Vɔ Wakasale Lolango La Jehowa
Wambokondjɛ Isaka Wadi
EKUMANYI kengo kodjashi l’omamu w’ɛtɛkɔ k’ashi akalɛmbɛ woho w’anyanya. Nde l’akimanyedi ande ndo kamɛlɔ yawɔ dikumi wakande lɔkɛndɔ l’otale oma lo dihole diosukanyi la Bɛrɛ-shɛba otsha la Mɛsɔpɔtamiya wa la ngɛl’a nkushi—etale ka kilɔmɛtɛlɛ ndekana 800.a Lam’akawakome lɛnɛ akawatatshɔka, ɔmɛngɔdi ongo wambɔkɔmɔ demba kɔmɔ akomuya yema dia nde tokokanyiya olimu wa wolo wakawawosha. Pami kengo akinde, ndo bonde kakandande lɔkɛndɔ la wolo efula ngasɔ na?
Pami kengo aki okambi w’Abarahama, ‘ɔnɛ lakaleke ekumanyi l’atei a wa lo luudu lande.’ (Etatelu 24:2) Kânga mbakiwɔ kombuta lokombo lande l’ɔkɔndɔ akɔ, ondo ɔsɔ mɛtɛ aki Eliɛzɛrɛ, ɔnɛ lakelɛ Abarahama mbala kɛmɔtshi ɔnɛ ‘ɔna lakotɔ lo luudu lande’ ndo lakandate di’oko nde mbakahombe ‘monga okitɔ ande.’ (Etatelu 15:2, 3) Lo mɛtɛ, ɔsɔ aki l’etena kaki Abarahama nde la Sara watote ndoko ɔna. L’ɔkɔngɔ diko, Isaka w’ɔnawɔ akayoyalaka l’ɛnɔnyi 40, ndo kânga mbele Eliɛzɛrɛ komonga okitɔ w’Abarahama nto, nde akikɔ nshi tshɛ okambi ande. Ɔnkɔnɛ nde aketawɔ ntsha dui dia wolo diakɔ̂lɔmbɛ Abarahama. Naa dui diakɔ sɔ na?
Lotumu la Wolo Efula
Lo nshi y’Abarahama, diwala komongaka la shɛngiya paka le nkumbo keto, diɔ diaki la shɛngiya ndo le kabila k’otondo, kana olui w’anto walɔmbwama oma le apami. Diɔ diakɔ diele ambutshi waki la mbekelo ka sɔnɛka anawɔ wadi kana omi. Koko Abarahama aki l’asa lɔkɔnga la mpakahaka dia nyangɛ ɔnande Isaka wadi. Lo menda ditshelo diahɔtɔnɛ la lolango la Nzambi diakasalaka Ase Kanana wa lo ngelo kakɔ, kɛdikɛdi hakoke ndo wɛ tshuka kana tshukama le ɔmɔtshi la l’atei awɔ. (Euhwelu k’Elembe 18:9-12) Ndo kânga mbakiwɔ la mbekelo ka pami tshuka wadi oma lo kabila kawɔ hita, ewotɔ w’Abarahama wakadjasɛka lo nkama ya kilɔmɛtɛlɛ la Mɛsɔpɔtamiya wa la ngɛl’a nkushi. Nde kokoka ntoma Isaka dia todjasɛ lɛkɔ, nɛ dia Jehowa akalake Abarahama ate: “Dimi layosha lɔtɔngɔ layɛ nkɛtɛ nyɛ,” nkɛtɛ ya Kanana. (Etatelo 24:7, NW) Diɔ diakɔ diakatɛ Abarahama Eliɛzɛrɛ ate: ‘Ntshɔka lo wodja aso ndo le wanɛ wôtɔ lami kele kotɔsɛ ɔnami wadi.’—Etatelu 24:4.
L’ɔkɔngɔ wa nde shidiya lɔkɛndɔ l’otale lakandande, Eliɛzɛrɛ akomuya l’omamu w’ɛtɛkɔ ko nde kanyiyaka dikambo dia lotumu lakawɔ̂sɛngɔla. Nde akeye ɔnɛ amato wayanga ndja oya l’ɛtɛkɔ k’ashi dia ndjotahola ashi wa l’otsho. Ɔnkɔnɛ nde akasɛngasɛnga Jehowa ate: “Usekaseka a umuntu tshe layumolomba nti: Enge mbaka keli no ashi; ku ndi ayunkaluya diui ati: Noka; dimi layusha ndu kamelo yaye ashi a no. Oso kayuyala one lakayasonwela ukambi aye Isaka. Uma lu dikambu so mbayumulimbitela nti: We mbukaka khumemi [ngandji ka shikaa, NW].”—Etatelu 24:14.
Etena kakandalɔmbaka, osekaseka ɔmɔtshi wa dimɛna hangɔnɛ akayasukanaka, lokombo lande Rɛbɛka. Ko Eliɛzɛrɛ akawotɛ ate: “Umbisha tema t’ashi uma lu mbaka kaye no.” Rɛbɛka akawosha ko nde mbotɛ ate: “Dimi layuduwela ndu kamelo yaye ashi edja ndu yo yambunduya pusa.” Ɔsɔ mɛtɛ aki woshasha wa l’otema w’ɔlɔlɔ, nɛ dia kamɛlɔ kele la mposa k’ashi kokaka nɔ polo ndo lo yɛdikɔ ya litɛlɛ y’ashi 95 lo taahe dikumi toto! Oyadi kânga kamɛlɔ yaki Eliɛzɛrɛ yaki la mposa ka ngasɔ kana kema, ondo Rɛbɛka mɛtɛ akeye ɔnɛ olimu wamometawɔ sala ɔnɛ ekɔ olimu a wolo efula. Nde “akasamanya, akangula ashi lu luteti, akalawo ntu utsha l’eteko la ntuduwula ashi wa nosha kamelo yandi tshe.”—Etatelu 24:15-20.
Lam’akandɛnyi ɔnɛ Jehowa mbambotsha ɔnkɔnɛ, Eliɛzɛrɛ akasha Rɛbɛka lɔhɛtɛ la l’ɔhɛmbɛ lakasalema la paonyi ndo ɛkɔma ehende w’anya wakasalema la paonyi; lo menda nɛmɔ diele la falanga nshi nyɛ, diangɔ sɔ diekɔ la nɛmɔ dia dɔlara di’Ase Amɛrika 1 400. Lam’akayowotɛ Rɛbɛka ate: dimi okana wa Nahɔra, ɔnango Abarahama, Eliɛzɛrɛ akasale dɔmbɛlɔ dia mbisha Nzambi losaka. Nde akate ate: ‘Jehowa akanɔmbɔdi oya lo luudu l’anango nkumɛmi.’ (Etatelu 24:22-27) Wakatshu la Eliɛzɛrɛ lo nkumbo ka Rɛbɛka. L’ɔkɔngɔ diko, Rɛbɛka akayoyalaka wadi Isaka, ndo nde akayokondjaka diɛsɛ dia monga tshɛ Yeso, Mɛsiya.
Wetshelo le So
Jehowa akatshɔkɔla Eliɛzɛrɛ lo woho wakandayatshutshuyaka lo dɔmbɛlɔ dia kondjɛ Isaka wadi lôka Nzambi wɔma. Koko, tohɛke ɔnɛ diwala diaki Isaka diakakakatana la sangwelo dia Nzambi dia tondja lɔtɔngɔ lɔmɔtshi lo tshimbo y’Abarahama. Lâsɔ ɔkɔndɔ ɔnɛ hahombe tɛ̂nya ɔnɛ onto tshɛ lalɔmba dia kondja wadi kana omi ayokondja lo dihindo. Koko naka sho ndjela awui wa Jehowa lo nna ndo lo nna, kete nde ayotosha wolo wa sho mbikikɛ ekakatanu watoyaka lo diwala kana lo lɔsɛnɔ l’onyemba.—1 Koreto 7:8, 9, 28; ɛdika la Filipi 4:11-13.
Eliɛzɛrɛ akahombe ndjâtshutshuya efula dia sala akambo oko ɔnkɔnɛ alanga Jehowa. Ndo sho lawɔ mbeyaka mɛna ɔnɛ ndjaɔtɔnganyiyaka l’awui wa Jehowa bu dikambo diele nshi tshɛ wɔdu. Ɛnyɛlɔ, mbeyaka monga wolo wɛ kondja olimu wakoka kotshikɛka diaaso dia wɛ kamba elimu wa teokrasi, ekɔ wolo kondja wadi lôka Nzambi wɔma, angɛnyi wakokeketsha, ndo weho wa tɔkɛnyɔ tele bu kɔlɔ. (Mateu 6:33; 1 Koreto 7:39; 15:33; Efeso 4:17-19) Koko, Jehowa kokaka sukɛ wanɛ wahalange pindola awui wa lo Bible. Bible ekɔ lo tolaka ɔnɛ: “Ekamaki [Jehowa] l’utema aye tshe, tekamaki yimba yaye hita. Uwetawoki lu akambu aye tshe, ku ndi ayukolongoswela mbuka yaye.”—Tukedi 3:5, 6.
[Footnote]
a Lo menda yɛdikɔ ya l’atei atei ya lowango lalawɔ kamɛlɔ, ondo lɔkɛndɔ lawɔ lakɔshi nshi 25.
[Caption]
[Footnotes]