TSHAPITA 16
Nkumbo k’onto l’ɔnango kele kaamɛ
L’EDJA k’ɛnɔnyi oko 1 500, Jehowa Nzambi akakambe la wodja w’Isariyɛlɛ oko anto wɛmba lokombo lande. Oma laasɔ, Jehowa akadje “ase wedja yimba mbala ka ntondo dia nsɔna anto amɔtshi oma l’atei awɔ dikambo dia lokombo lande.” (Ets. 15:14) Wodja ɔsɔ wakasɔnama dikambo dia lokombo la Jehowa wakahombe monga ɛmɛnyi ande wele kaamɛ lo tokanyi ndo l’etsha oyadi dihole diakɔna diodjashiwɔ la nkɛtɛ. Otshumanyelo wa wodja ɔsɔ wakasɔnama dikambo dia lokombo la Nzambi, wakahombe salema diɛsɛ oma l’okotshamelo w’ɔkɛndɛ wakasha Yeso ambeki ande ɔnɛ: “Ɔnkɔnɛ, nyotshu ndo nyetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki, nyaabatize lo lokombo la Papa ndo la Ɔna ndo la nyuma k’ekila, nyowaetshake dia nkitanyiya akambo tshɛ wamomonyodjangɛ.”—Mat. 28:19, 20.
Wɛ aya lo nkumbo k’onto l’ɔnango k’Akristo ka l’andja w’otondo kele kaamɛ ndo kahetawɔ dia etshikitanu wa wodja, wa dioho kana w’ekondjelo mbakakitola
2 Lo ndjakimɔ le Jehowa ndo lo batizama, wɛ akakome ombeki wa Yeso Kristo. Wɛ aya lo nkumbo k’onto l’ɔnango k’Akristo ka l’andja w’otondo kele kaamɛ ndo kahetawɔ dia etshikitanu wa wodja, wa dioho kana w’ekondjelo mbakakitola. (Os. 133:1) Diakɔ diele, wɛ nangaka ndo nɛmiyaka asekayɛ Akristo wa l’etshumanelo. Amɔtshi l’atei awɔ mbeyaka ntshikitana la yɛ lokoho la demba, wodja kana kalasa yakawɔtɔ ndo mbeyaka monga ko lo nshi yakete takayakoke pondjo mbɔtɔnɛ la wɔ l’ɔtɛ w’etshikitanu ɛsɔ. Wɛ ekɔ lo dimama dia ngandji k’onto l’ɔnango dioleki weho ekina tshɛ wa diɔtɔnganelo, oyadi dia l’atshunda w’anto, lo ɛtɛmwɛlɔ kana dia lo nkumbo.—Makɔ 10:29, 30; Kɔl. 3:14; 1 Pe. 1:22.
TOTSHIKITANYA EKANELO KASO KA YIMBA
3 Naka amɔtshi wekɔ l’okakatanu dia ntshika tokanyi ta kɔlɔ lo dikambo dia lokoho la demba, dia pɔlitikɛ, di’atshunda w’anto kana dia weho ekina w’awui wakananɛ kɔlɔ wambonɛma wolo lo timba, kete wohɔ Akristo wa ntondo w’ase Juda wakahombe ntshika tokanyi ta kɔlɔ ta l’ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda otsha le ase wedja ekina tshɛ. Etena kakawatɛ Petero dia ntshɔ laka Kɔnɛliyo laki owandji w’alembe w’ase Rɔmɔ, Jehowa akalɔngɔsɔla Petero la ɔlɔlɔ tshɛ dikambo di’ɔkɛndɛ ɔsɔ.—Etsha, tshap. 10.
4 Lo ɛnɛlɔ, wakatɛ Petero dia ndjaka ndo dia ndɛ nyama mɔtshi yakɔsaka ase Juda ɔnɛ yaki mindo lo ndjela sɛlɛmɔnyi y’ɔtɛmwɛlɔ. Etena kakatone Petero, dui di’oma l’olongo diakawotɛ ɔnɛ: “Tshika mbelɛ diangɔ diele Nzambi ambodiɛdia ɔnɛ diangɔ dia mindo.” (Ets. 10:15) Akahombe paka Nzambi mbekama lo yoho shɔ dia ntshikitanya kanyi ya Petero dia nde nkotsha ɔkɛndɛ wakinde suke la nongola, mbuta ate ntshɔ dia tenda pami kɛmɔtshi kaki l’atei w’ase wedja. Etena kakandakitanyiya dui dia Jehowa, Petero akatɛ wanɛ wakatshumana ate: “Nyu mbeyaka dimɛna dia keema ɔlɔlɔ dia ose Juda nsangana kana monga kaamɛ la dioho di’anto dikina, koko Nzambi akamɛnya diaha mbelɛ ndooko onto ɔnɛ mindo kana bu pudipudi. Diakɔ diakamaye aha la monga la taamu lam’akawatome anto dia tɔmbɔsa.” (Ets. 10:28, 29) Oma laasɔ, Petero akɛnyi hwe dia Jehowa aketawɔ Kɔnɛliyo la wa lo luudu lande.
5 Saolo ka la Taraso laki Ofarisɛ w’ombeyi wa mukanda w’efula akahombe ndjakitshakitsha ko nsangana kaamɛ la wanɛ wakandɔsaka ntondo oko nde hakoke mbɔtɔnɛ la wɔ. Nde akahombe ndo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le wɔ. (Ets. 4:13; Ngal. 1:13-20; Flpɛ. 3:4-11) Sho koka mɛna dia etshikitanu wakahombe mɛtɛ salema lo tokanyi t’anto wele oko Sɛrɛngiyo Paolosɛ, Diyɔnisiyo, Damari, Filɛmɔna, Ɔnɛsimo ndo anto akina etena kakawetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ ndo kakawakome ambeki wa Yeso Kristo.—Ets. 13:6-12; 17:22, 33, 34; Filɛ. 8-20.
TOKOKE KAAMƐ KASO KA L’ANDJA W’OTONDO
6 Aha la taamu, ngandji kele l’anangɛso ndo akadiyɛso wa l’etshumanelo akakokimanyiya dia wɛ ndjasukanya la Jehowa ndo l’okongamelo ande. Wɛ akɛnyi yoho ya ngandji ndo ya kaamɛ yɛnama paka le ambeki wa mɛtɛ wa Yeso Kristo oko wakandate ate: “Dimi lambonyosha ɔlɛmbɛ w’oyoyo dia nyu mbokana ngandji. Nyokane ngandji lam’asanyu oko wakamanyoke ngandji. Oma lo dikambo nɛ, anto tshɛ wayeya dia nyu nyekɔ ambeki ami, naka nyayokana ngandji lam’asanyu.” (Jni. 13:34, 35) Ndo wɛ akaleke nanga Jehowa ndo okongamelo ande etena kakayɛnyi dia ngandji kele l’etshumanelo kekɔ tsho ɛnyɛlɔ ka woho wa ngandji kele lo nkumbo ka l’andja w’otondo k’onto l’ɔnango. Wɛ ekɔ lo mɛna okotshamelo wa prɔfɛsiya ka lo Bible katɛkɛta di’otshumanyelo w’anto watɛmɔla Jehowa lo wɔladi ndo lo kaamɛ lo nshi nyɛ y’ekomelo.—Mika 4:1-5.
7 Lo menda awui efula wadja diatɔnelo ɛlɔ kɛnɛ, akɔna akakoke mfɔnya dia kaamɛ koka monga l’atei w’anto woye “oma lo wedja tshɛ, oma lo waoho tshɛ ndo weho w’anto tshɛ ndo oma l’ɛtɛkɛta tshɛ”? (Ɛny. 7:9) Ohokanyiya etshikitanu wele lam’asa anto wele lo wedja wambohama l’awui wa tshulatshula la anto wayela paka mbekelo y’edjedja y’ashidi ya lo kabila kawɔ. Ohenda lohetsho lele l’ɛtɛmwɛlɔ lam’asa anto wele la lokoho la demba ɔtɔi ndo wele wodja ɔtɔi. Oko wamboleka mpama ngandji k’otamanya ka wodja, anto wamboleka mbatɔna l’awui wa pɔlitikɛ lo yoho yahatongaka. Ndo naka wɛ menda etshikitanu wendana l’ekondjelo kaamɛ ndo efula k’awui akina waheyama mbuta wadja diatɔnelo, kete wɛ ayɛna dia kaamɛ kele l’atei w’anto w’oma lo wedja tshɛ, atshunda, elui ndo ahole lo dimama diahalana dia ngandji ndo dia wɔladi ekɔ tshondo ya dihindo diakoka salema paka oma le Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ.—Zɛk. 4:6.
8 Kaamɛ kɛsɔ ekɔ dui dia mɛtɛ ndo etena kakomayɛ Ɔmɛnyi wa Jehowa wakayakimɔ ndo wambobatizama, wɛ mbɔtɔka lo nkumbo k’onto l’ɔnango kele kaamɛ kɛsɔ. Oko woyokondja wahɔ oma lo kaamɛ kɛsɔ, wɛ pombaka mbisha lonya dia kikokɛ. Wɛ ayosala dui sɔ lo ndjela ɛtɛkɛta wa ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ wele lo Ngalatiya 6:10 wata ɔnɛ: “Lam’ekeso la diaaso, nyɛsɔ tosalɛke anto tshɛ ɔlɔlɔ, djekoleko wanɛ wotɔ la so lo mbetawɔ.” Sho ndjelaka nto dako diata ɔnɛ: “Tanyotshake ndooko dikambo la yimba y’ewanu kana la lokaki, koko nyosale akambo tshɛ la okitshakitsha, nyɔshi dia anto akina nyoleka. Tanyendake paka wahɔ anyu hita eto, koko nyendake ndo wahɔ w’anto akina.” (Flpɛ. 2:3, 4) L’edja tshɛ kayotosalaka la wolo dia mɛna anangɛso l’akadiyɛso woho wawaɛna Jehowa ndo aha lo ndjela ɛnamelo kawɔ ka l’andja, kete tayotetemala monga la diɔtɔnganelo dia wɔladi ndo di’ɔngɛnɔngɛnɔ lam’asaso la wɔ.—Ɛf. 4:23, 24.
KATOKANAKE KANDJI LAM’ASASO
9 Oko wakadiɛnya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ lo dikambo diaso, diatɔnelo bu l’etshumanelo koko anto tshɛ wa lɔkɔ mbokanaka kandji lam’asawɔ. (1 Kɔr. 12:14-26) Sho mbeyaka mangana etale efula l’anangɛso amɔtshi wa lo nkumbo k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo, koko sho ndjakiyanyaka efula di’ɔlɔlɔ awɔ. Naka anangɛso amɔtshi wekɔ lo mpɛnyahɛnyama, sho akina mongaka la lonyangu l’efula. Naka amɔtshi wekɔ lo dihombo kana wambohomɔ mpokoso kɛmɔtshi, kana ata kana ofukutanu lo ngelo, kete asekawɔ akina nomɔlomɔka dia ntana toho ta mbasha ekimanyielo ka lo nyuma ndo ka l’emunyi.—2 Kɔr. 1:8-11.
10 Sho tshɛ pombaka nɔmbaka dikambo di’anangɛso lushi tshɛ. Amɔtshi wekɔ lo mpomana l’ehemba wa nsala kɛnɛ kele kɔlɔ. Asui wa anangɛso amɔtshi koka mbeyama dimɛna. Koko wanɛ walɔshama oma le asekawɔ wa l’olimu ndo lo nkumbo yatɔnyi l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ haleke mbeyama. (Mat. 10:35, 36; 1 Tɛs. 2:14) Sho ndjakiyanyaka l’akambo asɔ nɛ dia tekɔ lo nkumbo k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo. (1 Pe. 5:9) L’atei aso ekɔ nto wanɛ wakamba wolo l’olimu wa Jehowa, dia mbisha ɛnyɛlɔ l’olimu w’esambishelo ndo lo tshumanelo. Akina nto wekɔ la ɔkɛndɛ wa menda olimu wa l’andja w’otondo. Vɔ tshɛ wekɔ l’ohomba w’alɔmbɛlɔ aso, wɛnyaso lo tshimbo yawɔ ngandji ndo woho wayakiyanyaso l’otema ɔtɔi, oyadi lo tena diele ndooko kɛnɛ kakokaso nto nsala dia mbakimanyiya.—Ɛf. 1:16; 1 Tɛs. 1:2, 3; 5:25.
11 Lo menda efukutanu tshɛ watomba la nkɛtɛ lo nshi nyɛ y’ekomelo, ekambi wa Jehowa pombaka ndjalɔngɔsɔla dia kimanyiyana lam’asawɔ. Lo tena diatomba mpokoso yele oko adidimu wa nkɛtɛ kana dola, nɔmbaka dia nɔmbɔla welo w’efula wadjama dia ntoma ekimanyielo ndo nɔngɔsɔla diangɔ efula dia l’emunyi dia ntoma ekimanyielo. Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo dikambo sɔ. Lo mbohɔ dako dia Yeso, ambeki wa l’Atiyɔka wakatomɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ anangɛwɔ wa la Judeya weshasha wa l’emunyi l’etena kaki ndjala ka kasha lɛkɔ. (Ets. 11:27-30; 20:35) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akalɔngɔsɔla ekimanyielo kɛsɔ lo yoho yele awui tshɛ wakasalema aha l’ofukutanu. (2 Kɔr. 9:1-15) Lo nshi yaso nyɛ, etena konga anangɛso l’ekakatanu ndo l’ohomba w’ekimanyielo ka l’emunyi, okongamelo ndo Akristo lo vɔamɛ mongaka suke dia mbisha kɛnɛ kahombama.
TAMBOKITSHAMA LAANDE DIA NSALA LOLANGO LA JEHOWA
12 Nkumbo kaso k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo kele kaamɛ kongɛma dia nsala lolango la Jehowa. L’etena kɛnɛ, lolango lande ele dia lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo sambishama lo nkɛtɛ k’otondo oko ɔmɛnyi le anto wa lo wedja tshɛ. (Mat. 24:14) Etena kakambaso olimu ɔsɔ, lolango la Jehowa ele dia sho mongaka la dionga diɔtɔnɛ l’atɔndɔ ande wa laadiko wendana la lɔkɛwɔ. (1 Pe. 1:14-16) Sho pombaka mbetawɔ di’onto l’onto monga l’ɛse ka wonyande ndo nkamba dia ntɔla lokumu l’ɔlɔlɔ otsha la ntondo. (Ɛf. 5:21) Oleki nshi ya ntondo, ɔnɛ keema etena ka nyanga wahɔ aso hita, koko ka mbetsha Diolelo dia Nzambi lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso. (Mat. 6:33) Mbohɔka dikambo sɔ ndo kambaka kaamɛ dia wahɔ wa lokumu l’ɔlɔlɔ mbishaka ɔngɛnɔngɛnɔ kakianɛ ndo ayotokonya l’ɛtshɔkɔ wa pondjo.
13 Oko weso Ɛmɛnyi wa Jehowa, sho tshikitana mɛtɛ l’anto akina tshɛ ndo sho kitshama laande oko wodja wa pudipudi, wele l’ohetoheto l’olimu wa Nzambi kaso. (Tito 2:14) Ɔtɛmwɛlɔ watɛmɔlaso Jehowa totshikitanyaka l’anto akina. Sho hatokambe tsho dihɛka lo dihɛka l’anangɛso wa lo nkɛtɛ k’otondo, koko sho tɛkɛtaka ɔtɛkɛta ɔtɔi w’akambo wa mɛtɛ ndo sho salaka akambo lo yoho yɔtɔnɛ l’akambo wa mɛtɛ wasambishaso. Kɛsɔ mbakatama etena kakate Jehowa lo tshimbo y’omvutshi ande Zɛfaniya ate: “Dimi layotshikitanya ɔtɛkɛta w’anto dia vɔ monga ɔtɛkɛta wa pudipudi, dia vɔ tshɛ mbelɛ lokombo la Jehowa, dia mbokambɛ dihɛka lo dihɛka.”—Zɛf. 3:9.
14 Oma laasɔ, Jehowa akasambiya Zɛfaniya dia ntɛkɛta dikambo dia nkumbo k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo kaya dikambo dia mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ ate: “Atshikadi w’Isariyɛlɛ asɔ hawotosala kɔlɔ; vɔ hawotota kashi ndo lolemi la lokeso halototanema lo enyɔ awɔ; vɔ wayɔlɛ, wayetama, ko ndooko onto layowaotsha wɔma.” (Zɛf. 3:13) Oko wambotoshihodia Ɔtɛkɛta wa Jehowa w’akambo wa mɛtɛ ndo wambototshikitanya timba taso ndo wambotɔtɔnganyiya yoho yaso ya lɔsɛnɔ l’ɛlɛmbɛ wa Jehowa, taya l’akoka wa nkamba kaamɛ. Tekɔ lo nsala kɛnɛ kɛnama lo washo wa wanɛ wɔsa akambo lo ndjela tokanyi t’anto ɔnɛ hakoke salema pondjo. Eelo, sho mɛtɛ tekɔ anto wotshikitanyi l’anto akina, mbuta ate ekambi wa Nzambi wawosha kɛnɛmɔ lo nkɛtɛ k’otondo.—Mika 2:12.