Le na akatayakimɔ?
“Tayutshaka tshe kakati [ Jehowa], ndu tayukitanyiaka.”—ETUMBELU 24:7.
1, 2. (a) Anto amɔtshi wakayakimɔ lo diangɔ diakɔna na? (b) Onde ndjakimɔ pembetɛka paka le as’ɔtɛmwɛlɔ ato oka?
LO Yata afusa 1945, toshufɛlɛ ta ndɛkɛ ka ta kelɛwɔ Zero-fighter ta l’ɔnɔngɔ ɔmɔtshi w’alembe wetawɔ ɔnɛ Yatabe, Alembe walɔ ata wa lo Lowa lo Japon, takatshumana lo mbalasa kɛmɔtshi katohokamɛka anto asawo. Wakasha onto l’onto a l’atei awɔ dikatshi dimɔtshi dia funda kana nde ayolanga ndjakimɔ oko ɔmɔtshi a l’olui w’andɔshi wa ta wetawɔ ɔnɛ: kamikaze. Omboledi ɔmɔtshi w’asuda waki l’etena kakɔ ate: “Lakafɔnya nte: ɔsɔ aki leeta lami dia dimi mvɔɛ wodja lam’akiwɔ l’ofukutanu. Oko wakasokoyaka asolo dia dimi ndjakimɔ, laketawɔ mɛmba wotsho ɔsɔ.” Nde akeke woho wa dikitsha ndo kɛndjakɛndja Ohka kɛmɔtshi (ndɛkɛ ka ndjadiaka kaki l’ekoma wa rocket) ndo woho watokihomanya lâdiko dia masuwa w’atunyi. Koko, ta diakashile la ntondo ka nde kondja diaaso dia sala dui sɔ ndo dia mvɔɛ wodja kâmɛ l’omboledi a wodja ande. Lam’akalɛmbiama Japon, mbetawɔ kaki lande le omboledi kakashile.
2 Lo nshi mɔtshi, anto efula wa la Japon wakayakimɔ le omboledi, ɔnɛ lakawakanaka ɔnɛ njambizambi ya lumu mbende. Lo wedja ekina, diangɔ dimɔtshi diatombwama diakikɔ ndo diekɔ. Miliyɔ y’anto wakayakimɔ le Mariya, le Bouddha, kana le tonzambizambi tokina—tɛnyama mbala efula l’ekimanyielo ka mpingu. Lam’asɛngiyamawɔ oma l’alako wasambisha esambisha wa lo televiziɔ, anto amɔtshi towashaka falanga yawɔ tshɛ yatowokondjaka oma l’asui w’efula oko osukɔ wɛdimi l’ɔtɛmwɛlɔ, osukɔ washama l’otema ɔtɔi. L’ɔkɔngɔ wa ta, ase Japon waki l’ɔkɛi l’asolo wakayange ɛngɔ kekina k’oyoyo kakawakoke kimɔ sɛnɔ yawɔ lo diakambo diatɔ. Le amɔtshi, olimu mbakayoyala ɛngɔ kakɔ. Oyadi lo Ehotwelo kana lo Edjelo ka onya, anto efula wakayakimɔ dia mɔtsha okundji. Ɛlɔngɔlɔngɔ wekɔ lo mbahɛ nyumu yawɔ lâdiko di’apumi a mishiki amɔtshi wewɔ lo mbokoya lɔkɛwɔ lawɔ. Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula woyatɛmɔla vɔamɛ, wambetɛ saki yawɔ hita ɛngɔ ka tɛmɔlaka. (Filipi 3:19; 2 Timote 3:2) Onde, mɛtɛ weoho wa diangɔ dia ngasɔ kana w’anto asɔ sunganaka dia mbatɛmɔla l’otema ɔtɔi oka?
3. Woho akɔna wakɛnyama ditɛmɔlatɛmɔla dimɔtshi ɔnɛ di’ekɔ anyanya na?
3 Mbala efula, atɛmɔdi wa dikishi tokomɛka ewo lam’atowɛnaka mɛtɛ k’akambo ɔnkɔnɛ wetɔ. Ɔtɛmwɛlɔ a dikishi kana w’anto mbelaka pâ l’asolo etena katohotɔka atɛmɔdi awɔ ɔnɛ dikishi diawɔ diekɔ “Ulimu w’anya w’antu [w’oma lo kɛtɛ, NW].” (Osambu 115:4) Etena katomba etsha wa sɔnyi wasala esambisha wa lo televiziɔ lo sɛkɛ, anto wele l’etema w’ɔlɔlɔ tɔkɔmɔka. Lam’akɔ okundji “wɛ̂ngɛnga” wa lo wodja, wanɛ wakamba elimu totshimbaka timba kam’ɛnawɔ kombo yawɔ l’atei a wanɛ wahomba tokokalola la wa ngelo yawɔ lo tshanda mɔtshi. Dito di’akambo w’okundji lo nshi yaso nyɛ ambɔtɛta wanɛ wamboyakimɔ ɔtɛkɔya dia nyanga Okundji ve lo wanyu. Abasa wakawɔsɛ la kanyi y’ɔnɛ wayokondja falanga y’efula akayokoma wotsho w’efula wele akoka wa ngɛla waya yema tshitshɛ tsho. (Mateu 6:24) Lam’avɔ akanga a lokumu l’akambo a mishiki wa rock kana wa tɔkɛnyɔ, kânga lam’akitakita kumu yawɔ, atɛmɔdi awɔ toyaokaka dia wambokalema. Ndo wanɛ wayela lɔsɛnɔ la ndjangɛnyangɛnya tokondjaka elowa w’ololo tena efula.—Ngalatiya 6:7.
4. Kakɔna kasokoya anto dia vɔ kimɔ sɛnɔ yawɔ lo dikambo dia diangɔ di’anyanya na?
4 Ɛngɔ kakɔna kasokoya anto dia vɔ ndjasha l’akambo w’anyanya wa ngasɔ na? Mbala efula, lomba l’andja ɔnɛ walɔmbwama oma le Satana Diabolo mbasokoya. (Efeso 2:2, 3) Shɛngiya ya lomba lakɔ mɛnamaka mbala efula l’akambo wotshikitanyi. Onto ɔmɔtshi kokaka sɛngiyama oma l’awui w’ashidi wa lo nkumbo kande, awui wakate watshɛnde. Kalasa kakɔtɔ onto ɔmɔtshi ndo woho wakandodiama mbeyaka monga la shɛngiya ya wolo lo tokanyi tande. Awui watshama l’ahole w’elimu kokaka sokoya “asuda wa lo wa société” dia vɔ kamba la tshamba diko, dui diakoka mbaokadia wâle. Saki ka kondja mbo efula tombaka mbala efula oma lo lomba la nyanga woho wa monga la mbo ya l’andja ɔnɛ efula. Etema w’anto efula wambolana, wekɔ lo mbasokoya dia vɔ ndjasha lo saki yawɔ ya lokaki. Vɔ hawodje lomba dia sɛdingola kana eyango akɔ sunganaka dia ndjasha lɔkɔ.
Wodja Wakayakimɔ
5. Ndjakimɔ ka le Jehowa kakɔna kakasalema ambeta yɛdikɔ y’ɛnɔnyi 3 500 na?
5 Ambeta ɛnɔnyi 3 500, wodja ɔmɔtshi akatane ɔnɛ lasungana ndjasha le nde mɛtɛ. Vɔ wakayakimɔ le Omboledi, Jehowa Nzambi. Olui w’otondo wa wodja w’Isariyɛlɛ wakewoya ndjakimɔ kawɔ le Nzambi l’oswe wa shɛnga wa Sinai.
6. Kakɔna kakahombe nembetshiya lokombo la Nzambi le as’Isariyɛlɛ na?
6 Kakɔna kakasokoya as’Isariyɛlɛ dia vɔ ntsha ngasɔ na? Lam’akiwɔ lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito, Jehowa akatome Mɔsɛ dia mbatshungola. Mɔsɛ akambola woho wakandakoke mbelɛ Nzambi kakotome, ko Nzambi ndamɛ akokaloya dui ate: “Dimi layoyaɛnya dia lekɔ kɛnɛ kayomoyaɛnya nte lekɔ.” Nde akatome Mɔsɛ dia mbutɛ as’Isariyɛlɛ ate: “Dimi layoyaɛnya dia lekɔ mbotomi oya le nyu.” (Etombelo 3:13, 14, NW) Wotelo ɔsɔ nembetshiyaka dia Jehowa ndjâlaka woho tshɛ walangande ndjâla dia kotsha asangwelo ande. Nde akahombe ndjaɛnya oko Ɔnɛ lakotsha alaka ande lo woho waki kombêyaka dikombakomba di’ase Isariyɛlɛ.—Etombelo 6:2, 3.
7, 8. Tolembetelo takɔna takakondja as’Isariyɛlɛ takɛnya ɔnɛ Jehowa aki Nzambi kakasungana dia vɔ mbomamema na?
7 As’Isariyɛlɛ wakɛnyi woho akɔna wakasowe kɛtɛ y’Edjibito ndo anto awɔ l’Asui Dikumi. (Osambu 78:44-51) L’ɔkɔngɔ, ondo olekanyi miliyɔ shato y’anto, mbidja ndo amato l’ana, wakakande eshikɔ awɔ ndo wakonɛ oma la Ngɔshɛnɛ otsho otsho, dui diakayala otshumba wa mamba. (Etombelo 12:37, 38) L’ɔkɔngɔ, lo Ndjale ka Beela, Jehowa akayaɛnya ndamɛ oko “ondoshi wa ta” lam’akandakokɛ anto ande oma l’anya w’alembe a wolo waki Farawɔ lam’akandatola ndjale woho wa mbetsha ana w’ase Isariyɛlɛ ko ndjokola ashi lâdiko di’ase Edjibito wakatawatshanyaka. Omalɔkɔ, “Isariyele wakenyi ulimu a wuki wakatshi [Jehowa] le asi Edjibitu, ku vo wakawuki woma. Vo waketawo [Jehowa].”—Etombelo 14:31; 15:3; Osambu 136:10-15.
8 Watekana oko watakondja djembetelo ya kitshimudi ya lokombo la Nzambi, as’Isariyɛlɛ wakangunɛngunɛ Jehowa kâmɛ la Mɔsɛ, otomami ande l’ɔtɛ wa ndjala la posa k’ashi. Jehowa akatome toloho, akakɔsha mana oma l’olongo ndo akatondja ashi oma lo dive la Mɛriba. (Etombelo 16:2-5, 12-15, 31; 17:2-7) Ndo nto, Jehowa akashimbela as’Isariyɛlɛ oma l’anya w’ase Amalɛka. (Etombelo 17:8-13) As’Isariyɛlɛ kokoka manguna kɛnɛ kakayotɛka Jehowa Mɔsɛ l’ɔkɔngɔ ate: “[Jehowa, Jehowa, Nzambi ka, NW] ketshi ndu ngandji ka mamba, lahuki kele esadi, luludi too la ngandji ka shikaa la [mɛtɛ, NW]; latukaka antu nunu nunu ngandji ka shikaa, latudimanyiaka [munga, NW], uhedia, la kolo.” (Etumbelu 34:6, 7) Mɛtɛ, Jehowa akayaɛnya ndamɛ oko ɔnɛ lakokawɔ mamema.
9. Lande na kakasha Jehowa as’Isariyɛlɛ diaaso dia vɔ mɛnya ndjakimɔ kawɔ dia mbokambɛ, ndo vɔate na akawakadimola na?
9 Kânga mbaki Jehowa kanga as’Isariyɛlɛ dikambo dia nde mbakâtondja oma l’Edjibito, oko wende Nzambi k’otema ɔlɔlɔ ndo lokana kɛtshi, nde akawasha diaaso dia vɔamɛ mbɛnya saki ka mbokambɛ lo ndjela lolango lawɔ. (Ehwelo k’Elembe 7:7, 8; 30:15-20) Ndo nto, nde akɛnya tɛdikɔ takahombama dia mbidja sheke nde l’ase Isariyɛlɛ. (Etombelo 19:3-8; 20:1 polo 23:33) Lam’akakɔndɔlaka Mɔsɛ tɛdikɔ tɔsɔ, as’Isariyɛlɛ wakate vɔate: “Tayutshaka tshe kakati [Jehowa], ndu tayukitanyiaka.” (Etumbelu 24:3-7) La lolango lawɔ vɔamɛmɛ mbakawayala wodja wakayakimɔ le Omboledi, Nkumadiɔndjɔ Jehowa.
Lowando Tɔlaka lo Ndjakimɔ
10. Lo dikambo diakɔna diahomba kimamɛ ndjakimɔ kaso le Jehowa na?
10 Jehowa, Otungi, sunganaka tena tshɛ dia sho ndjakimɔ le nde l’anima aso tshɛ. (Malaki 3:6; Mateu 22:37; Enyelo 4:11) Koko, ndjakimɔ kaso hakoke monga l’etshina katɔ paka l’akambo a wetaw’etawɔ, saki yahakongama kana oma lo tɔsɛngiya t’anto akina—kânga t’oma le ambutshi. Tɔ pombaka monga l’etshina lâdiko dia ewo ka shikaa ka mɛtɛ k’endana la Jehowa kâmɛ la lowando lo menda kɛnɛ kakandatosalɛ. (Romo 10:2; Kolosai 1:9, 10; 1 Timote 2:4) Oko akasha Jehowa as’Isariyɛlɛ diaaso dia vɔ mɛnya ndjakimɔ kawɔ la lolango lawɔ, woho akɔ wâmɛ mbatoshande diaaso di’ɔlɔlɔ dia sho ndjakimɔ shoamɛ la lolango laso ndo mɛnya ndjakimɔ kakɔ lo sɛkɛ.—1 Petero 3:21.
11. Kakɔna kakatashola oma lo wekelo aso wa Bible lo dikambo diaki Jehowa na?
11 Oma lo wekelo wa Bible, tambeya ɔnɛ: Nzambi ekɔ onto. Dui Diande tokimanyiyaka dia sho mana waonga ande fundo oko wɛnamawɔ lo menda diangɔ diakatongama. (Osambu 19:1-4) Sho kokaka mɛna l’atei a Dui diande ɔnɛ: nde kema Losato l’Osanto lele ehekesa ka dikambo kahatakoke shihodia. Nde halɛmbiamaka lo ta ndo omalɔkɔ, nde hângunaka Lozambi lande. (Etombelo 15:11; 1 Koreto 8:5, 6; Enyelo 11:17, 18) Lam’ele nde akakotsha alaka ande, dui sɔ toholaka kitshimudi ya lokombo lande la dimɛna efula, Jehowa. Nde ekɔ kanga Asangwelo a Weke efula. (Etatelo 2:4; Osambu 83:18; Isaya 46:9-11) Oma lo wekelo wa Bible, tambohotɔ woho akɔna wende kanga kɔlamelo ndo ɔnɛ lasungana mbodjɛ otema.—Ehwelo k’Elembe 7:9; Osambu 19:7, 9; 111:7.
12. (a) Kakɔna katokotola le Jehowa na? (b) Woho akɔna wakoka ɛkɔndɔ wofundami lo Bible sokoya onto ɔmɔtshi dia nde kambɛ Jehowa na? (c) Woho akɔna ayaokayɛ lo dikambo dia kambɛ Jehowa na?
12 Mɛtɛ, ɛngɔ kaleka tokotola otsha le Jehowa ko lonto lande lolodi la ngandji. Bible tɛnyaka woho akɔna wolodinde la ngandji, la edimanyielo, ndo la kɛtshi lo diokanelo diasande l’anto. Ohokanyiya woho wakandangɔnya Jɔbɔ l’ɔkɔngɔ wa nde nama kɔlamelo yande l’ɔlɔlɔ tshɛ. Kɛnɛ kakakomela Jɔbɔ mɛnyaka hwe ɔnɛ: “[Jehowa ndola l’otema w’ɔlɔlɔ ndo, NW] la ketshi.” (Jakoba 5:11; Jobo 42:12-17) Ohokanyiya kɛnɛ kakasalɛ Jehowa Davidi etena kakandatshe loseka ndo kakandadakisha onto. Eelo, Jehowa mbetawɔka dimanyiya kânga pɛkato ya weke naka otshi wa pɛkato ambosukana lande la ‘solo diambatɛ la otema wa ndjakitshakitsha.’ (Osambu 51:3-11, 17) Ohokanyiya kɛnɛ kakasalɛ Jehowa Saulo ka la Tarsɛ, ɔnɛ lakahɛnyahɛnyaka anto a Nzambi woho w’anyanya ntondo. Diɛnyɛlɔ sɔ shikikɛka kɛtshi ka Nzambi ndo otema ande w’ɔlɔlɔ lo kamba l’anto wayatshumuya olimu. (1 Koreto 15:9; 1 Timote 1:15, 16) Paulo akayaoke dia nde akakoke mbetsha lɔsɛnɔ lande l’otondo lo kambɛ Nzambi kakɔ ka ngandji. (Romo 14:8) Onde, ɔsɔku mbayaokayɛ oka?
13. Naa ɛnyɛlɔ ka woke ka ngandji kaki Jehowa kasokoya akanga w’otema ɔlɔlɔ dia vɔ ndjakimɔ vɔamɛ le nde na?
13 Le as’Isariyɛlɛ, Jehowa akâtondja oma lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito, ndo nde amboshila la nɔngɔsɔla ehomɔ ka totsha oma lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi—ehomɔ kakɔ ko olambo wa tshungo waki Yeso Kristo. (Joani 3:16) Paulo ate: “Keli [Nzambi, NW] akatenya ngandji kandi ne dia Kristu akatuvwela lam’akisu antu wa kolo.” (Romo 5:8) Dikongɛ diolodi la ngandji sɔ sokoyaka akanga w’etema ɔlɔlɔ dia vɔ ndjakimɔ le Jehowa oma lo tshimbo ya Yeso Kristo. “Ne dia ngandji ka Kristu atutosedingaka, ne dia shu mbetawoka shati: Otoi kakavwela tshe, ne dia waku weli la lumu, tawuyalaki la lumu dia dikambu diawo vame, keli dia one lakâvwela, lakulwama dikambu diawo.”—2 Koreto 5:14, 15; Romo 8:35-39.
14. Onde paka mbeya kɛnɛ kakasalɛ Jehowa anto mbahomba tosokoya dia sho kimɔ sɛnɔ yaso le nde oka? Lembetshiya.
14 Koko, aha mbeya paka lonto la Jehowa ndo woho wasalɛnde anto oto kete ambokoka. Sho pombaka mandola Jehowa. Woho akɔna? Ele lo kotshaka Dui dia Nzambi lo sɛnɔ yaso ndo lo shihodiaka ɔnɛ mɛtɛ, alako wa lɔkɔ mbelaka ɛlɔlɔ. (Isaya 48:17) Sho pombaka ndjaoka ɔnɛ Jehowa ambototsha oma lo mindo y’andja wa kɔlɔ ɔnɛ walɔmbwama oma le Satana. (Ɛdika la 1 Koreto 6:11.) Lo ta diaso dia ntsha akambo w’ɔlɔlɔ, tekɔ lo mbeka woho wa mbɛkama le Jehowa, ndo tɛnakɔ shoamɛ dia Jehowa ekɔ Nzambi ka lumu, “Ɔnɛ loka alɔmbɛlɔ.” (Osambu 62:8; 65:2, NW) Sho ndjaokaka esadi eto dia tekɔ suke suke la nde ndo sho kokaka mbêwoya kɛnɛ kokaso oma ka tshina di’etema aso aha la kandakanda. Saki ka wangasanu ndo ka ngandji kokaso Jehowa fulaka l’etema aso. Mɛtɛ, dui sɔ tokonyaka lo sho mbolambola sɛnɔ yaso.
15. Kakɔna kakasokoya onto ɔmɔtshi lakayashaka efula l’olimu ande ntondo dia nde kambɛ Jehowa na?
15 Anto efula wakayeyaka Jehowa, Nzambi kakɔ ka ngandji ndo wakayokimɔka sɛnɔ yawɔ dia mbokambɛka. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka os’atɔtɔ ɔmɔtshi kana elɛktrisiɛ waki l’olimu wakatahamaka. Nshi mɔtshi nde akatshɔka l’olimu oma ko pindju ndo akakambaka lushi l’otondo ndo otsho w’otondo ko ndjokalolaka lakande l’eshidi etanu wa pindju wa lushi layela. L’ɔkɔngɔ a nde mumuya yɛdikɔ ya wonya ɔtɔi a tango, nde akahombaka ntshɔ otsha l’olimu okina. Ɔnkɔnɛ mbohɔnde: “Lakayakimɔ l’olimu ami.” Lam’akatatɛ wadiɛnde mbeka Bible, nde akɔtɔ l’ɔnɔngɔ ande. Ɔnkɔnɛ mbatande: “Tonzambizambi tshɛ takameyaka polo ndo l’etena kɛsɔ takakongɛka di’anto tikambɛ, koko, tɔ kotosalɛ ndoko dui di’ɔlɔlɔ. Koko, Jehowa akɔsɛ tɛdikɔ ndo akatome Ɔn’ande ɛtɔi la kɛtɛ; dui diakɛnya woho wakandayahondja efula.” (1 Joani 4:10, 19) L’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ dikumi, pami kɛsɔ akayakimɔ le Jehowa. L’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, nde akayasha dia kambɛ Nzambi ka lumu. Nde akamɛ olimu wa lo tena ndo lo tena ndo akatshu dia tokamba lɛnɛ aki ohomba w’efula. Lo ndjela ɛnyɛlɔ k’apɔstɔlɔ, nde ‘akatshike diangɔ tshɛ ko akayele Yeso.’ (Mateu 19:27) L’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ hiende, nde la wadiɛnde wakelamɛ lo filialɛ kaki la Société Watch Tower Bible and Tract ka lo wodja wakawadjasɛka woho wa nde mbishaka lonya l’elimu w’atɔtɔ. Ɛnɔnyi 20 wambeta, nde akambakɔ olimu walangande lo filialɛ kakɔ—aha lo dikambo diande ndamɛ, koko lo dikambo diaki Jehowa.
Ɛnya Ndjakimɔ Kayɛ lo Sɛkɛ
16. Naa wanya amɔtshi wahomba takula onto dia nde ndjakimɔ le Jehowa na?
16 L’ɔkɔngɔ wa mbeka Bible tshanda mɔtshi, ɛlɔngɔlɔngɔ l’epalanga tɔngɛnangɛnaka lo dikambo diaki Jehowa ndo dia kɛnɛ kakandasalɛ. Dui sɔ pombaka mbasokoya dia vɔ ndjakimɔ vɔamɛ le Nzambi. Ondo wɛ ekɔ ɔmɔtshi a l’atei awɔ. Woho akɔna akokayɛ ndjakimɔ le Jehowa na? L’ɔkɔngɔ a wɛ kondja ewo k’oshika ka Bible, wɛ pombaka ndjaɔtɔnganyiya la ewo kakɔ ndo monga la mbetawɔ le Jehowa ndo le Yeso Kristo. (Joani 17:3) Pombaka wɛ ndjatshumoya ndo tshika lɔkɛwɔ tshɛ la pɛkato laki layɛ ntondo. (Etsha 3:19) L’ɔkɔngɔ diko, wɛ ayoyokoma lo takula nna dia ndjakimɔ, mbodiɛnya l’ɛtɛkɛta w’eshika lo dɔmbɛlɔ diayɛ otsha le Jehowa. Mɛtɛ, dɔmbɛlɔ sɔ diayoyala la shɛngiya yayoviya edja k’ɔlɔlɔ lo tokanyi tayɛ, dikambo dia, dui sɔ diayonga etatelo ka diokanelo di’oyoyo lam’asayɛ la Jehowa.
17. (a) Lande na kavusola dikumanyi wembola wakalɔngɔswama vɔ la wanɛ weke ka ndjakimɔ na? (b) Nna diakɔna dioleki ohomba diahomba takɔma esadi eto l’ɔkɔngɔ w’onto ndjakimɔ, ndo l’oyango akɔna?
17 Oko akalembetshiya Mɔsɛ as’Isariyɛlɛ tɛdikɔ takahombama dia mbɔtɔ la Jehowa sheke, woho akɔ wâmɛ mbele dikumanyi dia lo tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa kimanyiyaka wanɛ weke ka ndjakimɔ dia vɔ shihodia kakɔna kahombawɔ sala lo dikambo sɔ. Vɔ kambaka olimu la wembola wakalɔngɔswama dia mana fundo kana onto l’onto a l’atei awɔ ekɔ lo mpotɔ atshina a wetshelo w’oma lo Bible dimɛna ndo kana nde mbeyaka ɛkɛndɛ w’Ɛmɛnyi wa Jehowa. L’ɔkɔngɔ, sɛlɛmɔnyi kɛmɔtshi kasungana nɔngɔswamaka dia mɛnya ndjakimɔ kakɔ lo sɛkɛ. Oko mbekelo, onto leke ka ndjakimɔ mongaka la mposa ka wolo ka mbewoya anto akina ɔnɛ: nde amboshila mbɔtɔ la Jehowa ɔngɛnyi. (Ɛdika la Jeremiya 9:24.) Woho woleki ɔlɔlɔ wa sala dikambo sɔ ko nongola batismu ka l’ashi oko djembetelo ya ndjakimɔ kakɔ. Dindjama dî l’ashi la topɔ nembetshiyaka di’onto akɔ ambovɔ lo yoho yande ya lɔsɛnɔ l’edjedja, lolodi la lokaki ndo ambolwama otsha lo lɔsɛnɔ l’oyoyo la sala lolango la Nzambi. Ɔsɔ kema nsakramɛntɔ kɛmɔtshi, kana sɛlɛmɔnyi kele oko ka wa Shinto k’elɛwɔ misogi, sɛlɛmɔnyi katɔfɔnyamaka ɔnɛ onto tɛ̂diamaka l’ashi.a Tete le, batismu ekɔ ɛnyɛlɔ ka lo sɛkɛ ka ndjakimɔ kakasalema lo dɔmbɛlɔ.
18. Lande na kahombaso ndjashikikɛ ɔnɛ ndjakimɔ kaso le Jehowa honga anyanya na?
18 Sɛlɛmɔnyi kasalema lo washo w’anto kɛsɔ ekɔ dikambo diahakoke mbohamɛ, tɔ mboholaka okambi w’oyoyo waki Nzambi dikambo dia diokanelo dia pondjo diambondosala la Jehowa. Otshikitanyi la ndjakimɔ kakasale shufɛlɛ ya kamikaze lo dikambo dia wodja ande ndo di’omboledi ande, ndjakimɔ ka le Jehowa kɛsɔ honga anyanya nɛ dia, nde ekɔ Nzambi ka pondjo, Kanga-Wolo-Tshɛ, ɔnɛ lakotsha awui tshɛ wasangoyande. Paka le nde ndamɛmɛ oto mbakokaso ndjakimɔ l’anima aso tshɛ.—Isaya 55:9-11.
19. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela na?
19 Koko, ndjakimɔ le Nzambi hemala paka lâsɔ ato. Ɛnyɛlɔ, shɛngiya yakɔna yele la ndjakimɔ kaso lâdiko dia lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi na? Dikambo sɔ diayɔsɛdingwama lo sawo diayela.
[Footnote]
a Enda lo dibuku L’humanité à la recherche de Dieu, diakatondja Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., lɛkɛ 194-5.
Onde Wɛ Mbohɔka?
◻ Lande na kele ndjakimɔ oko asalematɔ le as’andja ɔnɛ ndjelaka onto lonyangu na?
◻ Kakɔna kakasokoya as’Isariyɛlɛ dia vɔ ndjakimɔ vɔamɛ le Jehowa na?
◻ Kakɔna katosokoya dia shoamɛ ndjakimɔ le Jehowa ɛlɔ kɛnɛ na?
◻ Woho akɔna akokaso ndjakimɔ shoamɛ le Jehowa na?
◻ Batismu ka l’ashi kɛdikɛdi na?
[Caption]
Lo Sinai, as’Isariyɛlɛ wakayakimɔ vɔamɛ le Jehowa