Nyokeketsha anya anyu
“Anya anyu wakikitali, nyu wane watukaka aui ane nshi nye uma l’enyo w’amvutshi.”—ZEKARIYA 8:9.
1, 2. Lande na kahombaso mbidja yimba lo dibuku dia Hangai la dia Zekariya?
HANGAI la Zɛkariya wakafunde prɔfɛsiya yawɔ ambeta ɛnɔnyi oko 2 500, koko yɔ yekɔ la kitshimudi y’ohomba efula lo lɔsɛnɔ laso. Dibuku dia Hangai ndo dia Zekariya kema tsho ɛkɔndɔ w’awui wakete. Vɔ wekɔ l’atei wa “akambu tshe wakawafundi ntundu . . . dia ntulakanya.” (Romo 15:4) Awui efula wadiaso l’abuku asɔ kotolaka yambalo yaso l’awui wasalema mɛtɛ tatɛ lam’akashikikɛma Diolelo l’olongo lo 1914.
2 Lo tɛkɛta dikambo di’awui wakakomɛ ekambi waki Nzambi w’edjedja, ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Akambu aso wakayala le wo dia mbaewula. Vo wambufundama dia ntewula l’ekumelu ka tena diaya le su.” (1 Koreto 10:11) Ɔnkɔnɛ, wɛ koka ndjambola ɔnɛ: ‘Ohomba akɔna wele la dibuku dia Hangai ndo dia Zekariya le so ɛlɔ kɛnɛ?’
3. Dui diakɔna diakaleke tɛkɛta Hangai ndo Zɛkariya?
3 Oko wakadiɛnya sawo dia mbala kakete, prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya akendanaka la etena kakakalola ase Juda lo wodja wakawasha Nzambi l’ɔkɔngɔ wa vɔ tshungɔ oma lo fumbe la Babilɔna. Aprɔfɛta akɔ ahende wakaleke tɛkɛta dia wokelo wa tɛmpɛlɔ nto. Ase Juda wakatatɛ olimu wa mbika tɛmpɛlɔ nto lo 536 N.T.D. Kânga mbele epalanga ɛmɔtshi w’ase Juda wakalekaka kanyiya tɛmpɛlɔ ka ntondo, ase Juda lo tshɛ kawɔ ‘wakadje waelo w’ɔngɛnɔngɛnɔ.’ Koko, dui dimɔtshi di’ohomba efula diakasalema lo nshi yaso nyɛ. Woho akɔna?—Ezera 3:3-13.
4. Kakɔna kakete yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Ta dia ntondo di’andja w’otondo?
4 Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Ta dia ntondo di’andja w’otondo, Akristo w’akitami waki Jehowa wakatshungɔ oma lo fumbe lo Babilɔna ka Woke. Ɔsɔ aki djembetelo ya woke yakɛnya dia Jehowa akâsukɛka. L’etatelo, akɛnama di’oko ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ ndo angɛnyi awɔ w’ase pɔlitikɛ wakemɛ olimu wa lo sɛkɛ wa sambisha ndo wa mbetɛ anto ambeki wakakambaka ambeki wa Bible. (Ezera 4:8, 13, 21-24) Koko, Jehowa Nzambi akanya wekamu tshɛ wendana l’olimu wa sambisha ndo wa mbetɛ anto ambeki. L’edja k’ɛnɔnyi akumi, mbuta ate tatɛ lo 1919, olimu wa Diolelo wekɔ lo tatetemala ntshɔ otsha la ntondo ndo ndoko lambotondoya dia memɛ ohamelo awɔ.
5, 6. Ekotshamelo kakɔna ka woke katɛkɛta Zekariya 4:7?
5 Sho koka ndjashikikɛ dia oma l’osukɔ wa Jehowa, olimu wa sambisha ndo wa mbetɛ anto ambeki wakamba ekambi ande nshi nyɛ wayotetemala. Sho mbadiaka lo Zekariya 4:7 ɔnɛ: “Ndi ayukitsha dive dia l’ote wa luudu la waelu w’ongenongeno vati: Ngandji ka mamba, ngandji ka mamba le dio!” Kɛsɔ mendanaka l’ekotshamelo kakɔna ka woke ka lo nshi yaso nyɛ?
6 Zekariya 4:7 tɛkɛtaka dia etena kele ɔtɛmwɛlɔ wa Nkumadiɔndjɔ wayokokanɛ tshɛ lo tshɛ lo sɛkɛ dia la nkɛtɛ dia tɛmpɛlɔ kande ka lo nyuma. Tɛmpɛlɔ kɛsɔ ko yɛdikɔ yakɔshi Jehowa ya sho mbɔtɛmɔlaka diɛsɛ oma l’olambo w’edimanyielo ka pɛkato wakakimɔ Kristo Yeso. Ekɔ mɛtɛ dia tɛmpɛlɔ ka lo nyuma ka woke kakikɔ tatɛ lo ntambe ka ntondo T.D. Koko, ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ watakokanɛ tshɛ lo tshɛ lo sɛkɛ diatɔ dia la nkɛtɛ. Miliyɔ y’atɛmɔdi wekɔ lo kamba kakianɛ lo sɛkɛ dia la nkɛtɛ dia lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma. Anto asɔ ndo lokema l’anto akina wayolɔ wayokoma kokele lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso Kristo k’ɛnɔnyi kinunu. L’ekomelo k’ɛnɔnyi kinunu, paka atɛmɔdi wa mɛtɛ waki Nzambi mbayotshikala lo nkɛtɛ yambɛdiama.
7. Ɔkɛndɛ akɔna wele la Yeso dia konya ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lo eongelo katɔ ka kokele lo nshi nyɛ, ndo lande na kahomba dui sɔ tokeketsha?
7 Nguvɛrnɛrɛ Zɛrubabɛlɛ ndo Ɔlɔmbɛdi wa lâdiko Jashua wakɛnyi woho wakashile olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ lo 515 N.T.D. Zekariya 6:12, 13 akatɛkɛta dia ɔkɛndɛ wa woho ɔsɔ wele la Yeso dia konya ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lo yoho yawɔ ya kokele. Avɛsa asɔ mbutaka ɔnɛ: “Kuwuteli wati: [Jehowa] Kanga lulimbilimbi kata ati: Ulungi, untu lukanga lukumbu lone ati: Lukuno, ayula lu dihuli diandi; ayuhika etemwelo ka [Jehowa]. Ndi . . . ayuyala la lutumbu, ayudjase lu kiti kandi ka diulelu, ayulela.” Woho wele Yeso lele l’olongo ndo lasala dia dioho dia lowandji la Davidi tetemala ekɔ lo sukɛ olimu wa Diolelo lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma, onde wɛ fɔnyaka di’onto ɔmɔtshi koka shimba diaha olimu ɔsɔ tetemala? Ndooko! Onde kɛsɔ hahombe tokeketsha dia sho tetemala l’olimu aso, aha la tshika dia ekiyanu wa lushi la lushi mbekola timba taso?
Akambo wahomba mbeta lo dihole dia ntondo
8. Lande na kahombaso mbetsha olimu wa lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso?
8 Dia Jehowa tosukɛ ndo tɔtshɔkɔla, sho pombaka mbetsha olimu wa lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso. Otshikitanyi l’ase Juda wakataka ɔnɛ “etena katakuki,” sho pombaka mbohɔ dia tekɔ lo nsɛna “lu nshi y’ekumelu.” (Hangai 1:2; 2 Timote 3:1) Yeso akate di’ambeki ande wa kɔlamelo pombaka sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo ndo mbetɛ anto ambeki. Sho pombaka menda dimɛna diaha minya yimba l’olimu aso wa nɛmɔ efula wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. Olimu w’esambishelo ndo wa mbetɛ anto ambeki wakemadiama lo tshanda mɔtshi oma le atunyi wa l’andja walɔmbɔma oma le Satana, wakayotatɛ nto lo 1919, koko watashile. Koko, wɛ koka ndjashikikɛ dia vɔ wayoshidiyama ndoko onyake!
9, 10. Kakɔna kahomba onto sala dia nde tshɔkwama oma le Jehowa, ndo kakɔna kalembetshiya dui sɔ le so?
9 Lo yɛdikɔ yatetemalaso ndjasha l’etete mbayotɔtshɔkwama lo tshɛ kaso ndo onto l’onto. Tende daka diakasha Jehowa diakoka toshikikɛ dui sɔ. Kam’akayoyasha ase Juda nto l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo wakawayotatɛ l’otema ɔtɔi olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ, Jehowa akate ate: “Umaka lushi l’elo, dimi layunyotshokola.” (Hangai 2:19) Vɔ wakahombe mɛtɛ ngɛnangɛna l’ɛtshɔkɔ efula oma le nde. Tende ɛtshɔkɔ wakalake Nzambi: “Eunelu ka wehu ka ki kayuyala; ekodi wa vinyo wayoto elua awo. Kete yayutundja diango diayo; ulungu wayutuma dihohe diawo. Ku dimi layusha atshikadi wa wudja one diango ne tshe, dia vo ndjala akanga adio.”—Zekariya 8:9-13.
10 Oko wakatshɔkɔla Jehowa ase Juda asɔ lo nyuma ndo lo demba, woho akɔ wâmɛ mbayondotɔtshɔkɔla naka sho ndjasha tshɛ ndo kamba olimu wakandatosha l’ɔngɛnɔngɛnɔ. L’atei w’ɛtshɔkɔ ɛsɔ mbele ndo wɔladi lam’asaso, lotui tshitshi, ɔngɔnyi ndo ohamelo wa lo nyuma. Koko, dia Jehowa tetemala tɔtshɔkɔla, sho pombaka kamba olimu wa lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma lo yoho yalangande vɔ kambema.
11. Ngande wakokaso ndjasɛdingola?
11 Ɔnɛ ekɔ etena ‘ka sɛdingola etsha aso.’ (Hangai 1:5, 7) Sho pombaka mbɔsa etena ka kanyiya kɛnɛ kahombaso mbetsha lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso. Ɛtshɔkɔ wa Jehowa le so ɛlɔ kɛnɛ nemanɛka la woho watombolaso lokombo lande ndo watetemalaso lo olimu aso wa lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma. Wɛ koka ndjambola wate: ‘Onde lambosala etshikitanu lo dikambo diendana la kɛnɛ kakametshaka lo dihole dia ntondo? Onde ohetoheto ami le Jehowa, l’akambo ande wa mɛtɛ, ndo l’olimu ande wekekɔ woho wakiwɔ etena kakamabatizama? Onde eyango wa monga la lomombo wekɔ la shɛngiya lo woho wayashami le Jehowa ndo lo Diolelo diande? Onde wɔma w’onto, mbuta ate ndjakiyanya lo kɛnɛ kayota anto akina kaloyakami lo yɛdikɔ mɔtshi ɛkɔngɔkɔngɔ lo olimu wa lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma ka Jehowa?’—Enyelo 2:2-4.
12. Dui diakɔna diakakomɛ ase Juda diatɔtɔmiya Hangai 1:6, 9?
12 Hatolange dia Nzambi tona tɔtshɔkɔla l’ɔtɛ w’ɔnɛ tambonya yimba l’olimu wa tombola lokombo lande. Tohɔ dia Hangai 1:9 mbutaka dia ase Juda wakakalola lo wodja awɔ wa lôtɔ wakatatɛ mɛtɛ mbidja welo efula l’olimu wa tatɛ mbika tɛmpɛlɔ nto, koko l’ɔkɔngɔ ‘onto l’onto akayoyashaka paka dia luudu lande.’ Vɔ wakayoleka ndjakiyanya dia ehomba awɔ wa lushi la lushi ndo dia lɔsɛnɔ lawɔ. Oma lɔkɔ, vɔ waki paka la ‘yema tshitshɛ’ ya diangɔ dia ndɛ, ya wanu, ndo y’ahɔndɔ wa tshitshi. (Hangai 1:6) Jehowa akanya ɛtshɔkɔ ande. Onde dui sɔ koka tosha wetshelo ɔmɔtshi?
13, 14. Ngande wakokaso kamba la wetshelo w’oma lo Hangai 1:6, 9, ndo lande na kele dui sɔ ohomba?
13 Onde wɛ hetawɔ dia naka sho nangaka dia Nzambi tetemala tɔtshɔkɔla, kete sho pombaka sala la wolo dia tona dia ndjayangɛ diangɔ diaso shoamɛ ko minya yimba l’ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa? Sho pombaka mɛtɛ mbidja welo ɛsɔ naka olimu kana eyango wekola timba taso ekɔ eyango wa kondja falanga lo yoho ya djonga ɛlɔ nyama ɛlɔ, wa nyomɔtɔ kalasa ya lâdiko dia ndjokondja olimu wa dimɛna kana ndjosala akamo wa weke.
14 Aha oyangelo wa diangɔ sɔ mbele kɔlɔ. Ko onde wɛ hɛnyi dia lo menda elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo kele laso, diangɔ sɔ diekɔ mɛtɛ “etsha wa nyoi”? (Heberu 9:14) Lo yoho yakɔna? Diɔ diambovɔ, diekɔ anyanya ndo ndoko ohomba lo diɛdika la ɔtɛmwɛlɔ aso ndo diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi. Naka onto tetemala diyanga, kete nde koka ndjolanya diɔtɔnganelo diasande la Nzambi. Dui sɔ diakakomɛ Akristo amɔtshi w’akitami lo nshi ya apɔstɔlɔ. (Filipi 3:17-19) Ndo diakakomɛ Akristo amɔtshi lo nshi yaso nyɛ. Ondo wɛ mbeyaka anto amɔtshi wakayatshikaka yema yema elimu w’Okristo ndo wakangana l’etshumanelo ndo wele bu nto la nsaki ka kalolɛ olimu wa Jehowa. Tekɔ mɛtɛ l’elongamelo dia anto asɔ wayokalolɛ Jehowa, koko kɛnɛ kele mɛtɛ ele ndjasha lo “elimu wa nyoi” koka konya diaha onto mbetawɔma ndo tshɔkwama le Nzambi. Wɛ koka mɛna mɛtɛ etombelo wa kɔlɔ wele la dikambo sɔ. Diɔ koka konya onto dia shisha ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wɔladi watosha nyuma ka Nzambi. Ohokanyiya nto kɛnɛ kayoshisha onto mɛtɛ etena kayondokakitɔna la nkumbo k’otondo k’Akristo kahɛtahɛta!—Ngalatiya 1:6; 5:7, 13, 22-24.
15. Ngande wɛnya Hangai 2:14 ohomba w’efula wele la ɔtɛmwɛlɔ aso?
15 Ɔsɔ ekɔ dui di’ohomba efula. Tende woho wakɔsaka Jehowa ase Juda wakanya yimba lo luudu lande l’ɔtɛmwɛlɔ lo ndjasha dia nɛnga mvudu yawɔ, oyadi lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ kana ya didjidji. Hangai 2:14 mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] kata ati: Osoku mbeli antu ane; osoku mbeli wudja one la ntundu kami. Ndu osoku mbeli elimu tshe w’anya awo. Kene katuwulambulaka leko, keko mindu.” Elambo tshɛ wakalambolaka ase Juda waki l’etema ehende lo ediakelo ka lo tshanda mɔtshi tsho kakawake la Jerusalɛma kombetawɔmaka l’edja tshɛ kakawanya yimba l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ.—Ezera 3:3.
Nzambi shikikɛka dia sukɛ atɛmɔdi ande wele l’okitanyiya
16. Lo ndjela waɛnɛlɔ wakalongola Zɛkariya, eshikikelo kakɔna kakakoke monga la ase Juda?
16 Oko wakadiɛnya Nzambi oma lo waɛnɛlɔ enanɛi wakɛnyi Zɛkariya, nde akashikikɛ dia sukɛ ase Juda waki l’okitanyiya wakakambaka olimu wa mbika tɛmpɛlɔ kaki Nzambi nto. Ɛnɛlɔ ka ntondo kakâshikikɛ dia olimu wa mbika tɛmpɛlɔ wayoshila ndo di’ɔnɛ ɔngɔnyi wayonga la Jerusalɛma ndo la Juda l’edja tshɛ kayokambaka ase Juda olimu l’okitanyiya tshɛ. (Zekariya 1:8-17) Ɛnɛlɔ ka hende kakalake dia mandji tshɛ yakadjaka wekamu l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ yakahombe shilama oshiki. (Zekariya 1:18-21) Waɛnɛlɔ akina wakashikikɛ dia Nzambi ayokokɛ olimu wa wokelo, ohongwamelo w’anto w’oma lo wedja efula oya lo luudu la Jehowa l’ɔtɛmwɛlɔ lakashile. Vɔ wakashikikɛ nto dia wɔladi ndo lotui tshitshi la mɛtɛ ayonga. Ndo nto ɔnɛ wekamu wakɛnamaka oko hawokoke mimɔ ndo awui wa kɔlɔ wayonyɛma. Waɛnɛlɔ asɔ wakatɛkɛta ndo dia wendelo la okokelo wa andjelo. (Zekariya 2:5, 11; 3:10; 4:7; 5:6-11; 6:1-8) Wɛ koka mboka dia oma lo woho wakâshikikɛ Nzambi dia nde ayowasukɛ, ase Juda waki l’okitanyiya wakatshikitanya yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ ndo wakayasha tshɛ lo olimu wakâtshungola Nzambi dia vɔ ndjokamba.
17. Lo menda eshikikelo kele laso, ambola akɔna wahombaso ndjambola?
17 Woho akɔ wâmɛ mbele, eshikikelo kele laso k’ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ wayodja otshumba pombaka tokeketsha l’olimu ndo totshutshuya dia sho kana yimba dimɛna dimɛna lo dikambo dia luudu la Jehowa l’ɔtɛmwɛlɔ. Yambola wate: ‘Naka dimi mbetawɔka dia ɔnɛ ekɔ etena ka kamba olimu wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo ndo ka mbetɛ anto ambeki, onde eyango ndo yoho yami ya lɔsɛnɔ mbɔtɔnɛka la dietawɔ diele lami sɔ? Onde lekɔ lo mbetsha wenya wahombama dia mbeka Ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya waki Nzambi? Onde dimi ndjashaka efula lɔkɔ ndo sawolaka l’asekami Akristo ndo la anto akina wahomana la mi dikambo dia ɔtɛkɛta akɔ?’
18. Lo ndjela Zekariya tshapita 14, kakɔna kayosalema lo nshi yayaye?
18 Zɛkariya akatɛkɛta dia elanyelo ka Babilɔna ka woke kayoyelana la ta dia Aramangɛdɔna. Sho mbadiaka ɔnɛ: “Keli lo, layuyala lushi otoi leyama le [Jehowa]: huyala yanyi ndu huyala utshu, keli usasi wayuyala l’etena ka dikolo.” Eelo, lushi la Jehowa layonga mɛtɛ wodjima, lushi la pâ efula le atunyi ande wa la nkɛtɛ! Koko lɔ layotetemala monga osase ndo dimɛna le atɛmɔdi wa Jehowa wele la kɔlamelo. Zɛkariya akatɛkɛta nto woho wele l’andja w’oyoyo, ɛngɔ tshɛ kayosanya ekila ka Jehowa. Ɔtɛmwɛlɔ wa lo tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma mbayonga ɔtɛmwɛlɔ wâmɛ lo nkɛtɛ k’otondo. (Zekariya 14:7, 16-19) Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ daka dia dimɛna efula! Tayɛna ekotshamelo k’awui wakatama ntondo ndo oyindjamelo wa lowandji la Jehowa. Lushi la Jehowa lɔsɔ layotshikitana mɛtɛ la nshi nkina.
Ɛtshɔkɔ wa pondjo
19, 20. Lande na kɔsayɛ Zekariya 14:8, 9 oko avɛsa wakeketsha?
19 L’ɔkɔngɔ w’oyindjamelo ɔsɔ wa diambo wa lowandji la Jehowa, Satana nde la ɛdiɛngɛ ande wayokadjema lo difuku diaha l’ekomelo, lɛnɛ ahawatokoka sala ndoko dui nto. (Enyelo 20:1-3, 7) Oma lâsɔ, ɛtshɔkɔ wayofukɔfukɔ lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso ka ɛnɔnyi kinunu. Zekariya 14:8, 9 mbuta ɔnɛ: “Lushi lako, ashi wa nkela wayutumba uma la Jerusalema. Etenyi ka hendi k’ashi ako kayokelaka utsha l’ashi a waki wa lu leke l’ehutwelu, la etenyi ka hendi utsha lu ashi a waki wa lu leke l’edjelu. Osoku mbayuwuyalaka l’owo ndu la diye. [Jehowa] ayuyala khum’ekanga ka kete tshe. Lu lushi loso, [Jehowa] ayuyala otoi, la lukumbu landi otoi.”
20 “Ashi wa nkela,” kana “ndjali k’ashi a lumu,” mbuta ate tɛdikɔ tɔsa Jehowa dia sukɛ lɔsɛnɔ tayotetemala kɛla oma lo kiti ka Diolelo dia Mɛsiya. (Enyelo 22:1, 2) Olui wa woke w’atɛmɔdi wa Jehowa, wanɛ wayohandɔ lo Aramangɛdɔna wayɔtshɔkwama lo tshungwama oma lo nyɔi k’oma le Adama. Kânga wanɛ wamboshilaka mvɔ wayolwama dia ndjokondja ɛtshɔkɔ ɛsɔ. Lâsɔ mbayotatɛ lanɛ la nkɛtɛ etena k’oyoyo k’ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa. Anto tshɛ wayeya dia Jehowa mbele Nkum’Olongo, ndo ɔnɛ ndamɛ oto mbahomba tɛmɔma.
21. Yɛdikɔ yakɔna yahombaso mbɔsa?
21 Lo menda kɛnɛ tshɛ kakate Hangai la Zɛkariya ndo okotshamelo atɔ, tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa tetemala l’olimu wakatosha Nzambi dia kamba lo sɛkɛ dia la nkɛtɛ dia lo tɛmpɛlɔ kande ka lo nyuma. Polo l’etena kayokoma ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lo eongelo katɔ ka kokele, nyɛsɔ tosalake la wolo dia tetemala mbetshaka wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso. Zekariya 8:9 tokeketshaka ɔnɛ: “Anya anyu wakikitali, nyu wane watukaka aui ane nshi nye uma l’enyo w’amvutshi.”
Onde wɛ âkohɔ?
• Naa awui wɔtɛkɛtami lo dibuku dia Hangai la Zekariya wendana la nshi yaso nyɛ?
• Wetshelo akɔna watosha dibuku dia Hangai la dia Zekariya lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kahombaso mbetsha lo dihole dia ntondo?
• Bonde katosha ɔsɛdingwelo wa dibuku dia Hangai la Zekariya ɔkɔkɔ w’oshika wa kongɛ nshi yayaye l’ɔngɛnɔngɛnɔ?
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
Hangai la Zɛkariya wakakeketsha ase Juda dia kamba l’otema ɔtɔi dia vɔ kondja ɛtshɔkɔ
[Esato wa lo lɛkɛ 16]
Onde wɛ ‘ekɔ lo ndjasha paka dia luudu layɛ’?
[Osato wa lo lɛkɛ 17]
Jehowa akalake ɔtshɔkɔ ndo nde akasha wanɛ wakandalake ɔtshɔkɔ akɔ