Andja One Wayoka?
Ndoko lolonga lakôke wateketa dia ekomelo k’andja oko la nshi nye. Efula weko la woma w’one andja ayokome lama wayoshila anto tshe oshiki la bonge dialanya lohelele. Akina fonyaka dia elanyelo ka lohele kokaka la mbutola andja. Akina too mbokaka woma dia olanyelo w’okundji wa lo wodja ayokumiya anto dia vo ndoshana anto l’anto l’asawo.
Onde mete andja one ayokome? Ko endaka eko ngaso, keso alangato menya na? Onde lushi lomotshi andja ambokomeka?
Andja ambokome—Ukina ambohena
Eelo, andja omotshi ambokomeka. Eko andja wakayokomaka kolo lo nshi ya Noa. Bible lo kondola onkone: “Andja wa l’etena kako wakalanyema wonya wakawalole l’ashi.” Bible lo kotsha too: “Nzambi kondjakime dia nanya andja w’edjedja, koko nde akatsha Noa, osambisha wa awui w’ololo, la anto akina esambele, wonya wakaye elola le anto wa kolo.”—2 Petero 2:5; 3:6.
Tolembete kene kakenya kumelo k’andja ndo kene kakito komenya. Komenya ekomelo k’anto tshe. Noa la nkumbo kande wakake lo elola ka Mvula ka dilanya k’andja w’otondo. Woho ako mbakake Kete ndo olongo wa tooto la dimena diawo tshe. Aki “andja w’atshi wa kolo” mbakashisho, dikonge dietena k’akambo wa kolo.
L’okongo wa nshi, ekana waki Noa wakafulane, ko andja ukina wakame. Andja ako wa hende, mbita ate dikonge dietena k’akambo, wekeko nshi nye. Okondo awo ndola l’ata, odiakanelo, ndo akambo wa ngala. Andja one kakona kayowokome na? Wayoka?
Nshi y’otsha tondo ya andja one
L’okongo wa diewoyelo dione andja walo etena ka Noa wakalanyema, Bible lo tetemala la kondola onkone: “Olongo la kete wele kakiane omalo dui diako wambômbama dia dja.” (2 Petero 3:7) Mete, ofundi ukina wa Bible akewoya too ate: “Andja [wone wele nshi nye] weko lo teete.”—1 Joani 2:17, MN.
Bible hate dione kete nye y’enama kana olongo wa tooto wenaso mbayeta, oko wakiwo kombeta lu nshi ya Noa. (Osambu 104:5) Keema, andja one, la “olongo” wakiwo, mbuta ate ewandji wa politike wele la tshina dia lowandji laki Satana, la “kete” yawo, mbuta ate tshunda dia anto, mbayolanyema oko la dja. (Joani 14:30; 2 Koreto 4:4) Andja one, kana dikonge dietena k’akambo wa nshi nye, wayolanyema mete oko andja waki la tondo ka Mvula ka dilanya. Lo ndjela dui diaki Yeso Kristo ndameme eongelo kâki lo “nshi ya Noa” kayotanema woho wame too la tondo ka ekomelo k’andja one.—Mateu 24:37-39.
Tolembete dia, laama wakateketa Yeso dia nshi ya Noa, nde aki lo kadimola wombola w’ambiki andi one: “Kakona kayenya djembetelo y’oyelo wakiye, ndo y’ekomelo k’andja?” (Mateu 24:3, Traduction Œcuménique de la Bible) Ambiki waki Yeso wakeyaka l’ololo tshe dia andja wayokome. Onde vo wakoke woma wa eyelo ka dikambo so?
Lo widi ukina, wonya wakawateka Yeso akambo wayosalema la tondo ka ekomelo k’andja, nde akâkeketsha dia vo ngenangena ‘ne dia etshungoelo kawo otasukana.’ (Luka 21:28) Lo mete, vo wayotshungo omale Satana la dikonge diande dietena k’akambo wa kolo ndo wayoto lo andja w’oyoyo wa woladi!—2 Petero 3:13.
Ko etena kakona kayokome andja one na? “Djembetelo” yakona yakakimo Yeso y’endana ‘l’oyelo wakinde, ndo y’ekomelo k’andja na’?
“Djembetelo”
Oteketa wa lo Greke wokadimomi lane lo “oyelo” ele pa·rou·siʹa, kitshimudi yande ko “wenamu,” mbuta ate, enamelo ka kene kônga. Onkone wonya wayenama “djembetelo,” keso halimbitshiya dia Yeso ayokoma kakiako koko nde amboshila la kalola ndo eko. Keso ayenya dia nde ambome la mbôle lo lowandji lande lahenama l’olongo ndo lo tshini ya wonya ambotshanya atunyi wakinde.—Enyelo 12:7-12; Osambu 110:1, 2.
“Djembetelo” yakakimo Yeso k’omonga otoyi wa dikambo otoo. Nde akakondola weho w’akombo efula ndo etshelo wayosalema lo andja w’otondo. Akambo aso tshe wayosalema l’etena kakelɛ afundi wa Bible one “nshi y’ekomelo.” (2 Timote 3:1-5; 2 Petero 3:3, 4) Teende akambo amotshi wakewoya Yeso dia vo wayoshihodie “nshi y’ekomelo.”
“Wodja woyolosha wodja ukina ndo diolelo diayolosha diolelo dikina.” (Mateu 24:7) Lo nshi yaso nye ata wamboleka ndooma oliki nshi ya tondo. Okondodi omotshi akalimbitshiya dia: “Ta dia Tondo dia andja w’otondo [diakame lo 1914] aki ta dia tondo ‘diakakokane.’ ” Koko, Ta Diahende dia andja w’otondo diakaleke ndanya efula. Ndo ata weko lo tetemala la pandjola kete. Aha la mbidja taamu, eteketa waki Yeso wambokotshama l’ololo tshe!
“Ndjala ya kasha yayonga.” (Mateu 24:7) Ta dia Tondo dia andja w’otondo akayelama la ndjala ka woke efula kele atôngaka mak’etatelo k’okondo w’onto. Ndjala kina ya wolo efula yakayele Ta Diahende dia andja w’otondo. Oleelo wa kolo komeka uliki eteni otoyi l’atanu ka anto tshe wa l’andja, ndo lo daka osukani la miliyo 14 y’ana ononyi tshe. Mete, “ndjala ya kasha” yeko!
“Adidimu wa mamba wa kete wayoyala.” (Luka 21:11) Naka sho kahanya enonyi l’atiyati, adidimu wa kete wambodiaka anto efula suke la mbala dikumi l’ononyi tate malo 1914 oliki siekele ya tondo. Tôse enyelo ka adidimu amotshi woliki weke: 1920, Chine, anto wakavu 200 000; 1923, Japon, anto wakavu 99 300; 1939, Turquie, anto wakavu 32 700; 1970, Pérou, anto wakavu 68 800; ndo lo 1976, Chine, suke la anto 240 000 (800 000, oko wata etombelo ekina) mbakavu. Mete, waso ele “adidimu a weke wa kete”!
“Hemo ya weke efula lo dihole la dihole.” (Luka 21:11) Yema l’okongo wa Ta dia Tondo dia andja w’otondo, miliyo 21 y’anto wakavu la lokosu la grippe espagnole. Okanda Science Digest akakondola onkone: “Mak’etatelo k’okondo w’onto, nyoi atadakaka la wolo tshe ndo la pidu.” Tate malo etena keso, wa hemo ya lo dui, atshutshu wa l’otema, SIDA, ndo wa hemo kina efula yambodaka kama la kama ya miliyo y’anto.
“Dionyo dielembe diayoleka mbide.” (Mateu 24:12) Andja wakiso one tate lo 1914 ambolanyema efula l’odakanelo ndo akambo w’otshatsha kana wa ngala. Lo ahole efula anto weko lo waale kanga la yanyi ya te l’otadimbo. L’otsho anto ndjayadihaka lo wa mvudu yawo yadihawo asoko la kokomo ya welo ndo mbeketanya tokalemba, wooka woma diaha tomba l’andja.
Akewoma dia awui akina efula w’ayosalema lo nshi y’ekomelo, ndo akambo ako aso tshe weko lo salema. Keso menyaka dia ekomelo k’andja kaya suke. Koko, diese ko, anto amotshi wayoka. L’okongo wa mbuta dione “andja ayeta,” Bible tolakaka onkone: “One la sala lolango la Nzambi ayotshikala pondjo.”—1 Joani 2:17, MN.
Onkone sho pombaka mbeka ele lolango la Nzambi ndo mbolisala. L’okongodiko tayokoka la mbika l’ekomelo ka andja one ndo kondja engenongeno wa mamba ndo wa pondjo lo andja w’oyoyo wayolongosola Nzambi. Bible lo ndaka dia l’etena kako: “Nzambi . . . ayokitola asoyi tshe [w’anto] lo asho awo, ndo nyoi honga too, koyanga otanda, koyanga ndjawi, koyanga kandji honga too.”—Enyelo 21:3, 4.