Onde dimi pombaka ntshika nkɛndjakɛndja mutuka?

Onde wɛ ekɔ lo mpomana la dui diakɔ diamɛ? Naka ngasɔ, kakɔna kakoka kokimanyiya dia nshikikɛ dia kana wɛ koka ntetemala nkɛndjakɛndja?

Lo wedja ɛmɔtshi, toshufɛlɛ tambolekanya ɛnɔnyi ɛmɔtshi walanga nsomba ekanda wawasha lotshungɔ la nkɛndjakɛndja pombaka sɛdingwama kana mbetawɔma oma le dɔkɔtɛlɛ. Akristo wadjasɛ lo wedja ɛsɔ kotshaka kɛnɛ kalɔmbama lo ndjela tɛdikɔ t’ewandji wa lɛɛta. (Rɔmɔ 13:1) Koko oyadi dihole tshɛ diadjasɛyɛ, wɛ koka ndjasɛdingola dia menda dia kana wɛ eke l’akoka wa ntetemala nkɛndjakɛndja aha la waale.

SƐDINGOLA YOHO YAYƐ YA NKƐNDJAKƐNDJA

Tshunda dimɔtshi diendana l’esombe dielɛwɔ Institut national sur le vieillissement (INV) mbutaka dia esombe pombaka ndjaoka ambola wayela anɛ:

• Onde lekɔ l’okakatanu wa mbadia tolembetelo ta lo mboka kana wa mɛna l’otsho?

• Onde laya bu la shasikɔ dia mbɛwɔ ndo menda talatala ya mutuka ndo ahole wa waale?

• Onde lekɔ l’okakatanu wa monga la shasikɔ ɛnyɛlɔ lo monyiya lokolo lami oma lo akseleratɛrɛ dia minda fɛlɛ?

• Onde dimi nkɛndjakɛndjaka ɔkɔkɛ wamboleka ndo ndjohomanaka etena kele mituka tɔɔ l’otadimbo?

• Onde dimi lakasale aksida atete edja, kana onde mutuka ami wekɔ l’eshidi eshidi l’ɔtɛ wawohondjahondjami lo diangɔ?

• Onde pulushi kɛmɔtshi akaminde l’ɔtɛ wakɛndjakɛndjami kɔlɔ?

• Onde lambonyingɔnyingɔka lushi lɔmɔtshi etena katamakɛndjakɛndja?

• Onde lekɔ lo mbɔsa ekanga wakoka monga la shɛngiya lo woho wakɛndjakɛndjami?

• Onde ase nkumbo kana angɛnyi ami wambombitɛka dia wekɔ la lonyangu lo woho wakɛndjakɛndjami?

Naka okadimwelo ayɛ wekɔ eelo lo dimbola ɔtɔi kana ahende, kete wɛ pombaka nsɛdingola dia nsala etshikitanu ɛmɔtshi. Ɛnyɛlɔ, wɛ koka mbɔsa yɛdikɔ ya ndjadjɛ elelo diaha ndeka nkɛndjakɛndja, djekoleko l’otsho. Sɛdingolaka mbala la mbala ɔkɛndjɛkɛndjɛlɔ ayɛ. Wɛ koka mimbola ose nkumbo kana ɔngɛnyi ayɛ dia nde kotɛ kanyi yande lo woho wakɛndjakɛndjayɛ. Wɛ koka nto mbeka woho wa nkɛndjakɛndja aha la waale. Koko, naka okadimwelo ayɛ wekɔ eelo lo ambola efula woshidiso lanɛ, kete ayoleka dimɛna wɛ ntshika nkɛndjakɛndja.a

LƆMBWAMA L’ATƆNDƆ WA LO BIBLE

Mbeyaka monga ko hatoshihodia dia akoka aso wa nkɛndjakɛndja wekɔ lo takitakita. Ɔnkɔnɛ, yɛdikɔ ya ntshika nkɛndjakɛndja mbeyaka monga wolo le yɛ. Ko atɔndɔ akɔna wa lo Bible wakoka kokimanyiya dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo mbɔsa yɛdikɔ ya lomba? Tɔsɛdingole atɔndɔ ahende.

Onga la wɛdimo. (Tok. 11:2) Etena katshundaso, sho mongaka ko hatoyɛna ndo hatoyoka dimɛna, wolo aso ndo ekanelo kaso ka yimba kitakitaka. Ɛnyɛlɔ, etena kakɛnyi anto amɔtshi dia waya epalanga, vɔ wakɔshi yɛdikɔ ya ntshika toho tɔmɔtshi t’ɔkɔkwɛlɔ wa demba dia vɔ mbewɔ ndjahomuya. Tɔndɔ diakɔ diamɛ koka tokimanyiya etena kakɛndjakɛndjaso. Lo tena dimɔtshi, onto lele la wɛdimo koka mbɔsa yɛdikɔ ya ntshika dia nkɛndjakɛndja l’oyango wa ndjakokɛ. (Tok. 22:3) Ndo naka anto akina wambototɛ tokanyi tawɔ, onto lele la wɛdimo koka monga suke dia mpokamɛ.—Ɛdika la 2 Samuɛlɛ 21:​15-17.

Ewɔ dia monga l’onongo wa dikila. (Eoh. 22:8) Naka onto hakɛndjakɛndja mutuka dimɛna, kete nde mbeyaka mpomuya kana ndjaka anto. Onto latetemala nkɛndjakɛndja mutuka kaanga etena kele akoka ande wa nkɛndjakɛndja wambokitakita, mbidjaka lɔsɛnɔ lande ndo l’anto akina lo waale. Ndo naka nde monga lo kiɔkɔ y’aksida, kete nde koka monga l’onongo wa dikila.

Naka wɛ ekɔ l’okakatanu wa mbɔsa yɛdikɔ dia kana wɛ koka ntshika nkɛndjakɛndja mutuka, kete tshika nkanyiya ɔnɛ wɛ mbeyaka nshisha nɛmɔ diele la yɛ le anto akina. Jehowa kolangaka l’ɔtɛ wa waonga ayɛ w’amɛna mbidja ndo wɛdimo, okitshakitsha ndo woho wayakiyanyayɛ dikambo dia yoonge y’anto akina. Ndo nde ndakaka dia kosukɛ ndo kosamba. (Isa. 46:4) Nde hakokalɛki pondjo. Laasɔ lɔmbande dia kokimanyiya dia nkamba la lomba ndo la shɛnɔdi ya lo nyuma etena kɔsayɛ yɛdikɔ ya kana wɛ pombaka ntshika nkɛndjakɛndja.