Mbisha Ekimanyielo L’atei W’ahole Wambolanyema
WOHO wayatshutshuya onto dia kimanyiya anyande l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi tomba ekɔ dikambo diasungana mandɔma mɛtɛ. Ɛlɔngɔswɛlɔ efula w’ekimanyielo wakakimanyiya anto lo mbolola mvudu, lo mɔtshanya ase nkumbo dihole ɔtɔi nto, ndo lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, ɛlɔngɔswɛlɔ akɔ wakashimbɛ nsɛnɔ y’anto.
Naka mpokoso kɛmɔtshi kambotomba, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbetawɔka mbɔsa diangɔ diakimɔ Lɛɛta lo tshimbo y’ɛlɔngɔswɛlɔ w’ekimanyielo ndo vɔ mandolaka tɛdikɔ tɔsɔ. Koko, Afundelo mbashaka ɔkɛndɛ wa ‘salɛ anto tshɛ ɔlɔlɔ, djekoleko le wanɛ wôtɔ [la wɔ] lo mbetawɔ.’ (Ngalatiya 6:10) Eelo, Ɛmɛnyi wa Jehowa ndjaɔsaka oko wanɛ wôtɔ; vɔ ndjaɔsaka oko ase “nkumbo” ɔtɔi. Diɔ diakɔ dielanɛwɔ ɔnɛ “ɔnangɛmi” la “kadiyɛmi.”—Ɛdika la Mako 3:31-33; Filemona 1, 2.
Ɔnkɔnɛ, lam’atotombaka mpokoso kɛmɔtshi lo lɛtshi lɔmɔtshi la nkɛtɛ, dikumanyi diele l’atei w’Ɛmɛnyi wa Jehowa salaka la wolo tshɛ dia mbeya lɛnɛ ele ose etshumanelo tshɛ ndo mbeya kɛnɛ kahombande ko ndjâlɔngɔsɔla dia mbosha ekimanyielo kahombama. Enda nganɛ wakɛnama dikambo sɔ l’osomba wa Accra, lo wodja wa Ghana; l’osomba wa San Angelo, l’États-Unis; ndo l’osomba wa Kobe, lo wodja wa Japon.
Accra—“Yana ya Mvula k’Elola ka lo Nshi ya Nɔa”
Mvula kakamɛ ndɔ oya l’eshidi 11 w’otsho, ndo tɔ kopembɔ esadi. John Twumasi, Ɔmɛnyi wa Jehowa wa l’osomba wa Accra, akate ate: “Lam’ele mvula kakalɔ woho w’anyanya, nkumbo kami k’otondo kokoka ndo ndala djɔ.” Jurunalɛ yelɛwɔ Daily Graphic yakelɛ mvula kɛsɔ ɔnɛ: “Yana ya mvula k’elola ka lo nshi ya Nɔa.” John akate nto ate: “Takone woho wa mbudiya diangɔ dimɔtshi di’ohomba efula otsha l’etajɛ koko lam’akatadiholaka lokuke dia sho mbudɛ l’etajɛ akɔ, ashi wakahongomɔka l’etei.”
Ewandji wa l’osomba wakadje mbeka di’anto ndawɔ, koko efula wakengengaka, nɛ dia wakokaka wɔma ɔnɛ naka luudu tshikala hwe—kânga mboludilɔ l’ashi—kete ase wevi mbeyaka ndjɔkɛnya shaka lɔkɔ. Amɔtshi, kânga mbakawalangaka ndawɔ, vɔ kokoka ndawɔ. Osekaseka ɔmɔtshi welɛwɔ Paulina akate ate: “Dimi la mama kokoka ndo ndjihola lokuke. Ashi wakatetemala mbudɛ, ɔnkɔnɛ sho takahema lâdiko dia ngongolo y’abaya ko sho kimɛ dɛka dia sambe ka luudu. Edja l’edja, oya l’eshidi 5 wa pindju, asukanyi aso wakayototshaka.”
Kam’akawakondja diaaso, Ɛmɛnyi wa Jehowa kɔkɔma anya. Kadiyɛsɔ kɛmɔtshi k’Okristo kelɛwɔ Beatrice ekɔ lo mbuta ate: “Dikumanyi dia l’etshumanelo wakatoyangaka, ko wakayototana lo luudu la onyaso Ɔmɛnyi wa Jehowa, lɛnɛ akatatoyaomba. Nshi shato l’ɔkɔngɔ wa mvula kɛsɔ k’elola, dikumanyi la ɛlɔngɔlɔngɔ wa l’etshumanelo wakaye dia ndjotokimanyiya ko wakanya lɔtɛkɛ oma l’etei ndo l’andja wa luudu laso. La Société Watch Tower akatokimanyiya la sabunyi, ekanga wa ndjaka mikrɔbɛ, mukubu, matela, elangitshi, apɛma ndo ahɔndɔ w’ana. Anangɛso wakatotomɛ mbo ya ndɛ ya nshi efula. Dui sɔ mɛtɛ diakananda asolo ami!”
John Twumasi, ɔnɛ lakanga ɛtɛkɛta wakatatshi ntondo, ekɔ lo kɔndɔla ate: “Lakatɛ wa lɔkatɛrɛ kina nte Société kaso akatotome sabunyi efula la ekanga efula wa ndjaka mikrɔbɛ—lo yɛdikɔ yakoka mbɛdia luudu la woke lɔnɛ l’otondo. Wa lɔkatɛrɛ suke la 40 wakatosha lonya lo sola luudu. Lakasha asukanyi ami sabunyi mɔtshi, l’atei w’asukanyi akɔ mbaki ndo pami kɛmɔtshi kele osasɛrdɔsɛ l’ɔtɛmwɛlɔ ɔmɔtshi wa lo ngelo kodjashiso. Asekami wa l’olimu wakakanaka awui a kashi ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛnyanaka ngandji paka lam’asawɔ ato.”
Anangɛso la akadiyɛso w’Akristo waki la lowando la mamba lo menda ekimanyiyelo koludi la ngandji kakawakondja. Dia nde ndjihiya ɛtɛkɛta ande, ɔnangɛso Twumasi akate ate: “Kânga mbele diangɔ diakamashisha lo mvula k’ekola diaki la nɛmɔ dia falanga dioleki diangɔ diakawayotoshaka dia tokimanyiya, koko lo menda ekimanyielo kakatosha la Société, ekimanyielo kananda ndo otema, dimi la nkumbo kami takɛnyi ɔnɛ ndoko kɛnɛ kakatashisha.”
San Angelo—“Kɛdikɛdi Wate Kana Andja Mbayanga Komɛ”
Ngembe yakahandjola osomba wa San Angelo lo Yitshu 28, 1995, yakonula esongo, yakakundola dikundji di’atala w’atɔtɔ, ndo yakakadja eshinga w’atala wele la dja lɔkɔ l’atei w’etadimbo. Mpɛpɛ yakapɛpaka lo lowango la kilɔmɛtɛlɛ 160 l’oshidi a tango ɔtɔi, ndo yakalanya mvudu y’ɛlɔngɔswamelo wakimanyiya anto tshɛ. Dja y’atɔtɔ yakadimala bi lo mvudu ndekana 20 000. Oma lâsɔ ko mvula ka mbɔkɔ ndjotatɛ ndɔ. Bilɔ kênda akambo wa meteoroloji lo wodja akɔ akate ɔnɛ “mbɔkɔ ya satimɛtɛlɛ 4” yakakɔ ntondo, oma lâsɔ ko “mbɔkɔ ya satimɛtɛlɛ 10,” ko “mbɔkɔ ya satimɛtɛlɛ 12” ndjokomɛ. Londjo la mvula ka mbɔkɔ lakolaka ndo atoi. Pami kɛmɔtshi kodjashi l’osomba akɔ akate ate: “Kɛdikɛdi wate kana andja mbayanga komɛ.”
L’ɔkɔngɔ wa ngembe kɛsɔ, ki kɛmɔtshi ka wɔma efula kakayala. Anto wakatombe ɔkɔkɛ oma lo mvudu yawɔ yakalanyema dia menda nganɛ wolanyimiyɔ. Esongo waki konyukɔ, akatshi awɔ tshɛ wakakɔndjwama. Mvudu yaki konyukɔ yakɛnama wate kana mvudu yambowɔhɛlɔla. Lo ahole amɔtshi, mvula ka mbɔkɔ kakafɛ ndo nkɛtɛ l’asopa wa mbɔkɔ wa mɛtɛlɛ ɔtɔi l’otale w’oma lo nkɛtɛ otsha l’olongo. Nunu di’adidishi w’oma lo mvudu la w’oma lo mituka wakahandjɔnɛ la ngembe kɛsɔ, ko bɛtshi dia talatala diakangayimaka l’atei a mbɔkɔ yakakombe nkɛtɛ. Omoto ɔmɔtshi ekɔ lo mbuta ate: “Lam’akamakome la ngelo, lakadjasɛ tsho lo mutuka ami l’atei w’ɔsɛsɛ watomɔtɔka la mutuka la ngelo ko dimi ndelaka. Diangɔ diakalana woho w’anyanya; kɛdikɛdi, yimba yami yakahandjɔ vwa.”
Aha la tshimbatshimba, ɛlɔngɔswɛlɔ w’ekimanyielo la mpitadi yakakimanyiya anto la falanga, la diangɔ dia mbika mvudu, la ekanga ndo l’alako. Anto efula wakasoyama la ngembe kɛsɔ wakasale kɛnɛ tshɛ kakawakoke sala dia kimanyiya anto akina; ɔsɔ mɛtɛ ekɔ dikambo diakokawɔ mandɔma.
Tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa kɔkɔma anya. Aubrey Conner, ekumanyi kɛmɔtshi ka l’etshumanelo ka lo San Angelo, ekɔ lo mbuta ate: “Kam’akashile mvula kɛsɔ ka ngembe, takamɛ mumbwana lo telefɔnɛ. Sho takakimanyiyana l’asaso ndo takakimanyiya anto wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa dia ndjiha bɛtshi di’abaya lo adidishi, komba akatshi wa plastikɛ lo ɛtɛ a mvudu, ndo kokɛ mvudu lo tânyi la mvula lo yɛdikɔ yɛdimi l’akoka aso. Oma lâsɔ ko sho ndjofunda nkombo y’oseka onto tshɛ la l’etshumanelo lele la luudu lakalana. Mvudu suke la lokama yaki l’ohomba wa nɔngɔswama, ndo diangɔ diakawatosha oma l’ɛlɔngɔswɛlɔ w’ekimanyielo komonga efula. Ɔnkɔnɛ sho takasombe diangɔ dikina nto ko takayalɔngɔsɔla dia kamba olimu. Lo tshɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa oko 1 000 wakayakimɔ la lolango lawɔ dia ndjotokimanyiya, suke la 250 lo wikɛndɛ tshɛ. Vɔ wakayaka ndo oma l’etale ka kilɔmɛtɛlɛ 740. Vɔ tshɛ wakakambaka olimu aha la mpekɔ, mbala efula l’atei wa lohaladi la 40°C. Kânga kadiyɛso kɛmɔtshi k’ɛnɔnyi 70 akakambaka kâmɛ la so wikɛndɛ tshɛ, onyake wikɛndɛ ɔtɔi oto mbakandetsha nɛ dia l’etena kɛsɔ mbakawalɔngɔsɔlaka luudu lande. Lo wikɛndɛ akɔ, nde akadɛ lo ɔtɛ a luudu lande dia tokimanyiyaka lam’akatalilɔngɔsɔlaka!
“Esangɔ efula, takokaka wanɛ wakendaka olimu aso wata vate: ‘Shi otonga ɔlɔlɔ otondoyala ndo ɛtɛmwɛlɔ ekina mbasalɛ anto awɔ nganɛ?’ Asukanyi aso wakambaka heyama dia mɛna olui w’anto oma lo 10 polo 12, wanɛ wakayakimɔ la lolango lawɔ (ndo akadiyɛso l’atei awɔ), waya la pindju ka pɛ ka Lushi la Tanu laka onyawɔ Ɔmɛnyi wa Jehowa, woyalɔngɔsɔdi dia ndjɔlɔngɔsɔla ɔtɛ wa luudu koyanga mbidja ɔtɛ okina aha la nɔmba falanga. Tena efula, olimu wakashilaka lo wikɛndɛ ɔtɔi. Tena dimɔtshi, ombiki ɔmɔtshi wa mvudu w’oma l’andja akayashaka tshɛ lo nɔngɔsɔla ɔtɛ a luudu naka olui aso tambokoma lo luudu losukanyi. Sho takanyaka ɔtɛ a luudu w’edjedja ko mbidja ɔtɛ aso a luudu w’oyoyo ndo mɔmba sɛkɛ la ntondo k’ombiki ɔsɔ wa mvudu nde l’olui ande w’anto shidiya la nɔngɔsɔla ɔtɛ awɔ a luudu. Tena dimɔtshi, ndjâka vɔ tokemadja olimu awɔ ko têndaka!”
Dia nde ndjihiya ɛtɛkɛta ande, ɔnangɛso Conner akate ate: “Sho tshɛ tayotoyalaka l’olengolengo lam’ayototohɔka awui wakatɛnyi ndo wakatasale kâmɛ. Tamboyeyana onto la onyande oma lo woho wotshikitanyi lo mɛnyana ndo lo mɛnyama lolango l’onto l’ɔnango lo yɛdikɔ yakiso kosalaka ntondo. Sho kanaka shate: ɔnɛ ekɔ oko ɛnyɛlɔ ka kɛnɛ kayotosalema l’andja w’oyoyo waki Nzambi, lɛnɛ ayotokimanyiyanaka anangɛso l’akadiyɛso oma lo lolango lele lawɔ.”—2 Petero 3:13.
Kobe—‘Ohandjwelo wa Mamba wa Mvudu, Diangɔ la Nyɔi y’Anto’
Wakakanaka ɔnɛ ase Kobe wakashile ndjâlɔngɔsɔla. Ɔnɔnyi tshɛ lo Lovula 1, vɔ salaka eohwelo ka Lushi la Ndjâkokɛ oma lo Mpokoso. Ana wa kalasa wakasalaka tɔkɛnyɔ tɛ̂nya woho wa ndjâkokɛ l’adidimu wa nkɛtɛ, asɔlayi wakasalaka tɔkɛnyɔ ta shimbɛka anto l’ekimanyielo ka hélicoptère mbala la mbala, ndo bilɔ y’anyimi wa tɔya wakaye la wa mashinyi awɔ wokoya didimu dia nkɛtɛ, ko anto amɔtshi walanga wakɔtɔ lɔkɔ dia tɛnya woho weyawɔ ndjâkokɛ kana kokɛ anto akina l’etena ka wâle, vɔ wakɔtɔka lo hiolehole mɔtshi ya woke oko shambrɛ ya luudu, hiolehole yakɔ yakasutshasutshamaka ndo yakasakanaka wate kana didimu dia nkɛtɛ dia mɛtɛ mbasalema. Koko lam’akayosalemaka didimu dia nkɛtɛ dia mɛtɛ lo Tshango 17, 1995, kɛnɛ tshɛ kakawalɔngɔsɔla kakɛnama oko tshanana. Nunu efula di’ɛtɛ a mvudu wakakɔ—dui sɔ kosalema ndoko lushi lo wa mashinyi wokoya didimu dia nkɛtɛ. Kawolo (trains) yakatakɔ mboka yawɔ; tenyi di’ɔsɛsɛ a woke diakalana; ɛlɔnda w’ashi ndo w’edinga wakahembɔ; mvudu yakamatatala wate kana kartɔ. Jurunalɛ yelɛwɔ Time yakelɛ dikambo sɔ ɔnɛ: ‘ohandjwelo wa mamba wa mvudu, diangɔ la nyɔi y’anto.’
Oma lâsɔ ko dja ndjoya. Mvudu yakalongolaka ko anyimi wa tɔya memala tshalola, wambɔkɔmɔ etema kɔmɔ, nɛ dia vɔ kokoka koma lɛnɛ ele mvudu yakɔ dikambo mboka kaki ku la lokema la mituka ndo la diangɔ dikina. Wanɛ wakakomaka lɛnɛ ele dja kokokaka kondja ashi wa ndjidima nɛ dia ɛlɔnda w’ashi wa l’osomba wakahandjɔ vwa. Owandji ɔmɔtshi akate ate: “Lushi la ntondo, kɛdikɛdi aki wɔma wa mamba. Lo lɔsɛnɔ lami, ndoko lushi lakamayaoke ngasɔ nte dimi bu la wolo wa ntsha kânga dikambo ɔtɔi, ko lêya nte lokema l’anto wekɔ l’etei ka mvudu nyɛ yalongola. Ndo lakeyaka nte ndoko kɛnɛ kakokami ntsha.”
Lo tshɛ, anto oko 5 000 wakavu, ndo suke la mvudu 50 000 yakahandjɔ vwa. Osomba wa Kobe waki la etenyi ɔtɔi ka l’asato ka mbo ya ndɛ yakahombamaka. Dia kondja ashi, anto amɔtshi wakatɛkɔlaka ashi wa mindo la tshina di’ɛlɔnda w’ashi wakahembɔ. Efula ka wanɛ wakahombe mvudu ya mbidjasɛ wakalawɔ otsha lo mvudu y’eshamelo, lo mvudu efula y’eshamelo, wakashanaka mbo ya ndɛ, wakashaka onto l’onto hiɔmɔrɔ ya mma di’eponga lo lushi. Kombeta ndoko edja, okiyanu wakamɛ diangana le anto. Pami kɛmɔtshi akakiyanaka ate: “Emboledi hawosale ndoko dikambo. Naka sho tetemalaka mendɛ le wɔ kete tayovɔ la ndjala.”
Tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa dia la Kobe ndo dia l’ahole wosukanyi diakayâlɔngɔsɔla esadi esadi. Shufɛrɛ mɔtshi ya hélicoptère yakɛnyi olimu awɔ la asho ande ndamɛ akate ate: “Dimi lakatshu lo dihole diakɔ diakatombe mpokoso ka woke lushi lakɔ lakasalema didimu dia nkɛtɛ ko lakatotshikala lomingu l’otondo lɛkɔ. Lam’akamakome lo luudu lɔmɔtshi l’eshamelo, ofukutanu wa tshɛ wakikɔ. Ndoko olimu ɔmɔtshi w’ekimanyielo wakasalemaka. Ɛmɛnyi wa Jehowa vamɛ ato mbakalawɔ otsha lo dihole diakɔ, ndo mbakasalaka elimu wahombama.”
Olimu efula wa sala wakikɔ mɛtɛ. Mbalasa ya Diolelo dikumi yakalana, ndo Ɛmɛnyi wa Jehowa ndekana 430 wakahombe mvudu ya mbidjasɛ. Mvudu kina 1 206 yakawadjasɛka yakahombaka nɔngɔswama. Lâdiko dia lâsɔ, nkumbo y’Ɛmɛnyi wa Jehowa 15 wakavu lo mpokoso kɛsɔ ka woke waki l’ohomba efula w’esambelo.
Ɛmɛnyi wa Jehowa oko 1 000 oma lo wodja w’otondo wakakimɔ wenya awɔ la lolango lawɔ dia ndjosha anangɛwɔ lonya l’olimu wa nɔngɔsɔla mvudu. Ɔnangɛso ɔmɔtshi ate: “Lam’akatalɔngɔsɔlaka mvudu y’ambeki wa Bible wahatalongola batismu, vɔ wakatombolaka nshi tshɛ ɔnɛ: ‘Falanga ngana yahombaso nyofuta l’olimu ɔnɛ?’ Lam’akatawatɛka ɔnɛ tshumanelo mbosuke olimu ɔnɛ, vɔ wakatoshaka losaka, wata vate: ‘Awui wakatekaka, tambowaɛna kakianɛ!’ ”
Anto efula wakambe heyama lo menda tɛdikɔ takɔshi Ɛmɛnyi wa Jehowa esadi eto ndo olimu wa dimɛna wakawasale kam’akatombe mpokoso kɛsɔ ka woke. Shufɛrɛ ya ndɛkɛ yakatatɛkɛtshi dikambo diakinde la diko akate ate: “Lakambe woho w’anyanya. Nyu mbelanɛka ‘frère’ la ‘sœur.’ Lambɛna woho wakimanyiyananyu; nyu mɛtɛ mɛtɛ nyekɔ ase nkumbo ɔtɔi.”
Ɛmɛnyi wa Jehowa vamɛ wakakondja wetshelo w’ohomba efula oma lo didimu sɔ dia nkɛtɛ. Kadiyɛso kɛmɔtshi aketawɔ ate: “Lakakanaka nshi tshɛ nte: lo yɛdikɔ yataleke ɔlɔngɔswamelo monga woke, mbataleke ndo monga wolo di’anto wa lɔkɔ mbidjana yimba.” Koko ekimanyielo kakandakondja koludi la ngandji kakatshikitanya tokanyi tande. “Kakianɛ, dimi lambeya nte Jehowa ekɔ lo tokokɛ l’onto ndo l’onto koko aha paka oko otondo w’ɔlɔngɔswamelo oto.” Koko, etshungwelo ka pondjo oma lo mpokoso ya weke kekɔ lo ndjaye.
Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo kongɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ etena kele lɔsɛnɔ l’onto halotohembɔma nto la mpokoso ya weke koyanga diangɔ diele ohomba lo lɔsɛnɔ nanyema. L’andja w’oyoyo waki Nzambi, onto ayotolakanyema woho wa mbeya kamba kâmɛ la diangɔ dia lo nkɛtɛ diodingi dihole diodjashinde. Lam’ele anto wayototshika akambo awɔ wa lokaki, vɔ hawototohomɔ mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama.
Jehowa Nzambi—Otungi wa wolo wele lo diangɔ diakatongama—ayosala tshɛ di’aha nkumbo kande k’anto la ditongami dia la nkɛtɛ mbidjama nto lo wâle oma lo wolo wa diangɔ diakatongama. Etena kɛsɔ nkɛtɛ ayonga paradiso mɛtɛ. (Isaya 65:17, 21, 23; Luka 23:43) Pɔlɔfɛsi kɛnɛ ka l’Enyelo 21:4 kayokotshama lo lotombo: “Ndi ayukitula asoi tshe lu ashu awo; nyoi hayuyala ntu, delu hadiuyuyala ntu, kuyanga ndjawi, kuyanga kandji. Akambu wa ntundu wambushila.”
[Caption on page 5]
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 5]
Beatrice Jones (lo lɔmɔsɔ) ekɔ lo mɛnya woho wakawasale ɔnɔngɔ dia tehɔ ashi wa mvula k’elola
[Caption on page 6]
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 6]
Olimu w’ekimanyielo l’ɔkɔngɔ wa ngembe
[Caption on page 8]
[Box on page 8]
KEM’EDJA NTO KETE ETSHUNGWELO KA PONDJO KAMBOYA!