Wɛ ekɔ la ngandji polo lo yɛdikɔ yakɔna?
“Ulangi unyaye uku ayalangaye.”—MATEU 22:39.
1. Naka sho nangaka Jehowa, bonde kahombaso nto nanga anyaso anto na?
ETENA kakawambola Yeso ɔnɛ ɔlɛmbɛ akɔna woleki woke, nde akakadimola ate: “Ulangi Khumadiondjo Nzambi kaye l’anima aye tshe, la lumu laye tshe, ndu la yimba yaye tshe.” Oma lâsɔ, nde akasha nto ɔlɛmbɛ wa hende wafɔna la wa ntondo ate: “Ulangi unyaye uku ayalangaye.” (Mateu 22:37, 39) Eelo, Okristo mbeyamaka oma lo ngandji kokande onyande onto. Lo mɛtɛ, naka sho mbokaka Jehowa ngandji, kete sho pombaka nanga onyaso onto. Lande na? Nɛ dia sho mɛnyaka ngandji kokaso Jehowa lo kitanyiya Ɔtɛkɛta ande, kele Ɔtɛkɛta ande tɔlɔmbaka dia sho nanga onyaso onto. Lâsɔ naka hatoki anangɛso l’akadiyɛso ngandji, kete sho bu la ngandji ka mɛtɛ otsha le Nzambi.— Romo 13:8; 1 Joani 2:5; 4:20, 21.
2. Ngandji ka ngande kahomba monga laso otsha le anyaso anto?
2 Lam’akate Yeso ɔnɛ sho pombaka nanga onyaso onto, nde kombuta dia mbɔtɔ tsho l’onto ɔngɛnyi. Nde akatɛkɛtaka dia woho wa ngandji wotshikitanyi la kɛnɛ kokongaka lam’asa ase nkumbo kana lam’asa pami la womoto. Nde akatɛkɛtaka dia woho wa ngandji wele la Jehowa otsha le ekambi ande, ndo kɛnɛ kele l’ekambi ɛsɔ otsha le nde. (Joani 17:26; 1 Joani 4:11, 19) Ofundji ɔmɔtshi w’ose Juda, wele Yeso akɛnyi dia nde akatɛkɛtaka la yimba tshɛ akasange la Yeso lolimi ɔnɛ onto pombaka nanga Nzambi ‘l’otema ande tshɛ la yimba yande tshɛ ndo la wolo ande tshɛ.’ (Mako 12:28-34) Nde akate mɛtɛ. Ngandji kele l’Okristo otsha le Nzambi ndo otsha le onyande onto mendanaka nto la nsaki yaso ndo la yimba kana diewo diaso. Tɔ ndjaka oma l’otema ndo nɔmbwamaka la yimba.
3. (a) Ngande waketsha Yeso ‘ombewi ɔmɔtshi w’Ɛlɛmbɛ’ dia nde mbeya dimɛna ele onyande onto? (b) Ngande wendana wɛɛla waki Yeso l’Akristo wa nshi nyɛ?
3 Oko wakadikɔndɔla Luka, lam’akate Yeso ɔnɛ sho pombaka nanga onyaso onto, “umbeyi w’elembe omotshi” akawombola ate: “Akona eli unyami ako?” Yeso akôkadimola l’ekimanyielo ka wɛɛla ɔmɔtshi. Nde ate: Pami kɛmɔtshi akakundjɔma lodui, wakɔhɔtɔla diangɔ diande, ndo wakotshike suke la nyɔi l’omamu wa mboka. Ntondotondo, ɔlɔmbɛdi ɔmɔtshi akete lawɔ, oma lâsɔ ko ose Lɛwi ɔmɔtshi ndjeta. Koko vɔ tshɛ ndoko lakawodje yimba. L’ekomelo, ose Samariya ɔmɔtshi akakome lawɔ, akɛnyi pami kɛsɔ kakawahumuya wa mpota, ko akokimanyiya la ngandji tshɛ. Akɔna l’atei w’anto asato asɔ aki onyande na? Komonga ndo wolo kadimola wombola ɔsɔ. (Luka 10:25-37) Ondo ombewi w’Ɛlɛmbɛ ɔsɔ akakoke monga la lonyangu lam’akandoke Yeso ata di’ose Samariya mbakakoke monga onyande l’oshika oleki ɔlɔmbɛdi la ose Lɛwi. Mbokɛmaka hwe dia Yeso akakimanyiya pami kɛsɔ dia nde nanga onyande lo yɛdikɔ yoleki. Woho wa ngandji ka ngasɔ mbele l’Akristo. Nyɛsɔ tɔsɛdingole wanɛ tshɛ wokawɔ ngandji.
Ngandji l’atei wa nkumbo
4. Ntondotondo, lende ɛnya Okristo ngandji kande?
4 Akristo nangaka ase nkumbo yawɔ, mbut’ate wadi nangaka waomɛwɔ, waomi nangaka wadɛwɔ, ndo ambutshi nangaka anawɔ. (Undaki 9:9; Efeso 5:33; Tito 2:4) Lo mɛtɛ, amama wa ngandji wekɔ lo waa nkumbo efula. Koko, alapɔlɔ wendana l’ohandjwelo wa nkumbo, woho wasoyama wamato, ndo woho wahawadje ana yimba kana walanyawɔ ana mɛnyaka dia nkumbo yekɔ lo pâ ɛlɔ kɛnɛ, ndo ondo ngandji ka lo nkumbo kaya bu efula woho wakokatɔ sanganya anto wa lɔkɔ. (2 Timote 3:1-3) Dia monga la lɔsɛnɔ la nkumbo la dimɛna, Akristo pombaka monga la woho wa ngandji kele la Jehowa nde la Yeso.— Efeso 5:21-27.
5. Ambutshi wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo k’oma le na dia vɔ mbodia anawɔ, ndo etombelo akɔna wakalongola efula l’atei awɔ?
5 Ambutshi w’Akristo mbɔsaka anawɔ oko woshasha w’oma le Jehowa, ndo vɔ mendɛka le nde dia kondja ekimanyielo ka vɔ mbeya woho wa mbaodia. (Osambu 127:3-5; Tukedi 22:6) Lo sala ngasɔ vɔ kɛnɛmɔlaka ngandji k’Okristo, kɛnɛ kâkimanyiya dia nama anawɔ oma lo tɔsɛngiya ta kɔlɔ takoka kɔsha ɛlɔngɔlɔngɔ kana esekaseka. Diakɔ diele, ambutshi efula w’Akristo wakonge la woho w’ɔngɛnɔngɛnɔ waki la mama kɛmɔtshi ka lo Pays-Bas. L’ɔkɔngɔ wa nde menda woho wakabatizamaka ɔnande, l’atei w’anto 575 wakabatizama lo Pays-Bas ɔnɔnyi wetshi ɔnɛ, nde akafunde ate: “Etena kɛnɛ, lambolongola difuto di’ɛnɔnyi 20 w’olimu wakamakambe. Kakianɛ, lambohɛ wenya, weolo, asui ndo pâ tshɛ yakamɛnyi.” Nde akangɛnangɛna mɛtɛ lo woho wakasɔnɛ ɔnande, la lolango lande ndamɛ dia kambɛ Jehowa. Lofulo l’apandjudi la lo Pays-Bas l’ɔnɔnyi wetshi laki anto 31089, ndo l’atei w’anto asɔ mbaki ndo wanɛ waketshama oma le ambutshi awɔ dia mboka Jehowa ngandji.
6. Ngande wakoka ngandji k’Okristo kimanyiya onto dia keketsha dimama dia lo diwala?
6 Paulo akelɛ ngandji ɔnɛ “dimama di’uluwanyi,” ndo tɔ kokaka kokɛ diwala oma l’esukusuku wa wolo. (Kolosai 3:14, 18, 19; 1 Petero 3:1-7) Lam’akamɛ pami kɛmɔtshi ka la Rurutu, disɛnga dimɔtshi dia tshitshɛ dianganyi la Tahiti kilɔmɛtɛlɛ 700 mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, wadɛnde kombetawɔ kânga yema. L’ɔkɔngɔ diko, wadɛnde ɔsɔ akɔshi ana, akôtshike ko akatshu la Tahiti. Koko, pami kɛsɔ akɛnya wadɛnde ɔsɔ ngandji kakandawokaka lo mbotomɛka akuta mbala la mbala ndo mbetaka lo fɔni dia mombola kana nde l’ana wekɔ l’ohomba w’ɛngɔ kɛmɔtshi. Ɔnkɔnɛ, nde akatshaka tshɛ dia kotsha ɔkɛndɛ ande w’Okristo. (1 Timote 5:8) Nde akalɔmbaka l’etete dia nkumbo kande monga nto kâmɛ, ndo l’ɔkɔngɔ diko wadɛnde akayokawolaka. Lam’akandakawola, omɛnde akotshɛka akambo la ‘ngandji, la ekikelo, ndo la lotutsha.’ (1 Timote 6:11) L’ɔnɔnyi wa 1998, pami kɛsɔ akabatizama ndo l’ɔkɔngɔ diko nde akayongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lam’aketawɔ wadɛnde dia mbeka Bible. Ɔnɔnyi w’etshi ɔnɛ, wadɛnde aki l’atei w’anto 1351 wakekaka Bible l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ kendama oma le Bɛtɛlɛ ka la Tahiti.
7. Lo ndjela pami kɛmɔtshi ka l’Allemagne, kakɔna kakakeketsha diwala diande?
7 L’Allemagne, pami kɛmɔtshi akatone la wolo tshɛ lam’akatatɛ wadɛnde ndjasha l’awui wa Bible ndo nde aki l’eshikikelo ate Ɛmɛnyi wa Jehowa wayanga minganyiya wadɛnde. Koko l’ɔkɔngɔ diko, nde akayofundɛka Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi wa womoto wakamɛ mbeka la wadɛnde ate: “Losaka lo woho wakayeyanya wadɛmi l’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Ntondotondo, lakayakiyanya efula nɛ dia lakoke awui wa kɔlɔ efula lo lokombo lawɔ. Koko kakianɛ, l’ɔkɔngɔ wa dimi mbɔtɔ lo nsanganya kâmɛ la wadɛmi, lambɛna dia dimi mbaki la munga. Lambeya di’awui wa mɛtɛ mbahokamɛmi, ndo vɔ mamboyoleka keketsha diwala diaso.” L’atei w’Ɛmɛnyi wa Jehowa 162932 wa l’Allemagne, ndo 1773 wa lo disɛnga diakendamaka oma le Bɛtɛlɛ ka la Tahiti mbele ndo nkumbo efula yele kâmɛ lo ngandji ka Nzambi.
Ngandji kokaso anangɛso l’akadiyɛso w’Akristo
8, 9. (a) Atetsha dia mboka anangɛso ngandji, ndo ngandji totshutshuyaka dia sho sala dui diakɔna? (b) Akoka mbisha ɛnyɛlɔ kɛnya nganɛ wakoka ngandji kimanyiya anangɛso dia vɔ kimanɛ lam’asawɔ?
8 Paulo akatɛ Akristo wa la Tɛsalɔnika ate: “Nyame nyaketshama uma li [Nzambi] dia mbukana ngandji.” (1 Tesalonika 4:9) Eelo, wanɛ ‘wambetshama oma le Jehowa’ mbokanaka ngandji. (Isaya 54:13) Ngandji kawɔ mɛnamaka oma l’etsha, oko wakadiɛnya Paulo lam’akandate ate: “Nyukambaneli la ngandji.” (Ngalatiya 5:13; 1 Joani 3:18) Kɛsɔ mbasalawɔ, ɛnyɛlɔ, lam’embolawɔ anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ wele la hemɔ, lam’akeketshawɔ wanɛ wambɔkɔmɔ, ndo wasukɛwɔ wanɛ wele wɛɔdu. (1 Tesalonika 5:14) Ngandji kaso k’oshika k’Okristo kimanyiyaka l’ohamelo wa paradiso ka lo nyuma.
9 L’etshumanelo ka la Akɔniyo, ɔmɔtshi wa l’atei wa tshumanelo 544 dia lo wodja w’Équateur, anangɛso wakɛnya ngandji kawɔ lo yoho yɛnama. Oma lo ekondjelo ka kɔlɔ kaki lawɔ, vɔ komonga l’olimu wa kamba kana hiole mɔtshi ya kondjaka dikuta, ɔnkɔnɛ, apandjudi wakɔshi yɛdikɔ dia ndjayangɛ falanga lo sondjaka amundji wa nse wa lo ngelo kawɔ mbo ya ndɛ lam’akawakawolaka l’otsho oma la todja ɛtɛi kana oma la toka tɔdi. Vɔ tshɛ wakakimanɛ, mbidja ndo anawɔ. Vɔ wakamɛka olimu l’oshidi ɔtɔi w’otsho woho wa lam’ayokawola amundji wa nse asɔ oya l’eshidi ɛnɛi wa pindju, vɔ watane diangɔ diakashidi la mbeshɔ. Akuta wakakondjaka anangɛso, wakakahanyemaka lam’asawɔ lo ndjela ehomba awɔ. Yoho shɔ yakawakimanyiyanaka akɛnya ngandji ka mɛtɛ k’Akristo kaki lam’asawɔ.
10, 11. Ngande wakokaso mɛnya ngandji otsha le anangɛso wele hatowaeye?
10 Koko, ngandji kaso hahembetɛ paka le Akristo weyaso. Ɔpɔstɔlɔ Petero akate ate: “Nyoke nkumbo k’otondo k’anangɛso ngandji.” (1 Petero 2:17, NW) Sho nangaka anangɛso ndo akadiyɛso tshɛ nɛ dia vɔ tshɛ wekɔ atɛmɔdi waki Jehowa Nzambi oko sho. Tena dia pâ mbeyaka tosha waaso wa sho mɛnya ngandji kɛsɔ. Oko ɛnyɛlɔ, l’ɔnɔnyi w’olimu wa 2000, ndjala ka kasha kakonge la Mozambique, ndo ta diatetemala la ndɔma l’Angola akashishɛ anto efula ekondjelo kawɔ. Yɛdikɔ y’anangɛso 31 725 la Mozambique ndo 41222 l’Angola wakanandema vɔ lawɔ l’akambo asɔ. Diɔ diakɔ diele, Ɛmɛnyi wa Jehowa wele suke l’Afrique du sud wakatomɛ anangɛwɔ wa lo wedja ɛsɔ ekanda k’ɔlɔlɔ ka diangɔ diakiwɔ l’ohomba dia mbâkimanyiya. Woho wakawetawɔ la lolango lawɔ dia mbɔsa diangɔ dia “ladiko” diaki lawɔ ko kimanyiya anangɛwɔ waki lo dihombo aki djembetelo ya ngandji kele lawɔ.—2 Koreto 8:8, 13-15, 24.
11 Ngandji mɛnamaka nto lam’ayakimɔ anangɛso w’oma lo wedja efula lo wokelo wa Mbalasa ya Diolelo ndo ya Nsanganya ya Weke lo wedja wele bu l’ekondjelo k’efula. Sho mbeyaka mbɔsa ɛnyɛlɔ ka disɛnga dielɛwɔ îles Salomon. Kânga mbaki efukutanu efula lɛkɔ, îles Salomon akakonya lofulo l’oyoyo l’apandjudi 1697 ɔnɔnyi wetshi, ohamelo akonge wa pursa 6. Vɔ wakɔshi yɛdikɔ ya mbika Mbalasa kɛmɔtshi ka Nsanganya ya Weke. Kânga mbele anto efula wakalawɔka oma lo disɛnga sɔ l’ɔtɛ w’efukutanu, anto wayakimɔ la lolango lawɔ wakaye oma lo Australie dia ndjokimanyiya ase disɛnga sɔ la wokelo. L’ɔkɔngɔ diko, anto asɔ wakahombe kawola, koko, la ntondo ka vɔ kawola vɔ waketsha anangɛwɔ wa lo disɛnga sɔ woho wakawakoke shidiya wokelo ɔsɔ. Mbolo yele ohomba lo kɛnɛ kendana la wokelo yakatomamaka oma l’Australie, ndo oshilelo wa luudu lɔsɔ l’olangala efula l’ɔtɛmwɛlɔ lakama etena kɛnɛ kele mvudu efula ya lo disɛnga sɔ yambolana vwa ayonga tshondo y’esambishelo lo kɛnɛ kendana la lokombo la Jehowa ndo ayonga djembetelo ya ngandji kele l’anangɛso.
L’Ɛnyɛlɔ kaki Nzambi, sho nangaka as’andja ɔnɛ
12. Ngande wokoyaso Jehowa lo kɛnɛ kendana la dionga diele laso otsha le wanɛ wele kema la so mbetawɔ ɔtɔi?
12 Onde ngandji kaso komɛ paka le wa lo luudu laso kana le nkumbo kaso k’anto l’ɔnango? Naka tekɔ ‘anto wokoya Nzambi,’ kete tɔ hahombe komɛ paka le anto asɔ ato. Yeso akate ate: ‘Nzambi akalange wa l’andja ɔnɛ otamanya, mbakandawasha Ɔnande ɛtɔi lakandote dia onto tshɛ lele la mbetawɔ le nde atolanyemake, koko akondja lɔsɛnɔ la pondjo.’ (Efeso 5:1; Joani 3:16) L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa Nzambi, sho mongaka la ngandji le anto tshɛ, mbidja ndo wanɛ wele bu laso mbetawɔ ɔtɔi. (Luka 6:35, 36; Ngalatiya 6:10) L’ɔtɛ wa dikambo sɔ mbalekaso sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo ndo mbewoya anto akina ngandji ka woke kakawaoke Nzambi. Esambishelo kɛsɔ kokaka mbisha onto tshɛ lakihokamɛ panda.— Mako 13:10; 1 Timote 4:16.
13, 14. Naa bɛnyɛlɔ dimɔtshi di’anangɛso wakɛnya ngandji kawɔ otsha le anto wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa, kânga l’etena kaki wolo sala dikambo sɔ?
13 Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’ambatshi mboka wotshikitanyi anɛi wa lo wodja wa Népal. Vɔ wakatomama l’osomba ɔmɔtshi wa lo lɛkɛ la sidɛ-owɛstɛ ka wodja ɔsɔ, ndo l’ɛnɔnyi etanu wetshi ɛnɛ, vɔ wakɛnya ngandji kawɔ lo sambisha la lotutsha tshɛ l’osomba ɔsɔ ndo lo tongelo ngelo tokina tosukanyi yema l’osomba akɔ. Dia vɔ shidiya kindjakindja ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ, vɔ wakahombaka mbala efula sala wenya efula l’akalo lo yanyi ya tɛɛ yele la dungu dia 40°C. Ngandji kawɔ ndo “eteti kawo ka ntsha ololo” akonge l’etombelo w’ɔlɔlɔ etena kakatema olui ɔmɔtshi wa wekelo wa dibuku lo ngelo ngelo mɔtshi l’atei wa tongelo ngelo tɔsɔ. (Romo 2:7) Lo Ngɔndɔ ka Sato 2000, anto 32 wakaye dia ndjohokamɛ sawo dia lo sɛkɛ diakasha omendji w’otshimbedi. Wodja wa Népal wakakonya lofulo l’oyoyo l’apandjudi 430 ɔnɔnyi wetshi, l’ehamelo ka pursa 9. Jehowa ekɔ lo tshɔkɔla ohetoheto ndo ngandji kele l’anangɛso wa lo wodja ɔsɔ.
14 Lo wodja wa Colombie, ambatshi mboka wotshikitanyi wa tshanda wakatshu dia tosambisha l’atei wa dioho dimɔtshi di’ase Inde diahaleke kongama la ngelo dielɛwɔ waa Wayuu. Dia vɔ mbeya mbasambisha, vɔ wakahombe mbeka ɔtɛkɛta w’oyoyo, ɔnkɔnɛ, vɔ wakakondja difuto lo woho wakawayakiyanya la ngandji tshɛ dikambo di’anto asɔ etena kakayele anto 27 wa lo dioho sɔ sawo dia lo sɛkɛ kânga mbakalɔ ngembe ka mvula wonya akɔ. Ohetoheto woludi la ngandji waki l’ambatshi mboka asɔ akakimanyiya di’ehamelo ka pursa 5 monga lo wodja wa Colombie ndo wakakome la lofulo l’oyoyo l’apandjudi 107 613. Lo wodja wa Danemark, kadiyɛso kɛmɔtshi kaya osombe aki la mposa ka sambisha anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ, koko nde aki la hemɔ. Aha la nde ndjâkɔmɔla demba, nde akasambishaka anto waki la nsaki lo mikanda. Ɛlɔ kɛnɛ, nde ekɔ lo fundanɛ l’anto 42 ndo ekɔ lo mbeka l’anto 11 Bible. Nde aki l’atei w’apandjudi 14889 wakakimɔ alapɔlɔ w’olimu ɔnɔnyi wetshi la Danemark.
Oka atunyi ayɛ ngandji
15, 16. (a) Yeso akate dia sho monga la ngandji polo lo yɛdikɔ yakɔna? (b) Ngande wakasale anangɛso walɔmbɔla la ngandji tshɛ vɔ l’onto ɔmɔtshi laki lo mamatanyiyɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa awui wa kashi?
15 Yeso akatɛ ombewi w’Ɛlɛmbɛ dia nde kokaka mbɔsa ose Samariya oko onyande. Lo Dako diande dia lo Dikona, Yeso akakome polo ndo lo mbuta ate: “Nyu nyakuki diui diakawati vati: Ulangi unyaye, uhetsha utunyi aye. Keli dimi lambunyutela nti: Nyulangi atunyi anyu, nyolombele wane watunyusuyaka. Okone nyu nyayuyala ana wa Shenyu le l’ulungu.” (Mateu 5:43-45) Kânga lam’atɔlɔsha onto ɔmɔtshi sho pembaka “Nembia akambu wa kolo l’akambu w’ololo.” (Romo 12:19-21) Ndo naka kokaka, sho kahanaka la nde diangɔ diaso dioleki oshinga wolo, mbut’ate akambo wa mɛtɛ.
16 Lo wodja wa Ukraine sawo dimɔtshi diakatombe lo jurunalɛ Kremenchuk Herald diakate ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ djui kana yâto mɔtshi y’ɔtɛmwɛlɔ ya wâle. Ɔsɔ aki mɛtɛ dikambo dia woke nɛ dia l’Erɔpɛ anto amɔtshi mbutaka ngasɔ lo dikambo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa dia mbetawoya anto ɔnɛ pombaka shimba olimu awɔ. Diɔ diakɔ diakawelɛ ɔnɛ lakatondja jurunalɛ shɔ ndo mbɔlɔmba dia nde todja sawo dikina diɛnya dia awui wakandafunde wekɔ kashi. Nde aketawɔ, koko lo sawo diakayele, nde akafunde dihole dimɔtshi dia awui wakandafunde lo sawo dia ntondo wekɔ sɔlɔ. Ɔnkɔnɛ anangɛso walɔmbɔla wakawelɛ nto ko mbokiya akambo akina efula. L’ekomelo, nde akayetawɔka dia awui wakandafunde lo sawo dia ntondo waki kashi, ndo nde akayɔlɔngɔsɔlaka awui asɔ. Yoho yakasawola anangɛso la nde l’otema ɔtɔi ndo la ngandji dia kandola okakatanu ɔsɔ, akayongaka l’etombelo w’amɛna.
Ngande wakokaso monga la ngandji?
17. Kakɔna kɛnya dia aha wonya tshɛ mbatondongaka wɔdu dia mboka anto akina ngandji?
17 Etena kôtɔ ɔna, ambutshi hawotshimbatshimba dia mbôka ngandji. Salɛ epalanga w’anto akambo la ngandji kema dui diele ɔnɛ mbala tshɛ diɔ ndjaka dɔamɛ oma l’otema. Ondo diɔ diakɔ diatotɛ Bible mbala la mbala ɔnɛ mbokana ngandji, ekɔ dionga diahombaso sala la wolo dia monga ladiɔ. (1 Petero 1:22; 4:8; 1 Joani 3:11) Yeso akeyaka dia ngandji kaso kayoyɔtɔ l’ehemba, diakɔ diakandate ate sho pombaka dimanyiya anangɛso ‘polo lo mbala akumi esambele la esambele.’ (Mateu 18:21, 22) Paulo nde lawɔ tokeketshaka dia ‘tetemala mbikikanɛ kɔlɔ.’ (Kolosai 3:12, 13) Diakɔ diatotɛwɔ ɔnɛ: ‘Toyele mboka ka ngandji’! (1 Koreto 14:1) Ngande wakokaso sala dikambo sɔ?
18. Kakɔna kayotokimanyiya dia sho mboka anto akina ngandji?
18 Ntondotondo, sho kokaka nama wonya tshɛ lo timba taso ngandji kele laso otsha le Jehowa Nzambi. Ngandji kɛsɔ mbaleka totshutshuya dia sho mboka onyaso onto ngandji. Lande na? Nɛ dia lam’asalaso ngasɔ, sho kɛnɛmɔlaka dionga diaki Shɛso lele l’olongo ndo nde tombɔmaka ndo kondjaka lokumu l’ɔtɛ wa dikambo sɔ. (Joani 15:8-10; Filipi 1:9-11) Dui dia hende, sho kokaka mɛna akambo oko awaɛna Jehowa. Sho salaka pɛkato wonya tshɛ, ndo sho mindjɛka Jehowa; koko, mbala la mbala nde todimanyiyɛka ndo ekɔ lo tetemala la toka ngandji. (Osambu 86:5; 103:2, 3; 1 Joani 1:9; 4:18) Naka sho mɛnaka akambo oko awaɛna Jehowa, kete tayonga suke dia mboka anto akina ngandji ndo mbadimanyiyɛ pɛkato yatosalɛwɔ. (Mateu 6:12) Dui dia sato, sho kokaka salɛ anto akina akambo walangaso vɔ totshela. (Mateu 7:12) Oko weso kema kokele, sho tekɔ l’ohomba wa vɔ todimanyiyɛka mbala la mbala. Oko ɛnyɛlɔ, lam’ataso akambo wanyangiya anto akina, sho tolongamɛka dia vɔ mbohɔ di’onto tshɛ atotakanaka mbala la mbala lo lolimi. (Jakoba 3:2) Naka sho nangaka di’anto akina tosalɛ akambo la ngandji, kete sho la dia sala yoho yakɔ yamɛ otsha le wɔ.
19. Ngande wakokaso nyanga ekimanyielo ka nyuma k’ekila dia sho monga la ngandji?
19 Dikambo dia nɛi, sho kokaka nyanga ekimanyielo ka nyuma k’ekila nɛ dia ngandji ekɔ ɔtɔi ɔmɔtshi w’olowa wa lo nyuma. (Ngalatiya 5:22, 23) Lɔngɛnyi, ngandji kele lasa ase nkumbo ndo ngandji ka lam’asa womoto la pami ekɔ dikambo diele mbala efula diɔ ndjaka dɔamɛ oma l’otema. Koko tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka nyuma kaki Jehowa dia sho monga la woho wa ngandji kele la Jehowa, woho wa ngandji wele dimama di’olowanyi. Sho kokaka nyanga ekimanyielo ka nyuma k’ekila lo mbadiaka Bible. Oko ɛnyɛlɔ, naka sho mbeka lɔsɛnɔ laki Yeso, kete tayɛna nganɛ wakandasɛnaka l’anto, ndo tayeya woho wa mbokoya. (Joani 13:34, 35; 15:12) Ndo nto, sho kokaka nɔmba Jehowa nyuma k’ekila, lam’eso l’atei w’akambo wɛnaso dia ekɔ wolo sho mbâsala la ngandji. (Luka 11:13) Ndo dikambo di’ekomelo ele, sho kokaka tetemala mɛnya ngandji lo mamatana ma l’etshumanelo k’Akristo. Monga kâmɛ l’anangɛso ndo l’akadiyɛso woludi la ngandji tokimanyiyaka dia sho monga la ngandji.—Tukedi 13:20.
20, 21. Naa yoho yoleki dimɛna yakɛnya Ɛmɛnyi wa Jehowa ngandji l’ɔnɔnyi w’olimu wa 2000?
20 Ɔnɔnyi wetshi, lofulo l’oyoyo l’apandjudi wa lokumu l’ɔlɔlɔ l’andja w’otondo akonge anto 6 035 564. Ɛmɛnyi wa Jehowa waketsha wenya tshɛtshɛ 1 171 270 425 dia tayangaka anto wa vɔ mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ. Ngandji mbakakimanyiya dia vɔ mbikikɛ tanyi, avula, tshitshi lam’akawatombaka l’olimu ɔsɔ. Ngandji mbakâtshutshuya dia sambisha anyawɔ wa la kalasa, wa l’olimu ndo sambisha angɛndangɛnda lo toshinga kana l’ahole akina. Efula ka wanɛ wakasambishama oma l’Ɛmɛnyi wa Jehowa waki la wendjodi, ndo tɔtɔi tɔmɔtshi kombetawɔ vɔ mbasambisha. Koko, amɔtshi wakɛnya nsaki, diakɔ diele waendelo w’eyoyo 433 454 049 wakasalema ndo wakeke l’anto 4 766 631 Bible lawakawɔ.a
21 Akambo asɔ tshɛ mɛnyaka ngandji k’efula kele l’Ɛmɛnyi wa Jehowa otsha le Nzambi ndo otsha le anyawɔ anto! Ngandji kɛsɔ hɔlaki pondjo. Tekɔ la mbetawɔ shate l’ɔnɔnyi w’olimu wa 2001 anto wayosambishama lo yoho nyɛ yewɔ watasambishamaka. Tambɔlɔmba Jehowa dia nde tshɔkɔla atɛmɔdi ande wa kɔlamelo ndo wele l’etete etena kɛnɛ ‘katshawɔ akambo tshɛ la ngandji’!—1 Koreto 16:14.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Dia wɛ mbeya awui akina tshɛ, enda lo Alapɔlɔ w’Olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’Andja w’Otondo w’Ɔnɔnyi wa 2000, wele lo lɛkɛ 28-31.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Onto akɔna okoyaso lam’okaso anyaso anto ngandji?
• Ngandji kaso pombaka koma polo ndo lo yɛdikɔ yakɔna?
• Naa akambo amɔtshi wakete wɛnya ngandji k’Okristo?
• Ngande wakokaso monga la ngandji k’Okristo?
[Tablo ka lo lɛkɛ 28-31]
ALAPƆLƆ W’OLIMU W’ƐMƐNYI WA JEHOWA WA L’ANDJA W’OTONDO L’ƆNƆNYI 2000
(Enda okanda)
[Esato wa lo lɛkɛ 25]
Ngandji k’Okristo kokaka kakatanya nkumbo kamɛ
[Esato wa lo lɛkɛ 26]
Ngandji totshutshuyaka dia sho mbewoya anto akina elongamelo kele laso