Akɔna “Ayotomba Tshondo Tsho”?
“Untu tshe layeta lukumbu la [Jehowa], ayushimbamela.”—ETSHA 2:21.
PƐNTƐKƆSTA ka lo 33 T.D. aki lushi lakatshama otshikitanu wa mamba l’andja ɔnɛ. Lande na na? Nɛ dia lushi lɔsɔ, wodja ɔmɔtshi w’oyoyo wakotɔ. L’etatelo, wodja ɔsɔ komonga woke efula: vɔ wakakengama paka l’ambeki wa Yeso 120 ato, wanɛ wakatshumana lo luudu la la diko, la Jerusalɛma. Ɛlɔ kɛnɛ, wedja efula wakikɔ lo nshi shɔ wambohamamɛka, koko wodja wakotɔ lo luudu lɔsɔ la la diko wekekɔ polo ndo nshi nyɛ. Ɔsɔ ekɔ dikambo dioleki ohomba le so sho tshɛ, nɛ dia ase wodja ɔsɔ mbele wanɛ wakasɔnama oma le Nzambi dia monga ɛmɛnyi ande le anto tshɛ.
2 Lam’akatatɛ wodja ɔsɔ w’oyoyo monga, akambo wa weke wakatshama dia kotsha ɛtɛkɛta wa pɔlɔfɛsi ka Jɔɛlɛ. Akambo akɔ asɔ fundama l’Etsha 2:2-4, lɛnɛ adiaso ɔnɛ: “Luhelu lakayi shashimuya uma l’ulungu uku atopepaka lopepe la wulu, ku lakaluli lu luudu tshe lene akawadjashi. Nimi yakenama le wo, yakate uku nimi ya dja, ku yakahema ladiku diawo vo tshe untu l’untu. Vo tshe wakaluli la [“nyuma k’ekila,” NW], wakatatela nteketa eteketa ekina uku akâteketsha [n]yuma.” Lo yoho shɔ mbakayoyalaka apami la amato asɔ wa kɔlamelo 120 wodja wa lo nyuma, anto wa ntondo wa l’atei a wanɛ wakayelamɛka l’ɔkɔngɔ diko oma le ɔpɔstɔlɔ Paulo ɔnɛ: “Isariyɛlɛ wa Nzambi.”—Ngalatiya 6:16, NW.
3 Elui w’anto wakamɔtɛ dia ndjêya bonde kakapɛpaka ‘lɔpɛpɛ lɔsɔ la wolo,’ ko ɔpɔstɔlɔ Petero akayowalembetshiyaka ɔnɛ pɔlɔfɛsi kɛmɔtshi k’omvutshi Jɔɛlɛ kambokotshama. Naa pɔlɔfɛsi kɛsɔ na? Ɛɛ, tolonge kɛnɛ kakandate: “[Nzambi] kata ati: Lu nshi y’ekumelu, dimi layutshulwela antu [n]yuma kami, an’anyu w’apami la an’anyu w’amantu wayuta akambu wahatayi. Elongo anyu w’apami wayena waenelo, esumbi anyu wayena alo. Ee, lu nshi yako dimi layutshulwela ekambi ami w’apami la w’amantu nyuma kami. Ku vo wayuta akambu wahatayi. Dimi layenya akambu wa mamba ladiku dia ulungu, la tulimbitelu l’esi ka kete; dikila la dja, ndu lungi la edinga. Unya ayukadimo udjima, ngondo ayukadimo dikila, la ntundu ka lushi la Khumadiondjo latayi, lushi lako la wuki ndu la mamba. Ku lam’ayuyala dikambu so, untu tshe layeta lukumbu la [Jehowa], ayushimbamela.” (Etsha 2:17-21) Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakatɛkɛta Petero fundama lo Joele 2:28-32, ndo ekotshamelo kawɔ akɛnyaka ɔnɛ nshi y’Ase Juda yayanga komɛ. ‘Lushi la Jehowa la woke ndo la mamba’ laki suke, lushi lɔsɔ kɛdikɛdi etena k’elombwelo k’Isariyɛlɛ waki komonga la kɔlamelo. Ko akɔna akakoke shimbamela, kana tomba tshondo tsho na? Ɔsɔ aki didjidji dia dikambo diakɔna na?
Pɔlɔfɛsi Hiende Yambokotshama
4 Lo ɛnɔnyi wakayetaka l’ɔkɔngɔ wa 33 T.D., Isariyɛlɛ wa Nzambi wa lo nyuma wakafulanɛ, koko wodja w’Isariyɛlɛ wa l’emunyi kofulanɛ. Lo 66 T.D., Isariyɛlɛ wa l’emunyi akalɔ ta l’Ase Rɔmɔ. Lo 70 T.D., Isariyɛlɛ akayoyala mɛtɛ wate kana wodja waya bu nto, ndo Jerusalɛma la tɛmpɛlɔ kayɔ akayotshumbama oshiki. Lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D., Petero akasha anyande alako w’eshika lo menda mpokoso kɛsɔ ka woke kaki suke la ndja. Petero akavusola ɛtɛkɛta wa Jɔɛlɛ ko nde mbuta ate: ‘Onto tshɛ layɔtɛndɛ lokombo la Jehowa ayoshimbamɛ.’ Ose Juda tshɛ akahombe mbɔsa tɛdikɔ ndamɛ dia tɛndɛ lokombo la Jehowa. Di’onto tɛndɛ lokombo la Jehowa, nde akahombe nto ndjela alako akina anɛ waki Petero: “Nyukadimuli etema, nyubatizami nyu tshe untu l’untu lu lukumbu la Jesu Kristu, ne dia edimanyelu ka kolo yanyu.” (Etsha 2:38) Ampokami waki Petero wakahombe mbetawɔ Yeso oko Mɛsiya, ɔnɛ laki kombetawɔma le wodja w’Isariyɛlɛ.
5 Ɛtɛkɛta ɛsɔ wa lo pɔlɔfɛsi ka Jɔɛlɛ wakananda akanga a memakana wa l’eleko ka ntondo. Koko vɔ wekɔ la shɛngiya yoleki woke ɛlɔ kɛnɛ nɛ dia, oko wadiɛnya akambo wa l’eleko kɛnɛ 20, pɔlɔfɛsi kɛsɔ ka Jɔɛlɛ kekɔ lo kotshama mbala ka hende. Nyɛsɔ tênde woho wakotshamatɔ.
6 L’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ, Isariyɛlɛ wa Nzambi akayokombamaka l’adiyo wa kɔlɔ wele Lokristo la kashi. Koko lo nshi y’ekomelo yakamɛ lo 1914, wodja ɔsɔ wa lo nyuma wakayeyamaka dimɛna nto. Akambo asɔ tshɛ wakatshama dia shidiya kɛnɛ kakate Yeso lo wɛɛla ande w’eponga la adiyo wa kɔlɔ. (Mateu 13:24-30, 36-43) Lam’akayasukanaka 1914, Akristo w’akitami wakamɛ ndjâkakitola vamɛ oma lo Lokristokristo lakatɔmbɔkɔ, vɔ wakakasha elakanyelo atɔ wa kashi la dihonga tshɛ ndo wakasambisha dikambo di’ekomelo ka ‘tena diakashikikɛma di’ase wedja.’ (Luka 21:24) Koko ta dia ntondo di’andja w’otondo diakalɔma lo 1914 diakela ekakatanu wa mamba wakiwɔ konongamɛka. Lam’akawakome l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo, efula wakayɔla yɔɔ, ndo amɔtshi wakayotakɔ mboka ka mɛtɛ. Ko lo 1918, olimu awɔ w’esambishelo waki oko wambɔla yɔɔ.
7 Koko dikambo sɔ kombiviya. Tatɛ lo 1919, Jehowa akatatɛ tshulwɛ ekambi ande nyuma kande wate kana oko nganɛ wakatshama lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. Lo mɛtɛ, ndoko wanɛ wakatɛkɛta ɛtɛkɛta ekina w’eyoyo ndo ndoko lɔpɛpɛ la wolo lakapɛpɛ l’etena kɛsɔ, mbut’ate lo 1919. Sho mpotɔka lâsɔ di’ɛtɛkɛta waki Paulo wa lo 1 Koreto 13:8 mɛnyaka ɔnɛ etena k’ahindo kakakomɛ. Koko, olimu wa nyuma ka Nzambi wakɛnama hwe lo 1919, l’etena kele, lo losanganya la woke lakawɔtɔ la Cedar Point, Ohio, lo wodja w’États-Unis, Akristo wa kɔlamelo wakakondja wolo nto ndo wakatatɛ nto kamba olimu wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo. Lo 1922, vɔ wakakalola nto la Cedar Point ko wakatokeketshamaka oma lo leeta l’ɔnɛ: “Nyewoya, nyewoya, nyewoya awui wa Nkumekanga la diolelo diande.” Oko wakadiatshama l’eleko ka ntondo, andja wakatshutshuyama dia nembetɛ awui wotumbi oma lo woho wambotshulola Nzambi nyuma kande. Okristo tshɛ wamboyakimɔ le Nzambi—oyadi pami kana omoto, opalanga kana dikɛnda—akatatɛ ‘mbuta akambo oko omvutshi,’ mbut’ate: wakatatɛ mbewoya ‘akambo wa mamba waki Nzambi.’ (Etsha 2:11) Lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Petero, vɔ wakakɔkɔmiya akanga a memakana ɔnɛ: ‘Nyoyashimbe oma lo lɔlɔnga lɔnɛ la wɛngɛngɛ.’ (Etsha 2:40) Wanɛ waketawɔka leeta lɔsɔ akawatshaka na? Vɔ wakakitanyiyaka awui wofundami lo Jɔɛlɛ 2:32 (NW) ɔnɛ: “Onto tshɛ layɔtɛndɛ lokombo la Jehowa ayotomba tshondo tsho.”
8 Tatɛ oma l’ɛnɔnyi ɛsɔ w’etatelo, elimu w’Isariyɛlɛ wa Nzambi wekɔ lo tahame tsho. Mɛnamaka di’olimu wa mbidja akitami djembetelo wekɔ suke la komɛ, ndo tatɛ oma l’ɛnɔnyi 1930, lemba la woke l’akanga a memakana wele l’elongamelo ka ndjɔsɛna lanɛ la nkɛtɛ lakayɛnama. (Enyelo 7:3, 9) Vɔ tshɛ mɛnaka ɔnɛ nshi yambotshikala yaya bu kambe; ekotshamelo ka hende k’ɛtɛkɛta wa lo Joele 2:28, 29 mɛnyaka ɔnɛ lushi la Jehowa la woke ndo la wɔma lamboleka sukana; lushi lakɔ, ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wa l’andja ɔnɛ, tshunda dia pɔlitikɛ ndo di’amundji w’ekanda dia l’andja w’otondo diayolanyema. Lâsɔ mɛtɛ, tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa sho ‘tɛndɛ lokombo la Jehowa’ lo monga la mbetawɔ k’efula k’ɔnɛ nde ayototshungola!
Ngande Watɛndɛso Lokombo la Jehowa?
9 Tɛndɛ lokombo la Jehowa kɛdikɛdi na? Avɛsa wosukanyi la Joele 2:28, 29 tokimanyiyaka dia kadimola wombola ɔsɔ. Ɛnyɛlɔ, Jehowa hahokamɛ onto tshɛ lawɔtɛndɛ. Oma lo tshimbo y’Isaya omvutshi ande okina, Jehowa akatɛ Isariyɛlɛ ate: “Lam’ayunyediaka anya anyu, dimi layunyaka ashu ami uma le nyu. Lam’ayunyufudiaka alombelo, dimi haluhukamaka.” Bonde kakatone Jehowa mpokamɛ alɔmbɛlɔ wa wodja ande na? Ndamɛ ekɔ lo tolembetshiya ɔnkɔnɛ: ‘Anya anyu wambolola l’akila w’anto wadiakanyu.’ (Isaya 1:15) Lâsɔ Jehowa hahokamɛ wanɛ tshɛ wele l’onongo wa dikila kana watsha pɛkato. Diɔ diakɔ diakatɛ Petero Ase Juda lushi la Pɛntɛkɔsta ɔnɛ: nyoyatshumoya. Lo avɛsa wosukanyi la Joele 2:28, 29, sho mɛnaka dia Jɔɛlɛ, ndo nde lawɔ, ekɔ lo mbika epole ɔsɛkɛ lo dikambo dia ndjatshumoya. Oko ɛnyɛlɔ, lo Joele 2:12, 13 sho mbalaka ɔnɛ: “Ndu kakiane mbata [Jehowa] ati: Nyukaluli le mi l’etema anyu tshe, kame l’ekilelu ka mbu ya nde, kame la alelu la tukuku. Nyati etema anyu, aha ahondo. Nyukaluli le [“Jehowa Nzambi kanyu,” NW], ne dia ndi eli kanga ketshi la ngandji ka shikaa.” Tatɛ oma lo 1919, Akristo w’akitami wakakitanyiya ɛtɛkɛta ɛsɔ. Vɔ wakayatshumoya oma lo munga yawɔ ko wakɔshi tɛdikɔ ta wolo di’aha ndjotakɔ mboka ka mɛtɛ nto kânga lushi ɔtɔi kana ndjɔɔla yɔɔ. Diɔ diakɔ diakakoke nyuma ka Nzambi mbatshulwɛ. Onto tshɛ lalanga tɛndɛ lokombo la Jehowa ko nde mbohokamɛ pombaka ntsha woho akɔ wâmɛ.
10 Tatohɛke ɔnɛ ndjatshumuya ka mɛtɛ hakome paka lo mbuta tsho ɔnɛ: “Okimwe, handjotsha nto.” Ase Isariyɛlɛ wakikɔ la mbekelo ka mbatshatshaka ahɔndɔ awɔ wa lâdiko dia vɔ mɛnya lonyangu lawɔ l’efula. Koko Jehowa akawatɛka ate: “Nyati etema anyu, aha ahondo.” Ndjatshumuya ka mɛtɛ ndjâka oma l’otema, oma ka tshina dia lonto laso. Dia wɛ ndjatshumoya lo mɛtɛ, pombaka wɛ tshika akambo wa kɔlɔ, oko wadiaso lo Isaya 55:7 ɔnɛ: “Untu a kolo aseke mbuka kandi, la one latusanguyaka kolo akimo tukanyi tandi. Akaluli le [Jehowa].” Ndjâtshumoya ka mɛtɛ nemanɛka nto la mpetsha pɛkato, oko akakihetshaka Yeso. (Heberu 1:9) Oma lâsɔ, sho shikikɛka ɔnɛ Jehowa ayotodimanyiya kɔlɔ yaso l’ɔtɛ w’olambo w’etshungwelo, nɛ dia Jehowa “eli kanga ketshi la ngandji ka shikaa. Ndi huki kele esadi, eko too la ololo wa mamba.” Nde ayetawɔ ɔtɛmwɛlɔ aso, olambo aso wa nɔnɔ wa lo nyuma la olambo aso wa wanu wa lo nyuma. Nde ayotohokamɛ lam’atɛndɛso lokombo lande.—Joele 2:14.
11 Lo Dako dia lo Dikona, Yeso akatɛnya dui dikina diahombaso mbohɔka nshi tshɛ lam’akandate ate: “Ntundu nyutayangi diulelu la ololo wa [Nzambi].” (Mateu 6:33) Ɔtɛmwɛlɔ aso hahombe monga oko ɛngɔ kɛmɔtshi kahataleke mbidja yimba, oko dui dimɔtshi dia kawotake, paka dia mbɔladia nkum’otema kaso keto ko pe. Olimu wa Nzambi sunganaka monga lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso. Diɔ diakɔ diatetemala Jehowa tɛkɛta oma l’onyɔ wa Jɔɛlɛ ate: “Nyudi amama la Siona. . . . Nyusanganya wudja, nyutshi lusanganya l’ekila. Nyusanganya dihangamendi, nyusanganya ana, kuyanga wane wakalome awele. Utshuki atumbi uma lu luudu landi, la utshukami uma lu luudu la mbetama.” (Joele 2:15, 16) Ndoko kɔlɔ kende dia wanɛ weke ka tshukana ndjangɛnyangɛnya, ndo mbidjanaka yimba paka vɔ ahende ato. Koko kânga le wɔ, olimu wa Jehowa pombaka monga lo dihole dia ntondo. Ndoko kɛnɛ koleki ohomba oko sangana kâmɛ dia tɛmɔla Nzambi kaso, dia tɛndɛka lokombo lande.
12 Aha la mbohɛ dikambo sɔ, nyɛsɔ tênde lofulo latɛnya Alapɔlɔ Aso w’Olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’Ɔnɔnyi wa 1997. Ɔnɔnyi wetshi, lofulo l’ekomelo l’esambisha wa Diolelo lakakome anto 5599931, ɔsɔ mɛtɛ ekɔ lemba la woke la wanɛ wemba nkembo ya lotombo! Lofulo la wanɛ wakɔtɔ lo Losanganya la Eohwelo ka nyɔi ka Yeso lakakome lo anto 14322226—suke la lofulo la miliyɔ enanɛi l’etenyi lâdiko dia lofulo l’apandjudi. Lofulo lɔsɔ mɛnyaka ɔnɛ akoka wa mamba wekɔ dia lofulo l’apandjudi mbudɛ. Efula ka l’atei w’anto asɔ miliyɔ enanɛi l’etenyi wambotatɛka mbeka Bible vɔ l’Ɛmɛnyi wa Jehowa—vɔ wekɔ anto wele la nsaki ka mbeka kana wekɔ ana w’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Le efula ka l’atei awɔ, ɔsɔ mbaki mbala kawɔ ka ntondo ka mbɔtɔ lo losanganya. Oyelo awɔ akatosha diaaso di’ɔlɔlɔ dia sho ndjeyana la wɔ ndo ndjâkimanyiya dia vɔ tetemala pama. Oma lâsɔ nto, aki ndo anto amɔtshi wɔtɔ lo losanganya la Eohwelo ɔnɔnyi tshɛ ndo mbala mɔtshi vɔ mbɔtɔka lo nsanganya nkina, koko hawotetemala pama lo nyuma. Lo mɛtɛ, sho ngɛnangɛnaka woho waya anto asɔ lo nsanganya yaso. Koko tekɔ lo mbakɔkɔmiya dia vɔ kana yimba ɔlɔlɔ lo ɛtɛkɛta wa pɔlɔfɛsi ka Jɔɛlɛ ndo menda awui akina wahombawɔ ntsha dia vɔ shikikɛ ɔnɛ Jehowa ayowaoka lam’ayowɔtɛndɛ lokombo lande.
13 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnya ohomba wa dui dikina diahomba onto ntsha dia tɛndɛ lokombo la Nzambi. Lo mukanda wakandafundɛ Ase Rɔmɔ, nde akavusola ɛtɛkɛta w’oma lo pɔlɔfɛsi ka Jɔɛlɛ ko akate ate: “Onto tshɛ layɔtɛndɛ lokombo la Jehowa ayoshimbamɛ.” Oma lâsɔ ko nde ndjokana lawɔ yimba ɔnkɔnɛ: “Ukundi ayuweya [“tɛndɛ,” NW] one lahawatetawo? Ukundi eyawo mbêtawo, lam’ahawatuki lukumu landi? Ukundi eyawo mbuka, lam’ahawo la usambisha?” (Romo 10:13, 14) Ɔnkɔnɛ, anto akina wele polo ndo kakianɛ wateye Jehowa wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo dia vɔ tɛndɛ lokombo lande. Wanɛ wamboshilaka mbeya Jehowa wekɔ l’ɔkɛndɛ aha paka wa sambisha oto, koko ndo wa mbâkɛndɛ dia takimanyiya.
Paradiso ka lo Nyuma
14 Oyadi Akristo w’akitami kana ɛkɔkɔ ekina mɛnaka akambo lo yoho shɔ, ndo Jehowa mbatshɔkɔlaka oma lo dikambo sɔ. ‘Jehowa ayonga l’ohetoheto lo dikambo dia nkɛtɛ yande ndo ayoka wodja ande kɛtshi.’ (Joele 2:18) Lo 1919, Jehowa akɛnya ohetoheto ande lo sɛkɛ ndo kɛtshi kokande wodja ande lam’akandâtshungola ko mbaela oya lo paradiso ka lo nyuma. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ Paradiso ka lo nyuma oko akakilembetshiya Jɔɛlɛ l’ɛtɛkɛta ɛnɛ: “Kete li, tukaki woma, uyali la ongenongeno, ongenengene utamanya, ne dia [Jehowa] ambutsha akambu a waki! Nyu nyama ya l’usui, tanyukaki woma, ne dia adiyu wa nde wambutumba l’usui wa shenga, ne dia etamba wamboto elua awo. Etamba wa fingu la ekodi wa vinyo wamboto elua ntu. Ndu nyu asi Siona, nyongenengene, nyongenengene utamanya le [“Jehowa Nzambi kanyu,” NW], ne dia ndi ayunyoloshiya mvula l’etena kato. Ndi ayunyutumela mvula k’alohoki, ndu ka ndjihela uku nshi ya ntundu. Ahuli w’esuswelu wayulula too la epunga, la kenga ya waki yayulula to la ashi w’elua la iso.”—Joele 2:21-24.
15 Ande olembetshiyelo wa dimɛna efula lɛɛ! Weho esato wa mbo yakalekaka anto ndɛ l’Isariyɛlɛ—nɔnɔ, esɔ k’ɔlivɛ la wanu—anto wakahombe ndjoyikondja lo yɛdikɔ y’efula kâmɛ ndo nyemba ya dongalonga. Lo nshi yaso nyɛ, ɛtɛkɛta ɛsɔ wa pɔlɔfɛsi wekɔ lo kotshama lo yoho ya lo nyuma. Jehowa ekɔ lo tosha mbo ya ndɛ tshɛ ya lo nyuma yahombaso. Kema sho tshɛ ngɛnangɛnaka lo menda efula ka mbo ya ndɛ shɔ yatosha Nzambi? Eelo mɛtɛ, oko wakataditshi Malaki, Nzambi kaso ‘ambodihola asoko w’ashi wa l’olongo ko ambotohongolɛ ɔtshɔkɔ edja ndo lam’ahayohombama ndoko ema.’—Malaki 3:10.
Ekomelo ka Dikongɛ Dimɔtshi di’Akambo
16 L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta woho wayoyala ekambi wa Nzambi oko lo paradiso mbakayotaka Jɔɛlɛ dikambo di’etshulwelo ka nyuma ka Jehowa. Lam’akavusolaka Petero ɛtɛkɛta wa pɔlɔfɛsi kɛsɔ nto lushi la Pɛntɛkɔsta, nde akate ɔnɛ tɔ kakakotshama “lu nshi y’ekumelu.” (Etsha 2:17) Etshulwelo ka nyuma ka Nzambi l’etena kɛsɔ akɛnyaka ɔnɛ nshi y’ekomelo yakashile tatɛ le dikongɛ di’akambo di’Ase Juda. L’eleko kɛnɛ ka 20, etshulwelo ka nyuma ka Nzambi lâdiko di’Isariyɛlɛ wa Nzambi mɛnyaka ɔnɛ tekɔ lo sɛna lo nshi y’ekomelo y’andja ɔnɛ. Ko lâsɔ, kakɔna kayotshama lo nshi yayaye na? Omvutshi Jɔɛlɛ ambotetemala totɛ ɔnɛ: “Dimi layenya akambu wa mamba l’ulungu ndu la kete: dikila, dja, la dinga. Unya ayukadimo udjima, ngondo ayukadimo dikila, la ntundu ka lushi la [Jehowa] latayi, lushi la wuki ndu la woma.”—Joele 2:30, 31.
17 Lo 66 T.D., pɔlɔfɛsi kɛsɔ kakamɛ kotshama la Judeya; akambo wakatshamaka wakɛnyaka anto wa l’etena kɛsɔ ɔnɛ vɔ wekɔ lo tasukana tsho otsha lo kondoko ya lushi la wɔma la Jehowa, l’ɔnɔnyi wa 70 T.D. Aki wɔma wa mamba l’etena kɛsɔ dia monga l’atei a wanɛ wahatɛndɛ lokombo la Jehowa! Nshi nyɛ nto, akambo wa ngasɔ wa wɔma wayanga ntshama lam’ayolanyema andja ɔnɛ w’otondo l’anya wa Jehowa. Koko anto wayokoka pandɔ. Pɔlɔfɛsi kambotetemala totɛ ɔnɛ: “L’etena keso, untu tshe [“layɔtɛndɛ lokombo la Jehowa,” NW], ayushimbamela. Uku akati [Jehowa] ati: Antu amotshi weli l’ukungu wa Siona ndu la Jerusalema wayuhanda. [Jehowa] ayeta amotshi uma l’atei w’atshikadi.” (Joele 2:32) Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula nɛ dia vɔ mbeyaka lokombo la Jehowa, ndo vɔ shikikɛka l’otema ɔtɔi vate nde ayowashimbɛ lam’ayowolitɛndɛ.
18 Ko kakɔna kayotshama lam’ayoya lushi la Jehowa la woke ndo la mamba l’andja ɔnɛ la nkɛlɛ kande tshɛ na? Dikambo sɔ mbayotɔsɛdingola lo sawo dia komelo.
[Questions]
[Study Questions]
1. Bonde kele Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. aki lushi lakatshama otshikitanu wa mamba l’andja ɔnɛ na?
2. Ahindo akɔna wakatshama wakɛnya ɔnɛ wodja w’oyoyo wambotɔ?
3. Pɔlɔfɛsi kakɔna kaki Jɔɛlɛ kakakotshama lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D.?
4, 5. Lo menda akambo wayaye, dako diakɔna diakasha Petero, ko ngande waki dako diakɔ ohomba kânga edja efula l’ɔkɔngɔ wa nshi yande?
6. Ngande wakeyama Isariyɛlɛ wa Nzambi dimɛna etena kakayasukanaka ɔnɔnyi wa 1914?
7. (a) Dikambo diakɔna diafɔna la dia lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. diakayotshamaka lo 1919? (b) Shɛngiya yakɔna yaki la etshulwelo ka nyuma ka Nzambi le ekambi wa Jehowa oma ko 1919?
8. Ngande wakatatshɔka akambo lo kɛnɛ kendana l’Isariyɛlɛ wa Nzambi oma ko 1919?
9. Naa akambo amɔtshi wahomba onto ntsha dia tɛndɛ lokombo la Jehowa?
10. (a) Elɛwɔ ndjatshumuya ka mɛtɛ? (b) Jehowa atondotshaka naka onto amboyatshumuya l’otema ɔtɔi?
11. Dihole diakɔna diahomba otɛmwɛlɔ a mɛtɛ mbɔsa lo lɔsɛnɔ laso?
12. Ehamelo kakɔna kayonga lo nshi yayaye lo menda lofulo l’anto wakɔtɔ lo losanganya l’Eohwelo ɔnɔnyi wetshi ɔnɛ na?
13. Naka tokɔtɛndɛka lokombo la Jehowa, ɔkɛndɛ akɔna wele la so otsha le anto akina na?
14, 15. Ɛtshɔkɔ akɔna wakondja ekambi wa Jehowa oma lo paradiso kele lawɔ l’ɔkɔkɔ watɛndɛwɔ lokombo lande lo yoho y’ɔngɛnyangɛnya?
16. (a) Etshulwelo ka nyuma ka Jehowa ɛnyatɔ lo dikambo dia nshi yaso nyɛ? (b) Kakɔna kayotshama lo nshi yayaye?
17, 18. (a) Lushi lakɔna laki Jehowa la wɔma lakahotwɛ Jerusalɛma? (b) Ahombaso ntsha lam’eyaso ɔnɛ mɛtɛ lushi la Jehowa la wɔma efula layoya na?
[Caption on page 21]
[Caption on page 21]
Wodja w’oyoyo wakotɔ lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D.
[Caption on page 23]
[Caption on page 23]
L’etatelo k’eleko kaso kɛnɛ, Jehowa akatshulwɛ ekambi ande nyuma nto dia kotsha kɛnɛ kata Joele 2:28, 29
[Caption on page 24]
[Caption on page 24]
Sho pombaka kimanyiya anto dia vɔ tɛndɛ lokombo la Jehowa
[Caption on page 25]
[Review on page 25]
Onde Wɛ Akôhɔ?
◻ Etena kakɔna kakatshulwɛ Jehowa ekambi ande nyuma mbala ka ntondo?
◻ Naa awui amɔtshi wahomba onto ntsha dia ntɛndɛ lokombo la Jehowa?
◻ Etena kakɔna kakakoke lushi la Jehowa la woke ndo la wɔma efula le Isariyɛlɛ wa l’emunyi?
◻ Ngande watshɔkɔla Jehowa wanɛ watɛndɛ lokombo lande ɛlɔ kɛnɛ?