TSHAPITA 24
Ndooko ɛngɔ kayokoka “tokakitola oma lo ngandji ka Nzambi”
1. Tokanyi takɔna ta kɔlɔ tele l’anto efula, oyadi kaanga Akristo wa mɛtɛ amɔtshi?
ONDE Jehowa Nzambi kolangaka lo wɛmɛ? Anto amɔtshi mbetawɔka dia Nzambi nangaka anto lo tshɛ kawɔ oko wadita Joani 3:16. Koko vɔ fɔnyaka ɔnɛ ‘Nzambi hakoke mbaoka ngandji l’onto ndo l’onto.’ Kaanga Akristo wa mɛtɛ mbeyaka ndjovɔ tshɔdia tena dimɔtshi lo dikambo sɔ. Pami kɛmɔtshi kakakɔmɔ otema akate ate: “Ekɔ wolo efula dimi mbetawɔ dia Nzambi ndjakiyanyaka kaanga yema lo dikambo diami.” Onde ngasɔ mbatoyaokaka lo tena dimɔtshi?
2, 3. Akɔna ayanga dia tetawoya ɔnɛ sho bu la nɛmɔ ndo hatolangema lo washo wa Jehowa ndo ngande wakokaso ndɔshana la kanyi shɔ?
2 Satana salaka tshɛ dia tetawoya ɔnɛ Jehowa hatolange ndo ɔnɛ sho bu la nɛmɔ lo washo Ande. Nde kesaka anto mbala efula lo mbatshutshuya dia monga la ofunu ndo la lotamanya. (2 Kɔrɛtɔ 11:3) Ndo nde ngɛnangɛnaka dia mɛnya wanɛ woleki wɔdu dia vɔ bu kaanga la yema ya nɛmɔ tshitshɛ. (Joani 7:47-49; 8:13, 44) Lo “nshi y’ekomelo” nyɛ mbalekande nsala dui sɔ. Efula wekɔ lo mbola ɛlɔ kɛnɛ lo nkumbo yele anto bu la “ngandji ka lam’asa ase nkumbo.” Akina wekɔ kaamɛ tena tshɛ la anto w’esehe, wa lokaki ndo w’ɛtɛ wolo. (2 Timɔte 3:1-5) Ɛnɔnyi efula w’ɔhɛnyɔhɛnyɔ, w’asui w’oma lo shɔnɔdi ya nkoho y’alemba ndo wa lohetsho mbeyaka nkonya anto wadiɛnɛ l’awui asɔ dia mɛna oko vɔ bu ohomba ndo hawokoke nangema.
3 Naka ngasɔ mbayaɔsayɛ kete tɔkɔmɔke. Totokomɛka mbala la mbala dia sho monga awui wolo oya le so shamɛ lo yoho ya tshambandeko. Koko, tohɛke dia Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ l’oyango wa “mbidja akambo l’ɔnɔngɔ” ndo wa “mbitola diangɔ diohikami wolo.” (2 Timɔte 3:16; 2 Kɔrɛtɔ 10:4) Bible mbutaka ɔnɛ: “Mbayotoshikikɛ etema aso la ntondo kande oyadi dikambo diakɔna tshɛ diayokoka etema aso taanya, nɛ dia Nzambi ndeka etema aso woke ndo nde mbeyaka akambo tshɛ.” (1 Joani 3:19, 20) Tɔsɛdingole toho tɔnɛi tatokimanyiya Afundelo dia sho ‘shikikɛ etema aso’ dia ngandji katoka Jehowa.
Jehowa kɔsaka la nɛmɔ
4, 5. Ngande wɛnya ɛnyɛlɔ ka Yeso ka sɔlɛ dia tekɔ la nɛmɔ lo washo wa Jehowa?
4 Dui dia ntondo ele Bible mbetshaka hwe dia Nzambi mbɔsaka okambi ande tshɛ la nɛmɔ. Ɛnyɛlɔ, Yeso akate ate: “Onde hawotosondjaka sɔlɛ 2 la okenga wa lofalanga 1 wele la nɛmɔ dia tshitshɛ? Koko ndooko 1 l’atei adiɔ lakoka nkɔ la nkɛtɛ aha la Shɛnyu lele l’olongo mbeya. Kaanga divo dia l’ɛtɛ anyu mbadiemaka tshɛ. Ɔnkɔnɛ, tanyokake wɔma, nyu ndeka leemba la sɔlɛ nɛmɔ.” (Mateo 10:29-31) Ɛtɛkɛta ɛsɔ akawalembetshiyaka le anto wakasɛnaka lo nshi yaki Yeso?
Jehowa mbɔsaka ekikelo kaso k’ehemba la nɛmɔ
5 Sho koka ndjambola woho wakakokaka anto tshɛ nsomba sɔlɛ sɔ. Lo nshi ya Yeso, ɛsɔlɛ mbaki fudu yakalekaka sondjama oshinga wɔdu lo tofudu takawalɛka. Lembetɛ dia onto akakokaka nsomba sɔlɛ dihende la okenga ɔtɔi wa falanga wele bu la nɛmɔ efula. Koko Yeso akayota l’ɔkɔngɔ dia naka onto nkimɔ ekenga ehende wa falanga, kete nde ayokondja, aha sɔlɛ nɛi koko sɔlɛ tanu. Tɛkatɛka ka ɛsɔlɛ ɔtɔi akashamaka, watekana oko tɔ komongaka ndooko la nɛmɔ. Ondo tofudu tɔsɔ komongaka la nɛmɔ lo washo w’anto, ko ngande wakatiɔsaka Otungi atɔ? Yeso akate ate: “Koko Nzambi hohɛ kaanga ɔtɔi l’atei adiɔ.” (Luka 12:6, 7) Kakianɛ tambokoka mboka kɛnɛ kakalange Yeso mbuta. Naka Jehowa mbɔsaka ɛsɔlɛ ɔtɔi la nɛmɔ dia ngasɔ, kete hoke otondo w’onto! Oko wakalembetshiya Yeso, Jehowa mbeyaka kiambokambo tshɛ yendana la so. Kɛnɛ koleki tshɛ ele nde mbeyaka ndo lofulo la wɛɔngi aso wa divo!
6. Lande na kele Yeso kombidja oshimu esɔ lam’akandate dia lofulo la wɛɔngi aso wa divo mbadiemaka?
6 Mbeya lofulo la wɛɔngi aso wa divo? Anto amɔtshi mbeyaka mbɔsa dia Yeso akadje oshimu esɔ. Koko, ohokanyiya yema dikambo dia elongamelo ka eolwelo. Keema dia Jehowa nyomotosha lɔsɛnɔ nto nde la dia teya dimɛna dimɛna? Nde tɔsaka la nɛmɔ di’efula diakɔ di’ohɔnde oseka kiambokambo tshɛ, mbidja ndo kɛnɛ kakatahowɔ ndo kɛnɛ tshɛ kakatasale lo edja k’ɛnɔnyi aso wa lɔsɛnɔ ndo akambo wakatokomɛ.a Laasɔ, mbadia lofulo la wɛɔngi a divo wele l’aso hahombe monga dikambo dia wolo le nde nɛ dia ɔtɛ koka monga la wɛɔngi a divo oko 100000.
Kakɔna kɔsa Jehowa la nɛmɔ le so?
7, 8. a) Naa waonga amɔtshi w’amɛna wangɛnangɛna Jehowa ntana lam’asɛdingolande etema w’anto? b) Naa elimu ɛmɔtshi wasalaso wɔsa Jehowa la nɛmɔ?
7 Dikambo dia hende ele Bible tetshaka kɛnɛ kɔsa Jehowa la nɛmɔ le ekambi ande. Lo tshena pe, nde ngɛnangɛnaka waonga aso ndo welo wadjaso. Nkumekanga Davidɛ akatɛ ɔnande Sɔlɔmɔna ate: “Jehowa sɛdingolaka etema tshɛ ndo nde shihodiaka nsaki tshɛ ya lo tokanyi.” (1 Ɛkɔndɔ 28:9) Lo nshi yele la awui wa ngala ndo wa lohetsho nyɛ, nde mɛtɛ ngɛnangɛnaka efula etena kasɛdingolande miliyara y’etema w’anto ko nde tana otema wele la ki, l’akambo wa mɛtɛ ndo la losembwe! Kakɔna katondosalaka etena katanande otema w’oludi la ngandji otsha le nde, walanga mbeka akambo ande, ndo walanga dia mbewoya anto akina akambo akɔ? Jehowa tewoyaka dia nde mendaka wanɛ wewoya anto akina akambo wendana la nde. Nde ekɔ la “dibuku dia eohwelo” dikambo dia wanɛ tshɛ “wanɛ woka Jehowa wɔma ndo dia wanɛ wakana yimba lo lokombo lande.” (Malaki 3:16) Waonga asɔ wekɔ la nɛmɔ lo washo ande.
8 Elimu akɔna w’ɔlɔlɔ wɔsa Jehowa la nɛmɔ? Ntondotondo, welo wadjaso dia mbokoya Ɔnande Yeso Kristo. (1 Petero 2:21) Olimu ɔmɔtshi w’ohomba wɔsa Nzambi la nɛmɔ ele odianganyelo wa lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diande. Sho mbadiaka lo Rɔmɔ 10:15 ɔnɛ: “Ande amɛna wele ekolo wa wanɛ wewoya lokumu l’ɔlɔlɔ l’akambo w’ɛlɔlɔ lee!” Ondo hatohombe mbɔsa ɔnɛ ekolo aso w’anyanya ɛnɛ mbele “amɛna.” Koko ekolo aso mɛnyaka welo wadja ekambi wa Jehowa dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. Jehowa mɛnaka dia welo ɛsɔ tshɛ wekɔ amɛna ndo nde mbaɔsaka la nɛmɔ.—Mateo 24:14; 28:19, 20.
9, 10. a) Ngande weyaso ɔnɛ Jehowa mbɔsaka ekikelo kaso la ntondo k’ekakatanu la nɛmɔ? b) Naa yoho ya kɔlɔ yahende pondjo Jehowa ekambi ande wa kɔlamelo?
9 Jehowa mbɔsaka nto ekikelo kaso la nɛmɔ. (Mateo 24:13) Tohɛke dia Satana nangaka dia wɛ mboka Jehowa ɔkɔngɔ. Lushi tshɛ latshikalayɛ la kɔlamelo otsha le Jehowa mbokimanyiyaka dia nde mbisha otunyi ande Satana lawɔnyɔla okadimwelo. (Tokedi 27:11) Mbala mɔtshi ekikelo hatongaka dikambo dia wɔdu. Hemɔ, ekakatanu wendana l’ekondjelo, ɔkɛyi ndo ekakatanu ekina mbeyaka mbetɛ oseka lushi tshɛ leeta oko tshondo y’ohemba. Elongamelo kahakotshama esadi koka nto kɔmɔla otema. (Tokedi 13:12) Ekikelo la ntondo k’ekakatanu ɛsɔ tshɛ ekɔ dikambo di’ele la nɛmɔ dia laande lo washo wa Jehowa. Diakɔ diele, Nkumekanga Davidɛ akalɔmbɛ Jehowa dia nde mbidja asɔi ande “lo ɔlɔndɔ,” ndo nde akakotsha la eshikikelo tshɛ ate: “Shi vɔ fundama lo dibuku diayɛ?” (Osambo 56:8) Eelo, Jehowa hɔnyɔla ndo nde mbohɔka asɔyi ndo asui tshɛ wakikɛso dia nama kɔlamelo yaso otsha le nde. Vɔ la wɔ nto wekɔ la nɛmɔ lo washo ande.
“Nyu ndeka leemba la sɔlɛ nɛmɔ”
10 Mbeyaka monga k’otema wayaanya hawetawɔ tolembetelo tɔsɔ tɛnya dia tekɔ la nɛmɔ lo washo wa Nzambi. Vɔ mbeyaka ntetemala la mbutaka lo hiɔtɛhɔtɛ ɔnɛ: ‘Enda ekɔ anto efula wele la lɔkɛwɔ la dimɛna koleka. Etena kakɛdika Jehowa la anto asɔ, nde mɛtɛ pombaka nyanga efula!’ Koko, Jehowa hatɛdika l’anto akina; ndo nde bu awui wolo. (Ngalatiya 6:4) Nde mendaka kɛnɛ kele lo etema aso la yambalo tshɛ, ndo mbɔsaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la nɛmɔ, oyadi kaanga tɔ kekɔ yema tshitshɛ.
Jehowa kakitolaka anto w’ɛlɔlɔ la wa kɔlɔ
11. Kɛnɛ kakasalɛ Jehowa Abidja toshaka wetshelo akɔna lo dikambo diande?
11 Dikambo dia sato ele etena katɔsɛdingolande, Jehowa kakitolaka ndo nyangaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, etena kakadjanga Jehowa ɔnɛ nkumbo k’otondo ka nkumekanga Jɛrɔbɔama kaki waa apɔsta kakahombe ndjakema, Nde akate dia paka ɔna nkumekanga lakawelɛka Abidja oto mbakahombe kundɛma lo yoho ya dimɛna. Lande na? Nɛ dia “le nde oto kambotana Jehowa Nzambi k’Isariyɛlɛ dui dimɔtshi di’ɔlɔlɔ.” (1 Nkumi ya dikanga 14:1, 10-13) Jehowa akasɛdingola dimɛna l’otema w’ɔlɔngɔ a pami ɔsɔ ko akatane “dui dimɔtshi di’ɔlɔlɔ.” Nde akɛnyi dimɛna dia “ɔlɔlɔ” ɔsɔ fundama l’Ɔtɛkɛta ande kaanga mbakiwɔ tshitshɛ. Nde akɔshi yema y’ɔlɔlɔ shɔ la nɛmɔ lo mboka onto ɔsɔ l’oma lo nkumbo ka waa apɔsta kɛsɔ kɛtshi.
12, 13. a) Ngande wɛnya dikambo diaki nkumekanga Jɛhɔshafata dia Jehowa nyangaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le so kaanga etena kasalaso pɛkato? b) Ngande wonga Jehowa oko ombutshi woludi la lolango lo kɛnɛ kendana l’elimu aso w’ɔlɔlɔ ndo waonga aso?
12 Dikambo dikina dia dimɛna efula ele ɛnyɛlɔ kaki nkumekanga k’ɔlɔlɔ Jɛhɔshafata. Etena kakasale nkumekanga kɛsɔ dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ, omvutshi wa Jehowa akawotɛ ate: “L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, Jehowa ambokomalɛ.” Ɔsɔ mɛtɛ aki dikambo dia wolo! Koko losango laki Jehowa kokomɛ laasɔ. Nde akatetemala mbuta ate: “Awui amɔtshi w’amɛna wekɔ le yɛ.” (2 Ɛkɔndɔ 19:1-3) Ɔnkɔnɛ, nkɛlɛ kaki la Jehowa ka losembwe kombodiha washo di’aha nde mɛna “awui amɔtshi w’amɛna” waki le Jɛhɔshafata. Kɛsɔ tshikitana efula la anto wele bu kokele! Etena katosalɛ anto kɔlɔ, shi hatotɛnaka nto kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le wɔ? Etena kasalaso pɛkato kɛmɔtshi, onde okiyanu, sɔnyi ndo onongo wele laso koka ndjotokonya dia sho ndjaɔsa dia ndooko ɔlɔlɔ wele le so. Etena kɛsɔ, tohɔ dia naka sho ndjatshumoya oma lo pɛkato yaso ndo nsala la wolo di’aha ndjisala nto, kete Jehowa ayotodimanyiya.
13 Oko watokashaka onyangi wa mbɔkɔ y’akɛsɔ mbɔkɔ y’anyanya ko mbɔsa nyɛ yele amɛna mbele etena kakɔsɛdingola Jehowa, nde mbikashaka pɛkato yayɛ ko nama kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le yɛ, mbuta ate waonga ndo etsha ayɛ w’amɛna. Onde wɛ atɛnaka woho walama ambutshi asango wakasangaka anawɔ lo kalasa kana adɛvɔara awɔ, mbala mɔtshi l’edja k’ɛnɔnyi akumi l’ɔkɔngɔ w’anawɔ mbohɛ akambo akɔ? Jehowa mbele ombutshi woleki monga la lolango tshɛ. Lo edja tshɛ keso la kɔlamelo otsha le nde, nde hohɛ pondjo elimu aso w’ɔlɔlɔ ndo waonga aso. Naka nde mbohɛ, kete nde ayɔsa oko dikambo diele keema la losembwe mbamondosala, koko nde hasale kɛnɛ kele keema la losembwe pondjo. (Hɛbɛru 6:10) Nde tɔsɛdingolaka nto lo yoho kina.
14, 15. a) Lande na kele munga yaso hashimbe Jehowa dia nde mɛna kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le so? Sha ɛnyɛlɔ. b) Kakɔna kayosala Jehowa la kɛnɛ kɛnande ɔlɔlɔ le so, ndo ngande wɔsande ekambi ande wa kɔlamelo?
14 Jehowa mendaka l’edia ka munga yaso ndo mɛnaka akoka wele la so. Ɛnyɛlɔ: Anto walanga asango kana diangɔ dia lɔsɛla salaka la wolo tshɛ dia nɔngɔsɔla sango kana ɛngɔ kɛmɔtshi kambolana. Ɛnyɛlɔ, lo wodja wa Angleterre la Londres, lo National Gallery (Luudu lakitshawɔ asango la sɛlasɛla dia wodja), onto ɔmɔtshi akakande okoma ko nanya sango diaki Leonardo da Vinci diele la nɛmɔ dia dɔlara miliyɔ 30, koko ndooko onto lakate dia mbikadja sango sɔ l’ɔtɛ w’ɔnɛ dɔ diambolana. Aha la ntshimbatshimba, wakatatɛ nɔngɔsɔla nyango sango sɔ diaki l’edja k’ɛnɔnyi suke la 500. Lande na? Nɛ dia diɔ diaki la nɛmɔ lo washo waki anangi w’asango. Onde wɛ haleki sango diakasangema la kidiyɔ ndo la mokubu sɔ nɛmɔ? Lo washo wa Nzambi wɛ dileka, koko wɛ ambolanaka oma lo eongelo kele bu kokele kakayahowɔ. (Osambo 72:12-14) Jehowa Nzambi, Otungi wa nkumbo k’anto ayeya nsala kɛnɛ kahombama dia nkonya wanɛ tshɛ wetawɔ ekokelo kande ka la ngandji lo kokele.—Etsha 3:21; Rɔmɔ 8:20-22.
15 Eelo, Jehowa mɛnaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le so woho wahatakoke shamɛ mɛna. Lo yɛdikɔ yatataleke mbookambɛ, mbayondoleka ndo pamia ɔlɔlɔ wele le so polo ndo lo sho koma kokele. Oyadi kɛnɛ tshɛ kakoka andja wa Satana tosalɛ, Jehowa mbɔsaka ekambi ande wa kɔlamelo la nɛmɔ.—Hangayi 2:7.
Jehowa mɛnyaka ngandji kande lo yoho ya shikaa
16. Djembetelo yakɔna yoleki woke ya ngandji ka Jehowa oya le so, ndo ngande weyaso dia woshasha ɔsɔ wakakimɔma dikambo diaso onto l’onto?
16 Dikambo dia nɛi ele Jehowa toshaka tolembetelo tɛnya ngandji kande le so. Lo mɛtɛ, oshinga w’etshungwelo wa Kristo mbele okadimwelo woleki woke lo kashi kaki Satana k’ɔnɛ sho bu la nɛmɔ ndo hatolangema. Hatohombe mbohɛ pondjo dia nyɔi ka kɔlɔ kakavu Yeso l’otamba w’asui ndo kandji k’efula kakakikɛ Jehowa lam’akandɛnaka nyɔi k’Ɔnande la ngandji ekɔ djembetelo yɛnya ngandji katokawɔ. Lonyangu ko, anto efula hawetawɔ dia woshasha ɔsɔ wakakimɔma dikambo diawɔ onto l’onto. Vɔ ndjaɔsaka dia kɛsɔ hakoke la wɔ. Koko, anto asɔ wakanyiya kɛnɛ kakakomɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Kaanga mbakandahɛnyahɛnyaka ambeki wa Kristo, nde akayofundaka ate: “Ɔna Nzambi lakamboke ngandji ndo lakayakimɔ dikambo diami.”—Ngalatiya 1:13; 2:20.
17. Lo toho takɔna tatokotola Jehowa oya le nde ndo oya le Ɔnande?
17 Jehowa tɛnyaka djembetelo kina ya ngandji kande lo tokimanyiya onto l’onto dia nkondja wahɔ oma l’olambo wa Kristo. Yeso akate ate: “Ndooko onto lakoka ndja le mi paka Papa lakantome kookotodi.” (Joani 6:44) Eelo, Jehowa tokotolaka onto l’onto oya le Ɔnande ndo oya lo elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo. Lo woho akɔna? Oma lo esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ latonanda onto l’onto, ndo lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila katokimanyiya dia nshihodia ndo nkamba l’akambo wa mɛtɛ wa lo nyuma oyadi akoka kana munga yele la so. Laasɔ, Jehowa koka mbuta lo dikambo diaso oko wakandate lo dikambo dia Isariyɛlɛ ate: “Dimi lakakolange la ngandji ka pondjo. Diakɔ diakamakokotola oya le mi la ngandji ka kɔlamelo.”—Jɛrɛmiya 31:3.
18, 19. a) Lo yoho yakɔna yaleka Jehowa tɛnya ngandji kande, ndo ngande weyaso dia nde kombisha onto okina ɔkɛndɛ ɔsɔ? b) Kakɔna katoshikikɛ lo Ɔtɛkɛta ande dia Jehowa tohokamɛka lo ndjadja lo dihole diaso?
18 Ondo oma lo diɛsɛ diatoshande dia dɔmbɛlɔ mbalekaso mɛna ngandji ka Jehowa oya le so. Bible tɔlɔmbaka onto l’onto dia ‘ntetemala la nɔmba’ Nzambi. (1 Tɛsalɔnika 5:17) Nde tohokamɛka. Nde mbɛlamɛka ɔnɛ “latokaka dɔmbɛlɔ!” (Osambo 65:2) Nde kombisha ndooko onto ɔkɛndɛ ɔsɔ, oyadi kaanga Ɔnande hita. Ohokanyiya yema: Otungi w’andja w’otondo mbakotɛ dia wɛ mbɔlɔmba, dia wɛ mbotɛ awui wele la yɛ tshɛ hwe. Ko woho akɔna w’ompokami wende? Onde nde ekɔ la wendjudi, hadje akambo yimba kana otema wolo? Ndooko.
19 Jehowa ndjadjaka lo dihole di’onto. Ndjadja lo dihole di’onto kɛdikɛdi na? Okristo ɔmɔtshi wa kɔlamelo waya osombe akate ate: “Ndjadja lo dihole diayɛ kɛdikɛdi mboka paa kayɛ l’otema ami.” Onde paa yaso munandaka otema wa Jehowa mɛtɛ? Sho mbadiaka lo dikambo di’ase Isariyɛlɛ wakasowaka ɔnɛ: “Lo asui awɔ tshɛ nde akasowaka.” (Isaya 63:9) Jehowa kɔmɛnaka tsho ekakatanu waki l’ekambi ande, koko nde akasowaka kaamɛ la wɔ. Dia mɛnya woke woke wa paa kaki la nde, nde akate ate: “Ɔnɛ tshɛ lanyonanda ambonanda ɔna sso diami.”b (Zɛkariya 2:8) Ɔsɔ mɛtɛ akahombe monga paa k’efula! Eelo, Jehowa mbokaka kɛnɛ kokaso. Etena kasowaso, nde lawɔ sowaka.
20. Lo ndjela Rɔmɔ 12:3, kanyi yakɔna ya kɔlɔ yendana la lonto la so yahatahombe monga la yɔ?
20 Ndooko Okristo wele la ekanelo k’ɔlɔlɔ wayokoka ndjadiya kana ndjakana l’ɔtɛ wa tolembetelo tɛnya ngandji ndo nɛmɔ diaki Nzambi tɔsɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Lo ndjela ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika wakawansalɛ mbatɛmi onto tshɛ la l’atei anyu diaha nde nkanyiya efula dikambo diande hita oleki kɛnɛ kele ohomba nde nkanyiya, koko dia nde nkanyiya woho wa monga la yimba y’ɔlɔlɔ, onto l’onto.” (Rɔmɔ 12:3) Ekadimwelo kekina mbutaka ɔnɛ: “Onto l’onto atoyaɛnake ate dimi koleki. Koko nyoonge la tokanyi ta ndjaakicakica.” (Dyookaneelo dy’Oyooyo) Ɔnkɔnɛ, lam’okamaso ngandji k’efula oma le Shɛso lele l’olongo, tonge la ekanelo k’ɔlɔlɔ ndo tohɔke dia aha l’ɔtɛ wa welo kana w’akoka aso hita mbokamaso ngandji kɛsɔ.—Luka 17:10.
21. Akambo akɔna wa kashi waki Satana wahombaso ntetemala la tona, ndo mɛtɛ kakɔna kaki Nzambi kayotokimanyiya dia ntetemala la mbisha etema aso eshikikelo?
21 Sho tshɛ tosale la wolo dia mbikasha kashi yaki Satana tshɛ. L’ɔnɔngɔ wa kashi yakɔ mbele ndo kashi k’ɔnɛ sho bu la nɛmɔ ndo hatokoke nangema. Naka kɛnɛ kamboyɛna lo lɔsɛnɔ amboketsha dia ekakatanu wele la yɛ mambodja wekamu dia Jehowa kooka ngandji kande k’efula, ndo di’ɔnɛ etsha ayɛ w’ɔlɔlɔ wekɔ totshitshɛ efula woho wahayokoka mɛnama lo washo ande wɛna dikambo tshɛ, kana ɔnɛ pɛkato yayɛ yamboleka efula woho wele kaanga nyɔi k’Ɔnande la nɛmɔ hayokoka ndjidimanyiya, kete kashi mbakawaketsha. Kasha kashi shɔ la wolo tshɛ! Totetemale mbisha etema aso eshikikelo lo ekimanyielo ka mɛtɛ kele lo ɛtɛkɛta wakasambiyama waki Pɔɔlɔ wata ɔnɛ: “Nɛ dia dimi lekɔ la eshikikelo dia oyadi nyɔi kana lɔsɛnɔ kana andjelo kana mandji kana akambo wa kakianɛ kana akambo wokoya kana wolo, wemema kana ɔhɔngɔ kana ɛngɔ kɛmɔtshi kakatongama, ndooko ɛngɔ kayokoka tokakitola oma lo ngandji ka Nzambi kele le Kristo Yeso Nkumɛso.”—Rɔmɔ 8:38, 39.
a Bible kakatanyaka mbala la mbala elongamelo ka eolwelo la yimba ya Jehowa. Jɔbɔ laki pami ka kɔlamelo akatɛ Jehowa ate: “Otoyoshikikɛ etena dikambo diami dia wɛ ndjombohɔ lee” (Jɔbɔ 14:13.) Yeso akatɛkɛta dikambo dia eolwelo ka wanɛ “tshɛ wele lo waombo wohɔma.” Etelo kɔtɔnɛ mɛtɛ nɛ dia Jehowa mbohɔka anto tshɛ wakavu walangande mbolola.—Joani 5:28, 29.
b Dikadimwelo dimɔtshi mɛnyaka dia ɔnɛ lananda ekambi waki Jehowa, hananda ɔna sso diaki Nzambi koko ɔna sso diakinde ndamɛ kana diaki Isariyɛlɛ. Munga kɛsɔ kakaye oma le afundji wakɛnyi dia mbuta dia minanda ɔna sso diaki Nzambi hɛnya dilɛmiɛlɔ diakɔ diakawatshikitanya. Otshikitanu ɔsɔ akadinyadinya woho wayadja Jehowa lo dihole di’anto.