Onde wɛ ekɔ Okristo ‘wambotshunda’?

ƆPƆSTƆLƆ Paulo akafunde ate: ‘Lam’akimi dikɛnda, dimi lakatɛkɛtaka oko dikɛnda, lakɛnaka akambo oko dikɛnda, ndo lakakanaka yimba oko dikɛnda.’ Lo mɛtɛ, ndoko onto l’atei aso lakoka mbuta dia nde komonga dikɛnda etena kɛmɔtshi. Koko, sho kotshikala akɛnda pondjo pondjo. Paulo akate ate: “Kakiane, dimi lambuyala ekumanyi, lambukimo akambu wa dikenda.”​—1 Koreto 13:11.

Lo yoho yakɔ yamɛ, Akristo tshɛ tatɛka oko akɛnda lo nyuma. Koko l’edjedja ka wonya, vɔ tshɛ kokaka ‘koma kâmɛ lo mbetawɔ ndo lo ewo k’oshika k’Ɔna Nzambi, edja ndo ntshunda lo yɛdikɔ y’elolelo ka Kristo.’ (Efeso 4:13) Lo 1 Koreto 14:20, vɔ tɔsɛngasɛngaka ɔnɛ: ‘Anangɛso, tanyoyalake tɔkɛndakɛnda lo akoka wa eokelo . . . Nyoyale anto wombotshunda lo akoka wa eokelo.’

Monga la Akristo wambotshunda ekɔ tshondo y’ɔtshɔkɔ le ekambi waki Nzambi, djekoleko l’etena kɛnɛ, nɛ dia nshi nyɛ anto w’eyoyo waya efula heyama. Akristo wambotshunda kimanyiyaka etshumanelo dia tɔ monga nge. Vɔ wekɔ la shɛngiya y’ɔlɔlɔ lo woho wa yimba kana wa dionga diahomba monga l’etshumanelo, oyadi l’etshumanelo kakɔna kewɔ.

Kânga mbele lo yɛdikɔ mɔtshi ehamelo ka lo demba ndjaka tɔamɛ, ehamelo ka lo nyuma lo wedi atɔ ndjaka paka l’edjedja ka wonya ndo l’ɔkɔngɔ w’onto mbidja welo. Hatokoke mamba lam’ɛnaso dia, lo nshi ya Paulo, Akristo amɔtshi wakahekɔ dia ‘pama otsha lo lotshundju,’ kânga mbakawakambɛ Nzambi ɛnɔnyi efula. (Heberu 5:12; 6:1) Ko kayotota dikambo diayɛ na? Oyadi wɛ ambokambɛ Nzambi ɛnɔnyi efula kana yema tshitshɛ, ekɔ ɔlɔlɔ wɛ ndjasɛdingola wɛmamɛ l’otema ɔtɔi. (2 Koreto 13:5) Onde wɛ ekɔ l’atei wa wanɛ wakoka mbelamɛ ɔnɛ Akristo wambotshunda, kana waya epalanga? Ko naka kema, ngande wakokayɛ koma Okristo wambotshunda na?

‘Tshunda lo akoka wa eokelo’

Onto lêke dikɛnda lo nyuma kokaka esadi eto “nsutshasutshama la pepe tshe ya dietshelu, uma lu yewu y’antu, lu lukesu la munganyiya antu.” Paulo tɔkɔkɔmiyaka ɔnɛ: “[“Oma lo ngandji, tohame,” NW] lu akambu tshe le Kristu ndame, one lele ote.” (Efeso 4:14, 15) Ngande wakoka onto sala dikambo sɔ na? Heberu 5:14 mbutaka ɔnɛ: “Keli mbu ya nde ya wulu ndjalaka dikambu dia etshundju w’antu, wane wambekela, la wambuyala la tumba ta ntshikitanya ololo la kolo.”

Tolembete lanɛ dia akoka w’ekanelo ka yimba wele l’anto wambotshunda wambekiyama lo woho wakambawɔ l’akoka akɔ, kana l’awui wa lo Bible. Mbokɛmaka hwe dia onto hakome otshundju lo kamula ka sso; paka nshi yambeta ko nde ndjohama lo nyuma. Kânga mbediɔ ngasɔ, wɛ kokaka ntsha la wolo dia pama esadi esadi lo nyuma lo salaka wekelo w’onto ndamɛ, djekoleko l’akambo woshami etale efula wa l’Ɔtɛkɛta waki Nzambi. Atete edja, Tshoto y’Etangelo ma la mɔmbɔla asawo efula wa wolo shihodia. Anto wambotshunda hawotone dia mbeka asawo asɔ dikambo di’ɔnɛ vɔ wekɔ ‘l’akambo amɔtshi wa wolo shihodia.’ (2 Petero 3:16) Koko, la waasaso tshɛ vɔ mongaka suke dia ndɛ mbo shɔ ya wolo!

Vɔ wekɔ esambisha ndo embetsha wele l’ohetoheto

Yeso akatɛ ambeki ande ate: ‘Ɔnkɔnɛ, nyutshu, nyetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki, nyabatiza lo lokombo la Papa ndo l’Ɔna ndo la nyuma k’ekila, nyowaetsha dia sɛdingola akambo tshɛ wakamanyodjangɛ.’ (Mateu 28:19, 20) Ohetoheto l’olimu w’esambishelo kokaka nto kotshutshuya dia pama lo nyuma. Lande na kahayayasha efula l’olimu ɔsɔ lo ndjela akoka wele layɛ na?​—Mateu 13:23.

Mbala efula, ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ, mbeyaka monga tshondo ya wekamu dia tana etena ka sambisha. Koko, lo ‘ndjaketembola wɛmamɛ la wolo,’ oko weyɛ osambisha, wɛ mɛnyaka ohomba wele la ‘lokumu l’ɔlɔlɔ’ le yɛ. (Luka 13:24; Romo 1:16) Lâsɔ, wɛ kokaka mbɔsama oko ‘ɛnyɛlɔ le akanga wa kɔlamelo.’​—1 Timote 4:12.

Vɔ namaka olowanyi wakiwɔ

Pama otsha lo lotshundju nembetshiyaka nto, sala la wolo dia nama olowanyi wakiyɛ. Lo Osambu 26:1, Davidi akate ate: “[Jehowa] li, unyindja ne dia dimi latokendakendaka lu akambu ami w’usimbwi.” Monga la olowanyi kɛdikɛdi monga la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ, ndo aha la dikambo dia kɔlɔ. Koko, dikambo sɔ halembetshiya monga kokele. Davidi nde ndamɛmɛ akasale pɛkato efula ya weke. Koko, lam’ele nde aketawɔ lohango ndo akalɔngɔsɔla lɔkɛwɔ lakinde, nde akɛnya dia nde akatetemala la mboka Jehowa Nzambi ngandji ka mɛtɛ l’otema ande. (Osambu 26:2, 3, 6, 8, 11) Monga la olowanyi kɛdikɛdi ndjakimɔ la tshondo kana l’otema ɔtɔi le Nzambi. Davidi akatɛ Sɔlɔmɔna k’ɔnande ate: “Ulimbiteli [Nzambi] a sho, ûkambeli ulimu l’utema otoi.”​—1 Ekondo 28:9.

Nama kɔlamelo nembetshiyaka nto ‘ndjalama di’aha ndjatambiya l’akambo wa l’andja ɔnɛ,’ mbut’ate aha ndjadja l’akambo wa pɔlitikɛ ndo w’ata w’ase andja ɔnɛ. (Joani 17:16) Wɛ pombaka nto ndjalama oma lo ditshelo dia kɔlɔ, oko monanyi, loseka, ndo didjoyadjoya. (Ngalatiya 5:19-21) Nama olowanyi nembetshiyaka akambo efula oleki mbewɔ tsho akambo asɔ. Sɔlɔmɔna tewolaka ate: ‘Edo wa tshingo watɔhɔndjaka esɔ k’otshi wa malashi. Yimba y’enginya yatolanyaka yimba ya dimɛna ndo ya lotombo.’ (Undaki 10:1) Eelo, kanga ‘yema ya yimba y’enginya ya tshitshɛ,’ oko kɛnya lo yoho yahasungana l’onto lele bu pami kana womoto oko wɛ, kokaka ndanya lokumu l’onto ‘lele la yimba ya dimɛna ndo ya lotombo.’ (Jobo 31:1) Ɔnkɔnɛ, ɛnya lotshundju lakiyɛ lo nyanga dia mbisha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo lɔkɛwɔ lakiyɛ tshɛ, lo mbewɔ “kɛnɛ kɛnama dia kekɔ kɔlɔ.”​—1 Tɛsalɔnika 5:22, King James Version.

Vɔ wekɔ akanga wa kɔlamelo

Okristo wambotshunda ekɔ nto kanga kɔlamelo. Oko wadiaso lo Efeso 4:24, ɔpɔstɔlɔ Paulo kɔkɔmiyaka Akristo dia: ‘Ndɔta lonto l’oyoyo lakatongama lo ndjela lolango laki Nzambi lo losembwe ndo lo kɔlamelo ya mɛtɛ.’ L’Afundelo wa Grɛkɛ, tshɛkɛta yakakambe lawɔ ntondo lo kɛnɛ kendana la “kɔlamelo” mbelaka kanyi ya kɛnɛ kele ekila, losembwe, ndo kokoki nongola lotombo. Onto lele la kɔlamelo ekɔ onto lamboyakimɔ l’otema ɔtɔi le Nzambi, lômamema, ndo lakotsha ɛkɛndɛ wele lande otsha le Nzambi dimɛna dimɛna.

Naa toho tɔmɔtshi takokayɛ mɛnya kɔlamelo ya ngasɔ na? Yoho mɔtshi ele kamba kâmɛ la dikumanyi dia l’etshumanelo kanyu. (Heberu 13:17) Oko weyawɔ dia Kristo mbakasɔnama oko Ɔtɛ w’etshumanelo k’Akristo, Akristo wambotshunda mongaka la kɔlamelo otsha le wanɛ wakasɔnama dia ‘nama etshumanelo kaki Nzambi.’ (Etsha 20:28) Ayonga kɔlɔ ka mamba naka wɛ tona kana mɔnyɔla lowandji la dikumanyi diakasɔnama! Wɛ pombaka nto mboka ohomba wa monga la kɔlamelo le ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ ndo le dihomɔ diakamba lande dia kahanya ‘mbo ya ndɛ ya lo nyuma yaya lo tena diakoka.’ (Mateu 24:45) Ongaka suke dia mbadia ndo kamba l’awui wa lo Tshoto y’Etangelo ndo wa l’ekanda ekina.

Nyɛnya ngandji oma l’etsha wakinyu

Paulo akafundɛ Akristo wa la Tɛsalɔnika ate: “Ngandji kukananyu kambuyala efula.” (2 Tesalonika 1:3) Pama lo ngandji ekɔ nto ohomba efula di’onto pama lo nyuma. Lo Joani 13:35, Yeso akate ate: “Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: Ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.” Dibuku Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words mbutaka ɔnɛ: “Woho wa ngandji kɛsɔ ka lasa anto l’ɔnango kema ka lâdiko w’ɛlɔmɔ. Ngandji kokaka mɛnama paka oma l’etsha atɔ.” Eelo, lo dikambo sɔ wɛ ayɛnya dia wɛ ambotshunda lo mɛnya ngandji kayɛ oma l’etsha!

Oko ɛnyɛlɔ, lo Romo 15:7, sho mbadiaka ɔnɛ: ‘Nyolongwane lam’asanyu.’ Yoho mɔtshi yakokayɛ mɛnya ngandji ele memulaka anyayɛ ambetawudi ndo eyoyo waya lo nsanganya ya l’etshumanelo la wangasanu ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ! Ona woho wa mbeya onto l’onto l’atei awɔ. ‘Yasha tshɛ’ le anto akina. (Filipi 2:4) Ondo wɛ kokaka mɛnya ndo woho walongɔnayɛ lo mbelɛka weho w’anto wotshikitanyi lakayɛ. (Etsha 16:14, 15) Munga y’anto akina kokaka mbala mɔtshi mbidja ngandji k’efula kele layɛ l’ohemba, koko naka wɛ mbeka dia ‘ndɔshana la munga shɔ la ngandji,’ kete wɛ ayɛnya mɛtɛ dia wɛ aya onto lambotshunda.​—Efeso 4:2.

Tokambe la kɛnɛ kele laso dia sukɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi

Lo nshi y’edjedja, aha anto tshɛ mbakakotshaka ɔkɛndɛ wakiwɔ wa sukɛ tɛmpɛlɔ kaki Jehowa. Diakɔ diakatome Nzambi amvutshi, ɛnyɛlɔ oko Hangai la Malaki, dia keketsha ekambi Wakinde dia sala dikambo sɔ. (Hangai 1:2-6; Malaki 3:10) Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wambotshunda kambaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ la kɛnɛ kele lawɔ dia suke ɔtɛmwɛlɔ waki Jehowa. Okoya anto asɔ lo ndjela awui wofundami lo 1 Koreto 16:1, 2, lo ‘kitshaka yangɔ mɔtshi’ l’omamu mbala la mbala dia ndjokimɔ oko woshasha l’etshumanelo ndo dia sukɛ olimu waki Ɛmɛnyi wa Jehowa wakambema l’andja w’otondo. Ɔtɛkɛta waki Nzambi ndakaka ɔnɛ: “Untu lune diango efula, ayuna diango efula.”​—2 Koreto 9:6.

Tɔnyɔlake akoka kana diangɔ dikina diele layɛ, ɛnyɛlɔ oko wenya wakiyɛ ndo wolo ayɛ. Sala tshɛ dia ‘ndjatshungwɛ etena’ oma l’elimu wele bu ohomba. (Efeso 5:15, 16; Filipi 1:10) Eka dia kamba dimɛna efula la wenya wakiyɛ. Naka wɛ sala ngasɔ, kete dikambo sɔ ayokokimanyiya dia sukɛ elimu ɛnɛ wendana la nɔngɔsɔla Mbalasa ka Diolelo ndo elimu ekina wa woho ɔsɔ dia sukɛ ɔtɛmwɛlɔ waki Jehowa. Lo kamba la kɛnɛ kele layɛ lo yoho shɔ, wɛ ayɛnya nto dia wɛ aya Okristo wambotshunda.

Tohame otsha lo lotshundju!

Apami la wamato wayasha tshɛ dia mbeka ndo dia kondja ewo, wasambisha l’ohetoheto, walama olowanyi wakiwɔ, wele la kɔlamelo ndo la ngandji, wele suke dia kamba la weolo wakiwɔ ndo la lomombo lawɔ la l’emunyi dia sukɛ olimu wa Diolelo wekɔ mɛtɛ tshondo y’ɔtshɔkɔ wa woke. Diakɔ diakakoke tɔkɔkɔmiya ɔpɔstɔlɔ Paulo ate: “Okone tutshiki dietshelu dia ntunduntundu dia Kristu, tutetemali lu ditshelu di’etshundju w’antu”!​—Heberu 6:1.

Onde wɛ ekɔ Okristo waya opalanga, mbut’ate wambotshunda? Kana onde wɛ ekɔ l’akambo amɔtshi wekeyɛ oko dikɛnda lo nyuma? (Heberu 5:13) Oyadi okadimwelo tshɛ wakokayɛ mbisha, ɔsa yɛdikɔ ya ndjasha tshɛ lo wekelo w’onto ndamɛ, l’esambishelo, ndo ɛnya ananyɔ ngandji kawawokayɛ. Etawɔ dako kana engwelo tshɛ k’oma le anto wambotshunda. (Tukedi 8:33) Ɛmba ɔkɛndɛ wakiyɛ w’Okristo. L’edjedja ka wonya ndo oma lo welo ayɛ, wɛ lawɔ kokaka ‘koma kâmɛ lo mbetawɔ ndo lo ewo k’oshika k’Ɔna Nzambi, edja ndo tshunda, lo yɛdikɔ y’elolelo ka Kristo.’​—Efeso 4:13.

[Esato wa lo lɛkɛ 5]

Anto wambotshunda mongaka la shɛngiya ya dimɛna l’etshumanelo lo ndjasha le anto akina