TSHAPITA 28
Woho Wa Mbeya Onto Lahombaso Kitanyiya
TENA dimɔtshi ekɔ wolo dia mbeya onto lahombaso kitanyiya. Mama kana papa kayɛ koka kotɛ dia sala dui dimɔtshi. Koko oma lâsɔ ombetsha wa la kalasa kana pulushi koka kotɛ dia sala dui dikina diotshikitanyi la nɛ diakakote mama kana papa. Naka dui dia ngasɔ diambotomba, akɔna l’atei w’anto asɔ ayoyokitanyiya na?. . .
L’etatelo ka dibuku nɛ, lo Tshapita 7, takadia Efeso 6:1-3 oma lo Bible. Avɛsa asɔ mbutaka di’ana pombaka kitanyiya ambutshi awɔ. Afundelo mbutaka ɔnɛ: ‘Nyokitanyiya ambutshi anyu kâmɛ la Nkumadiɔndjɔ.’ Onde wɛ mbeyaka kɛnɛ kalembetshiya monga ‘kâmɛ la Nkumadiɔndjɔ’?. . . Ambutshi wele kâmɛ la Nkumadiɔndjɔ ndakanyaka anawɔ dia kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi.
Koko epalanga ɛmɔtshi bu la mbetawɔ le Jehowa. Lâsɔ, ayoyosala naka ɔmɔtshi l’atei awɔ ambokotɛ dia ekɔ dimɛna mbiva l’ɛgzamɛ wa la kalasa kana mbɔsa ɛngɔ kɛmɔtshi oma lo makashinyi aha la kimɔ akuta na? Onde ekɔ dimɛna le ɔna dia nde mbiva l’ɛgzamɛ wa la kalasa kana l’ahole akina?. . .
Ohɔ dia mbala kɛmɔtshi Nkumekanga Nɛbukadinɛza akadjangɛ anto tshɛ dia vɔ kusama la ntondo ka lohingu la paunyi lakandemɛ. Koko Shadarakɛ, Meshakɛ, la Abɛdɛ-Nɛngɔ wakatone dia kusama. Onde wɛ mbeyaka lande na?. . . Nɛ dia Bible mbutaka di’anto pombaka tɛmɔla paka Jehowa.—Etumbelu 20:3; Mateu 4:10.
L’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yeso, wakatɔlɛ apɔstɔlɔ ande la ntondo k’ase Luudu la Sheke l’ase Juda kana tuminadi ta lâdiko t’ase Juda tendana l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ. Kayifasi, Ɔlɔmbɛdi wa Lâdiko akate ate: “Shu takanyokokomiya shati: Tanyetshaki antu lu lukumbu [la Yeso]. Enda, nyu nyambukutsha Jerusalema la wetshelu anyu.” Lande na kakatone apɔstɔlɔ dia kitanyiya ase Luudu la Sheke na?. . . Petero akatɛkɛta lo lokombo l’apɔstɔlɔ tshɛ ndo akakadimola Kayifasi ate: ‘Sho la dia kitanyiya Nzambi oko owandji lo dihole dia kitanyiya anto.’—Etsha 5: 27-29.
L’etena kɛsɔ, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ w’ase Juda waki la shɛngiya y’efula. Koko wodja awɔ wakalɔmbɔmaka oma l’ɛlɔmbwɛlɔ k’ase Rɔma. Waketaka ɛlɔmbwɛlɔ k’ase Rɔma kɛsɔ ɔnɛ Kayisa. Kânga mbele ase Juda konangaka dia Kayisa monga owandji awɔ, ɛlɔmbwɛlɔ k’ase Rɔma kakasalɛka anto awui efula w’amɛna. Ndo emboledi wa nshi nyɛ lawɔ salɛka anto awɔ awui w’amɛna. Onde wɛ mbeyaka awui amɔtshi w’amɛna wasalawɔ?. . .
Emboledi mbataka ndo nɔngɔsɔlaka etadimbo woho w’anto mbetetaka ndo futaka apulushi ndo anto wadima dja lam’alongoyayɔ mvudu kana diango dikina dia vɔ tokokɛ. Vɔ mbeyaka nto mbika ndo nɔngɔsɔla kalasa dikambo di’akɛnda mbɔtɔ ndo ahole w’esombe w’anto sakemɛka. Emboledi tondjaka falanga efula dia sala awui asɔ. Onde wɛ mbeyaka oma lɛnɛ akondja emboledi falanga shɔ?. . . Oma le anto walɔmbɔlawɔ. Vɔ mbelɛka akuta wafuta anto lɛɛta ɔnɛ elambo.
Lam’aki Ombetsha a Woke lanɛ la nkɛtɛ, ase Juda efula konangaka futa elambo le emboledi w’ase Rɔma. Ɔnkɔnɛ, lushi lɔmɔtshi ɛlɔmbɛdi wakafute apami amɔtshi woho wa vɔ tombola Yeso dimbola dimɔtshi l’oyango wa mbotadja lo djonga. Vɔ wakawombola ɔnɛ: ‘Onde sho la dia futa Kayisa elambo kana bu?’ Ɔsɔ aki dimbola dia mbotadja lo djonga. Otondonga Yeso akakadimola ɔnɛ: ‘Eelo, nyu pombaka futa elambo,’ tshike ase Juda efula totowɔngɛnangɛna dui sɔ. Koko Yeso kokoka mbuta ɔnɛ: ‘Kema, nyu hanyohombe futa elambo.’ Otonga kɔlɔ nde mbuta ngasɔ.
Lâsɔ kakɔna kakasale Yeso na? Nde akate ate: ‘Nyɔmɛnya okenga ɔmɔtshi wa dikuta.’ Lam’akawawɛnya okenga ɔmɔtshi, Yeso akawambola ate: ‘Elungi ndo lokombo laki na lele lɔkɔ?’ Apami asɔ wakate vate: ‘Laki Kayisa.’ Ɔnkɔnɛ, Yeso akate ate: ‘Nyosha Kayisa diangɔ dia Kayisa ndo nyosha Nzambi diangɔ diaki Nzambi.’—Luka 20:19-26.
Lo mɛtɛ, ndoko onto lakakoke mbuta dia okadimwelo ɔsɔ waki kɔlɔ. Naka Kayisa salɛka anto akambo, kete ekɔ dimɛna kamba l’akuta wakasale Kayisa dia mbôfuta l’ɔtɛ w’awui wasalande asɔ. Lo yoho shɔ mbakɛnya Yeso dia ekɔ dimɛna futa elambo wa lɛɛta l’ɔtɛ w’awui watosalɛwɔ.
Lam’ele wɛ eke dikɛnda wɛ atakoke futa elambo. Koko ekɔ dui dimɔtshi diahombayɛ sala la ntondo ka lɛɛta. Onde wɛ mbeyaka dui diakɔ?. . . Dui diakɔ ko kitanyiya ɛlɛmbɛ wa lɛɛta. Bible mbutaka ɔnɛ: ‘Tokitanyiya emboledi wa lâdiko.’ Emboledi ɛsɔ ekɔ wanɛ wele la lowandji la lɛɛta. Ɔnkɔnɛ Nzambi ndamɛ mbata dia sho la dia kitanyiya ɛlɛmbɛ wa lɛɛta.—Romo 13:1, 2.
Ɔlɛmbɛ ɔmɔtshi mbeyaka tɔlɔmba di’aha mbikasha akatshi kana diangɔ dia mindo lo shinga. Onde wɛ pombaka kitanyiya ɔlɛmbɛ ɔsɔ?. . . Eelo, Nzambi nangaka dia wɛ kitanyiya ɔlɛmbɛ ɔsɔ. Onde wɛ pombaka nto monga l’okitanyiya otsha le apulushi?. . . Ewandji wa wodja futaka apulushi dia kokɛ anto. Monga l’okitanyiya otsha le apulushi ekɔ oko kitanyiya ewandji wa wodja.
Ɔnkɔnɛ, naka wɛ ekɔ suke dia tenyanya otadimbo ko pulushi kɛmɔtshi ambokotɛ ate: “Konga yema!” ahombayɛ sala na?. . . Naka anto akina wambotenyanya aha la vɔ konga, onde wɛ lawɔ pombaka sala ngasɔ?. . . Kema, wɛ la dia konga oyadi wɛmɛ oto mambotshikala dia konga. Nzambi kotɛka dia wɛ monga l’okitanyiya.
Ofukutanu ɔmɔtshi koka tomba laka asukanyi ndo pulushi mbeyaka mbuta ɔnɛ: “Aha anto tomba lo toshinga. Ndo aha anto tomba l’andja wa lokombo.” Koko wɛ koka mboka ekoko ndo mumbola ɔnɛ kakɔna keta lɛsɔ. Onde wɛ pombaka tomba l’andja wa lokombo dia tenda?. . . Onde wɛ ayɛnya dia wɛ ekɔ l’okitanyiya le ‘emboledi wa lâdiko’ naka wɛ tomba l’andja wa lokombo?. . .
L’ahole efula, lɛɛta mbikishaka kalasa ndo futaka embetsha. Lâsɔ onde wɛ fɔnyaka dia Nzambi nangaka dia wɛ monga l’okitanyiya otsha le ombetsha?. . . Ohokanyiya dui sɔ. Lɛɛta futaka ombetsha dia nde mbetsha oko wafutande pulushi dia nde kokɛ anto. Ɔnkɔnɛ, monga l’okitanyiya le pulushi kana le ombetsha ekɔ oko monga l’okitanyiya le lɛɛta.
Koko ayoyosala naka ombetsha ɔmɔtshi ambota dia wɛ pombaka tɛmɔla lohingu lɔmɔtshi?. . . Ayoyosala na?. . . Ase Hɛbɛru asato wakatone dia kusamɛ lohingu kânga mbakawatɛ Nkumekanga Nɛbukadinɛza dia sala dui sɔ. Onde wɛ mbohɔka lande na kakawatone dia kusama?. . . Vɔ wakatone nɛ dia vɔ konanga sekola ɔlɛmbɛ waki Nzambi.
Ofundji ɔmɔtshi w’ɛkɔndɔ welɛwɔ William Durant akafunde lo dikambo di’Akristo wa ntondo ndo akate dia vɔ ‘komonga la kɔlamelo yambotamba olelo otsha le Kayisa.’ Koko kɔlamelo yawɔ tshɛ yaki le Jehowa! Ɔnkɔnɛ, tohɔ dia Nzambi mbahomba mbɔsa dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso.
Tekɔ l’okitanyiya otsha le lɛɛta nɛ dia Nzambi nangaka dia sho sala ngasɔ. Ko ayotosala naka wambototɛ dia sala dui dimɔtshi diahalange Nzambi na?. . . Eelo, sho la dia mbuta kɛnɛ kakatɛ apɔstɔlɔ ɔlɔmbɛdi wa lâdiko ɔnɛ: ‘Sho la dia kitanyiya Nzambi oko wende owandji lo dihole dia kitanyiya anto.’—Etsha 5:29.
Bible tetshaka dia kitanyiya ɛlɛmbɛ. Adia kɛnɛ kofundami lo Mateu 5:41; Tito 3:1; ndo 1 Petero 2:12-14.
[Osato wa lo lɛkɛ 148]
Petero atɛnde Kayifasi lanɛ na?
[Osato wa lo lɛkɛ 149]
Ngande wakakadimola Yeso dimbola dia djonga diakawoke apami anɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 151]
Lande na kahombaso kitanyiya pulushi?