BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • jr tshap. 1 lk. 4-13
  • “Dimi lambudja aui ami l’unyo aye”

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • “Dimi lambudja aui ami l’unyo aye”
  • Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • NZAMBI AMBƆSƆNA YƐMB’AWUI
  • ONTO OKO SHO
  • ALONGAMƐSO OMA LO DIBUKU NƐ?
  • “Dimi haleyi nembohala”
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • Waa na wayoyɔsɔna dia monga angɛnyi ayɛ?
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • “Kuwateli diui ne”
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • Onde wɛ ndjambolaka lushi tshɛ ɔnɛ: ‘lende ele Jehowa?’
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
Enda awui akina
Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
jr tshap. 1 lk. 4-13

TSHAPITA YA NTONDO

“Dimi lambudja aui ami l’unyo aye”

1, 2. Lande na kahombayɛ mbɛkɛ otema lo kɛnɛ kadiayɛ lo Bible?

“ONGENYI omotshi ndeka onangu mbekesanela la untu.” (Tuk. 18:24) Onde wɛ ambɛnaka mɛtɛ k’ɛtɛkɛta wakasambiyama ɛsɔ? Wɛ koka mbɛkɛ otema lo kɛnɛ kata ɔngɛnyi ayɛ w’oshika. Etena kakotɛnde dui dia dimɛna kana kakewoyande kɛnɛ kayondosala, wɛ mbetawɔka kɛnɛ katande. Naka nde ambokotɛ dui dimɔtshi diahombayɛ nsala etshikitanu, ondo wɛ mbetawɔka ndo salaka kɛnɛ kakotɛnde. Nde ambɛnya l’edja k’ɛnɔnyi dia nde nangaka kokimanyiya, kânga etena kakoshande alako. Nde nangaka dia wɛ ntondoya ndo wɛ lawɔ nangaka dia nde ntondoya dia lɔngɛnyi lanyu nomba.

2 Wɛ koka ntana angɛnyi wa ngasɔ l’atei w’anto wakakambe Nzambi la wɔ dia mfunda Bible. Etena kadiayɛ kɛnɛ kakawafunde, wɛ koka mbetawɔ awui akɔ. Wɛ mbetawɔka dia kɛnɛ kakawafunde kekɔ di’ɔlɔlɔ ayɛ. Ase Isariyɛlɛ w’edjedja wakahombe ndjaoka ngasɔ lo kɛnɛ kendana la “antu wakati diui uma le [Nzambi], wakasukuyama uma le [nyuma k’ekila].” (2 Pet. 1:20, 21) Onto ɔmɔtshi lakakambe Nzambi la nde dia mfunda dibuku dia prɔfɛsiya dioleki otale ele Jeremiya lakafunde nto dibuku dia Delu dia Jeremiya ndo abuku akina ahende wa lo Bible.

3, 4. Ngande wɔsa anto amɔtshi dibuku dia Jeremiya ndo dia Delu dia Jeremiya, ndo lande na kele kanyi shɔ yekɔ kɔlɔ? Sha ɛnyɛlɔ.

3 Koko, ondo wɛ ambɛnaka di’ambadi amɔtshi wa Bible mbɔsaka dia efundelo wa Jeremiya ‘hawendana la wɔ.’ Vɔ mbeyaka mfɔnya dia dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya wekɔ paka la ɛhɛmwɛlɔ wa wolo ndo tɛkɛtaka paka di’awui wa kɔlɔ. Ko onde ngasɔ mɛtɛ mbediɔ lo kɛnɛ kendana la abuku asɔ?

4 Ekɔ mɛtɛ dia abuku asɔ wekɔ la ɛhɛmwɛlɔ ndo la alako wasembɔ tɔɔ lo dikambo, koko wɛ mbeyaka dia lo tena dimɔtshi ɔngɛnyi w’oshika salaka ngasɔ. Kânga Yeso akangolaka angɛnyi ande, mbuta ate apɔstɔlɔ ande lo mbatɛ akambo hwe hwe etena kakawakɛnɛmɔlaka waonga wa kɔlɔ. (Mako 9:33-37) Koko, losango laki Yeso laki losango l’ɔlɔlɔ ndo lakɛnyaka woho wakoka onto mbetawɔma le Nzambi ndo monga la nshi yayaye y’amɛna. (Mat. 5:3-10, 43-45) Ngasɔ mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana l’efundelo waki Jeremiya wele wekɔ l’atei wa “efundelu tshe” wele ohomba dia ‘mbidja akambo l’ɔnɔngɔ.’ (2 Tim. 3:16) Jeremiya akɛnya hwe kanyi yaki Nzambi otsha le wanɛ wasɛma dia wekɔ lo kambɛ Jehowa koko wahomba nkondja etombelo wa kɔlɔ l’ɔtɛ wa lɔkɛwɔ lawɔ la kɔlɔ. Koko, dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya wekɔ la losango l’elongamelo ndo mɛnyaka woho wakoka onto monga la nshi yayaye y’amɛna. Jeremiya akate ndo prɔfɛsiya yendana la woho wayosalɛ Nzambi anto akambo lo ndjela sangwelo diande ndo ɛlɔ kɛnɛ, sho mendanaka l’ekotshamelo ka prɔfɛsiya shɔ. Ndo nto, wɛ ayɛna dia kɛnɛ kata abuku ahende asɔ kekɔ dimɛna ndo keketshaka.—Adia Jeremiya 31:13, 33; 33:10, 11; Delu dia Jeremiya 3:22, 23.

5. Ngande wakokaso nkondja wahɔ oma lo kɛnɛ kakafunde Jeremiya?

5 Ɔngɛnɔngɛnɔ wa nshi nyɛ wele la ekambi waki Nzambi ndo elongamelo kawɔ ka nshi yayaye kakatana la kɛnɛ kakafunde Jeremiya. Kâmɛ kaso k’onto l’ɔnango mɛnyaka mɛtɛ ka dikambo sɔ. Efundelo ande wayotokimanyiya dia nkeketsha kâmɛ kaso k’onto l’ɔnango ndo dia nkamba la dako diaki ɔpɔstɔlɔ Paulo diata ɔnɛ: “Anyasu . . . nyuyali ololo tshe; nyukikitshami; nyuyali la kanyi otoi; nyudjase ki. Ku [Nzambi k]a ngandji la ki ayuyala la nyu.” (2 Kor. 13:11) Efundelo waki Jeremiya mendanaka efula la losango lasambishaso. Kânga mbatɛso anto awui wendana la nshi y’ekomelo ndo kawaewoyaso di’ekomelo ka dikongɛ nɛ kaya suke, losango laso lekɔ losango la dimɛna lasha anto elongamelo k’oshika. Ndo nto, kɛnɛ kakafunde Jeremiya kekɔ ohomba efula ndo koka tokimanyiya lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi. Awui wahomana la so ɛlɔ kɛnɛ fɔnaka efula la awui wakahomana la Jeremiya ndo la losango lande. Dia nshihodia dikambo sɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole lɔsɛnɔ ndo ɔkɛndɛ w’ɔprɔfɛta wakasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna ɔsɔ wele Nzambi akawotɛ ɔnɛ: “Dimi lambudja aui ami l’unyo aye.”—Jer. 1:9.

6, 7. Lande na kakokaso ndjashikikɛ dia Nzambi akadje yambalo yande le Jeremiya, ndo l’etena kakɔna kakandotɔ?

6 Atshukanyi wakonga eotwelo k’ɔna kanyiyaka mbala la mbala woho wa lɔsɛnɔ layonga l’ɔnawɔ. Woho wayondonga, kɛnɛ kayondosala lo lɔsɛnɔ, awui wayondɔngɛnangɛnaka la wɔ, olimu wayondokamba ndo kɛnɛ kayondosala. Ondo ambutshi ayɛ wakakanyiyaka awui asɔ lo dikambo diayɛ. Ngasɔ mbakakanyiyaka ndo ambutshi waki Jeremiya. Koko, Jeremiya akatshikitana l’anto akina tshɛ. Lande na? Otungi w’andja akaleke mbidja yimba lo lɔsɛnɔ ndo l’elimu waki Jeremiya.—Adia Jeremiya 1:5.

7 Eelo, la ntondo ka Jeremiya mbotɔ, Nzambi akɛnyi dia nde ayoyokotsha dimɛna ɔkɛndɛ w’ɔprɔfɛta. Nde akaleke mbidja yambalo yande le ɔna ɔsɔ lakahombe ndjotɔ lo nkumbo k’ɛlɔmbɛdi kakadjasɛka la nɔrdɛ ka Jerusalɛma. Dui sɔ diakasalema l’atei atei wa ntambe k’esambele N.T.D., ndo ɔsɔ komonga etena k’ɔngɛnɔngɛnɔ la Juda l’ɔtɛ w’awui wa kɔlɔ wakasalaka nkumekanga Manase. (Enda lo lɛkɛ 19.) Lo ɛnɔnyi 55 w’ɛlɔmbwɛlɔ ka Manase, ɛnɔnyi engana eto mbakandasale kɛnɛ kele ɔlɔlɔ lo washo wa Jehowa. L’ɔkɔngɔ diko, Amɔna w’ɔnande akayele lokolo lande. (2 Khum. 21:1-9, 19-26) Otshikitanu wa mamba wakasalema lam’akayongaka nkum’ekanga k’oyoyo la Juda. Eelo, nkumekanga Jɔsiya akayange Jehowa. L’ɔnɔnyi 18 w’ɛlɔmbwɛlɔ kande, Jɔsiya akanya ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi lo wodja. Dui sɔ diakangɛnyangɛnya ambutshi waki Jeremiya. Ndo l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Jɔsiya mbakasɔnɛ Nzambi ɔnawɔ.—2 Ek. 34:3-8.

Lande na kahombaso mbidja yimba lo dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya?

NZAMBI AMBƆSƆNA YƐMB’AWUI

8. Ɔkɛndɛ akɔna wakalongola Jeremiya, ndo kakɔna kakandasale?

8 Hateye ɛnɔnyi waki la Jeremiya etena kakawotɛ Nzambi ɔnɛ: “Dimi lakakosonola umvutshi wa wedja.” Ondo nde aki l’ɛnɔnyi suke la 25, ɛnɔnyi wakakoke onto ntatɛ olimu w’ɔlɔmbɛdi. (Emb. 8:24) Oyadi ɛnɔnyi akɔna waki la nde, Jeremiya akakadimola ɔnɛ: “Hayii! Khumadiondjo [Jehowa], we henyi, dimi haleyi nteketa, ne dia dimi leki dikenda.” (Jer. 1:6) Nde akengenga ondo lo mbɔsa dia nde eke dikɛnda efula kana bu l’akoka wa mɛmba ɔkɛndɛ a woke ndo ntɛkɛta lo sɛkɛ oko wakasalaka aprɔfɛta.

9, 10. L’atei w’awui akɔna wakakambe Jeremiya olimu ande, ndo lande na kele l’etena kɛmɔtshi olimu akɔ wakayokomaka olimu wa wɔma?

9 Jeremiya akalongola ɔkɛndɛ ande etena kakanyaka nkumekanga Jɔsiya ɔtɛmwɛlɔ wa kashi ndo kakandasukɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Jeremiya nde la Jɔsiya wakokanaka efula ndo akɛnamaka hwe dia ɔsɔ aki etena ka dimɛna k’ɔprɔfɛta wa mɛtɛ nkamba olimu ande. Zɛfaniya nde la Nahuma vɔ lawɔ wakakambe la Juda l’etatelo ka ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jɔsiya.a Huluda ɔprɔfɛta wa womoto nde lawɔ akakambe l’etena kɛsɔ, koko nde akewoya tena dia pâ diakahombe ndja. Ndo Jeremiya akɛnyi ekotshamelo k’awui asɔ. (2 Khum. 22:14) Koko, tena dimɔtshi angɛnyi ande, ɛnyɛlɔ oko Ɛbɛdɛ-mɛlɛkɛ ndo Baruka wakahombe mpandja Jeremiya oma lo nyɔi kana mbokokɛ oma le atunyi ande waki la kɛlɛ k’efula.

10 Ngande wayoyaoka naka Nzambi kotɛ dia nde ambokɔsɔna oko ɔprɔfɛta dia wɛ mbewoya losango la wolo? (Adia Jeremiya 1:10.) Tɔshi ɛnyɛlɔ ka losango lɔmɔtshi lakahombe Jeremiya mbewoya. Lo 609 N.T.D., alembe w’ase Babilɔna wakaye ndjɔlɔsha Jerusalɛma. Nkumekanga Zedekiya akayange dia Jeremiya mbotɛ dia kana Nzambi ayowatɛ losango lɔmɔtshi la dimɛna. Lonyangu ko, Nzambi aki la losango la kɔlɔ la mbewoya nkumekanga.—Adia Jeremiya 21:4-7, 10.

ONTO OKO SHO

11. Lande na kakakoke Jeremiya mɛna dia nkotsha olimu ande aki wolo kânga mbakokeketsha Nzambi?

11 Ohokanyiya dia sho pombaka mbewoya nkumi ya dikanga ya kɔlɔ, ɛlɔmbɛdi wa lokeso ndo aprɔfɛta wa kashi nsango ya kandji ndo y’elanyelo. Dui sɔ mbakahombe Jeremiya nsala. Koko, Nzambi ekɔ lo tosukɛ oko wakandasukɛ Jeremiya. (Jer. 1:7-9) Nzambi akɛkɛ otema ande le ɔlɔngɔlɔngɔ Jeremiya ndo akokeketsha l’ɛtɛkɛta ɛnɛ ate: “Dimi lambukete elo uku usumba wudingami lukumbu, uku ekoho ka luwulu, uku peli di’ehotela, le wudja tshe, le khumi ya dikanga ya la Juda, le ewandji awo, le elombedi awo ndu le antu tshe wa lu wudja. Vo wayukolosha, keli vo hawukolembia, ne dia dimi leko kame la ye dia nkutshungula, mbatami, dimi [Jehowa].”—Jer. 1:18, 19.

12. L’akambo akɔna wafɔnaso la Jeremiya?

12 Hatohombe mbɔsa Jeremiya oko onto la lânde nɛ dia nde aki onto oko sho. Ndo nto, ekɔ ohomba efula mbeya dia kânga mbakasɛnɛ Jeremiya lo etena kekina, nde akahomana la weho w’ekakatanu wahomana la so. Sho kambaka kâmɛ l’anto wa weho la weho lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi ndo lo elimu aso wa l’etshumanelo oko wakidiɔ le Jeremiya. Awui asɔ tshɛ mbɔtɔnɛka la wetshelo wakokaso nkondja oma le Jeremiya lele l’ɛnyɛlɔ k’ɔprɔfɛta Elidja, nde aki “untu uku shu.” (Jak. 5:17) Tɔshi bɛnyɛlɔ dia wetshelo ɛmɔtshi wakokaso nkondja oma le Jeremiya.

13, 14. Ngande wafɔna kɛnɛ kasalɛwɔ Akristo amɔtshi la kɛnɛ kakasalɛ Pashura Jeremiya oko wɛnyamidiɔ lo lɛkɛ 10?

13 Aha la tâmu, ekɔ tena di’ɔlɔlɔ ndo tena di’ekakatanu lo lɔsɛnɔ laso. Ngasɔ mbakidiɔ ndo le Jeremiya. Lo diaaso dimɔtshi, Pashura ɔlɔmbɛdi ɔmɔtshi wa lokumu akakɔmɔla Jeremiya ndo akawodje lo lowete. L’edja ka wenya efula, nde akadjama ekolo, anya ndo kingo lo lowete ndo akakotama lo yoho ya kɔlɔ efula. Lâdiko dia pâ shɔ tshɛ, nde akahombe nto mbikikɛ diɔnyɔ di’oma le atunyi ande. Onde wɛ fɔnyaka dia wɛ otokoka mbikikɛ diɔnyɔ ndo ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa lo demba wa ngasɔ?—Jer. 20:1-4.

14 Lo menda ekakatanu wakokomɛ, Jeremiya akakoke mbuta ɔnɛ: “Lushi lakamuto, ladjami mananu! . . . Okoko wana wakamatumbi uma l’utema wa nyomi, dia menaka pa la lunyangu, dia nshi yami ndjala sonyi ketu?” (Jer. 20:14-18) Mbokɛmaka hwe dia Jeremiya aki l’ɛkɔkɔ wa nkɔmɔ. Onde wɛ atakɔmɔka efula polo ndo wɛ ndjaɔsa dia wɛ bu la nɛmɔ, mvɔ tshɔdia lo kɛnɛ kasalayɛ, ndo ndjambola dia kana wɛ ayonga l’akoka wa ntetemala kambɛ Jehowa? Onto tshɛ layaoka ngasɔ koka nkondja wahɔ lo nshihodia dimɛna kɛnɛ kakakomɛ Jeremiya ndo etombelo wakandakondja.

Kakɔna kakambiya lo kɛnɛ kendana l’ɔkɛndɛ wakasha Jehowa Jeremiya? Lande na kakoka awui wakokomɛ mfɔna la wanɛ wakakomɛ Jeremiya?

15. Lande na kakokaso nkondja wahɔ lo nsɛdingola woho wakatshikitanaka eongelo kaki Jeremiya?

15 Ɛtɛkɛta wa lonyangu wadiaso lo Jeremiya 20:14-18 wakatama mbala ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa ɔprɔfɛta mbutɛ anto dia membɛ ndo ntombola Jehowa. (Adia Jeremiya 20:12, 13.) Onde wɛ ambɛnaka lo tena dimɔtshi woho wakoka eongelo kayɛ ntshikitana esadi eto? Wɛ mbeyaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula ko oma lâsɔ, wɛ ndjonga la lonyangu. Ondo sho tshɛ koka nkondja wahɔ lo nsɛdingola kɛnɛ kakakomɛ Jeremiya. Ekɔ mɛtɛ dia nde aki la nsaki yele oko yaso. Ɔnkɔnɛ, ondo sho koka nkondja wahɔ w’efula lo nsɛdingola kɛnɛ kakakomɛ ndo kɛnɛ kakasale pami kɛsɔ kele Otungi akakambe la nde oko yɛmb’awui.—2 Ek. 36:12, 21, 22; Ez. 1:1.

16. Waa na wakoka nkondja wahɔ lo woho waki Jeremiya onyemba?

16 Ɔkɔkɔ okina wafɔnaso la Jeremiya mendanaka la lɔsɛnɔ lande la lo nkumbo. Nzambi akasha Jeremiya didjango dimɔtshi dia lânde ɔnɛ totshukake. (Adia Jeremiya 16:2.) Lande na kakasha Jehowa Jeremiya didjango sɔ, ndo shɛngiya yakɔna yaki la dikambo sɔ le nde? Awui akɔna wa l’ɔkɔndɔ ɔnɛ wakokayɛ nkana yimba l’anangɛso l’akadiyɛso wele enyemba oyadi la lolango lawɔ kana l’ɔtɛ w’akambo amɔtshi? Onde ekɔ dui dimɔtshi diakatɛ Nzambi Jeremiya diakoka Ɛmɛnyi wa Jehowa wele atshukanyi nkana ladiɔ yimba? Ko kayotota di’atshukanyi wele bu “la ana apami la ana amantu”? Ngande wakoka ɔkɔndɔ wa Jeremiya tokimanyiya?

17. Ɛtɛkɛta w’ɔprɔfɛta wele lo Jeremiya 38:20 mbeyaka totshutshuya dia sho nkana yimba lo dui diakɔna?

17 Ekɔ dui dia diambo dia menda woho wakakeketsha Jeremiya nkumekanga kɛmɔtshi ka la Juda ɔnɛ: “Etawo diui dia [Jehowa] diukutedimi, mbayuyuhumo lukulu l’olo, ndu mbayuyuka.” (Jer. 38:20) Ɔkɔndɔ ɔsɔ toshaka ɛlɔmbwɛlɔ ka dimɛna efula lo diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina. Dui sɔ mendanaka ndo la diɔtɔnganelo diasaso l’anto wahakɛndakɛnda lo mboka ya Jehowa wakokaso nkimanyiya. Ndo nto, kɛnɛ kakasalɛ Jeremiya anto wakakambɛka Nzambi ekɔ nto ɛnyɛlɔ ka dimɛna le so ɛlɔ kɛnɛ. Eelo, sho koka nkondja wetshelo efula oma le Jeremiya.

ALONGAMƐSO OMA LO DIBUKU NƐ?

18, 19. Naa toho tɔmɔtshi takokaso nsɛdingola dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya?

18 Dibuku nɛ diayotokimanyiya dia sho nsɛdingola dibuku dia lo Bible dia Jeremiya ndo dia Delu dia Jeremiya ndo wetshelo wakokaso nkondja oma lɔkɔ. Lo ngande? L’ekimanyielo ka nyuma k’ekila, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: ‘Afundelo tshɛ wakasambiyama oma le Nzambi ndo wekɔ ohomba dia mbetsha anto, mbangola, mbidja akambo l’ɔnɔngɔ, mbaekiya l’akambo wosembwe.’ (2 Tim. 3:16) Dui sɔ mendanaka ndo la abuku ahende woshidiso ango.

19 Lo mɛtɛ, ekɔ toho efula takoka onto nsɛdingola dibuku dia Jeremiya ndo dia Delu dia Jeremiya. Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔtshi koka mbeka abuku asɔ ahende divɛsa lo divɛsa lo nyanga dia nshihodia awui wakakonya dia divɛsa diakɔ fundama ndo kitshimudi y’oseka divɛsa tshɛ. Onto okina koka ndjasha tshɛ dia menda woho wɔtɔnɛ: anto ndo awui wɔkɔndwami lo dibuku dia Jeremiya la wanɛ wele lo Delu dia Jeremiya kana menda woho wotshikitanyi awui asɔ la wa nshi nyɛ. (Ɛdika la Jeremiya 24:6, 7; 1 Koreto 3:6.) Yoho kina ya mbeka abuku asɔ ele nsɛdingola ɛkɔndɔ w’akambo wakasalema lo nshi ya Jeremiya. (Jer. 39:1-9) Lo mɛtɛ lo yɛdikɔ mɔtshi, awui asɔ wekɔ ohomba dia sho nsɛdingola dimɛna dimɛna dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya. Ɔnkɔnɛ, tshapita 2 yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ɔprɔfɛta wakakambe ‘lo etenyi k’ekomelo ka nshi’” yayotokimanyiya dia sho mbeya lo tshena pe ɔkɔndɔ w’awui wakete lo nshi ya Jeremiya ndo woho wakalɔmbɔla Nzambi akambo.

20. Ngande wahombaso mbɔsa dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya?

20 Oyango woleki wa dibuku nɛ hakome lâsɔ. Tayɔsa dibuku dia Jeremiya ndo dia Delu dia Jeremiya oko woshasha w’oma le Nzambi dia tokimanyiya dia sho nsɛna oko Akristo ɛlɔ kɛnɛ. (Tito 2:12) Tayokoma polo lo nshihodia di’abuku asɔ ahende wekɔ l’awui efula wele ‘ohomba dia mbetsha anto.’ Vɔ wekɔ l’alako w’amɛna ndo bɛnyɛlɔ diakoka tokimanyiya dia sho ndowanyema ndo monga l’akoka wa ndɔshana l’ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ. Ngasɔ mbediɔ oyadi tekɔ enyemba, atshukanyi, dikumanyi, ambatshi mboka, ɛtɛ wa nkumbo, wamato wotshukami kana anto wâkɔtɔ kalasa. Onto tshɛ la l’atei aso ayɛna dia Nzambi mbokimanyiyaka lo tshimbo y’abuku ahende wakasambiyama anɛ dia nde monga ‘l’akoka wa ntsha olimu tshɛ w’ɔlɔlɔ.’—2 Tim. 3:17.

21. Ɛlɔlɔ akɔna wayoyokondja oma lo ekongelo ka wekelo ka dibuku nɛ?

21 Etena kasɛdingolayɛ tshapita tshɛ ya dibuku nɛ, enda awui wakokayɛ nkamba la wɔ. Aha la tâmu, dibuku dia Jeremiya ndo dia Delu dia Jeremiya wayoka epole ɔsɛkɛ lo kɛnɛ kakafunde Paulo ɔnɛ: “Akambu tshe wakawafundi ntundu wakafundama dia ntulakanya dia shu ndjala la elungamelu uma lu etetemalu la uma lu ekikitshelu ka lu afundelu.”—Romo 15:4.

Lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ layɛ la lushi la lushi, wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja lo mbeka dibuku dia Jeremiya la dia Delu dia Jeremiya?

[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]

a L’ɔkɔngɔ diko, aprɔfɛta anɛ wakayɔsɛnaka lo nshi ya Jeremiya: Habakuka, Obadiya, Danyɛlɛ, ndo Ezekiyɛlɛ. Jeremiya akakambe ɛnɔnyi oko 40 la ntondo k’elanyelo ka Jerusalɛma lo 607 N.T.D. ndo nde akayɔsɛnaka nto ɛnɔnyi ndekana 20 l’ɔkɔngɔ w’elanyelo kɛsɔ.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto