BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w99 10/1 lk. 5-8
  • Onde kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa kambɔtɛkɔya wolo efula?

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Onde kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa kambɔtɛkɔya wolo efula?
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Kɛnɛ kakalɔmbɛ Jehowa lo nshi yakete
  • Ɛlɛmbɛ wa Jehowa le Isariyɛlɛ
  • Onde ɛlɛmbɛ wa Jehowa waki wotsho?
  • Kɛnɛ kalɔmbama mɛtɛ oma le Jehowa
  • Tɔ bu wolo tɛkɔya
  • Ɔndɔshi w’ata ndo yana ya yimato
    Wetshelo wakokayɛ nkondja oma lo Bible
  • Ɔna omoto ambokimanyiya onto la woke
    Buku di’ɛkɔndɔ wa lo Bible
  • Ana Wangɛnyangɛnya Nzambi
    Etshama oma le Ombetsha a woke
  • “Ɛlɛmbɛ wa Jehowa wekɔ kokele”
    Yasukanya la Jehowa
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
w99 10/1 lk. 5-8

Onde kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa kambɔtɛkɔya wolo efula?

“Kakɔna kakɔlɔmba Jehowa naka aha dia ntsha akambo wa losembwe, nanga ɔlɔlɔ ndo kɛndakɛnda la ndjâkitshakitsha kâmɛ la Nzambi kayɛ?” ​—⁠MIKA 6:​8, NW.

1. Ɔkɔkɔ akɔna ondo wele amɔtshi hawokambɛ Jehowa?

JEHOWA ekɔ lo nɔmba ekambi ande dui dimɔtshi. Koko l’ɔkɔngɔ wa wɛ mbadia ɛtɛkɛta wa la diko engo wɔsami oma lo prɔfɛsiya ka Mika, wɛ kokaka ndjota ɔnɛ kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi mɛtɛ sunganaka ndo bu wolo tɛkɔya. Koyanga mbediɔ ɔsɔku, anto efula hawokambɛ Otungi aso a Woke, ndo amɔtshi wakokambɛka ntondo wambotshika mbokambɛ. Lande na na? Nɛ dia vɔ fɔnyaka ɔnɛ kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi kambɔtɛkɔya wolo efula. Onde mɛtɛ? Kema ondo dionga diawɔ otsha lo kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa mbaya kema dimɛna? Ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa kɛnɛ kakasalema lo nshi yakete tokimanyiyaka dia sho mana dikambo sɔ fundo.

2. Namana akinde, ndo kakɔna kakɔ̂lɔmbɛ omvutshi wa Jehowa dia nde ntsha?

2 Namana, owandji w’alembe w’Ose Suriya, akasowaka la hemɔ ka sudi. Koko wakayowotɛka ɔnɛ: omvutshi ɔmɔtshi wa Jehowa ekɔ l’Isariyɛlɛ, nde kokaka kɔkɔnɔla lo hemɔ kayɛ. Ɔnkɔnɛ, Namana nde l’anto wakinde wakakimɛ lɔkɛndɔ otsha l’Isariyɛlɛ ko wakatokoma laka omvutshi wa Nzambi wakawelɛka Elisha. Lo dihole di’Elisha tomba oma lo luudu dia ndjosha ɔngɛndangɛnda ande wa lokumu efula mɔyɔ, nde akatome okambi ande dia totɛ Namana ate: “Utoke tena esambeli lu ashi wa Jorodana, ku dimba diaye diayokolongona uku akidio ntundu, ku we ayuyala pudipudi.”​—⁠2 Khumi ya Dikanga 5:⁠10.

3. Bonde kakatone Namana ntondo dia ntsha kɛnɛ kakɔ̂lɔmbɛ Jehowa?

3 Namana otondokitanyiya kɛnɛ kakawotɛ omvutshi wa Nzambi dia nde ntsha, tshike hemɔ kande ka wɔnɔnyi kakashile. Lâsɔ, onde Jehowa akɔ̂lɔmbɛ dui dia wolo efula? Ndoko. Koko Namana konanga ntsha kɛnɛ kakɔ̂lɔmbɛ Jehowa. Nde akate ate: “Undi, ndjali ya la Damaseke: Abana la Ferepare, hawuleki ashi tshe wa lu Isariyele amena? Dimi [l]utoka leko, ku dimi ndjala pudipudi?” Ko Namana akatshu la nkɛlɛ k’efula.​—⁠2 Khumi ya Dikanga 5:⁠12.

4, 5. (a) Difuto diakɔna diakayokondja Namana lam’akandayokitanyiya dui di’omvutshi, ndo akandayosalaka l’ɔkɔngɔ wa nde kondja difuto diakɔ sɔ? (b) Kakɔna kayangaso menda kakianɛ?

4 Okakatanu akɔna waki la Namana mɛtɛ na? Aha ɔnɛ kɛnɛ kakawɔ̂lɔmbɛ kaki wolo efula dia ntsha. Ekambi wa Namana wakawotɛ la wɔlamu tshɛ vate: “Utunduyala umvutshi akuteli dia ntsha dikambu dimotshi dia wuki, undi, we tutuditsha? Na dikambu dieli laso diahumbaye ntsha, lam’akandakutedi ati: Toke, ku we ayuyala pudipudi?” (2 Khumi ya Dikanga 5:13) Dionga diaki Namana mbaki kɔlɔ. Nde akɛnyi di’oko vɔ kombɔ̂sa la nɛmɔ diakandahombaka nongola ndo wakawotɛ dia ntsha dikambo diakandɛnaka oko anyanya ndo nsɔnyi le nde. Koyanga mbakidiɔ ɔsɔku, Namana akoke dako diakawosha ekambi ande la wɔlamu ko akambɛ l’Ɔkɛdi wa Jɔrɔdana esangɔ esambele. Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ waki la nde ‘lam’akayala demba diande oko di’ɔna ashashi ndo wakandayala pudipudi’! Otema ande wakalole la lowando. Lâdiko dia lâsɔ, Namana akate dia tatɛ oma l’etena kɛsɔ, ndoko nzambi kekina nto kakandahombe tɛmɔla, paka Jehowa ndamɛ.​—⁠2 Khumi ya Dikanga 5:​14-17.

5 Oma k’etatelo ka lɔsɛnɔ l’onto lanɛ laa nkɛtɛ, Jehowa nɔmbaka ekambi ande dia vɔ kitanyiya awui wa weho la weho wâlɔmbande. Tambokɔlɔmba dia wɛ menda awui amɔtshi a l’atei awɔ. Etena katayâsɛdingola, tayambolaka wate: otondoyala Jehowa akanɔmbɛ dimi dia ntsha akambo wa nganɛ, onde lotosala? L’ɔkɔngɔ diko, tayoyɔsɛdingola kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa nshi nyɛ.

Kɛnɛ kakalɔmbɛ Jehowa lo nshi yakete

6. Wadi l’omi wa ntondo wakalɔmbama dia ntsha na, ndo otoyosala otondoyala wɛ mbakawalɔmbɛ awui asɔ?

6 Jehowa akatɛ wadi l’omi wa ntondo, Adama l’Eva, dia vɔ mbodja ana, mbahemɛ nkɛtɛ ndo monga ewandji wa nyama tshɛ. Pami nde la wadiɛnde wakakondja ndo diɛsɛ dia mbidjasɛ l’ekambɔ ka woke ka dimɛna hangɔnɛ. (Etatelu 1:​27, 28; 2:​9-15) Koko, wakawadjɛ ɔlɛmbɛ ɔmɔtshi. Wakâshimbe dia ndɛ olowa wa l’otamba ɔmɔtshi, otamba waki l’atei w’etamba efula w’elowa waki l’ekambɔ k’Ɛdɛna. (Etatelu 2:​16, 17) Kema vɔ kombâlɔmba dui dia wolo tamanya? Onde wɛ totoyɔngɛnangɛna kotsha ɔkɛndɛ wa ngasɔ, wele ndo l’elongamelo ka sɛna pondjo pondjo la demba dia dimɛna? Kânga mbakayoya ohembanyi l’ekambɔ, onde wɛ totoyotona tokanyi tande? Onde totoyetawɔ ɔnɛ Jehowa ekɔ la lotshungɔ la mbidja tshɔi y’ɔlɛmbɛ shɔ?​—⁠Etatelu 3:​1-5.

7. (a) Ɔkɛndɛ akɔna wakawasha Nɔa, ndo wekamu akɔna wakahomana la nde? (b) Oko le yɛ, kɛnɛ kakalɔmbɛ Jehowa Nɔa ngande wakitɔ?

7 L’ɔkɔngɔ diko, Jehowa akayɔlɔmba Nɔa dia nde sɛla wâto a luudu dia shimbɛ anto lo mvula k’elola ka lo nkɛtɛ k’otondo. Lo menda woke woke waki wâto akɔ ɔsɔ a luudu, olimu ɔsɔ mɛtɛ komonga wɔdu ndo ondo Nɔa akôsalaka l’atei wa lɔsɔkɔ ndo lohetsho l’oma le anto efula. Koyanga mbakidiɔ ɔsɔku, Nɔa aki la diɛsɛ dia mamba dia shimbɛ nkumbo kande ndo waa nyama efula! (Etatelu 6:​1-8, 14-16; Heberu 11:7; 2 Petero 2:⁠5) Otondoyala wɛ mbakawasha olimu wa ngasɔ, onde wɛ otodja tshete dia mboshidiya? Kana, onde wɛ otɛna ɔnɛ Jehowa ambokɔlɔmba dui dimɔtshi dia wolo tamanya?

8. Abarahama akalɔmbama dia ntsha na, ndo okitanyiya wakinde akɛnyaka dikambo diakɔna?

8 Nzambi akalɔmbɛ Abarahama dia nde ntsha dui dimɔtshi dia wolo efula lam’akandawotɛ ate: “Ose etoi kaye k’ona, Isaka, lalekaye mbuka ngandji. Uneli, utshu la ndi lu kete ya Moriya. Kutûlambuli ulambu wa lutshumba l’ukungu omotshi wayumutukenya.” (Etatelu 22:⁠2) Lam’ele Jehowa akalake ɔnɛ Isaka, laki atote ndoko ɔna l’etena kɛsɔ, ayonga l’ana, mbetawɔ k’Abarahama k’ɔnɛ Nzambi kokaka mbolola Isaka kakadjama l’ohemba. Etena kakayange Abarahama nambola Isaka, Nzambi akayekɛ lonya dia shimbɛ ɔna. Dikambo sɔ diakɛnyaka ɔnɛ Nzambi ayokimɔ Ɔnande hita oko olambo ko ayoyowolola l’ɔkɔngɔ.​—⁠Etatelu 17:19; 22:​9-18; Joani 3:16; Etsha 2:​23, 24, 29-32; Heberu 11:​17-19.

9. Lande na kele kɛnɛ kakalɔmbaka Jehowa Abarahama komonga wolo tɛkɔya?

9 Amɔtshi mbeyaka fɔnya ɔnɛ Jehowa Nzambi akalɔmbaka Abarahama dui dia wolo efula. Ko onde mɛtɛ? Naka mɛtɛ Otungi aso, ɔnɛ lakoka mbolola wanɛ wakavu, ambotɔlɔmba dia sho monga l’okitanyiya le nde oyadi kânga lam’ahombaso mvɔ lo tshanda mɔtshi, kete lâsɔ nde bu kanga ngandji? Yeso Kristo l’ambeki wa ntondo kokanaka ɔsɔku. Vɔ waketawɔka soyama lo demba, kânga ndjakema, dia ntsha lolango la Nzambi. (Joani 10:​11, 17, 18; Etsha 5:​40-42; 21:13) Naka wɛ ambotanema la ntondo k’akambo wa ngasɔ, onde wɛ ayetawɔ ntsha oko vɔ? Ɛsɔ tênde akambo amɔtshi wakalɔmbɛ Jehowa wanɛ waketawɔ monga wodja ande.

Ɛlɛmbɛ wa Jehowa le Isariyɛlɛ

10. Waa na wakalake dia ntshaka kɛnɛ tshɛ kakalɔmbɛ Jehowa, ndo Jehowa akandawasha?

10 Tokanula t’Abarahama oma le ɔnande Isaka ndo okana wakinde Jakɔbɔ, lakawelɛka nto ɔnɛ Isariyɛlɛ, takafulanɛ ko takayokoma wodja w’Isariyɛlɛ. Jehowa akatshungola Ase Isariyɛlɛ oma lo lɔhɔmbɔ l’Edjibito. (Etatelu 32:28; 46:​1-3; 2 Samuele 7:​23, 24) Kombeta ndoko edja oma lâsɔ, vɔ wakalake dia ntshaka kɛnɛ tshɛ kakâlɔmbɛ Nzambi. Vɔ wakate ɔnɛ: “Shu tayutsha akambu aso tshe wakati [Jehowa].” (Etumbelu 19:⁠8) Lam’ele Ase Isariyɛlɛ waki la nsaki ka nde mbalɔmbɔla, Jehowa akasha wodja ɔsɔ adjango ndekana 600, ndo Ɛlɛmbɛ Dikumi l’atei awɔ. L’edjedja ka wonya, ɛlɛmbɛ ɛsɔ wa Nzambi, wakandakimɔ lo tshimbo ya Mɔsɛ, wakayelamɛka tsho ɔnɛ Ɛlɛmbɛ.​—⁠Ezera 7:6; Luka 10:​25-27; Joani 1:⁠17.

11. Naa oyango ɔmɔtshi waki l’Ɛlɛmbɛ, ndo naa awui amɔtshi wa lɔkɔ wakakimanyiyaka anto dia vɔ koma l’oyango ɔsɔ?

11 Oyango ɔmɔtshi w’Ɛlɛmbɛ aki dia kokɛ Ase Isariyɛlɛ lo mbadjɛ adjango w’ɛlɔlɔ wakalɔmbɔlaka akambo wele oko lɔkɛwɔ lendana l’awui wa dieyanelo, awui w’okanda la okokelo w’ana. (Etumbelu 20:14; Akambu w’Asi Lewi 18:​6-18, 22-24; 19:​35, 36; Euhwelu k’Elembe 6:​6-9) Ɛlɛmbɛ wakikɔ lo dionga diakahombaka monga l’onto otsha le osekande onto ndo otsha le nyama yakana. (Akambu w’Asi Lewi 19:18; Euhwelu k’Elembe 22:​4, 10) Ɛlɛmbɛ wakendanaka l’afɛstɔ w’ɔnɔnyi l’ɔnɔnyi ndo l’osanganelo dia tɛmɔla Nzambi akakokɛka anto dia vɔ tshikala nge lo nyuma.​—⁠Akambu w’Asi Lewi 23:​1-43; Euhwelu k’Elembe 31:​10-13.

12. Naa oyango woleki woke waki l’Ɛlɛmbɛ?

12 Lo kɛnɛ kendana l’oyango woleki woke w’Ɛlɛmbɛ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Vo wakadjama ne dia [kɛnɛmɔla] kolo, edja ndu lam’akayi [Kristu,] kanula yakawalaki.” (Ngalatiya 3:19) Ɛlɛmbɛ wakoholaka Ase Isriyɛlɛ dia vɔ komonga kokele. Lâsɔ vɔ waki l’ohomba w’olambo wa kokele wakakoke mbatshungola tshɛ lo tshɛ oma lo pɛkato. (Heberu 10:​1-4) Ɔnkɔnɛ, Ɛlɛmbɛ waki l’oyango wa nɔngɔsɔla anto dia vɔ mbetawɔ Yeso, ɔnɛ laki Mɛsiya, kana Kristo. Paulo akafunde ate: “Elembe wakayala umbetsha asu utsha le Kristu, ne dia shu nyindjama uma lu mbetawo kasu.”​—⁠Ngalatiya 3:⁠24.

Onde ɛlɛmbɛ wa Jehowa waki wotsho?

13. (a) Anto wele bu kokele ngande akawɔsaka Ɛlɛmbɛ, ndo lande na? (b) Onde Ɛlɛmbɛ mɛtɛ waki wotsho?

13 Kânga mbele Ɛlɛmbɛ waki ‘ekila, ɔlɔlɔ la olowanyi,’ efula wakawaɛnaka wotsho. (Romo 7:12) Lam’ele Ɛlɛmbɛ waki kokele, Ase Isariyɛlɛ kokoka kotsha awui wa lɔkɔ wa la diko. (Osambu 19:⁠7) Diɔ diakɔ diakelɛ ɔpɔstɔlɔ Petero ɛlɛmbɛ akɔ ɔnɛ ‘lɔkɔhɔ lele ndo watshɛso ndo sho kokoka mɛmba.’ (Etsha 15:10) Ɛlɛmbɛ vamɛ mɛtɛ komonga wotsho, ndo anto wakakondjaka ɛlɔlɔ oma lo woho wakawâkitanyiyaka.

14. Naa bɛnyɛlɔ dimɔtshi diɛnya ɔnɛ Ɛlɛmbɛ waki ekimanyielo k’efula le Ase Isariyɛlɛ?

14 Oko ɛnyɛlɔ, l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wovi kɔmbɔtɔka lokanu koko akahombaka futa kɛnɛ kakandave ndodja l’ahende. Ɔnkɔnɛ, ɔnɛ lakavamaka koshishaka ndoko ema, ndo vɔ kokitshɛ anto wakakambaka elimu efula wotsho wa mbɔtɔka nkanu. (Etumbelu 22:​1, 3, 4, 7) Mbo ya ndɛ yele bu dimɛna lo demba yakashimbamaka. Nyama ka nsombo, naka hakatemi dimɛna, tɔ kokaka mbisha onto hemɔ kelɛwɔ trichinose, ndo otomba kokaka sambiyɛ onto hemɔ kelɛwɔ tularémie. (Akambu w’Asi Lewi 11:​4-12) Lo yoho yakɔ yâmɛ, Ɛlɛmbɛ waki tshondo y’ekokelo lam’akawasekɛka anto munanda edo. Naka onto ambonanda odo, nde akahombaka mbɔka ndo sola ahɔndɔ ande. (Akambu w’Asi Lewi 11:​31-36; Walelu 19:​11-22) Wakahombaka nkundɛ ɔkɛtɛ kana lɛɛkɛ la hende, dia kokɛ anto oma lo odianganelo wa mikrɔbɛ wamboyoshɔma paka lo deko diahatete edja oma le waa nomb’ewo.​—⁠Euhwelu k’Elembe 23:13.

15. Kakɔna kakayongaka wotsho le Ase Isariyɛlɛ?

15 Ɛlɛmbɛ kɔnɔmbaka anto dia vɔ ntsha awui wa wolo tɛkɔya. Koko, aha ngasɔ mbakokaso mbuta lo dikambo dia wanɛ wakalongola ɔkɛndɛ wa mɔmbɔlaka Ɛlɛmbɛ. Lo kɛnɛ kendana l’adjango wakawayodja, diksiɔnɛrɛ dimɔtshi (A Dictionary of the Bible) diakafundama oma le James Hastings mbutaka ɔnɛ: “Ɔlɛmbɛ tshɛ wa lo Bible waki la lokema la tɔlɛmbɛlɛmbɛ. . . . Wakasale tshɛ ngasɔ dia mbidja oseka dikambo tshɛ diakoka kanyiyama l’atei wa dikongɛ di’Ɛlɛmbɛ, ndo nɔmbɔla dionga tshɛ di’onto l’adjango wa wolo wolo aha la monga l’otema wa kɛtshi. . . . Nkum’otema kakɔlɛ yɔɔ; ɔtɛkɛta wa Nzambi kondjoyala la nkudu nto nɛ dia wakayokotshaka lokema l’ɛlɛmbɛ ekina lɔkɔ.”

16. Yeso akandate lo dikambo di’ɛlɛmbɛ wa wotsho la mbekelo y’ashidi y’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ?

16 Yeso Kristo akɛnya kɔlɔ k’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ, wanɛ wakadjɛka anto lokema l’ɛlɛmbɛ, lam’akandate ate: “Vo watukelekaka eshiko wa wetshu, wa wulu memba, watuwaheka lu aheka w’antu. Keli vame hawulangi mbaunyiya kuyanga lu luhita.” (Mateu 23:​2, 4) Nde akɛnya ɔnɛ ɛlɛmbɛ awɔ wa wotsho wakadjaka anto vamɛ la mbekelo yawɔ y’ashidi, ndo wɔtshɛlɔ w’anya la wɔkɛlɔ w’ohokosanu aketɛ ‘ɔtɛkɛta wa Nzambi anyanya.’ (Mako 7:​1-13; Mateu 23:​13, 24-26) Koko, kânga la ntondo ka Yeso ndja lanɛ laa nkɛtɛ, embetsha w’akambo w’ɛtɛmwɛlɔ wa l’Isariyɛlɛ wakengesolaka kɛnɛ kakalɔmbamaka mɛtɛ oma le Jehowa.

Kɛnɛ kalɔmbama mɛtɛ oma le Jehowa

17. Lande na kele Jehowa kɔngɛnangɛnaka elambo wa lotshumba wakakimɔka Ase Isariyɛlɛ waki komonga la kɔlamelo?

17 Jehowa akate l’onyɔ w’omvutshi Isaya ate: “Dimi lambuheko elambu wa lutshumba a waumi w’ekoko la wata w’esongo wa ngombe. Dimi hangenangena lu dikila di’esongo wa ngombe, kana di’ekoko, kuyanga dia waumi wa mbudi.” (Isaya 1:​10, 11) Bonde kele Nzambi kondjɔngɛnangɛna elambo wakandalɔmbaka ndamɛ l’Ɛlɛmbɛ na? (Akambu w’Asi Lewi 1:1–4:35) Nɛ dia anto kombɔlɛmiyaka. Diɔ diakɔ diakawawasha dako nɛ ɔnɛ: “Nyuyaotsha, nyuyaedia; nyunya etsha anyu wa kolo uma lu ashu ami, nyukimo ntsha kolo. Nyeki dia ntsha ololo; nyuyangi akambu w’uluwanyi, nyukimanyia usuyami. Nyusambweli ona etshiki ololo, nyoteketele wadi aki udu.” (Isaya 1:​16, 17) Onde dikambo sɔ hatokimanyiya dia sho shihodia kɛnɛ kayanga Jehowa le ekambi ande?

18. Kakɔna mɛtɛ kakalɔmbaka Jehowa Ase Isariyɛlɛ?

18 Yeso akɛnya kɛnɛ mɛtɛ kalanga Nzambi lam’akawawombola ɔnɛ: “Olembe akona wuleki wuki?” Nde akakadimola ate: “Ulangi [Jehowa Nzambi kayɛ] l’utema aye tshe, la lumu laye tshe, ndu la yimba yaye tshe. Olembe oso mbeli olembe wuleki wuki ndu wa ntundu. Olembe a hendi ambufana ati: Ulangi unyaye uku ayalangaye. Elembe tshe la aui wa amvutshi wambuhanema lu elembe ene ehendi.” (Mateu 22:​36-40; Akambu w’Asi Lewi 19:18; Euhwelu k’Elembe 6:​4-6) Omvutshi Mɔsɛ akate dikambo diakɔ diamɛ lam’akandambola ate: “Kakona kakolomba [Jehowa Nzambi kayɛ], naka aha dia mbûka woma, dia nkendakendaka lu mbuka yandi tshe, dia mbuka [Jehowa Nzambi kayɛ] ngandji la mbukambela ulimu la utema aye tshe, la lumu laye tshe; dia nama elembe wa [Jehowa] la adjangu andi?”​—⁠Euhwelu k’Elembe 10:​12, 13; 15:​7, 8.

19. Ase Isariyɛlɛ akawahembaka ntsha dia mɛnama ekila, ko Jehowa akandawatɛ?

19 Kânga mbakawatshaka kɔlɔ, Ase Isariyɛlɛ wakalangaka mɛnama oko ekila kana asanto. Ɛlɛmbɛ wakalɔmbaka anto dia kilaka mbo ya ndɛ paka l’ɔnɔnyi, lo Lushi la Dingɛdi dia Pɛkato, koko vɔ wakayotatɛ kila mbo ya ndɛ mbala la mbala. (Akambu w’Asi Lewi 16:​30, 31) Koko Jehowa akâhangwɛ, awatɛ ate: “Aha wuhu one wa kilu katumulangaka: Nkelekula molola wa kolo, nkelekula okodi wa lohombo, ntshungula asuyami, la mpimbula weuhu tshe wa kolo? Aha dia mbisha one leli la ndjala ma, ndu dia mbotshiya one laha la dihuli dia mbidjase lu luudu laye? Aha dia lam’enaye untu utakataka, ku we mbolotsha dihondo, ndu diaha mboka unyaye untu okongo?”​—⁠Isaya 58:​3-7.

20. L’ɔtɛ wa na wakahangwɛ Yeso ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa dungi pende?

20 Ase Isariyɛlɛ asɔ wakayaɛnaka ɛlɔlɔ lo washo awɔ vamɛ waki l’okakatanu waki ndo l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa dungi pende wɛnɛ wele Yeso akawatɛ ate: “Nyu nyatukimoka tenyi dia dikumi dia nyumba, ndu luhuhu, ndu samimbala, ku nyatukaleka akambu wuleki waki lu elembe, uku dialelu di’ololo, ketshi, la mbetawo. Aki ololo dia nyu ntsha akambu aso, keli aha nkale akambu akina.” (Mateu 23:23; Akambu w’Asi Lewi 27:30) Kema ɛtɛkɛta ɛsɔ wa Yeso tokimanyiyaka dia sho shihodia kɛnɛ kayanga Jehowa mɛtɛ le so?

21. Ngande wakate omvutshi Mika lo tshena pe dia kɛnɛ katɔlɔmba ndo kahatɔlɔmbɛ Jehowa?

21 Dia mpotola kɛnɛ katɔlɔmba ndo kahatɔlɔmbɛ Jehowa, omvutshi wa Nzambi wakawelɛka Mika akambola ate: “La na ayumusukana la ntundu ka [Jehowa], ndu ayumokolama la ntundu ka [Nzambi], Khum’Ulungu? Dimi layuya la ntundu kandi la elambu wa lutshumba, la esongo wa ngombe wa eleku otoi? [Jehowa] ayongenangena la nunu dia waumi w’ekoko, kuyanga la nunu dikumi dia ekedi wa biso? Dimi layukimo on’ami l’enundu ne dia ehedia ami, etenyi kami k’osohi ne dia kolo k’utema ami? We untu, ndi akakenya kene keli ololo, kakona katuyangaka [Jehowa] uma le ye? Paka dia ntsha akambu w’ololo, dia nanga ketshi, ndu dia nkendakendaka la ndjakitshakitsha kame la [Nzambi kayɛ]?”​—⁠Mika 6:​6-8.

22. Kakɔna kakayangaka Jehowa le wanɛ wakasɛnaka l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ?

22 Lâsɔ kakɔna mɛtɛ kakalɔmbaka Jehowa wanɛ wakasɛnaka l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ na? Vɔ mɛtɛ wakahombaka mboka Jehowa Nzambi ngandji. Ndo nto, ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Ne dia elembe tshe wambusanganyema lu diui diame ne, ati: Ulangi unyaye uku ayalangaye.” (Ngalatiya 5:14) Lo yoho yakɔ yâmɛ mbakatɛ Paulo Akristo wa la Rɔmɔ ate: “Untu latukaka unyandi ngandji ambukukia elembe. . . . Ngandji eli ekukelu k’elembe.”​—⁠Romo 13:​8-10.

Tɔ bu wolo tɛkɔya

23, 24. (a) Lande na kahatahombe mɛna pondjo ɔnɛ kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa kekɔ wolo tɛkɔya? (b) Kakɔna kayotɔsɛdingola mbala kayaye?

23 Onde hatambe lo menda woho wele Jehowa Nzambi ka ngandji, kakanyiya awui w’otsha la ntondo ndo ka kɛtshi? Ɔnande ɛtɔi lakandote, Yeso Kristo, akaye lanɛ laa nkɛtɛ dia ndjɛnya woke woke wa ngandji ka Nzambi, dia ndjewoya anto ɔnɛ vɔ wekɔ ohomba efula lo washo wa Jehowa. Dia nde mɛnya woho wele ngandji ka Nzambi, Yeso akate ɔnkɔnɛ lo dikambo dia sɔlɛ: “Ndooko ɔtɔi wa leetɔ layookita laa nkɛtɛ aha la Shɛnyu lele l’olongo mbewa!” Diɔ diakɔ diakandayodihiyaka ate: “Tanyookake wɔɔma, dikambo tofudu kaanga leemba lakɔna leetɔ, tɔ hanyoleki nɛmɔ.” (Mateyo 10:​29-31, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Eelo mɛtɛ, ntsha kɛnɛ tshɛ katɔlɔmba Nzambi ka ngandi ngasɔ hahombe monga dui diamboleka wolo efula le so!

24 Ko kakɔna katɔlɔmba Jehowa ɛlɔ kɛnɛ na? Bonde kele amɔtshi fɔnyaka ɔnɛ kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi amboleka wolo na? Lam’ayotɔsɛdingola wembola ɛsɔ, tayɛna lande na kele ntsha kɛnɛ tshɛ katɔlɔmba Jehowa ekɔ tshondo ya diɛsɛ.

[Caption]

Onde wɛ kokaka kadimola?

◻ L’ɔtɛ akɔna ondo wahalange amɔtshi kambɛ Jehowa?

◻ Ngande wakayatshikitanaka kɛnɛ kalɔmba Jehowa tatɛ oma l’etatelo ka lɔsɛnɔ l’onto laa nkɛtɛ?

◻ Ɛlɛmbɛ waki l’oyango akɔna?

◻ Lande na kele kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa kema wolo tɛkɔya?

[Caption]

[Study Questions]

[Caption on page 8]

[Picture on page 8]

Ɛlɛmbɛ wakadjaka anto vamɛ, ɛnyɛlɔ oko wɔtshɛlɔ w’anya wa lokandjakandja, akayokonya ɔtɛmwɛlɔ wotsho efula

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto