Tônge la solo dia lotutsha!
‘Dimi layokongɛka le Nzambi ka panda kami. Nzambi kami ayomboka.’—MIKA 7:7.
1, 2. (a) Ngande wakayodiɛnɛ ase Isariyɛlɛ l’oswe wa shɛnga oma lo dionga diawɔ dia kɔlɔ? (b) Kakɔna kakoka komɛ Okristo wele bu la dionga di’ɔlɔlɔ?
AKAMBO efula wa lo lɔsɛnɔ kokaka mbɔsama oko akambo w’eshika kana wa kɔlɔ lo ndjela dionga diele laso. Lam’aki ase Isariyɛlɛ l’oswe wa shɛnga, vɔ wakakondja diangɔ dia ndɛ diakawelɛka mana lo dihindo. Vɔ wakahombe shishima woho wele nkɛtɛ shɔ ya shɛnga yahakoke tondja kânga ɛngɔ ko monga la lowando l’efula le Jehowa ɔnɛ lakawasha mbo ya ndɛ lo dihindo. Dui sɔ mbakahombe mɛnya ɔnɛ vɔ wekɔ la dionga di’ɔlɔlɔ. Koko l’ɔtɛ wa vɔ monga la lowando, vɔ wakayotatɛka la mbohɔ weho wa mbo ya ndɛ yotshikitanyi yakawatshike l’Edjibito ko wakamɛ ngunanguna ɔnɛ mana hokɛ nd’ɔlɔ. Ɔsɔ mɛtɛ aki dionga dia kɔlɔ!—Walelu 11:4-6.
2 Ɛlɔ kɛnɛ, dionga diele l’Okristo koka mbokimanyiya dia nde mɛna akambo lo yoho y’ɔlɔlɔ kana ya kɔlɔ. Naka Okristo hongi la dionga di’ɔlɔlɔ, mbut’ate hɛnyi akambo lo yoho y’ɔlɔlɔ, kete nde kokaka shisha ɔngɛnɔngɛnɔ ande esadi eto, ndo dui sɔ ekɔ tshondo ya wâle wa mamba, nɛ dia oko wakate Nehɛmiya: ‘Ɔngɛnɔngɛnɔ wa Jehowa mbele wolo [aso].’ (Nehemiya 8:10) Dionga di’ɔlɔlɔ ndo di’ɔngɛnɔngɛnɔ tokimanyiyaka di’aha sho shisha wolo aso ndo dia mbidja wɔladi ndo kâmɛ l’etshumanelo.—Romo 15:13; Filipi 1:25.
3. Kânga mbakasɛnaka Jeremiya lo tena dia pâ, ngande wakokimanyiya dionga diande di’ɔlɔlɔ?
3 Kânga mbakandasɛnaka lo tena dia wolo, Jeremiya aki la dionga dia dimɛna, mbut’ate, akɛnaka akambo lo yoho y’ɔlɔlɔ. Kânga l’etena kakandasambishaka dia ɔkwɛlɔ wa Jerusalɛma l’ɔnɔnyi wa 607 N.T.D., nde akakoke mɛna akambo amɔtshi w’ɔlɔlɔ wakakoke tomba oma l’ɔkwɛlɔ w’osomba ɔsɔ. Jehowa takandahombe mbohɛ Isariyɛlɛ, ndo wodja ɔsɔ wakahombe shimbamɛ. Jeremiya akafunde lo dibuku dia Delu dia Jeremiya, ate: “Ngandji ka shikaa ka [Jehowa] hatushilaka, ketshi kandi kema la ekumelu. Yo ndjalaka eyuyu pindju tshe, kolamelu yaye yeli dikambu dia mamba.” (Delu dia Jeremiya 3:22, 23) Ɔkɔndɔ w’otondo wa lɔsɛnɔ l’anto mɛnyaka di’ekambi waki Nzambi hawoshisha dionga diawɔ di’ɔlɔlɔ kana ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ oyadi l’atei w’ekakatanu wa wolo.—2 Koreto 7:4; 1 Tesalonika 1:6; Jakoba 1:2.
4. Naa dionga diaki la Yeso, ndo ngande wakokimanyiya dionga sɔ?
4 Ɛnɔnyi nkama shamalo l’ɔkɔngɔ wa Jeremiya, dionga di’ɔlɔlɔ diaki la Yeso akokimanyiya dia mbikikɛ ekakatanu wakahomana lande. Sho mbadiaka ɔnɛ: “Ne dia ongenongeno wakakitshama la ntundu [ka Yeso]. Ndi akonyola sonyi kawo, akatudjase lu lunya la pami la kiti ka diulelu ka [Nzambi].” (Heberu 12:2) Oyadi ɔlɔshamelo kana asui wakahomana la Yeso, kânga lam’akandonaka lomu l’otamba w’asui, nde akashikikɛ yimba yande lo “ongenongeno wakakitshama la ntundu kandi.” Ɔngɛnɔngɛnɔ ɔsɔ aki diɛsɛ diaki lande dia nyindja lowandji laki Jehowa ndo kidia lokombo lande kamɛ ndo elongamelo ka mbela akanga w’okitanyiya ɛtshɔkɔ wa weke lo nshi yayaye.
Tonge la solo dia lotutsha
5. Lo dikambo diakɔna shikaa diayotokimanyiya dionga dia mbikikɛ solo dia mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ?
5 Naka tayonga la woho wa dionga diaki la Yeso, kete hatotoshisha ɔngɛnɔngɛnɔ wa Jehowa oyadi kânga akambo hawotshama nshi tshɛ lo yoho ndo l’etena kalongamɛso. Omvutshi Mika akate ate: “Keli le mi, dimi layende le [Jehowa], [“dimi layokongɛka le Nzambi ka panda kami,” NW.].” (Mika 7:7; Delu dia Jeremiya 3:21) Sho lawɔ kokaka monga la solo dia lotutsha. Lo yoho yakɔna na? Lo toho efula. Lo dikambo dimɔtshi, sho mbeyaka fɔnya di’ɔnangɛso ɔmɔtshi lele la lowandji lâdiko diaso ambotsha munga kɛmɔtshi ndo lâsɔ pombaka môngola aha la tshimbatshimba. Etena katomba dikambo dia ngasɔ, solo dia lotutsha ayotokimanyiya dia sho ndjambola ɔnɛ, ‘Onde nde mɛtɛ ekɔ la munga, kana dimi mbele lo dindja? Ko naka nde mbele lo munga, onde kokaka mbuta dia Jehowa ekɔ lo tshika dikambo diakɔ nɛ dia nde fɔnyaka di’onto akɔ ayoyotshikitanya dionga diakɔ ndo ɔnɛ hatonga ohomba nde nongola lohango la wolo?’
6. Ngande wakoka solo dia lotutsha kimanyiya onto dia ndɔshana l’okakatanu wele lande?
6 Solo dia lotutsha kokaka monga ohomba etena katshimbaso wɔɔngɔ l’okakatanu ɔmɔtshi kana kalɔshanaso la wɔdu ɔmɔtshi. Ohɔsa dia tekɔ lo nɔmba Jehowa ekimanyielo, koko okakatanu akɔ wekɔ lo tetemala tsho. Ayoyotsha etena kɛsɔ na? Sho la dia tetemala sala kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa ntsha dia kandola okakatanu akɔ ndo monga la mbetawɔ l’ɛtɛkɛta waki Yeso wata ɔnɛ: ‘Nyotetemale nɔmba, ko wayonyosha; nyotetemale nyanga, ko nyayotana; nyotetemale kɔkɔla, ko wayonyodihola.’ (Luka 11:9) Tetemala nɔmba, ndo endɛka le Jehowa. Jehowa ayokadimola lo alɔmbɛlɔ ayɛ l’etena kasungana ndo lo yoho yɛnande dimɛna.—1 Tesalonika 5:17.
7. Lo yoho yakɔna yayotokimanyiya solo dia lotutsha lo kɛnɛ kendana la olowanyelo wa yema yema wa eokelo kaso ka Bible na?
7 Lam’atakotshama prɔfɛsiya ya lo Bible, mbatalowana ndo eokelo kaso k’Afundelo. Tena dimɔtshi, sho mbeyaka fɔnya dia etena koholembetshiyama dikambo dimɔtshi kambokoka, ko hawodilembetshiya. Naka olembetshiyelo akɔ haye l’etena kakombolaso, onde kema ɔlɔlɔ sho monga la solo dia lotutsha? Ohɔ dia Jehowa akɛnyi ɔlɔlɔ dia mbishola “dikambu dia usheshe dia Kristo” yema yema ndo l’edja kolekanyi ɛnɔnyi oko 4000. (Efeso 3:3-6) Onde tekɔ l’ɛkɔkɔ ɛmɔtshi watotshutshuya di’aha mata solo pɔlɛpɔlɛ? Onde sho mbidjaka tamu dia ‘ɔhɔmbɔ [ɔmɔtshi] wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ akasɔnama dia mbishaka ekambi wa Jehowa ‘mbo ya ndɛ lo etena kakoka’? (Mateu 24:45) Lande na kayadimaso ɔngɛnɔngɛnɔ waki Nzambi l’ɔtɛ w’ɔnɛ akambo tshɛ watamanema fundo na? Eya dia Jehowa mbashikikɛ etena ndo yoho yahombama mbishola ‘akambo woshami.’—Amose 3:7.
8. Ngande wambokodja anto efula wahɔ oma lo solo dia lotutsha diele la Jehowa?
8 Anto amɔtshi mbeyaka kɔmɔ otema lamɛnawɔ dia aya ɛnɔnyi efula wambowokamba la kɔlamelo, koko hawɛnyi oyelo wa ‘lushi la woke ndo la wɔma laki Jehowa.’ (Joele 2:30, 31) Vɔ kokaka keketshama naka wayenda lo yoho y’ɔlɔlɔ bonde kele lushi lɔsɔ lataye. Petero akatolake ate: ‘Nyɔsɛ solo dia lotutsha dia Nkumadiɔndjɔ oko panda.’ (2 Petero 3:15) Ekikelo ka Jehowa ambosha miliyɔ kina y’anto wele l’etema w’ɔlɔlɔ diaaso dia vɔ mbeka akambo wa mɛtɛ. Onde ɔsɔ kema dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ? Ndo nto, edja tshɛ kakatetemala Jehowa monga la solo dia lotutsha, mbekeso ndo l’etena k’efula ka ‘tetemala kamba dikambo dia panda [kaso] hita la wɔma ndo la lokomba.’—Filipi 2:12; 2 Petero 3:11, 12.
9. Naka tekɔ l’elelo lo kɛnɛ kakokaso sala l’olimu wa Jehowa, ngande wakoka solo dia lotutsha tokimanyiya dia mbikikɛ okakatanu ɔsɔ na?
9 Solo dia lotutsha tokimanyiyaka di’aha sho kɔmɔ otema lam’ongaso l’ɔlɔshamelo, la hemɔ, la lotshundju, kana l’ekakatanu ekina wakoka todjɛ wekamu l’olimu wa Diolelo. Jehowa nongamɛka dia sho mbokambɛ l’otema aso tshɛ. (Romo 12:1) Koko kânga mbediɔ ngasɔ, Ɔnaki Nzambi, ɔnɛ lakôkaka “amenyi fono la asi wula ketshi,” hatɔlɔmbɛ dia sala kɛnɛ kahɛdimi l’akoka aso, ndo Jehowa lawɔ hatɔlɔmbɛ dikambo sɔ. (Osambu 72:13) Ɔnkɔnɛ, tambokeketshama dia sala kɛnɛ kɛdimi l’akoka aso, lo mbikikɛ solo polo ndo lam’ayotshikitana akambo, oyadi lo dikongɛ nɛ di’akambo kana l’andja w’oyoyo. Ohɔ dia: “[Nzambi] kema kolo, dia ndi mbuhela ulimu anyu la ngandji kakanyɛnya antu lu lukumbu landi, uku akanyakimanyia ekilami, ndu uku atshanyu edja ndu elo.”—Heberu 6:10.
10. Naa dionga dia kɔlɔ diakoka onto lele la solo dia lotutsha mbewɔ? Lembetshiya.
10 Solo dia lotutsha tokimanyiyaka nto dia mbewɔ lotamanya. Anto amɔtshi wakayokoma ɛtɔlɔki nɛ dia vɔ kombetawɔ konga. Ondo wakafɔnyaka di’akambo amɔtshi wendana la eokelo ka Bible kana l’ɔlɔngɔswamelo pombaka tshikitanyema. Koko, vɔ wakohɛ dia nyuma kaki Jehowa tshutshuyaka ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ dia sala etshikitanu l’etena kahombama, koko aha l’etena kakokaso fɔnya ɔnɛ etshikitanu pombaka salema. Etshikitanu tshɛ wasalema la dia mbɔtɔnganɛ la lolango laki Jehowa, koko aha la tokanyi taso hita. Ɛtɔlɔki mbetawɔka dia dionga dia lotamanya ndanya ekanelo kawɔ ka yimba ndo mbâkɔsha lo kɔlɔ. Koko, otondonga wakonge la yimba kana dionga diaki la Kristo, tshike totowoshisha ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ ndo wototshikala l’atei w’ekambi wa Jehowa.—Filipi 2:5-8.
11. Ngande wakokaso kamba dimɛna la wenya weso lo konga, ndo bɛnyɛlɔ di’anto akɔna diakokaso ndjela?
11 Lo mɛtɛ, monga la solo dia lotutsha hɛnya dia taya akanga wa nɛndɛ kana wanɛ wambɔla yɔɔ. Tekɔ l’akambo efula wa ntsha. Oko ɛnyɛlɔ, sho la dia salaka wekelo wa Bible w’onto ndamɛ ndo mbɔsaka awui wa lo nyuma la nɛmɔ l’ɛnyɛlɔ k’amvutshi wa kɔlamelo ndo k’andjelo. Lam’atɛkɛtande dia dikambo sɔ, Petero mbutaka ate: “Amvutshi wakayangi, wakakumiakumia dia panda kene. . . . Andjelo nangaka menda akambu ako.” (1 Petero 1:10-12) Aha wekelo w’onto ndamɛ oto mbele ohomba koko ndo wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya wa mbala la mbala, ndo dɔmbɛlɔ. (Jakoba 4:8) Wanɛ weya dia wekɔ l’ohomba w’akambo wa lo nyuma wayɛnya dia vɔ kɛnɛmɔlaka yimba kana dionga diaki Kristo lo ndɛka mma dia lo nyuma mbala la mbala ndo lo sanganaka la anyawɔ Akristo.—Mateu 5:3.
Tɛnyi akambo la Sso di’Ɔlɔlɔ
12. (a) Lotshungɔ lakɔna lakayange Adama la Eva? (b) Etombelo akɔna wambokondja anto lo ndjela kɛnɛ kakasale Adama la Eva?
12 Lam’akatonge Nzambi atshukanyi wa ntondo, nde akashikikɛ dia ndamɛ mbele la lotshungɔ la mbidja ɛlɛmbɛ wa tshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ. (Etatelu 2:16, 17) Adama la Eva wakayange ndjalɔmbɔla vamɛ aha l’ekimanyielo ka Nzambi, ko dikambo sɔ akayotaka akambo wɛnaso ɛlɔ kɛnɛ l’andja. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: ‘Oma le onto ɔtɔi mbakɔtɔ pɛkato la nkɛtɛ ndo nyɔi oma lo pɛkato, ɔnkɔnɛ, nyɔi akakokanɛ le anto tshɛ nɛ di’anto tshɛ wakatshe pɛkato.’ (Romo 5:12) Lo ɛnɔnyi nunu samalo wambɔsɛna anto tatɛ oma lo nshi y’Adama, tambɛna mɛtɛ ka kɛnɛ kakate Jeremiya ate: “[Jehowa] li, dimi mbeyaka nti: Untu hakendakendaka lu mbuka uma lu wulu andi! Lam’atundokendakendaka, ndi ndame heyi nombola ekulu andi.” (Jeremiya 10:23) Mbetawɔ dia ɛtɛkɛta waki Jeremiya wekɔ mɛtɛ hɛnya dia tekɔ lo mɛna kɛnɛ tshɛ katsha anto la sso dia kɔlɔ. Kɛnɛ kakate Jeremiya kɛsɔ ekɔ dui dia mɛtɛ. Ɛtɛkɛta ɛsɔ nembetshiyaka nkama y’ɛnɔnyi yambeta yele ‘onto ekɔ lo mbolɛ onyande onto paka dia mbosoya’ nɛ dia anto wekɔ lo nɔmbɔla aha l’ekimanyielo kaki Nzambi.—Undaki 8:9.
13. Woho akɔna wɛna Ɛmɛnyi wa Jehowa akambo la sso di’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kendana l’akambo wakoka anto sala?
13 Lo menda woho wa lɔsɛnɔ lasɛna anto, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka dia kɛnɛ kakoka anto ntsha l’andja ɔnɛ kekɔ l’elelo. Mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ kokaka tokimanyiya di’aha shisha ɔngɛnɔngɛnɔ aso, koko ɔsɔ kema ekandwelo k’oseka dikambo tshɛ. L’etatelo k’ɛnɔnyi wa 1950, owandji ɔmɔtshi w’ɔtɛmwɛlɔ wa l’Amɛrikɛ akatondja dibuku dimɔtshi diakakokanɛ le anto efula, diɔ diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Wolo Wele la Kanyi y’Ɔlɔlɔ (lo Angɛlɛ). Dibuku sɔ diakate ɔnɛ onto kokaka mbekola wekamu efula naka nde menda wekamu akɔ la sso di’ɔlɔlɔ. Ekɔ dimɛna efula monga mɛtɛ l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ka yimba. Koko, akambo wakete mɛnyaka dia ewo, diewo, ekondjelo, ndo akambo akina efula todjɛka elelo lo kɛnɛ kakokaso sala l’onto ndo l’onto. Lo menda kɛnɛ keta l’andja w’otondo, ekakatanu waya efula lo yoho yele anto hawokoke dia mbâkandola dimɛna dimɛna, kânga mbewɔ la tokanyi tamɛna!
14. Onde Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo mɔnyɔla kɛnɛ kasala anto? Lembetshiya.
14 Lam’ele Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛnaka weho w’akambo asɔ la sso di’ɔlɔlɔ, mbala mɔtshi anto mbaɔsaka dia wekɔ la dionga dia kɔlɔ. Koko, kânga mbawaɔsawɔ ngasɔ, vɔ ndjaketembolaka dia mbewoya anto akambo wendana l’Onto ɔtɔi lakoka minya ekakatanu wele l’ana w’anto l’andja ɔnɛ. Ndo lo dikambo sɔ nto, vɔ mongaka la dionga kana yimba yele oko ya Kristo. (Romo 15:2) Ndo vɔ wekɔ lo tetemala la kimanyiya anto dia monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ la Nzambi. Vɔ mbeyaka dia l’edjedja ka wonya, dikambo sɔ diayela anto ɛlɔlɔ woleki tshɛ.—Mateu 28:19, 20; 1 Timote 4:16.
15. Ngande walowanya olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa nsɛnɔ y’anto?
15 Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka ekakatanu wele l’anto, djekoleko akambo wa mindo wahɔtɔnɛ l’Afundelo wasala anto wâdingi. Ndo la ntondo k’onto layasha l’akambo wa mɛtɛ ndjokoma Ɔmɛnyi wa Jehowa, nde salaka la wolo dia tshikitanya yoho yande ya lɔsɛnɔ, mbala efula lo nɛndja akambo wa kɔlɔ wahangɛnyangɛnya Nzambi. (1 Koreto 6:9-11) Ɔnkɔnɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wambokimanyiya wanɛ wetawɔ akambo wa mɛtɛ dia tshika edjwelo ka wanu, nɔnɔ dia wolo, awui wa mindo, ndo tɔkɛnyɔ t’owale kana ta falanga. Anto asɔ wakatshikitanya nsɛnɔ yawɔ wakeke woho wa kotshaka ehomba wa nkumbo yawɔ lo yoho ya dimɛna. (1 Timote 5:8) Lam’akimanyiyama anto ndo nkumbo lo yoho shɔ, ekakatanu kitakitaka yema lo tshunda di’anto, nɛ dia lofulo l’anɔshi wa didjoyadjoya kitakitaka, kâmɛ ndo awui wa ngala wa l’atei wa nkumbo ndo ekakatanu ekina efula. Lo monga anto wakitanyiya ɛlɛmbɛ wa wodja ndo lo kimanyiya anto akina dia tshikitanya nsɛnɔ yawɔ lo yoho ya dimɛna efula, Ɛmɛnyi wa Jehowa mamuyaka lɛɛta ndo atshunda wele l’ɔkɛndɛ wa kandola ekakatanu wele l’anto wotsho ɔmɔtshi.
16. Bonde kahayadje Ɛmɛnyi wa Jehowa l’akambo w’esukusuku wa l’andja ɔnɛ wasalema dia tshikitanya akambo?
16 Ko onde Ɛmɛnyi wa Jehowa wambotshikitanya nsɛnɔ kana nkɛwɔ y’anto wa l’andja w’otondo? L’ɛnɔnyi dikumi wetshi ɛnɛ, lofulo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wele l’osalosalo lakadɛ oma lo 3 800 000 polo suke la 6 000 000. Kɛsɔ nembetshiyaka dia akonge ohamelo wele oko 2 200 000, mbut’ate anto efula wakatshike ditshelo diakiwɔ dia kɔlɔ lam’akawakome Akristo. Nsɛnɔ y’anto efula mɛtɛ yakalowana! Koko, lofulo lɔnɛ lekɔ tshitshɛ ya mamba lo menda woho wohami lofulo l’anto la l’andja w’otondo l’ɛnɔnyi akɔ dikumi wetshi, akonge yɛdikɔ y’anto 875 000 000! Ɛmɛnyi wa Jehowa ngɛnangɛnaka kimanyiya anto wetawɔ losango lawɔ, kânga mbewoyawɔ ɔnɛ tɔtɔi toto oma l’atei w’anto mbayɔtɔ lo mboka ka lɔsɛnɔ. (Mateu 7:13, 14) Etena kɛnɛ kakongɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa etshikitanu wa dimɛna efula wa l’andja w’otondo, wele paka Nzambi oto mbakoka sala etshikitanu ɛsɔ, vɔ hawoyatambiya l’esukusuku wa l’andja ɔnɛ wasalema dia ntshikitanya akambo, wele mbala efula tatɛka la kanyi ya dimɛna, koko l’ɔkɔngɔ diko vɔ ndjokitaka tatala ndo ndjokomaka l’awui wa ngala.—2 Petero 3:13.
17. Kakɔna kakatshe Yeso dia kimanyiya anto wakasɛnaka la nde, ndo kakɔna kakinde kotsha?
17 Lo monga la lɔkɛwɔ la ngasɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa ndjaɛkɛka le nde oko wakayaɛkɛka Yeso lam’akinde lanɛ la nkɛtɛ. Lo ntambe ka ntondo, Yeso akakɔnɔya anto efula lo dihindo. (Luka 6:17-19) Nde akôlola ndo anto oma lo nyɔi. (Luka 7:11-15; 8:49-56) Koko nde kominya hemɔ kana minya otunyi aso, mbut’ate nyɔi. Nde akeyaka ɔnɛ etena ka Nzambi sala dikambo sɔ katakoke. Lo menda akoka wa lâdiko waki la Yeso, pami ka kokele, ondo nde akakoke sala akambo efula dia kandola ekakatanu wa wolo w’ase pɔlitikɛ ndo wa lo tshunda di’anto. Mɛnamaka di’anto amɔtshi wa lo nshi yande wakalange nde monga owandji koko lam’akawalange sala dikambo sɔ, Yeso akatone. Sho mbadiaka ɔnkɔnɛ: “Lam’akenyi antu djimbitelu sho yakandatshi, vo wakati vati: Mete, umvutshi a wuhu one mbahumba ndja la kete. Lam’akeyi Jesu ati: Vo wuyanga mundami dia mbidjami lu khum’ekanga la wulu, ndi akatshu lu dikuna ntu ndame.”—Joani 6:14, 15.
18. (a) Ngande wakɛnyaka Yeso nshi tshɛ dia nde aki la solo dia lotutsha? (b) Ngande wakatshikitana olimu waki Yeso oma l’ɔnɔnyi 1914?
18 Yeso akatone dia ndjadja l’akambo wa pɔlitikɛ kana l’olimu wa lɛɛta nɛ dia nde akeyaka dia etena ka nde monga nkumekanga ndo ka nde kɔnɔya onto tshɛ lele la hemɔ oyadi dihole diakɔna diende katakoke. Kânga l’ɔkɔngɔ wa nde mbudɛ l’olongo lo lɔsɛnɔ la lo nyuma lahavu, nde aketawɔ dia konga etena kakashikikɛ Jehowa la ntondo ka nde ndjotatɛ mbolɛ. (Osambu 110:1; Etsha 2:34, 35) Koko, tatɛ lam’akandahema l’okudi oko Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi l’ɔnɔnyi wa 1914, nde ekɔ lo tatetemala la ‘mbidja otshumba dia shidiya edjelo kande k’otshumba.’ (Enyelo 6:2; 12:10) Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wele laso dia ndjakitshakitsha l’ɛse ka lowandji lande, etena kele wanɛ wayata ɔnɛ Akristo mbewɔ tonaka mbeya wetshelo wa lo Bible wendana la Diolelo sɔ lee!
Onde mbikikɛ solo ekɔ kiɔkɔ ya lonyangu kana y’Ɔngɛnɔngɛnɔ?
19. Etena kakɔna kele dikongelo ‘mbishaka pâ l’asolo,’ ndo etena kakɔna kediɔ kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ?
19 Sɔlɔmɔna akeyaka dia mbikikɛ solo kokaka mbela onto lonyangu. Nde akafunde ate: ‘Dikongelo di’ɛngɔ kahakome esadi katoshaka onto pâ l’asolo.’ (Tukedi 13:12) Lo mɛtɛ, naka onto ekɔ lo nongamɛ dikambo diaheyama shikaa kadiɔ, kete asolo ande kokaka mɛna pâ la lɔkɔnyɔ. Koko, kongɛ akambo w’ɔngɛnɔngɛnɔ, ɛnyɛlɔ oko diwala, eotwelo k’ɔna, kana osanganelo wa l’anto walangaso—kokaka tolodja l’ɔngɛnɔngɛnɔ la ntondo ka lushi lakɔ koma. Ɔngɛnɔngɛnɔ ɔsɔ wayotafulaka naka sho mbeya kamba l’etena keso lo konga, woho wa ndjalɔngɔsɔlaka dimɛna lo kɛnɛ kendana la dikambo diakongɛso.
20. (a) Naa akambo wa diambo walongamɛso dia mɛna? (b) Ngande wakokaso monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lam’akongaso dia Jehowa kotsha asangwelo ande?
20 Naka sho ndjashikikɛ l’otema ɔtɔi ɔnɛ elongamelo kaso kayokotshama, oyadi kânga hateye etena kayokotshama awui akɔ, kete ‘hatotoka pâ l’asolo’ l’etena kɛnɛ keso lo kongɛ. Atɛmɔdi waki Nzambi wa kɔlamelo mbeyaka dia Diolelo diaki Kristo di’Ɛnɔnyi Kinunu diambosukana efula. Vɔ wekɔ lo ndjashikikɛ dia wayɛna ekomelo ka nyɔi la hemɔ. Vɔ wekɔ lo kongɛ l’asolo walomɔlomɔ etena kayowolongola miliyara y’anto wakavu oma lo nyɔi, mbidja ndo wakiwɔ wa ngandji. (Enyelo 20:1-3, 6; 21:3, 4) Kânga mbasɛnawɔ lo tena nɛ diambolanyema nkɛtɛ, vɔ nongamɛka l’eshikikelo tshɛ dia mɛna nganɛ wayokadimɔ nkɛtɛ kɛnɛ Paradiso. (Isaya 35:1, 2, 7) Ayonga dui dia lomba, naka sho kamba dimɛna l’etena kakatakongɛ kɛnɛ ‘lo mongaka wonya tshɛ l’akambo efula wa ntsha l’olimu wa Nkumadiɔndjɔ’! (1 Koreto 15:58) Totetemale ndɛka mbo ya lo nyuma. Toleke keketsha diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Jehowa. Toyange anto akina wele etema wakiwɔ mbatshutshuyaka dia kambɛ Jehowa. Tokeketsha anyaso ambetawudi. Tokambe dimɛna l’etena tshɛ kâkatshike Jehowa dia komiya andja ɔnɛ. Ɔnkɔnɛ, mendɛ le Jehowa, ‘hakoshaki pâ l’asolo’ pondjo. Koko, ayokolondja l’ɔngɛnɔngɛnɔ!
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Ngande wakɛnya Yeso dia nde aki la solo dia lotutsha?
• L’akambo akɔna wele ekɔ ohomba le Akristo dia monga la solo dia lotutsha?
• Bonde kangɛnangɛna Ɛmɛnyi wa Jehowa mendɛ le Jehowa?
• Ngande wele mendɛ le Jehowa kokaka monga kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ?
[Esato wa lo lɛkɛ 23]
Yeso akakikɛ l’ɔtɛ w’ɔngɛnɔngɛnɔ waki la ntondo kande
[Esato wa lo lɛkɛ 24]
Kânga l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi efula w’olimu, sho koka nama ɔngɛnɔngɛnɔ aso
[Osato wa lo lɛkɛ 26]
Miliyɔ y’anto yakalowanya nsɛnɔ yawɔ lo koma Ɛmɛnyi wa Jehowa.