BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w25 Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi lk. 10-15
  • Tetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ etena kakokɛyɛ osombe kana onto lele la hemɔ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Tetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ etena kakokɛyɛ osombe kana onto lele la hemɔ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2025
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • SHƐNGIYA YAKOKA MONGA L’OKOKELO W’ANTO AKINA LO ƆNGƐNƆNGƐNƆ AYƐ
  • WOHO WA NTETEMALA MONGA L’ƆNGƐNƆNGƐNƆ
  • WOHO WAKOKA ANTO AKINA NYOKIMANYIYA
  • Tetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ lo nshi yayɛ y’osombe
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2025
  • Tohokame ekadimwelo wa ambola wayela anɛ:
    Losanganya l’otshimbedi la l’omendji w’otshimbedi la lo 2025-2026
  • Jehowa kele “ɔngɛnɔngɛnɔ [aso] w’efula”
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2025
  • Woho wa ndeka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’esambishelo
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2024
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2025
w25 Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi lk. 10-15

SAWO DIA WEKELO 45

OSAMBO 111 Ɛkɔkɔ wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ

Tetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ etena kakokɛyɛ osombe kana onto lele la hemɔ

“ Wanɛ wonɛ diangɔ la asɔyi lo washo wayona la ekoko w’ɔngɛnɔngɛnɔ.”—OS. 126:5.

KƐNƐ KAYOTEKA

Woho wakoka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji ntondoya okakatanu ɔsɔ ndo nama ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ.

1-2. Ngande wayaoka Jehowa lo dikambo dia wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji? (Tokedi 19:17) (Enda ndo esato.)

ƆNANGƐSO ɔmɔtshi l’oma la Corée lelɛwɔ Jin-yeol, mbutaka ate: “Dimi la wadɛmi tambotshukana edja kolekanyi ɛnɔnyi 32. L’ɛnɔnyi etanu w’etshi, dimi mbakookokɛka. Nde ekɔ la hemɔ kɛmɔtshi kelɛwɔ Parkinson ndo aya wolo efula le nde dia nkɛndakɛnda. Dimi nangaka ndo ngɛnangɛnaka wadɛmi ndo nangaka mbokokɛ. Otsho tshɛ, nde ndalaka lo mbeto k’aseka enganga kele la so la ngelo. Dimi ndalaka suke la nde ndo mbokimɛka lo lonya etena koladiso.”

2 Onde wɛ ekɔ lo nkokɛ onto ɔmɔtshi lokayɛ ngandji, ɛnyɛlɔ ombutshi ayɛ, osekayɛ, ɔnayɛ, kana ɔngɛnyi ayɛ? Lo mɛtɛ, wɛ ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mbokimanyiya nɛ dia wɛ mbookaka ngandji. Ndo lo nkokɛ lakiyɛ la ngandji, wɛ mɛnyaka ndjakimɔ kayɛ le Jehowa. (1 Tim. 5:​4, 8; Jak. 1:27) Koko, wɛ ekɔ lo mpomana l’ekakatanu wele mbala mɔtshi anto akina hawowaɛnyi. Lo tena dimɔtshi, wɛ mbeyaka ndjɔfɔnya diele oko wɛmɛ oto mbɛna paa. Wɛ mbeyaka mbɔla etena keyɛ la ntondo k’anto, koko etena keyɛ wɛmɛ, wɛ mbeyaka ntondɔ la delo. (Os. 6:6) Kaanga etena kele anto akina haweye ekakatanu walɔshana la yɛ, Jehowa mbeyaka nshi tshɛ ekakatanu wele la yɛ. (Ɛdika la Etombelo 3:7.) Asɔyi ayɛ la woho wayahondjayɛ ekɔ la nɛmɔ lo washo ande. (Os. 56:8; 126:5) Nde mɛnaka kɛnɛ tshɛ kasalayɛ dia nkimanyiya lakiyɛ la ngandji. Nde mbɔsaka dikambo sɔ oko dibasa ndo nde ndakaka dia kofuta.—Adia Tokedi 19:17.

Esato womamatanyi: Wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji lo toho totshikitanyi. 1. Kadiyɛso kɛmɔtshi alesha mama kande kaya osombe lahayetɔ oma lo mbeto. 2. Kadiyɛso kɛmɔtshi akimanyiya omɛnde, lele lo nkɔsa k’etshimbi lo mbɔlɔtsha sabata yande. 3. Mama kɛmɔtshi alɔtsha yana yande ya hiami kaskɛ la ntondo ka nde nkɛnya ponde nde la she. 4. Ɔnangɛso ɔmɔtshi akatshwe tembola ɔnangɛso okina laya osombe lakande ndo alɔmba kaamɛ la nde.

Onde wɛ ekɔ lo nkokɛ lakiyɛ ɔmɔtshi la ngandji? (Enda odingɔ 2)


3. Naa ekakatanu wakahomana l’Abrahama nde la Sara etena kakawakokɛka Tɛra?

3 Bible kekɔ l’ɛkɔndɔ efula w’apami ndo wa wamato wakakokɛka wakiwɔ wa ngandji. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Abrahama la Sara. Etena kakawamɔ oma la Ura, Tɛra ya papa kawɔ aki aya l’ɛnɔnyi 200. Koko, nde akatshu kaamɛ la wɔ. Vɔ wakande lɔkɛndɔ la kilɔmɛtrɛ oko 960 otsha la Harana. (Eta. 11:​31, 32) Aha la taamu, Abrahama la Sara wakalangaka Tɛra, koko aki tshondo y’okakatanu le wɔ dia mbokokɛ djekoleko etena kakiwɔ lo lɔkɛndɔ. Ondo vɔ wakatandaka lɔkɛndɔ lo kamɛlɔ kana lo mponda, dui diaki wolo efula le Tɛra laki aya osombe. Ondo lo tena dimɔtshi Abrahama la Sara wakalɛmbaka efula. Oyadi woho akɔna tshɛ wakete akambo, Jehowa akawasha wolo waki la wɔ ohomba. Oko wakasukɛ Jehowa Abrahama la Sara, nde ayokosukɛ ndo ayokokeketsha.—Os. 55:22.

4. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

4 Ɔngɛnɔngɛnɔ koka kokimanyiya dia ntetemala nkokɛ wakiyɛ wa ngandji. (Tok. 15:13) Onto lele l’ɔngɛnɔngɛnɔ koka ntetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ ande kaanga la ntondo k’ekakatanu wahomana la nde. (Jak. 1:​2, 3) Ngande wakokayɛ nkɛnɛmɔla ɔngɛnɔngɛnɔ wa ngasɔ? Yoho mɔtshi ele lo ndjaɛkɛ le Jehowa lo dɔmbɛlɔ ndo lo mbɔlɔmba dia kokimanyiya dia ntetemala mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola akambo akina wakoka anto wakokɛ wakiwɔ wa ngandji nsala dia ntetemala monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Tayɔsɛdingola nto woho wakoka anto akina mbakimanyiya. Ntondotondo, nyɛsɔ tɔsɛdingole lande na kahomba wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji ntetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ ndo ekakatanu wakoka mbakonya dia nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ akɔ.

SHƐNGIYA YAKOKA MONGA L’OKOKELO W’ANTO AKINA LO ƆNGƐNƆNGƐNƆ AYƐ

5. Lande na kahomba wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji ntetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ?

5 Naka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ, kete vɔ mbeyaka mpekɔ esadi eto. (Tok. 24:10) Ndo etena kalɛmbawɔ, vɔ mbeyaka nkoma ko hawoyosalanɛ akambo la ngandji ndo hawoyokimanyiyana lo yoho yakombolawɔ. Ekakatanu akɔna wakoka nkonya wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji dia nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ?

6. Lande na kele anto amɔtshi wakokɛ wakiwɔ wa ngandji nɛmbaka efula?

6 Wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji koka nɛmba. Kadiyɛso kelɛwɔ Leah mbutaka ate: “Nkokɛ anto akina nɛndjaka demba kaanga etena kele awui dimɛna. L’ekomelo ka lushi, dimi ndjaokaka dia lambɔlɛmba efula. Tena dimɔtshi mongaka wolo le mi dia nkadimola kaanga lo mesajɛ.” Amɔtshi mɛnaka di’ekɔ wolo le wɔ dia momuya kana mbɔsa yema y’etena ka mbɔsa lɔpɛpɛ. Kadiyɛso kelɛwɔ Inés mbutaka ate: “Dimi mongaka l’okakatanu dia ndala djɔ. Mbala efula l’otsho, dimi memɔka l’ɔkɔngɔ wa wenya a ntango ehende tshɛ dia nkokɛ nyango omɛmi. Ndo dimi l’omɛmi taya ɛnɔnyi efula wahatɔshi vakashi.” Anto amɔtshi wakokɛ wakiwɔ wa ngandji tonaka ndjeta mɔtshi ndo kaanga ɛkɛndɛ ɛmɔtshi wa teokrasi nɛ dia vɔ pombaka nkokɛ wakiwɔ wa ngandji wonya tshɛ. Etombelo wele la dui sɔ ele, vɔ mbeyaka ndjaoka opoko ndo ndjakiyanyaka amboleka l’ɔtɛ wa ɔkɛndɛ wele la wɔ.

7. Lande na kalɔshana anto amɔtshi wakokɛ wakiwɔ wa ngandji la nsaki ka ndjaɛndja onongo ndo la lɔkɔnyɔ?

7 Wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji ndɔshanaka la nsaki ka ndjaɛndja onongo kana la lɔkɔnyɔ. Kadiyɛso kelɛwɔ Jessica mbutaka ate: “Dimi ndjaokaka dia dimi pombaka nsala la wolo dia nkokɛ papa kami ka ngandji. Laasɔ etena komuyami yema, dimi ndjaokaka kɔlɔ.” Anto amɔtshi wakokɛ wakiwɔ wa ngandji komaka dia ndjaɛndja onongo dikambo lo tena dimɔtshi vɔ mongaka la lonyangu l’ɔtɛ w’ɔkɛndɛ wele la wɔ. Akina ndjakiyanyaka lo woho wahawakoke nsala awui efula dia nkimanyiya wakiwɔ wa ngandji. Koko akina ndjaɛndjaka onongo l’ɔtɛ wakawate dui dimɔtshi diakanyangiya anto wakokɛwɔ l’etena kakiwɔ l’ekiyanu. (Jak. 3:2) Amɔtshi nto ndjakiyanyaka l’ɔtɛ wɛnawɔ di’anto wakokɛwɔ wele la hemɔ kamboleka ntshɔ otsha lo kɔlɔ. Kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Barbara mbutaka ate: “Okakatanu ɔmɔtshi woleki wolo le mi ele mɛna dia onto lokami ngandji ele la hemɔ kataleke ntshɔ tsha lo kɔlɔ lushi tshɛ.”

8. Kɔndɔla ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wɛnya woho wakoka tɔtɛkɛta ta lowando monga la shɛngiya le wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji.

8 Anto amɔtshi wakokɛ wakiwɔ wa ngandji mbɔsaka dia anto akina bu la lowando lo kɛnɛ kasalawɔ. Lande na? Nɛ dia hawoleke mbasha losaka kana mbawandola l’ɔtɛ w’olimu wa wolo wasalawɔ ndo woho wayahondjawɔ. Tɔtɛkɛta tongana toto ta lowando mbishaka ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. (1 Tɛs. 5:18) Kadiyɛso kelɛwɔ Melissa mbutaka ate: “Lo tena dimɔtshi, lakakɛdiaka asɔyi la ɔkɛyi. Koko etena kambitɛ wanɛ wakokɛmi ɔnɛ: ‘Losaka l’ɔtɛ wa kɛnɛ tshɛ kasalayɛ lo dikambo diami,’ dui sɔ ngɛnyangɛnyakami efula! Ɛtɛkɛta ɛsɔ kimanyiyakami dia mbetɔ la wolo la wedi a pindju ndo monga suke dia ntshɔ towakimanyiya nto.” Ɔnangɛso lelɛwɔ Ahmadu nembetshiyaka woho wele mboka ɛtɛkɛta wa lowando mongaka la shɛngiya le nde. Nde la wadɛnde wekɔ lo nkokɛ ɔnaki kose aki wadɛnde ladjasɛ kaamɛ la wɔ lakɔ l’ekunyɛ. Nde mbutaka ate: “Kaanga mbele nde hashihodia woke woke w’ekimanyielo kaso le nde, otema ami ndolaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kɛnyande lowando kana katofundɛnde ɔnɛ: ‘Dimi nyolangaka.’”

WOHO WA NTETEMALA MONGA L’ƆNGƐNƆNGƐNƆ

9. Ngande wakoka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji monga la wɛdimo?

9 Onga la wɛdimo. (Tok. 11:2) Sho hatotongaka nshi tshɛ la wolo ndo l’etena ka nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala. Laasɔ ayonga ohomba ndjadjɛ elelo lo kɛnɛ kakokayɛ nsala ndo kahayakoke nsala, ndo lo tena dimɔtshi wɛ hakoke nsala kɛnɛ kakombola anto akina dia wɛ nsala. Nsala ngasɔ ekɔ dimɛna! Wɛ ekɔ la wɛdimo. Naka anto akina nangaka kokimanyiya, l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ etawɔ ekimanyielo kawɔ. Ɔnangɛso lelɛwɔ Jay mbutaka ate: “Sho koka nsala paka kɛnɛ keso l’akoka wa nsala. Mbeya elelo ayɛ ndo aha nsala akambo weyɛ bu l’akoka wa nsala ayokokimanyiya dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ.”

10. Lande na kele ekɔ ohomba le wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji dia sɛdingolaka dimɛna? (Tokedi 19:11)

10 Onga onto lasɛdingola dimɛna. (Adia Tokedi 19:11.) Naka wɛ monga la shɛnɔdi, kete wɛ mbeyaka ntshikala ki etena kakosola wakiyɛ wa ngandji. Onto lasɛdingola dimɛna salaka la wolo dia nshihodia lande na kasala onto dui dimɔtshi lo yoho mɔtshi. Hemɔ mɔtshi koka nkonya onto dia nsala awui wele nde hakokaki nsala pondjo etena kende ki. (Ond. 7:7) Ɛnyɛlɔ, onto l’ɔlɔlɔ ndo lele la kɛtshi koka ntatɛ mana l’anto akina. Kana nde mbeyaka ndjotatɛ monga awui wolo, ɔtɛkɛtatɛkɛta kana hayɔngɛnangɛna la kɛnɛ tshɛ kasala anto akina. Naka wɛ ekɔ lo nkimanyiya onto ɔmɔtshi lele la hemɔ ka wolo, kete mbeyaka monga dimɛna le yɛ dia mbeka akambo efula wendana la hemɔ kande. Lam’ayoyotalekaka nshihodia hemɔ kande, mbayoyotalekaka nshihodia ɔnɛ kɛnɛ kasalande ndja oma lo hemɔ kele la nde koko aha la lolango lande.—Tok. 14:29.

11. Akambo akɔna wahomba wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji tshungolaka etena dia nsala lushi tshɛ? (Osambo 132:​4, 5)

11 Tshungolaka etena dia nkeketsha lɔngɛnyi lasayɛ la Jehowa. Lo tena dimɔtshi, ayonga dimɛna wɛ tokotshika awui amɔtshi dia ndjasha l’akambo “woleki ohomba.” (Flpɛ. 1:10) Dikambo dimɔtshi dioleki ohomba ele nkeketsha diɔtɔnganelo diasayɛ la Jehowa. Nkumekanga Davidɛ aketɛ ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa lo dihole dia ntondo. (Adia Osambo 132:​4, 5.) Woho akɔ waamɛ mbele, kaanga mbeyɛ l’akambo efula wa nsala, ekɔ ohomba dia wɛ tshungolaka etena lushi tshɛ dia mbadiaka etenyi kɛmɔtshi ka Bible ndo nɔmbaka. Kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Elisha mbutaka ate: “Lekɔ l’akoka wa nama ɔngɛnɔngɛnɔ ami lo nɔmbaka ndo lo kanaka yimba l’awui wadiami oma lo Bible lo dibuku di’esambo. Nɔmba Jehowa mbaleka kimanyiyami. Dimi nɔmbaka Jehowa lushi l’otondo dia dimi monga la wɔladi.”

12. Lande na kahomba wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji tshungolaka etena ka nkokɛ yoonge yawɔ?

12 Tshungolaka etena dia nkokɛ yoonge yayɛ. Anto wele l’akambo efula wa nsala, ɛnyɛlɔ oko wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji, koka monga ko vɔ bu l’etena katosomba mbo ya ndɛ y’amɛna kana ka ndjaakatɛ. Koko wɛ ayonga la yoonge ya dimɛna paka naka wɛ ekɔ lo ndɛ mbo ya ndɛ y’amɛna ndo ekɔ lo nkɔkɔla demba mbala la mbala. Laasɔ kambaka la wenya ayɛ dimɛna dia ndɛka mbo ya ndɛ y’amɛna ndo kɔkɔlaka demba mbala la mbala. (Ɛf. 5:​15, 16) Laadiko dia laasɔ, salaka la wolo dia ndalaka efula. (Ond. 4:6) Wekelo ɔmɔtshi w’aseka enganga mɛnyaka di’etena kalala onto djɔ efula, kɛsɔ koka mbokimanyiya diaha nde monga l’ekiyanu efula. Sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Comment le sommeil peut affecter le stress?” diakatondjama oma le Banner Health, mbutaka dia ndala djɔ dimɛna koka nkitshakitsha lonyangu laso ndo tokimanyiya dia minya ekiyanu. Wɛ pombaka nto tshungolaka etena dia kɔkɔlaka demba. (Ond. 8:15) Onto ɔmɔtshi lakokɛ lakinde la ngandji totɛka kɛnɛ kawokimanyiya dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ ande. Nde mbutaka ate: “Etena kele djungudungu dimɛna, dimi tombaka l’andja ndo manemaka lo yaanyi. Mbala ɔtɔi lo ngɔndɔ, dimi kongɛka dia monga kaamɛ l’ɔngɛnyi ami dia nsala dui dimɔtshi diatɔngɛnyangɛnya.”

13. Lande na kele ekɔ dimɛna mbɔla? (Tokedi 17:22)

13 Salaka shɛkɛsɛkɛ. (Adia Tokedi 17:22; Ond. 3:​1, 4) Tɔɔla kimanyiyaka dia wɛ ndjaoka dimɛna lo demba ndo lo yimba. Etena kakokɛyɛ onto ɔmɔtshi, aha mbala tshɛ mbatetaka awui tshɛ dimɛna. Koko naka wɛ salaka shɛkɛsɛkɛ lo awui wakokiyanya, kete ayonga wɔdu le yɛ dia mbikikɛ. Ndo mbɔla kaamɛ l’onto lakokɛyɛ koka nkeketsha dimama dianyu.

14. Ngande wele nsawola l’ɔngɛnyi wɛkɛyɛ otema koka kokimanyiya?

14 Sawola l’ɔngɛnyi ayɛ ɔmɔtshi wɛkɛyɛ otema. Oyadi welo tshɛ wadjayɛ dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, tena dimɔtshi wɛ mbeyaka monga l’ekiyanu. Lo tena dia ngasɔ, wɛ koka mɛna ohomba mbutɛ ɔngɛnyi wɛkɛyɛ otema woho wayaokayɛ, mbuta ate ɔnɛ lahokolombosha kana lahatokosalɛ akambo lo yoho ya kɔlɔ. (Tok. 17:17) Woho wakohokamɛnde ndo ɛtɛkɛta ande wa l’eshikikelo koka monga kɛnɛ keyɛ l’ohomba dia nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ.—Tok. 12:25.

15. Ngande wele mbika washo l’elongamelo kayɛ mbelaka ɔngɛnɔngɛnɔ?

15 Kanyiya woho wayotonga lɔsɛnɔ lanyu lo Paradiso. Tohɛke dia ɔkɛndɛ ayɛ wa nkokɛ wakiyɛ wa ngandji wekɔ wa lo tshanda mɔtshi tsho ndo ɔsɔ bu olimu wakalongamɛka Jehowa oma l’etatelo di’anto nsala. (2 Kɔr. 4:​16-18) “Lɔsɛnɔ l’oshika” lekɔ lo ndjaye. (1 Tim. 6:19) Ondo wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo nsawola kaamɛ la lakiyɛ la ngandji lo dikambo dia kɛnɛ kayonyotosala lo Paradiso. (Isa. 33:24; 65:21) Kadiyɛso kelɛwɔ Heather mbutaka ate: “Mbala efula dimi mbutɛka wanɛ wakimanyiyami ɔnɛ keema edja tayɔtɛlaka kaamɛ, tayolawɔka kaamɛ ndo tayahemaka akalo kaamɛ. Tayokatɛka mapa ndo diangɔ dikina dia ndɛ lo dikambo dia wakiso wa ngandji wayolɔ. Sho tshɛ kaamɛ mbishaka Jehowa losaka l’ɔtɛ w’elongamelo kaso.”

WOHO WAKOKA ANTO AKINA NYOKIMANYIYA

16. Ngande wakokaso nkimanyiya wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji wele l’etshumanelo kaso? (Enda ndo osato.)

16 Kimanyiya wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji dia monga la yema y’etena ka nsala akambo awɔ akina. Ase etshumanelo koka nkimanyiya lo sukɛka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji. Etombelo wakoka monga la dui sɔ ele, sho koka mbisha wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji yema y’etena dia vɔ nsala kɛnɛ kalangawɔ nsala kana nsala akambo awɔ akina shikaa. (Ngal. 6:2) Apandjudi amɔtshi wakasale ekongelo ka lomingu la lomingu l’ɔtɛ wa dikambo sɔ. Kadiyɛso kelɛwɔ Natalya, lakokɛ omɛnde lambɔla demba mbutaka ate: “Ɔnangɛso ɔmɔtshi la l’etshumanelo kaso ndjaaka mbala ɔtɔi kana hiende lo lomingu dia ndjetsha wenya kaamɛ l’omɛmi. Vɔ sambishaka kaamɛ, sawolaka kaamɛ ndo vɔ mendaka tovidɛo kaamɛ. Tena sɔ diekɔ ohomba efula le omɛmi ndo diɔ mbishakami etena ka dimi ndjakotshɛ ehomba ami ɛmɔtshi, ɛnyɛlɔ oko ntshɔ dia tosembola ekolo.” Lo tena dimɔtshi, wɛ koka kaanga ndjakimɔ la lolango dia tolala kaamɛ l’onto lakokɛwɔ loyango wa mbisha ɔnɛ lawokokɛ diaaso dia ndala dimɛna.

Akadiyɛso ahende wakatshwe tembola kadiyɛso k’osombe lakande. Ɔnɛ lawokokɛ ambaahohiyɛ anya l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ etena katandatombe otsha lo soko.

Ngande wakokayɛ nkimanyiya onto ɔmɔtshi lakokɛ lakinde la ngandji lele l’etshumanelo kanyu? (Enda odingɔ 16)a


17. Ngande wakokaso nkimanyiya wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji lo nsanganya ya l’etshumanelo?

17 Kimanyiya wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji lo nsanganya ya l’etshumanelo. Wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji koka mpandja awui efula lo nsanganya ya l’etshumanelo, lo nsanganya ya weke y’otshimbedi ndo lo nsanganya ya rɛjɔ l’ɔtɛ wakokɛwɔ wakiwɔ wa ngandji. Ase etshumanelo koka ndjakimɔ dia mbakimanyiya lo mbidjasɛ kaamɛ la wanɛ wakokɛwɔ lo nsanganya mɔtshi kana lo tenyi dia nsanganya dimɔtshi. Naka onto lele l’ohomba w’ekimanyielo hakoke ntomba oma lo luudu, wɛ koka ntshɔ lakande ndo toyela losanganya kaamɛ la nde dia nkimanyiya ɔnɛ lawokokɛ dia tɔtɔ losanganya l’okoko l’okoko.

18. Kakɔna nto kakokaso nsala dikambo dia wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji?

18 Andolaka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji ndo lɔmbaka lo dikambo diawɔ. Dikumanyi salaka la wolo dia membolaka mbala la mbala wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji. (Tok. 27:23) Ndo oyadi awui akɔna tshɛ wele la so, ose etshumanelo tshɛ koka mandolaka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji. Sho koka nto nɔmba dia Jehowa ntetemala mbasha wolo ndo mbakimanyiya dia vɔ ntetemala nama ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ.—2 Kɔr. 1:11.

19. Kakɔna kakokaso nongamɛ lo nshi yayaye?

19 Keema edja, Jehowa ayokitola asɔyi tshɛ w’ɔkɛyi oma lo dungi tshɛ. Hemɔ ndo nyɔi hatoyala nto. (Ɛny. 21:​3, 4) “Kanga etshumbe ayolembɔlembɔ oko mpele.” (Isa. 35:​5, 6) Etombelo wa kɔlɔ w’oma lo lotshundu l’osombe ndo okakatanu waya oma l’okokelo wa wakiso wa ngandji wele la hemɔ ayonga ‘akambo wa ntondo wahatohɔma nto.’ (Isa. 65:17) Ndo l’etena kɛnɛ, lam’akatakonge ekotshamelo k’elongamelo kaso ka diambo, Jehowa hatokalɛki pondjo. Naka sho ntetemala ndjaɛkɛ le nde dia tokeketsha, kete nde ayotokimanyiya dia sho monga l’akoka wa “mbikikɛ tshɛ lo tshɛ la solo dia lotutsha ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.”—Kɔl. 1:11.

NGANDE WAYOYOKADIMOLA?

  • Kakɔna kakoka ndjokonya wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji dia nshisha ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ?

  • Ngande wakoka wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji nama ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ?

  • Ngande wakokayɛ nsukɛ wanɛ wakokɛ wakiwɔ wa ngandji wele l’etshumanelo kanyu?

OSAMBO 155 Ɔngɛnɔngɛnɔ wakiso wa pondjo

a ELEMBETSHIELO W’OSATO: Akadiyɛso ahende w’esekaseka wembola kadiyɛso kɛmɔtshi k’osombe dia mbisha ɔnɛ lawokokɛ etena ka nde ntshɔ tosembola ekolo.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto