Etenyi ka ntondo—Angadimu w’osase wa weke ndo wa totshitshɛ
“Mbuka k’untu ololo keli uku usasi w’ehutwelu k’unya, watufulanelaka edja ndu w’unya l’atei ote.”—TUKEDI 4:18.
1. Lande na kele mɛtɛ kakashwama yema yema na?
EKƆ djembetelo yɛnya lomba la Nzambi dia, lo ndjela Tukedi 4:18, ɔkɛnɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ya lo nyuma wakaye yema yema oma lo tshimbo y’angadimu w’osase. Lo sawo dietshi, takɛnyi woho akɔna wele divɛsa nɛ diakakotshama lo nshi y’apɔstɔlɔ. Otondonga mɛtɛ tshɛ y’oma l’atei w’Afundelo yakewoyama mbala kakɔ ɔtɔi, tshike yɔ yotonga wodjima oto ndo lofunge—wate kana oko onto lotumbi mbala kakɔ ɔtɔi oma lo difuku dia wodjima efula oya lo yanyi ya kombekombe. Lâdiko dia lâsɔ, mɛtɛ yakashwama yema yema, yekɔ lo tetemala keketsha mbetawɔ k’Akristo. Mɛtɛ yakɔ talekaka ngamula elongamelo kawɔ ndo mbɛdiaka vioka yahombawɔ kɛndakɛnda pɛsɔpɛsɔ.
“Ɔhɔmbɔ wa Kɔlamelo ndo wa Kɛsɔ”
2. Yeso akandɛnya ɔnɛ nde mbahombande kamba lande olimu dia mbela ambeki ande osase wa lo nyuma, ndo la wa na ahomba kengama ehomɔ kakɔ na?
2 Lo nshi y’apɔstɔlɔ, Yeso Kristo akɛnyi ɔlɔlɔ kamba la dihomɔ dia mamba woho wa mbisha ambeki ande angadimu w’osase wa ntondo. Dia dikambo sɔ, tekɔ la diɛnyɛlɔ dihende: Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D. la ekadimwelo k’otema kaki Kɔnɛliyo l’ɔnɔnyi 36 T.D. L’ɔkɔngɔ diko, Kristo akayɛnaka ɔlɔlɔ dia kamba olimu l’anto oko wakandewoya la ntondo ate: “[Ele ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ, NW] wakakitsha khumendi ladiku dia antu wa [lo] luudu landi, dia mbashaka mbu ya nde yawo lu tena diayo? [Ɔhɔmbɔ ɔsɔ ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lam’ayoya nkumɛnde naka nde mbotana atsha ɔsɔku, NW]. Mete kanyutelami nti: Ndi ayûkitsha ladiku dia diango diandi tshe.” (Mateu 24:45-47) Ɔhɔmbɔ ɔsɔ takawahombe ndjâla paka onto ɔtɔi nɛ dia nde aki la dia mbisha mbo ya ndɛ ya lo nyuma oma k’etena kakatɔngɔ etshumanelo k’Akristo lo Pɛntɛkɔsta polo ndo l’etena kakaye Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo dia ndjokoya lande. Akambo wa mɛtɛ shikikɛka dia, olui akɔ w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ ɔsɔ ekɔ olui w’Akristo w’akitami tshɛ wa la kɛtɛ wa l’etena kɛmɔtshi.
3. Wa na waki ndo vɔ lawɔ anto wa ntondo wa l’atei w’olui w’ɔhɔmbɔ na?
3 Wa na waki l’atei w’anto a ntondo w’olui w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ na? Ɔpɔstɔlɔ Petero aki ɔmɔtshi a l’atei awɔ, nde akayele dui diakotomɛ Yeso ate: “Uleshaki ekoko ami.” (Joani 21:17) Anto akina wa ntondo waki l’atei w’olui akɔ w’ɔhɔmbɔ vɔanɛ: Mateo, ɔnɛ lakafunde Evanjiliyɔ wɔlame lokombo lande, Paulo, Jakɔba, la Judɛ, wanɛ wakafunde mikanda wakasambiyama oma le Nzambi. Ndo ɔpɔstɔlɔ Joani, ɔnɛ lakafunde dibuku di’Enyelo, Evanjiliyɔ ande la mikanda ande, mbaki ose olui w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ. Apami asɔ wakafunde abuku wa lo Bible lo ndjela olimu wakawasha Yeso.
4. Wa na wele “antu wa [lo] luudu”?
4 Naka akitami tshɛ oko watongawɔ olui wâmɛ, oyadi lende asɛnawɔ la kɛtɛ nyɛ, wekɔ anto wa l’atei w’olui w’ɔhɔmbɔ, ko wa na wele “antu wa [lo] luudu” na? Ekɔ paka vɔ akɔ akitami, koko wɔsami lo yoho yotshikitanyi—l’onto ndo l’onto. Eelo, lo mbaɔsa l’onto ndo l’onto, vɔ wayoyala wa l’atei w’“ɔhɔmbɔ” kana wayoyala “antu wa [lo] luudu,” lo ndjela kana vɔ wekɔ lo kahanya mbo ya ndɛ ya lo nyuma kana wekɔ lo ndjilɛ. Tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Oko wɔkɔndwamidiɔ lo 2 Petero 3:15, 16, ɔpɔstɔlɔ Petero ekɔ lo tɛkɛta dikambo dia mikanda wa Paulo. Lo mbala mikanda akɔ, Petero akahombe ndjâla ose luudu ɔmɔtshi, ɔnɛ lalɛ mbo ya ndɛ ya lo nyuma yakâlambɛ Paulo oko otomami wa l’olui w’ɔhɔmbɔ.
5. (a) Kakɔna kakakomela ɔhɔmbɔ lo deko diakayahɔnaka la nyɔi y’apɔstɔlɔ na? (b) Ehamelo kakɔna kakasalema oya l’ekomelo k’etenyi ka hende k’eleko ka 19 na?
5 Dia dikambo sɔ, dibuku Le Royaume millénaire de Dieu s’est approché diakate ɔnɛ: “Woho akɔna wakalombe ndo wakakotsha olui w’‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ olimu awɔ l’edja ka deko la deko na? Ɔkɔndɔ w’anto hawotoshikikɛ ɔlɔlɔ dia sho monga la kanyi y’oshika lo kɛnɛ k’endana la dui sɔ. Ondo lɔlɔnga lɔmɔtshi l’olui w’“[ɔhɔmbɔ, NW]” lakalesha lɔnɛ lakayayelanaka alɔ. (2 Timote 2:2) Koko, oya l’ekomelo k’etenyi ka l’atei atei k’eleko ka dikumi la divua, anto amɔtshi woka Nzambi wɔma wakalangaka mma dia lo nyuma di’oma lo Bible k’Ekila ndo wakakombolaka mbodilɛ wakikɔ . . . elui wa wekelo wa Bible wakadihɔma . . . wakahame lo kɛnɛ k’endana la yimba y’atshina wa mɛtɛ ya l’Afundelo w’Ekila. L’atei w’ambeki asɔ, wanɛ waki l’etema w’ɛlɔlɔ ndo wakayashaka efula wakakombolaka kahana efula l’anto akina mbo mɔtshi ya ndɛ ya lo nyuma yasha eko. Vɔ wakakɛnɛmɔlaka lomba la kɔlamelo lokongaka l’“[ɔhɔmbɔ, NW]” wakashikikɛma dia mbisha ‘anto wa lo luudu’ mbo ya ndɛ yahombama ‘lo tena diayɔ.’ Vɔ waki ‘akanga wa kɛsɔ’ lo woho w’ɔnɛ: vɔ wakɛnyi dia etena kakɔ kakakoke ndo yoho yakɔna yaki ɔlɔlɔ efula dia kahanya mma diakɔ. Vɔ wakadje weolo efula dia kahanya mma diakɔ.”—Lɛkɛ 339.a
Angadimu wa Ntondo w’Osase lo Nshi Yaso Nyɛ
6. Dui diakɔna dia mamba diɛnama lo kɛnɛ k’endana l’ɔkɛnɛmwɛlɔ w’akambo wa mɛtɛ yema yema na?
6 Dui dimɔtshi dia mɛtɛ diakotola yambalo yaso esadi esadi mendanaka la wanɛ wele Jehowa akâkambisha olimu dia vɔ mbela osase wa lo nyuma watafulanɛ ɔsɔ ele dia, vɔ kondjatombola kânga yema. Lɔkɛwɔ laki C.T. Russell, ɔnɔmbɔdi wa ntondo wa la Société Watch Tower, aki dia, Nkumadiɔndjɔ akɛnyi ɔlɔlɔ dia ndjakimanyiya l’akoka awɔ w’akanga w’okitshakitsha. Lo menda nkombo yakakambaka l’atunyi ande, Ɔnangɛso Russell akewoya dui sɔ la dihonga tshɛ ɔnɛ: nde atahomanaka ndoko lushi l’onto l’elɛwɔ ɔnɛ: “Oseka Russell” ndo di’ɔnɛ: ndoko kanyi ya “Wetshelo waki Russell” yakikɔ. Lotombo tshɛ lakatshɔkaka paka le Nzambi.
7. Djembetelo yakɔna yakasha Ɔnangɛso Russell nde la anyande ekambi ɔnɛ mɛtɛ vɔ waki l’atei wa ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ?
7 Lo menda etombelo wɛnama, tamu kema dia nyuma k’ekila kaki Jehowa mbakalɔmbɔlaka weolo wakadjaka Ɔnangɛso Russell kâmɛ la wanɛ waki lande. Vɔ wakasha djembetelo y’ɔnɛ: vɔ waki l’atei w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ. Kânga mbele ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa nshi shɔ waketawɔka ɔnɛ: Bible ekɔ Dui diakasambiyama oma le Nzambi ndo ɔnɛ Yeso aki Ɔna Nzambi, vɔ waketawɔka wetshelo wa kashi w’oma la Babilɔna wele oko: Losato l’Osanto, anima w’onto havu, ndo sui dia pondjo. Mɛtɛ, lo ndjela daka dia Yeso, aki oma lo tshimbo ya nyuma k’ekila mbele weolo w’okitshakitsha wakadjaka Ɔnangɛso Russell kâmɛ la wanɛ wakakambaka lande wakakimanyiya di’akambo wa mɛtɛ ngamula efula oleki la ntondo. (Joani 16:13) Ambeki wa Bible w’akitami asɔ wakasha djembetelo y’ɔnɛ: mɛtɛ vɔ waki ase olui w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ wele l’ɔkɛndɛ wa mbisha anto wa lo luudu la Nkumɛwɔ mbo ya ndɛ ya lo nyuma. Weolo awɔ wakakimanyiya efula lo tshumanya akitami.
8. Akambo akɔna a weke w’endana la Jehowa, la Bible, la Yeso Kristo, ndo la nyuma k’ekila wakahotɔ Ambeki wa Bible na?
8 Ekɔ dikambo dia mamba dia mɛna woho akɔna wele Jehowa, oma lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila, akakimanyiya Ambeki akɔ wa Bible wa ntondo asɔ efula l’angadimu w’osase. Dia mumɛ, vɔ wakɛnya la dihonga tshɛ ɔnɛ: Otungi a diangɔ tshɛ ekɔ, ndo Jehowa mbele lokombo lande hita. (Osambu 83:18; Romo 1:20) Vɔ wakɛnyi ɔnɛ: Jehowa ekɔ la waonga anɛi woleki weke efula—wolo, losembwe, lomba la ngandji. (Etatelu 17:1; Euhwelu k’Elembe 32:4; Romo 11:33; 1 Joani 4:8) Akristo w’akitami asɔ wakalembetshiya l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ: Bible ekɔ Dui diakasambiyama oma le Nzambi ndo diekɔ mɛtɛ. (Joani 17:17; 2 Timote 3:16, 17) Lâdiko dia lâsɔ, vɔ waketawɔka ɔnɛ: Yeso Kristo, Ɔna Nzambi, akatongama ndo nde akakimɔ lɔsɛnɔ lande oko tshungo lo dikambo di’anto tshɛ. (Mateu 20:28; Kolosai 1:15) Lo dihole dia mbɔsa nyuma k’ekila oko onto la sato la lo Losato l’Osanto, vɔ wakakiɔsaka oko wolo wa Nzambi.—Etsha 2:17.
9. (a) Mɛtɛ yakɔna yakahotɔ Ambeki wa Bible lo dikambo dia dionga di’onto la weoho w’elongamelo washa Bible na? (b) Naa mɛtɛ kina yakɛnyi ekambi wa Jehowa bamba na?
9 Ambeki wa Bible wakashihodia ɔnɛ: onto kema l’anima wahavu koko nde ekɔ anima wavɔ. Vɔ wakeyaka ɔnɛ: “difutu dia [pekato, NW] eli nyoi,” koko aha sui dia pondjo, ndo woho w’edie kelɛwɔ ɔnɛ infɛrnɔ wa dja kema. (Romo 5:12; 6:23; Ezekiyele 18:4) Lâdiko dia lâsɔ, vɔ wakahotɔ hwe ɔnɛ: wetshelo w’ehilwelo hɔtɔnɛ paka l’afundelo ato, koko, vɔ kema l’etshina ka mɛtɛ kânga yema. (Etatelu tshapita 1 la 2) Vɔ wakashihodia nto ɔnɛ: bible mbishaka weoho ehende w’elongamelo—k’otsha l’olongo lo dikambo di’akitami 144 000 watayele Kristo lo nna ndo lo nna ndo ka lo paradiso ka la kɛtɛ lo dikambo dia “ului a wuki” waheyama mbala w’“ekoko ekina.” (Enyelo 7:9; 14:1; Joani 10:16) Ambeki wa ntondo wa Bible asɔ wakeye ɔnɛ: kɛtɛ kayotshikala pondjo pondjo ndo hatotshumbama oko walakanya ɛtɛmwɛlɔ efula. (Undaki 1:4; Luka 23:43) Vɔ wakeye nto ɔnɛ okalwelo waki Kristo hawotɛnama la asho ndo di’ɔnɛ nde ayolomboya wedja ko ndjêla paradiso la kɛtɛ l’ɔkɔngɔ diko.—Etsha 10:42; Romo 8:19-21; 1 Petero 3:18.
10. Mɛtɛ yakɔna yakeye Ambeki wa Bible lo dikambo dia batismu, di’okakitwanelo wa l’asa ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ la wanɛ waha andjashi Nzambi, ndo dia Eohwelo ka nyɔi kaki Kristo na?
10 Ambeki wa Bible wakeye ɔnɛ: batismu katama l’Afundelo kema dia mbɔlɔyɛ ana w’akɛnda ashi lɔ̂lɔya koko, tɔ pombaka mbɔtɔnɛ la dui diakatome Yeso lo Mateu 28:19, 20, mbuta ate: odindjelo wa l’ashi w’ambetawudi wamboshila la mbetshama. Vɔ wakayokomaka lo mɛna di’Afundelo hawosukɛ kanyi y’ɔnɛ otshikitanelo pombaka ndjâla l’asa ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ la wanɛ waha andjashi Nzambi. (Mateu 23:8-10) Otshikitanyi la kanyi shɔ, Akristo tshɛ pombaka monga apandjudi wa lokumu l’ɔlɔlɔ. (Etsha 1:8) Ambeki wa Bible wakahotɔ ɔnɛ Eohwelo ka nyɔi ka Kristo pombaka salema paka mbala ɔtɔi l’ɔnɔnyi, lo ngɔndɔ ka Nisana 14. Oma lâsɔ, vɔ wakɛnyi ɔnɛ: Pasaka kôhɔ ɛtɛmwɛlɔ ekɔ difɛstɔ di’apanganu. Lâdiko dia lâsɔ, akitami akɔ asɔ wakayashikikɛka ɔnɛ: Nzambi akasukɛka olimu awɔ lo woho wele vɔ kɔkɔngɔlaka ɛkɔngɔ. (Mateu 10:8) Oma ko bango, vɔ wakahotɔ dia, Akristo pombaka sɛna lo ndjela kɛnɛ kata ɛlɛmbɛ wa lo Bible, wɛnɛ walɔmba di’onto monga l’elowa wa nyuma k’ekila kaki Nzambi.—Ngalatiya 5:22, 23.
Ehamelo k’Angadimu w’Osase
11. Osase akɔna wakangamula lo dikambo di’olimu w’Akristo ndo dia wɛla wa Yeso w’ɛkɔkɔ la mbudi na?
11 Djekoleko, oma ko 1919, ekambi wa Jehowa wakatatɛ kondja ehamelo k’angadimu w’osase. Ande dingadimu dia mamba di’osase diakɛnama lo losanganya la woke lo 1922 la Cedar Point lam’akatɛtɛ J. F. Rutherford, ɔnɔmbɔdi wa hende wa la Société Watch Tower la wolo tshɛ ɔnɛ ɔkɛndɛ wa ntondo woleki ohomba le ekambi wa Jehowa ele dia “mbewoya, mbewoya, mbewoya Nkumekanga la diolelo diande”! L’ɔnɔnyi wakayoyelaka, osase wa mamba wakangadimɔ lo kɛnɛ k’endana la wɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi. Akɛnama dia, pɔlɔfɛsi kɛsɔ aki la dia kotshama lo nshi ya wôngelo wa Nkumadiɔndjɔ, aha lo Diolelo di’Ɛnɔnyi Kinunu diayaye oko akawakanaka. Lo edja ka Diolelo di’Ɛnɔnyi Kinunu, anango Kristo hawototata hemɔ nto, kana mbidjama lo kanu. Ndo nto, l’ekomelo ka Diolelo di’Ɛnɔnyi Kinunu, Jehowa Nzambi mbayoyala shushi koko aha Yeso Kristo.—Mateu 25:31-46.
12. Dingadimu diakɔna di’osase diakangamula lo dikambo dia Armagɛdɔ na?
12 Lo 1926, dingadimu dikina di’osase dia mamba diakɛnya ɔnɛ: ta di’Armagɛdɔ hoyala ɔtɔmbɔkwɛlɔ wa tshunda di’anto woho wa mbidja ɛlɔngɔswɛlɔ ɛmɔtshi oko wakafɔnyaka Ambeki wa Bible nshi mɔtshi. Koko, ɔsɔ ayonga ta diayɛnya Jehowa wolo ande lo sɛkɛ edja ndo anto tshɛ mbetawɔ ɔnɛ: nde kele Nzambi mɛtɛ.—Enyelo 16:14-16; 19:17-21.
Nɔɛlɛ—Difɛstɔ di’Apanganu
13. (a) Osase akɔna wakangadimɔ lo dikambo dia difɛstɔ dia Nɔɛlɛ? (b) Lande na kakawayotshikaka sala afɛstɔ wa nshi y’eotwelo na? (Tɛkɛta ndo di’awui wofundami l’ɛse ka dikatshi.)
13 Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, dingadimu di’osase diakayosokoyaka Ambeki wa Bible dia vɔ tshika akambo wa sala difɛstɔ dia Nɔɛlɛ. La ntondo k’etena kɛsɔ, Ambeki wa Bible wa l’andja w’otondo wakasalaka difɛstɔ dia Nɔɛlɛ, ndo difɛstɔ diakɔ diakasalemaka lo mbalasa ka woke ka la Brooklyn aki shakasaka ya difɛstɔ. Koko, oma l’etena kɛsɔ, wakayosholoka ɔnɛ difɛstɔ dia ngɔndɔ ka Diɛla Woke 25 aki otshelo w’apanganu ndo lushi lakɔ lakasɔnama oma le Lokristokristo lakangana la mbetawɔ dia mboliɔtɔnganyiya la lolango l’apanganu. Ndo nto, akayeyama ɔnɛ: Yeso kombotɔ l’eleko ka tshitshi, nɛ dia, lam’akandotɔ, elami wakaleshaka ɛkɔkɔ awɔ l’oswe—dui diakiwɔ kokokaka ntsha l’atei w’otsho l’ekomelo ka ngɔndɔ ka Diɛla Woke. (Luka 2:8) Koko, Afundelo mɛnyaka dia, Yeso akotɔ oya lo ngɔndɔ ka Kɔlɛkɔlɛ 1. Ambeki wa Bible wakeye nto ɔnɛ: wanɛ wakayataka vɔate akanga a tomba mbewɔ, wanɛ wakaye dia ndjenda Yeso suke l’ɛnɔnyi ehende l’ɔkɔngɔ wa eotwelo kande waki apanganu w’akanga w’alɔhɔ.b
Lokombo l’Oyoyo
14. Lande na kele lokombo Ambeki wa Bible kosungana l’anto waki Jehowa na?
14 Lo 1931, dingadimu dia mamba di’osase diakɛnya Ambeki wa Bible lokombo lasungana lawɔ l’atei w’Afundelo. Anto wa Jehowa wakahotɔ ɔnɛ: vɔ hawokoke mbetawɔ nkombo yalɔsɔmɛ yakawasɔmɛka, oko Aseka Russell, Ase Etatelo ka Diolelo di’Ɛnɔnyi Kinunu, ndo “wanɛ watona wetshelo w’infɛrnɔ.”c Koko, vɔ wakatatɛ nto la mpotɔ ɔnɛ: lokombo lakawɔsɛ vɔamɛ lɔsɔ—Ambeki wa Bible wa lo Wedja tshɛ—kosunganaka lawɔ dimɛna. Vɔ komongaka paka ambeki wa Bible ato. Lâdiko dia lâsɔ, anto akina efula waki ndo vɔ lawɔ ambeki wa Bible koko vɔ kɔmbɔtɔnɛka kanga yema l’Ambeki wa Bible.
15. Lokombo lakɔna lakayɔsaka Ambeki wa Bible lo 1931, ndo lande na kakawasungana la lokombo lɔsɔ na?
15 Woho akɔna wakayokondjaka Ambeki wa Bible lokombo l’oyoyo na? Lo deko la deko, Tshoto y’Etangelo akashaka lokombo la Jehowa lokumu l’efula. Koko, akaleke ɔlɔlɔ di’Ambeki wa Bible mbɔsa lokombo latanema lo Isaya 43:10 lɔnɛ: “Emenyi ami mbenyu, mbata [Jehowa]. Nyu nyeli ekambi ami wakamasonola, Dia nyu mbeya, mbetawomi la nimbitela nyati: Dim’akone. Nduku [Nzambi, NW] kakiko la ntundu kami. Nduku kene kayuyala l’okongo ami.”
Oyindjelo la “Ului a Wuki”
16. Lande na kele pɔlɔfɛsi ya eolwelo ka wodja komendanaka l’Ase Juda wa l’emunyi wakakalola la Palɛstina, ko wa na wakendanaka layɔ na?
16 L’etenyi ka hende ka dibuku Justification, diakatondja la Société Watch Tower lo 1932 l’Angɛlɛ, dingadimu dimɔtshi di’osase diakɛnya ɔnɛ: pɔlɔfɛsi ya mbolola wodja yakafunde Isaya, Jeremiya, Ezekiyɛlɛ l’amvutshi akina komendanaka (oko akadiafɔnyamaka) l’Ase Juda wa l’emunyi, wanɛ wakakalola la Palɛstina aha la dietawɔ ndo wele l’eyango wa pɔlɔtikɛ. Koko, pɔlɔfɛsi shɔ y’eolwelo ka wodja, yakakotshama lo yɛdikɔ ya tshitshɛ lam’akakalola Ase Juda oma lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna lo 537 T.D., aki l’ekotshamelo ka woke le Ase Isariyɛlɛ wa lo nyuma ndo eolwelo kakɔ kakatatɛ lo 1919 kâmɛ ndo ɔngɔnyi wa lo paradiso ka lo nyuma kangɛnangɛna ekambi a mɛtɛ waki Jehowa ɛlɔ kɛnɛ.
17, 18. (a) L’edjedja ka wonya, kakɔna kakayɛnyamaka oma lo tshimbo ya dingadimu di’osase ɔnɛ tɔ kele sangwelo diaki Jehowa dioleki woke na? (b) Dingadimu diakɔna di’osase di’endana la Enyelo 7:9-17 diakakotshama lo 1935?
17 L’edjedja ka wonya, angadimu w’osase wakayɔkɛnɛmɔlaka ɔnɛ sangwelo dioleki woke diaki Jehowa aki dia nyindja lowandji lande koko aha dia mbisha anto panda. Ɔtɛ a dui wa Bible woleki woke komonga dikambo dia tshungo, koko dia Diolelo, nɛ dia diɔ mbayoyindja lowandji laki Jehowa. Ande dingadimu di’osase diakidiɔ lee! Akristo wakayakimɔ kondjoleka mbidja lomba nto di’otshwelo awɔ w’otsha l’olongo.
18 Lo 1935, dingadimu dimɔtshi di’osase diakakɛnɛmɔla ɔnɛ: olui a woke wakatɛkɛtama lo Enyelo 7:9-17 kondjala olui wa hende wahomba ntshɔ l’olongo. Wakafɔnyaka ɔnɛ: wanɛ watɛkɛtama l’avɛsa asɔ waki amɔtshi wa l’atei w’akitami waki komonga la kɔlamelo y’efula ko wakemala la ntondo ka kiti ya diolelo lo dihole dia mbidjasɛ lo kiti yakɔ woho wa mbolɛ oko nkumi ya dikanga ndo oko ɛlɔmbɛdi kâmɛ la Yeso Kristo. Koko mɛtɛ, ndoko woho wa dikambo dia ngasɔ di’onto ndjâla la yema ya kɔlamelo. Ndoko onto lakoka ndjâla etenyi kɔlamelo ndo etenyi kekina kema. Omalɔkɔ, akayɛnamaka dia, pɔlɔfɛsi kɛsɔ mendanaka l’olui a woke w’anto w’oma lo wedja tshɛ watshumanyema ɛlɔ kɛnɛ ndo wele l’elongamelo ka monga la lɔsɛnɔ la kɛtɛ. Vɔ mbele “ekoko” wa lo Mateu 25:31-46 la “ekoko ekina” watama lo Joani 10:16.
Kurusɛ—Kema Djembetelo y’Akristo
19, 20. Lande na kele kurusɛ kema djembetelo yɛnya ɔnɛ: ɔnɛ mbele Lokristo la mɛtɛ na?
19 L’edja k’ɛnɔnyi efula, Ambeki wa Bible wakɔsaka kurusɛ la nɛmɔ oko djembetelo ya Lokristo. Ndo, waki kânga l’“ɛlɛngalɛnga kakasalema la dembɔ diele la kurusɛ l’atei.” Lo ndjela DIKELEMBA DI’OYUYU diaki MGR J. HAGENDORENS, Yeso akalɔmbɛ ambeki ande dia vɔ mɛmba “nkuruse,” ko anto efula wakayetawɔ ɔnɛ: nde akadiakema lo kurusɛ. (Mateo 16:24; 27:32) Lo edja k’akumi w’ɛnɔnyi, djembetelo shɔ yakatombaka ndo lo lohoso la periodikɛ kelɛwɔ Tshoto y’Etangelo.
20 Dibuku Richesses, diakatondja la Société lo 1936 l’Angɛlɛ, diakakɛnɛmɔla ɔnɛ: Yeso Kristo akadiakema, aha lo kurusɛ, koko l’ekundji kosembwe tɔ̂ kana l’otamba. Lo ndjela kɛnɛ kakate ɔnɛnɛ ɔmɔtshi, tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ (stau·rosʹ) yokadimɔmi ɔnɛ “nkuruse” lo DIKELEMBA DI’OYUYU diaki MGR J. HAGENDORENS ‘nembetshiyaka la ntondo, ekundji kosembwe tɔ̂ kana otamba. [Ele] dia kitshikitanya la kurusɛ kokosalaka ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ oma lo mbeketanya tenyi pende di’etamba. . . . Yoho y’ekomelo shɔ yakatɔngɔ la Kaladiya k’edjedja, ndo yakakambemaka olimu oko djembetelo ya jambinzambi yelɛwɔ Tamuza.’ Lo dihole dia kitɛmɔla, ehɔmɔ kakahanema Yeso pombaka mbɔsama oko ɛngɔ ka nyɔmi.
21. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela na?
21 Diɛnyɛlɔ efula diekɔ di’angadimu a weke w’osase ndo wanɛ wahomba mbɔsama oko wa totshitshɛ. Dia sho kɛtshanya dia dikambo sɔ, lam’alanganyu, nyende lo sawo diayela.
[Footnotes]
a Akafundama oma le Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b L’edjedja ka wonya, akɛnama dia, naka eotwelo koleki ohomba efula kahatatshamaka l’andja hakoke mbɔhɔma, kete hatokoke mbɔhɔ ndoko lushi la mbotɔ l’onto akɔna tshɛ. Lâdiko dia lâsɔ, oyadi Ase Isariyɛlɛ kana Akristo wa ntondo, vɔ kombohɔka nshi y’eotwelo. Bible ekɔ lo tɛkɛta paka dikambo dia nshi y’eotwelo hiende tsho, lushi la eotwelo kaki Farawɔ la laki Hɛrɔdɛ Antipa. Oseka eohwelo tshɛ akafukutana l’odiakelo w’anto. Ɛmɛnyi wa Jehowa hawohɔ nshi ya mbɔtɔ nɛ dia apanganu mbele kiɔkɔ y’osalelo w’afɛstɔ asɔ ndo alambo akɔ tokomaka lo mbisha akanga w’afɛstɔ lokumu.—Etatelu 40:20-22; Mako 6:21-28.
c Ɔsɔ aki munga kakasalema oma le elui w’ase Lokristokristo. Luthérien aki lokombo lakɔlɛ atunyi waki Martin Luther ambeki ande, ko ambeki akɔ wakayolietawɔka l’ɔkɔngɔ. Woho akɔ wâmɛ mbele, wa Baptistes wakɔshi lokombo lakawaɔlɛ anto akina nɛ dia vɔ wakasambishaka batismu ka lodindja l’ashi. Ekɔ oko woho akɔ wâmɛ mbele, ase Asɔnyi wakɔshi lokombo lakawaɔlɛ anto akina. Lo menda woho wakayetawɔka Tshunda di’Angɛnyi lokombo la Wanɛ Wadidima, ansiklopedi The World Book Encyclopedia ekɔ lo mbuta ɔnɛ: “Wotelo: Ɔnɛ Ladidima akakambema olimu mbala ka ntondo oko lɔtɛngɔ lakawatɛngɛ yɔnɛ Fox [otungi wa tshunda diakɔ], lakatɛ shushi mɔtshi y’ose Angɛlɛtɛrɛ dia nde ‘didima lo Dui dia Nkumadiɔndjɔ.’ Shushi yakɔ akelɛ Fox ate: ‘ɔnɛ ladidima.’ ”
Onde Wɛ Mbohɔka?
◻ Ele “[ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ, NW],” ndo wa na wele “antu wa [lo] luudu” na?
◻ Naa angadimu amɔtshi wa ntondo w’osase wakɛnama lo nshi yaso nyɛ na?
◻ Lande na kele lokombo l’oyoyo l’ɔnɛ: Ɛmɛnyi wa Jehowa sunganaka na?
◻ Mɛtɛ yakɔna ya mamba yakakɛnɛmwama lo 1935 na?
[Caption]
C. T. Russell kâmɛ la wanɛ wakakambaka lande wakadianganya osase wa lo nyuma, koko lotombo tshɛ lakashamaka le Jehowa