakataka, ne dia watukena sonyi kandi, [angɛnɛngɛnɛ, NW].”—Eny. 16:15.
11 Onde sho sɛnaka? Onde sho mbɔsaka dui di’amvutshi la nɛmɔ? Oyadi takayakimɔ le Jehowa ndo takalongola batismu aya ɛnɔnyi 5 kânga 50, ɛtɛkɛta wakatɛ Paulo Akristo w’Ase Rɔmɔ sunganaka mɛtɛ le so: “Nyu mbeyaka ushidi akona weko. Etena ka nyu memo uma lu djo, kambukuka kakiane. Ne dia kakiane, panda kambuleka ndjala suki la su, uleki etena kakatetawo. Udjima utsha nkumbo, unya utsha mputo.” L’ɔkɔngɔ, Paulo akalakake Akristo dia vɔ ‘kolola etsha wa wodjima,’ ndo dia vɔ ‘kɛndakɛnda la yɔngamu.’ (Romo 13:11-13) Tekɔ lo sɛna l’andja wele lo wodjima wa bi lo kɛnɛ k’endana l’etsha w’ɔlɔlɔ. Dikambo diakanyangiyaka anto wa l’andja ɔnɛ ambeta ɛnɔnyi 30 kana 40 aya kawɔ ɛlɔ kɛnɛ l’ekomelo k’eleko ka 20. Tolame di’aha sho ntshɔ otsha l’elanyelo pondjo, lo wodjima wa l’andja ɔnɛ lo tutsha yambalo yaso lo kɛnɛ k’endana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ. Naka sho ndjatshika dia sɛngiyama oma l’ohedia la lɔsɛnɔ la kɔlɔ la l’andja ɔnɛ, kete hatoteya akambo w’eshika watokomɛ ɛlɔ kɛnɛ ndo waya ka nɔngɔsɔma lo pondjo: oyindjelo wa lowandji laki Jehowa la okidielo wa lokombo lande. Onyingonyingelo wa djɔ wa lo nyuma ayolanya panda kaso, kaya ka suke.
12 Tonyomoleka Mbisha Dui di’Amvutshi Nɛmɔ: Amvutshi w’Ase Hɛbɛru waki lo nshi ya ntondo wakayashaka efula l’ekotshamelo k’ɛtɛkɛta wakasambiyama w’endana la Mɛsiya. Vɔ “wakayangi, wakakumiakumia” lo dikambo di’ekotshamelo ka sangwelo dia Nzambi.” (1 Pet. 1:10, 11) Woho akɔ wâmɛ, naka sho mbidjaka yimba lo dui di’amvutshi diakafundama lo dibuku dia Enyelo, kete tayoleka mbeya ohomba wa diangɔ dia lo nyuma. Saki kaso ka ndɛ mbo ya lo nyuma kayoleka, lâsɔ mbayototshutshuyama dia tshimula l’atei w’“akambu a waki wa [Nzambi, NW].” (1 Kor. 2:10) Naka, l’otema aso, sho mbishaka dui di’amvutshi nɛmɔ efula ndo naka sho dilangaka oma ka tshina di’otema, kete ndoko onto layonga l’ohomba wa tokeketsha dia sho ndja lo sanganya; tayɔngɛnangɛnaka dia mbɔtɔka lɔkɔ ndo dia mbishaka waɛmbwɛlɔ nshi tshɛ. (Luka 6:45) Ko naka ‘dui diekɔ l’otema aso hita,’ kete tayototshutshuyama dia sho ‘sala wotelo wa lo sɛkɛ lo dikambo dia panda.’—Romo 10:8-10.
13 Lam’atataleke sukana otsha l’etena k’ekomelo, mbatataleke sɔkama nɛ dia tekɔ lo nshikimala la mbidja mbetawɔ kaso l’ɛtɛkɛta w’amvutshi wa Nzambi. (2 Pet. 3:3, 4) Kânga mbediɔ ɔsɔku, tɔsɛnake lo kɛnɛ k’endana la dui di’amvutshi. Tala mbuta ate Dui dia Nzambi tɛnyaka lɛnɛ ambotokoma lo woho watete nshi. Diɔ tɔhɛtɛka lam’atɛnyadiɔ ɔnɛ taya lo nshi y’ekomelo y’andja ɔnɛ wele lo wodjima. Yɔtɔ ya pindju yambotomba. Kristo ambahema l’okudi. Tɛna osase wa pindju ka lushi l’oyoyo. Andja w’oyoyo wakalake Nzambi wayalake nshi tshɛ dui dia mɛtɛ lo asho aso, oko waki Diolelo le apɔstɔlɔ asato wakakondja lokumu la diɛna l’ɛnɛlɔ ka diambo k’ohilwelo wa Yeso!