‘Nyolange Mɛtɛ La Wɔladi’!
“Diui dia [Jehowa] Kanga lulimbilimbi diakayi le mi ati: . . . nyulangi akambu wa mete la [wɔladi, “NW”].”—ZEKARIYA 8:18, 19.
“ANDJA ɔnɛ watayalaka la wɔladi kânga lushi ɔtɔi. Nshi tshɛ ata mongaka lo dihole dimɔtshi—ndo esangɔ efula lo ahole efula mbala kakɔ ɔtɔi.” Ɔsɔku mbakate yɔnɛ Milton Mayer, Ombetsha wa lo Kalasa k’Adidi ka la Massachusetts, l’États-Unis d’Amérique. Ande dui dia lonyangu le anto wa l’andja ɔnɛ lee! Mɛtɛ, anto kombolaka wɔladi. Ase pɔlitikɛ wakahembe weoho tshɛ dia mbidja wɔladi, tatɛ oma lo Pax Romana ka lo tena di’Ase Rɔmɔ polo ndo lo pɔlitikɛ ka “Olanyelo wa Mɛtɛ w’Anto Lam’asawɔ” lam’akalɔ̂maka Ta di’Edimidimi (Guerre froide). Koko l’edjedja ka wonya, weolo tshɛ wakawadje wakɔtɔ l’ashi. Oko wakadite Isaya ambeta ɛnɔnyi nkama, ‘akɛndji wa wɔladi wambolela woho w’anyanya.’ (Isaya 33:7) Lande na kediɔ ɔsɔku na?
2 Nɛ dia wɔladi wa pondjo pombaka ndja oma lɛnɛ ele kema lohetsho la lohehe; vɔ pombaka mbika etshina kawɔ lo akambo wa mɛtɛ. Wɔladi hawokoke tomba oma l’akambo wa kashi. Diɔ diakɔ diakate Jehowa lam’akandalakaka dia kaloya Isariyɛlɛ lo nkɛtɛ yawɔ ndo mbasha wɔladi, ate: “Enda, dimi layolombwela Jerusalema ki uku okedi, la lutumbu la wedja uku kyoko yatshulotshulo.” (Isaya 66:12) Satana Diabolo, nzambi ka dikongɛ di’akambo nɛ, ekɔ “u[n]djakanyi,” “kanga kashi kendi, ndu shi kashi.” (Joani 8:44; 2 Koreto 4:4) Lâsɔ woho akɔna wakoka andja wele la nzambi ka ngasɔ monga la wɔladi lushi lɔmɔtshi na?
3 Dikambo dia diambo ko, Jehowa mbishaka anto ande wɔladi kânga mbasɛnawɔ l’andja ɔnɛ waki Satana wambolanyema l’ata. (Joani 17:16) L’eleko ka samalo N.T.D., nde akakotsha daka diakandalake lo tshimbo ya Jeremiya ndo akasha wodja ande wa lânde ‘wɔladi la mɛtɛ’ lam’akandâkaloya lo nkɛtɛ yawɔ ya lôtɔ. (Jeremiya 33:6) Ndo lo nshi y’ekomelo nyɛ, nde akakimɔ ‘wɔladi la mɛtɛ’ le anto ande wodjashi lo “kete” yawɔ, mbuta ate lo kiongamu yawɔ ya lo nyuma lanɛ la nkɛtɛ, kânga mbasɛnawɔ l’etena koleki kɔlɔ tshɛ k’ofukutanu wahatɛnaka andja ɔnɛ polo ndo kakianɛ. (Isaya 66:8; Mateu 24:7-13; Enyelo 6:1-8) Lam’atatatetemala sɛdingola Zekariya tshapita y’enanɛi, tayonyomoleka shihodia wɔladi ɔsɔ la mɛtɛ kasha Nzambi ndo tayɛna kɛnɛ kahombaso sala dia tetemala kondja wɔladi akɔ ɔsɔ la mɛtɛ.
‘Anya Anyu Wakeketale’
4 Mbala ka samalo lo Zekariya tshapita y’enanɛi, sho mbokaka dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ di’oma le Jehowa: “[Jehowa] Kanga lulimbilimbi kata ati: Anya anyu wakikitali, nyu wane watukaka aui ane nshi nye uma l’enyo w’amvutshi wakiko lu lushi lakawahiki etshina ka luudu la [Jehowa] Kanga lulimbilimbi, dia mpika etemwelo. La ntundu ka nshi sho, ulimu w’untu kundjala la difutu, kuyanga elungalunga kundjala la difutu. Ki kundja le one lakatumbaka, kuyanga lakotoka dikambu di’utunyi, ne dia dimi lakasonganya antu tshe, untu l’untu la unyandi.”—Zekariya 8:9, 10.
5 Zɛkariya akatɛkɛta ɛtɛkɛta ɛsɔ lam’akahikamaka tɛmpɛlɔ nto la Jerusalɛma. Ntondotondo, Ase Isariyɛlɛ wakakalola oma la Babilɔna wakayɔkɔmɔ etema ko wakayotshika olimu wa mbika tɛmpɛlɔ. Nɛ dia vɔ wakadje timba tawɔ paka dia kondja ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ oto, Jehowa kombatshɔkɔla ndo kombasha wɔladi. Kânga mbakawonɛka diangɔ lo nkɛtɛ yawɔ ndo mbakawɔmbɛka ɛkɔdi awɔ wa vinyɔ, vɔ kɔngɔna. (Hangai 1:3-6) Vɔ wakakambaka olimu wate kana oko wanɛ wakamba olimu ko ‘ndoko difutu.’
6 L’etena kɛsɔ kakahikamaka tɛmpɛlɔ, Zɛkariya akakeketsha Ase Juda dia vɔ ‘keketala,’ ndo monga la dihonga dia mbidja ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa lo dihole dia ntondo. Kakɔna kotohomba ntshama otondoyala vɔ wakasale ɔsɔku na? “Kakiane, dimi halutshela atshikadi wa wudja one uku nshi ya ntundu, mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi. Eunelu ka weuhu wa ki kayuyala; ekodi wa vinyo wayoto elua awo. Kete yayutundja diango diayo; ulungu wayutuma dihohe diawo. Ku dimi layusha atshikadi wa wudja one diango ne tshe, dia vo ndjala akanga adio. Nyu khumbu ka Juda la khumbu ka Isariyele, uku akinyu engo ka mananu l’atei a wedja, osoku mbayumunyushimbela, ku nyu nyayuyala otshoko. Tanyukaki woma, keli anya anyu wakikitali.” (Zekariya 8:11-13) Otondoyala Isariyɛlɛ akasale akambo la dihonga, tshike vɔ wotɔngɔna. Lo nshi ya ntondo, l’etena kakalangaka wedja mbisha ɛnyɛlɔ k’ɛngɔ ka mananu, vɔ wakakoke tshuma Isariyɛlɛ lohita. Koko, Isariyɛlɛ akahombe ndjoyala ɛnyɛlɔ k’ɔtshɔkɔ. Ande ɔkɔkɔ wa dimɛna efula wa vɔ ‘keketsha anya awɔ’ lee!
7 Kayotota ɛlɔ kɛnɛ na? Mɛtɛ, l’ɛnɔnyi waki la ntondo k’ɔnɔnyi 1919, ohetoheto w’anto wa Jehowa wakikɔ suke la mbɔla yɔ. Vɔ komonga la lomangemange l’efula lam’akalɔ̂maka ta dia ntondo di’andja w’otondo, ndo vɔ wakikɔ la saki ka ndjela onto lo dihole dia ndjela Nkumekanga kawɔ, Yeso Kristo. Omalɔkɔ, amɔtshi wakakɔmɔ etema lam’akawɛnyi andɔshi l’atei ndo l’andja w’ɔlɔngɔswamelo. Ko l’ɔnɔnyi 1919, vɔ wakakeketsha anya awɔ oma l’ekimanyielo ka Jehowa. (Zekariya 4:6) Jehowa akawasha wɔladi, ndo vɔ wakatɛkɔya monga la wolo efula. Dikambo sɔ mɛnamaka lo alapɔlɔ wa l’ɛnɔnyi ɛnɛ 75 wa komelo, wakayokomaka lo dikuma diawɔ l’ɔnɔnyi w’olimu wa 1995. Ɛmɛnyi wa Jehowa hawetawɔ ngandji k’ɔtɛkɔya ka wodja, ka kabila, shɔnɔdi la tɔkɔkɔ tshɛ ta lohetsho. (1 Joani 3:14-18) Vɔ wekɔ lo kambɛ Jehowa l’ohetoheto wa mamba lo tɛmpɛlɔ kande ka lo nyuma. (Heberu 13:15; Enyelo 7:15) L’ɔnɔnyi wetshi oto, vɔ waketsha wenya ndekana miliyara ɔtɔi lo tatɛka anto akina akambo wa Shɛwɔ lele l’olongo! Ngɔndɔ tshɛ, vɔ wakekaka Bible l’anto 4 865 060. Yɛdikɔ ya l’atei atei y’anto 663 521 wakɔsaka olimu w’ombatshi mboka ngɔndɔ tshɛ. Etena kalanga ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa Lokristokristo mbisha ɛnyɛlɔ k’anto wele mɛtɛ l’ohetoheto l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ, esangɔ ɛmɔtshi vɔ totshumaka Ɛmɛnyi wa Jehowa lohita.
8 L’ɔtɛ w’ohetoheto awɔ, Jehowa ekɔ lo mbisha anto ande “weuhu wa ki.” Onto tshɛ lônɛ lɔtɔngɔ lɔsɔ kana woho ɔsɔ ayɛna wɔladi ayafule l’otema ande ndo lo lɔsɛnɔ lande. Okristo tshɛ wele la mbetawɔ ndo watetemala nyanga wɔladi lam’asande la Jehowa ndo l’anyande Akristo ekɔ lo kondja mɛtɛ la wɔladi wele l’anto wakasɔnama lo dikambo dia lokombo la Jehowa. (1 Petero 3:11; ɛdika la Jakoba 3:18.) Onde ɔsɔ kema dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula?
“Tanyukaki Woma”
9 Kakianɛ, nyɛsɔ tâle dui di’esambele diakate Jehowa. Dui diakɔna na? “[Jehowa] Kanga lulimbilimbi kata ati: Lam’akambukia washenyu kele, dimi lakakani dia nyutshela kolo, dimi konemba utema, mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi. Osoku mbakamakani ntu nshi nye, dia ntshela Jerusalema la khumbu ka Juda ololo: tanyukaki woma.”—Zekariya 8:14, 15.
10 Kânga mbakadiangana anto wa Jehowa lo yoho ya lo nyuma lam’akalɔ̂maka ta dia ntondo di’andja w’otondo, l’atei w’etema awɔ vɔ wakalangaka ntsha kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ. Ɔnkɔnɛ, l’ɔkɔngɔ wa nde mbahokola yema, Jehowa akatshikitanya diɔtɔnganelo diasande lawɔ. (Malaki 3:2-4) Ɛlɔ kɛnɛ, sho mbohɔka nshi shɔ ndo mboshaka losaka efula l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakandasale. Mɛtɛ ‘tambohetshama le wedja tshɛ.’ (Mateu 24:9) Efula wakadjama lo nkanu, ndo amɔtshi wakavu l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ. Mbala efula, sho pomanaka l’anto wahatodje yimba kana watohetsha. Koko sho hatoke wɔma. Sho mbeyaka ɔnɛ Jehowa ekɔ la wolo ndeka ndo oseka otunyi tshɛ, oyadi wɛnama kana wahɛnama. (Isaya 40:15; Efeso 6:10-13) Hatototshika dia ndjelaka ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Ulungameli [le Jehowa, NW]; uyali la wulu, utema aye ayali la dihunga.”—Osambu 27:14.
“Kanyutanelaki Akambu wa Mete”
11 Ekɔ akambo amɔtshi wahombaso mbohɔka naka sho nangaka kondja ɛtshɔkɔ efula oma le Jehowa. Zɛkariya ekɔ lo mbuta ate: “On’eli akambu wayunyutshaka: kanyutanelaki akambu wa mete, untu l’untu la unyandi; kanyusambulaki sambu ka mete la ki lu asuku anyu. Tanyusanguyaki akambu wa kolo l’etema anyu, dia untu ntshela unyandi kolo. Tanyetawoki etshibelu ka kashi, ne dia akambu aso tshe mbatumuhetshaka, mbata [Jehowa].”—Zekariya 8:16, 17.
12 Jehowa ekɔ lo tokeketsha dia sho mbutaka akambo wa mɛtɛ. (Efeso 4:15, 25) Nde hahokamɛ alɔmbɛlɔ wa wanɛ wasangoya ntsha akambo wa kɔlɔ, wanɛ washɛ mɛtɛ dia kondja wahɔ awɔ vamɛ, kana watotshibaka etshibelo wa kashi. (Tukedi 28:9) Lam’ele nde petshaka apɔstazi, mbuta ate wânganelo w’oma lo mbetawɔ ka mɛtɛ, nde nangaka sho mamema mɛtɛ ka lo Bible. (Osambu 25:5; 2 Joani 9-11) Lâdiko dia lâsɔ, lo ndjela ɛnyɛlɔ k’esombe w’apami wa l’asoko wa l’osomba wa l’Isariyɛlɛ, dikumanyi di’Akristo diahembola akambo lo kilombo pombaka monga la alako ndo la tɛdikɔ totumbi oma lo Bible, koko aha oma lo tokanyi tawɔ hita. (Joani 17:17) Jehowa nangaka vɔ nyanga ‘elombwelo ka wɔladi,’ mbuta ate oko wewɔ elami w’ɛkɔkɔ, vɔ pombaka ndjatshutshuya dia mbidja wɔladi lam’asa anto wakakatana ndo kimanyiya atshi wa pɛkato wayatshumuya dia vɔ monga la wɔladi nto lam’asawɔ la Nzambi. (Jakoba 5:14, 15; Jude 23) L’etena kakɔ kâmɛ, vɔ kokɛka wɔladi wa l’atei w’etshumanelo, ndo mongaka la dihonga dia mbitshanya wanɛ wafukutanya wɔladi akɔ ɔsɔ lam’atetemalawɔ sala ditshelo dia kɔlɔ.—1 Koreto 6:9, 10.
‘Ɔlɔ la Ɔngɛnɔngɛnɔ a Woke’
13 Kakianɛ, tekɔ lo mboka dui di’enanɛi nɛ: “[Jehowa] Kanga lulimbilimbi kata ati: Ekilelu ka mbu ya nde ka lu ngondo ka nei, ka lu ngondo ka tanu, ka lu ngondo k’esambeli, ndu ka lu ngondo ka dikumi, kayukadimo etena k’ongenongeno, k’ongenongeno a wuki, ndu k’alambu w’ongenongeno le khumbu ka Juda. Okone nyulangi akambu wa mete la akambu wa ki.” (Zekariya 8:19) La tshina di’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, Ase Isariyɛlɛ wakakilaka mbo ya ndɛ lo Lushi l’Ekesanelo dia mɛnya lonyangu laki lawɔ lo dikambo dia pɛkato yawɔ. (Akambu w’Asi Lewi 16:29-31) Tena nɛi di’ekilelo ka mbo ya ndɛ diakafundama oma le Zɛkariya diakasalemaka mɛtɛ dia ndela akambo w’endana l’ɔlɛmbiɛlɔ ndo l’elanyelo ka Jerusalɛma. (2 Khumi ya Dikanga 25:1-4, 8, 9, 22-26) Koko, tɛmpɛlɔ kakayohikamaka nto ndo anto wakakalola dia ndjodjasɛ la Jerusalɛma. Alelo wakakadimɔ ɔngɛnɔngɛnɔ a woke, ndo ekilelo ka mbo ya ndɛ akakoke ndjokadimɔ afɛstɔ wa l’eleko l’eleko.
14 Ɛlɔ kɛnɛ, sho hatosale dikilelo dia mbo ya ndɛ diakafunde Zɛkariya kana ekilelo ka mbo ya ndɛ kakafundama l’Ɛlɛmbɛ. Lam’ele Yeso akalambola lɔsɛnɔ lande lo dikambo dia pɛkato yaso, tekɔ lo kondja ɛtshɔkɔ wa Lushi l’Ekesanelo loleki woke. Pɛkato yaso nyimanyiyamaka, aha mɔtshi tsho, koko tshɛtshɛ. (Heberu 9:6-14) Lo ndjela didjango dia Yeso Kristo, Ɔlɔmbɛdi a Lâdiko wa l’olongo, sho salaka Eohwelo ka nyɔi kande oko difɛstɔ diakɔ ɔtɔi diele lo alamanaka w’Akristo. (Luka 22:19, 20) Onde hatoke ‘ɔlɔ la ɔngɛnɔngɛnɔ a woke’ lam’atshumanaso ɔnɔnyi tshɛ dia sala difɛstɔ sɔ?
15 Ɔnɔnyi wetshi, anto 13 147 201 wakaye dia ndjɔtɔ lo losanganya la Eohwelo ka Nyɔi ka Yeso, 858 284 oleki ndo l’ɔnɔnyi 1994. Ande leemba l’anto lee! Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ a woke wakayala lo tshumanelo 78 620 di’Ɛmɛnyi wa Jehowa lam’akawɛnyi lokema l’anto lahawatɛnaka layahongomɔ oya lo Mbalasa yawɔ ya Diolelo dia ndjosala difɛstɔ sɔ. Mɛtɛ, anto tshɛ waki lâwɔ wakatshutshuyama dia ‘nanga mɛtɛ la wɔladi’ lam’akawohɔka nyɔi kaki Ɔnɛ lele “mbuka, mete la lumu” ndo lele lo mbolɛ kakianɛ oko “Uwandji wa Ki” wa woke wakasɔnama oma le Jehowa! (Joani 14:6; Isaya 9:6) Difɛstɔ sɔ diekɔ la kitshimudi ya lânde le wanɛ wadisala lo wedja wɛna pâ l’osukusuku ndo l’ata. Anangɛso amɔtshi wakɛnyi akambo wa wɔma waheyama ndo mbuta l’ɔnɔnyi 1995. Koko, ‘wɔladi wa Nzambi woleki tokanyi tshɛ wakalame etema awɔ la timba tawɔ oma lo tshimbo ya Kristo Yeso.’—Filipi 4:7.
‘Nyɛsɔ Totutsha Kɛlɛ ka Jehowa’
16 Ko oma lende akaye wa miliyɔ shɔ tshɛ yakɔtɔ lo losanganya la Eohwelo ka Nyɔi ka Yeso na? Dui dia divwa diakate Jehowa nembetshiyaka ɔnɛ: “[Jehowa] Kanga lulimbilimbi kata ati: Etena kemotshi keko kayuya wedja l’antu wa l’esumba efula. Antu wa l’usumba omotshi wayutsho utsha l’usumba ukina, wata vati: Tutshu esadi dia [totutsha kɛlɛ ka Jehowa, NW], dia ntuyanga [Jehowa] Kanga lulimbilimbi, ndu shu tayutsho. Mete, antu efula la wedja wa wulu wayuya dia ndjuyanga [Jehowa] Kanga lulimbilimbi la Jerusalema, ndu dia [ndjotutsha kɛlɛ ka Jehowa, NW].”—Zekariya 8:20-22.
17 Anto wakɔtɔ lo losanganya la Eohwelo ka Nyɔi ka Yeso wakalange ‘nyanga Jehowa kanga lolembelembe.’ Efula ka l’atei awɔ wakikɔ ekambi wamboyakimɔ le nde ndo wambolongola batismu. Miliyɔ kina ya wanɛ wakɔtɔ lo losanganya lakɔ lɔsɔ watatakula nna sɔ. Lo wedja ɛmɔtshi, lofulo l’anto wakɔtɔ lo losanganya la Eohwelo ka Nyɔi ka Yeso ndeka ndo lofulo l’apandjudi wa Diolelo mbala nyɛi kana tshanu. Anto asɔ wele la saki wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo dia vɔ tetemala pama. Nyɛsɔ towaetsha dia vɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo mbeya ɔnɛ Yeso akavu lo dikambo dia pɛkato yaso ndo kakianɛ, nde ekɔ lo mbolɛ lo Diolelo diaki Nzambi. (1 Koreto 5:7, 8; Enyelo 11:15) Nyɛsɔ tâkeketsha dia vɔ ndjâkimɔ le Jehowa Nzambi ndo ndjakitshakitsha l’ɛse ka Nkumekanga kakandasɔnɔla. Ɔsɔku ‘mbayowotutsha kɛlɛ ka Jehowa.’—Osambu 116:18, 19; Filipi 2:12, 13.
“Antu Dikumi w’Uma l’Eteketa Tshe wa Wedja”
18 Ɔnkɔnɛ mbâlaso mbala ka ndjihelo lo tshapita y’enanɛi ya Zekariya: “[Jehowa] Kanga lulimbilimbi kata ati.” Dui diakɔna dia komelo diakate Jehowa na? “Lu nshi sho, antu dikumi w’uma l’eteketa tshe wa wedja wayukimela usi Juda otoi l’uhimbu wa dihondo diandi, wata vati: Shu tayutsho kame la nyu, ne dia shu takuki lukumu ati: [Nzambi, NW] eko kame la nyu.” (Zekariya 8:23) Lo nshi ya Zɛkariya, Ase Isariyɛlɛ wa l’emunyi mbaki wodja wakasɔnama oma le Nzambi. Koko l’eleko ka ntondo, Isariyɛlɛ akatone Mɛsiya wa Jehowa. Omalɔkɔ, Nzambi kaso akayɔsɔnɔla “usi Juda”—Isariyɛlɛ w’oyoyo—oko anto ande wotshikitanyi l’anto akina tshɛ, “Isariyele wa [Nzambi, NW]” wokengami l’Ase Juda wa lo nyuma. (Ngalatiya 6:16; Joani 1:11; Romo 2:28, 29) Lofulo la komelo l’anto asɔ pombaka monga anto 144 000 wakasɔnama oma lanɛ la nkɛtɛ dia vɔ tôlɛ kâmɛ la Yeso lo Diolelo diande dia l’olongo.—Enyelo 14:1, 4.
19 Efula ka l’atei w’anto asɔ 144 000 wamboshilaka mvɔ la kɔlamelo ndo wakatshu dia tolongola difuto diawɔ dia l’olongo. (1 Koreto 15:51, 52; Enyelo 6:9-11) Tɔtɔi tekekɔ lanɛ la nkɛtɛ ndo vɔ ngɛnangɛnaka dia mɛna ɔnɛ “antu dikumi” wakangɛnangɛna ntshɔ kâmɛ l’“usi Juda” wekɔ mɛtɛ ‘olui a woke w’anto . . . w’oma lo wedja tshɛ, oma lo waoho tshɛ, oma lo weoho w’anto tshɛ ndo w’ɛtɛkɛta tshɛ.’—Enyelo 7:9; Isaya 2:2, 3; 60:4-10, 22.
20 Lam’ele ekomelo k’andja ɔnɛ kekɔ lo ndjaleke sukana tsho, Lokristokristo laya oko Jerusalɛma ya lo nshi ya Jeremiya: “Shu takalungamela ki, keli olo kundja; ndu etena k’ekonwelo, ku woma wa mamba wambutunda.” (Jeremiya 14:19) Wɔma ɔsɔ wa mamba wayokoma lo kondoko yawɔ lam’ayokadimɔ wedja otsha le ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ko mbashila oshiki. Yema l’ɔkɔngɔ w’akambo asɔ, wedja vwamɛ wayoyolanyema lo ta dia komelo diaki Nzambi dielɛwɔ ɔnɛ Armagɛdɔ. (Mateu 24:29, 30; Enyelo 16:14, 16; 17:16-18; 19:11-21) Ande etena k’osukusuku kayoyala lee!
21 L’atei w’akambo asɔ tshɛ, Jehowa ayokokɛ wanɛ walanga mɛtɛ ndo wônɛ “weuhu wa ki.” (Zekariya 8:12; Zefaniya 2:3) Lâsɔ nyɛsɔ todjasɛke la lotui tshitshi lo nkɛtɛ y’anto ande, tôtombolake la ohetoheto tshɛ lo sɛkɛ ndo tokimanyiya anto efula dia vɔ ‘tutsha kɛlɛ ka Jehowa.’ Naka sho sala ɔsɔku kete tayoyalaka la wɔladi wa Jehowa nshi tshɛ. Eelo, ‘Jehowa mɛtɛ ayosha anto ande wolo. Jehowa ndamɛ ayɔtshɔkɔla anto ande lo mbasha wɔladi.’—Osambu 29:11.
[Study Questions]
1, 2. (a) Kakɔna kakasale anto lo kɛnɛ k’endana la wɔladi? (b) Lande na kele andja wa nshi nyɛ hayalaki pondjo la wɔladi wa mɛtɛ?
3. Losha lakɔna la diambo lakasha Jehowa anto ande kânga mbasɛnawɔ l’atei w’andja w’ofukutanu?
4. Dikambo diakɔna diakakeketsha Zɛkariya Ase Isariyɛlɛ dia vɔ ntsha woho wa vɔ kondja wɔladi?
5, 6. (a) Nɛ dia Ase Isariyɛlɛ wakakɔmɔ etema, ngande wakayoyalaka lɔsɛnɔ l’Isariyɛlɛ? (b) Otshikitanu akɔna wakalake Jehowa dia salɛ Ase Isariyɛlɛ naka vɔ mbidja ɔtɛmwɛlɔ ande lo dihole dia ntondo?
7. (a) Etshikitanu akɔna w’ɔngɛnɔngɛnɔ efula wakakomɛ ekambi wa Jehowa ndo wakakome lo dikuma diawɔ l’ɔnɔnyi w’olimu 1995? (b) Naka wɛ menda alapɔlɔ wa l’ɔnɔnyi, wedja akɔna wɛnayɛ ɔnɛ vɔ wakikɔ la lofulo la diambo l’apandjudi, l’ambatshi mboka, ndo la wenya lo yɛdikɔ ya l’atei atei?
8. Woho akɔna wakoka Okristo tshɛ kondja ɛlɔlɔ oma lo “weuhu wa ki”?
9. Otshikitanu akɔna wakalake Jehowa dia sala lo diɔtɔnganelo diasande l’anto ande?
10. Akambo akɔna w’endana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wɛnya ɔnɛ vɔ komboka wɔma?
11, 12. Kakɔna kahomba ɔm’ɔmɔ la l’atei aso mbohɔka naka sho nangaka kondja ɛtshɔkɔ efula washa Jehowa anto ande?
13. (a) Otshikitanu akɔna wakatatshi Zɛkariya lo kɛnɛ k’endana l’ekilelo ka mbo ya ndɛ? (b) Ekilelo kakɔna kakasalemaka l’Isariyɛlɛ?
14, 15. (a) Woho akɔna waki losanganya la Eohwelo ka Nyɔi ka Yeso kiɔkɔ ya woke y’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula, ndo kakɔna katohola dikambo sɔ? (b) Oko wɛnyamidiɔ l’alapɔlɔ wa l’ɔnɔnyi, wedja akɔna wakaleke monga l’anto efula wakɔtɔ lo losanganya la Eohwelo ka Nyɔi ka Yeso?
16, 17. Woho akɔna wakoka anto w’oma lo wedja ‘tutsha kɛlɛ ka Jehowa’?
18, 19. (a) Lo ndjela Zekariya 8:23, akɔna ele “usi Juda” nshi nyɛ? (b) Lo nshi yaso nyɛ wa na wele ‘anto dikumi wokime Ose Juda l’ohembo wa dihɔndɔ’?
20, 21. Lam’ele ekomelo k’andja ɔnɛ kambosukana efula, woho akɔna wakokaso tshikalaka la wɔladi lam’asaso la Jehowa?
[Caption]
[Wembola]
[Caption on page 25]
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 25]
Ɔnɔnyi wetshi, Ɛmɛnyi wa Jehowa waketsha wenya 1 150 353 444 lo sambisha anto akambo wa Diolelo diaki Nzambi
[Caption on page 29]
Onde Wɛ Kokaka Nembetshiya?
◻ Woho akɔna ‘wakakeketsha’ anto wa Nzambi ‘anya awɔ’ lo nshi ya Zɛkariya? Ko nshi nyɛ ngande?
◻ Kakɔna katshaso lam’ahomanaso l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ, la lohetsho ndo l’anto wahatodje yimba?
◻ Kakɔna kahombaso sala dia sho ‘mbutanɛka mɛtɛ onto la onyande’?
◻ Woho akɔna wakoka onto ‘tutsha kɛlɛ ka Jehowa’?
◻ Lo ndjela ekotshamelo ka Zekariya 8:23, ɔkɔkɔ akɔna wa woke watotshutshuya dia sho ngɛnangɛna efula?