BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • ie lk. 19-20
  • Kɛnɛ kelɛwɔ anima lo ndjela Bible

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Kɛnɛ kelɛwɔ anima lo ndjela Bible
  • Ngande Wayalaso Lam’avɔso?
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • “Anima” oko etongami kasɛna
  • “Anima” oko lɔsɛnɔ l’etongami
  • Bible Atatɔ Lo Dikambo Dia Lɔsɛnɔ La L’ɔkɔngɔ A Nyɔi?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
  • Ngande wayala anima lam’avɔ onto?
    Ngande Wayalaso Lam’avɔso?
Ngande Wayalaso Lam’avɔso?
ie lk. 19-20

Kɛnɛ kelɛwɔ anima lo ndjela Bible

“Onto akayala anima wasɛna.”​—ETATELO 2:7, NW.

1. Ahombaso sɛdingola dia mbeya kɛnɛ ketsha Bible lo dikambo di’anima?

OKO wakatɛnyi, waetawɔ wendana l’anima wekɔ efula ndo tshikitanaka. Oyadi kânga l’atei a wanɛ wata ɔnɛ waetawɔ awɔ ndja oma lo Bible, tokanyi totshikitanyi tekɔ lo dikambo dia kɛnɛ kelɛwɔ anima ndo nganɛ wayalaso lam’avɔso. Ko Bible alakanyatɔ mɛtɛ lo dikambo di’anima na? Dia mbeya, sho la dia sɛdingola kitshimudi ya tɔtɛkɛta ta lo Hɛbɛru la ta lo Grɛkɛ takadimwama lo Bible ɔnɛ “anima.”

“Anima” oko etongami kasɛna

2, 3. (a) Tshɛkɛta yakɔna yokadimwami ɔnɛ “anima” l’Afundelo wa lo Hɛbɛru, ndo naa kitshimudi ya ntondo ya tshɛkɛta yakɔ? (b) Ngande washikikɛ Etatelo 2:7 ɔnɛ tshɛkɛta “anima” koka mɛnya tshondo y’onto?

2 Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru nèphèsh, mbakadimwama ɔnɛ “anima,” ndo yɔ tanemaka mbala 754 l’Afundelo wa lo Hɛbɛru (welɛwɔ Daka di’Edjedja). Naa kitshimudi ya nèphèsh na? Lo ndjela dibuku The Dictionary of Bible and Religion, yɔ “nembetshiyaka mbala efula otondo w’ɛngɔ kasɛna, tshondo y’onto.”

3 Ɛnyɛlɔ, Etatelo 2:7 (NW) mbutaka ɔnɛ: “Jehowa Nzambi akatonge onto oma lo ditshu dia nkɛtɛ ko nde fufa lomu la lɔsɛnɔ lo wesho ande w’ɛhɛmbɛ, ko onto akayala anima wasɛna.” Lembetɛ dia Adama kokondja anima; nde aki anima​—oko onto layala dɔkɔtɛlɛ ekɔ dɔkɔtɛlɛ. Lâsɔ, tshɛkɛta “anima,” koka nembetshiya tshondo y’onto.

4, 5. (a) Sha bɛnyɛlɔ diɛnya ɔnɛ tshɛkɛta “anima” mɛnyaka tshondo y’onto. (b) Ngande wasukɛ The Dictionary of Bible and Religion kanyi y’ɔnɛ onto ekɔ anima?

4 Dui sɔ diekɔ mɛtɛ lo ndjela kɛnɛ tshɛ katama l’Afundelo wa lo Hɛbɛru lo wetelo wele oko “naka anima ambotsha pɛkato” (Akambu w’Ase Lɛwi 5:1, NW), ‘anima tshɛ wayotsha woho tshɛ w’olimu’ (Akambu w’Ase Lɛwi 23:30), ‘naka wayɛna onto ambokimɛ anima osunge’ (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 24:7), ‘anima ande kombikikɛ nto’ (Embadi 16:16), ‘edja ndo kaande ayonyotetemala pɛnyahɛnya anima ami?’ (Jɔbɔ 19:2), ndo ‘anima ami ambolala ongondo la lɔkɔnyɔ.’​—Osambu 119:28.

5 Ndoko dihole diɛnyawɔ l’avɛsa ango ɔnɛ anima ekɔ ɛngɔ kahɛnama katetemala sɛna l’ɔkɔngɔ a nyɔi. Dibuku The Dictionary of Bible and Religion mbutaka ɔnɛ: “Ndoko diokanelo diayoyala lo wetshelo wa mbekelo wele lo DE [Daka di’Edjedja] naka sho mbuta ɔnɛ ‘anima’ w’onto lalangaso ambotshɔ dia tonga kâmɛ la Nkumadiɔndjɔ kana mbuta ɔnɛ ‘anima wahavu.’”

6, 7. Naa tshɛkɛta yokadimwami ɔnɛ “anima” l’Afundelo wa lo Grɛkɛ w’Akristo, ndo naa kitshimudi ya ntondo ya tshɛkɛta yakɔ?

6 Tshɛkɛta yakakadimwama ɔnɛ “anima” mbala ndekana lokama l’Afundelo wa lo Grɛkɛ w’Akristo (welɛwɔ Daka di’Oyoyo) ekɔ psukhê. Oko ele nèphèsh, tshɛkɛta shɔ mɛnyaka tshondo y’onto. Ɛnyɛlɔ, tende wetelo ɛnɛ: ‘Anima ami wekɔ l’otshutshumalo.’ (Joani 12:27) ‘Wɔma wakatatɛ munda anima tshɛ.’ (Etsha 2:43) ‘Anima tshɛ alɛmbɛ ewandji wa lâdiko.’ (Romo 13:1) ‘Nyosambe anima wambɔkɔmɔ.’ (1 Tesalonika 5:14) ‘Anto yema tshitshɛ, anima enanɛi eto mbakake l’ashi.’​—1 Petero 3:20.

7 Mɛnamaka hwe dia psukhê, la nèphèsh, mɛnyaka tshondo y’onto. Lo ndjela nomb’ewo Nigel Turner, tshɛkɛta shɔ “nembetshiyaka eongelo k’onto, onto ndamɛ, demba di’emunyi diele la rûaḥ [lomu] la Nzambi lakandadje lɔkɔ. . . . Yɔ ndeka nembetshiya tshondo y’onto ndâmɛ.”

8. Onde nyama yekɔ anima? Lembetshiya.

8 Lo Bible, tshɛkɛta “anima” mbutamaka aha paka le anto ato, koko ndo le nyama. Ɛnyɛlɔ, lo mɛnya woho wakatongama ditongami dia lo ndjale, Etatelo 1:20, (NW) mbutaka ɔnɛ Nzambi akate ate: “Ashi walole l’anima wasɛna.” Ko lo lushi l’etongelo lakahɔna, Nzambi akate ate: “Nkɛtɛ kalole l’anima wasɛna lo ndjela weho awɔ, nyama ya lo ngelo ndo nyama yakɛndakɛnda ndo nyama ya pango ya la nkɛtɛ lo ndjela weho ayɔ.” (Etatelo 1:24; ɛdika la Walelu 31:28, NW.) Omalɔkɔ, “anima” koka mɛnya etongami kasɛna, oyadi onto kana nyama.

“Anima” oko lɔsɛnɔ l’etongami

9. (a) Naa kitshimudi kina yele la tshɛkɛta “anima”? (b) Onde dui sɔ hadiɔtɔnɛ la kanyi y’ɔnɛ anima ekɔ tshondo y’onto ndâmɛ?

9 Tena dimɔtshi, tshɛkɛta “anima” mɛnyaka lɔsɛnɔ lele l’onto kana la nyama. Dui sɔ hadiotshikitanya olembetshiyelo washa Bible w’ɔnɛ anima ekɔ onto kana nyama. Tɔ̂shi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Sho mbutaka ɔnɛ onto ekɔ lo sɛna, kɛdikɛdi ɔnɛ nde ekɔ onto lasɛna. Sho koka mbuta nto ɔnɛ nde ekɔ la lɔsɛnɔ. Lo yoho yakɔ yâmɛ, onto lasɛna ekɔ anima. Ɔnkɔnɛ, lam’ele nde ekɔ lo sɛna, “anima” mbeyaka mbɔsama oko ɛngɔ kɛmɔtshi kele lande.

10. Sha bɛnyɛlɔ diɛnya ɔnɛ tshɛkɛta “anima” koka nembetshiya lɔsɛnɔ lele l’onto kana nyama.

10 Ɛnyɛlɔ, Nzambi akatɛ Mɔsɛ ate: “Anto tshɛ wakayange ndjaka anima ayɛ wambovɔ.” (Etombelo 4:19, NW) Mbokɛmaka hwe dia atunyi wa Mɔsɛ wakayange shisha lɔsɛnɔ lande. Ngasɔ mbɔsama tshɛkɛta “anima” lo wetelo wayela ɛnɛ. ‘Takoke wɔma efula di’anima aso.’ (Jashua 9:24) ‘Vɔ wakatalawɔka dia nshimbela anima awɔ.’ (2 Khumi ya Dikanga 7:7) ‘Onto ɔlɔlɔ atokokɛka anima w’elongalonga kande.’ (Tukedi 12:10) ‘Ɔna onto akaye . . . dia kimɔ anima ande dia tshungola anto efula.’ (Mateu 20:28) ‘Nde akayala suke la nyɔi, akadje anima ande lo wale.’ (Filipi 2:30) L’avɛsa ango tshɛ, tshɛkɛta “anima” yekɔ lo nembetshiya “lɔsɛnɔ.”a

11. Okokiso mbuta dia mɛnya woho wakamba Bible la tshɛkɛta “anima”?

11 Ɔnkɔnɛ, tshɛkɛta “anima” yele lo Bible mɛnyaka onto kana nyama kana lɔsɛnɔ lele l’onto kânga nyama. Kitshimudi y’anima yasha Bible mbokɛka hwe, hakadimɔkadimɔ, ndo haludi la wa filozofi y’ekakatanu ndo dikanyikanyi di’anto. Ko ngande wayala anima lam’avɔ onto na? Dia kadimula dimbola sɔ, totokotashihodisha bonde kavɔso.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

a Ndo Mateo 10:28 (NW) kambaka la tshɛkɛta “anima” dia nembetshiya “lɔsɛnɔ.”

[Esato wa lo lɛkɛ 20]

Vɔ tshɛ wekɔ anima

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto