BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w01 5/1 lk. 4-7
  • Tokimanyiya wadi waki edo l’asui awɔ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Tokimanyiya wadi waki edo l’asui awɔ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Towasha ekimanyielo kahombama koko tatafundɛke
  • Ekimanyielo k’oma le nkumbo
  • Toyasukanya le Nzambi
  • Nzambi kambaka oma lo tshimbo ya wanyaso Akristo
  • Esambelo ka pondjo oma le Nkumekanga k’oyoyo ka Nkɛtɛ
  • “Lene ayuyutsho, kayumutsho ndu dimi”
    Tokoya mbetawɔ kawɔ
  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Ruta
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2005
  • “Umuntu l’ololo”
    Tokoya mbetawɔ kawɔ
  • Ruta la Naɔmi
    Wetshelo wakokayɛ nkondja oma lo Bible
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
w01 5/1 lk. 4-7

Tokimanyiya wadi waki edo l’asui awɔ

ƆMƆTSHI l’atei w’ɛkɔndɔ wa wadi waki edo waleka mbeyama lo Bible ko ɔkɔndɔ waki Ruta nde la Naomi ka nyango omɛnde. Vɔ akɔ ahende waki wadi waki edo. Koko, Naomi akavusha omɛnde ndo anande w’apami ahende, wele ɔmɔtshi aki omi aki Ruta. Lam’ele nde akasɛnaka lo tshunda di’akambi wa dikambɔ diele ohomba wa pami wakikɔ efula, lɔsɛnɔ laki Naomi laki mɛtɛ lɔsɛnɔ la pâ.​—Ruta 1:1-5, 20, 21.

Koko, Naomi aki l’ɔngɛnyi w’oshika ndo akakondja ekeketshelo oma le ɔlɔkayi ande Ruta, lakatone mangana la nde. L’edjedja ka wonya Ruta akayonga onto “luleki ana apami esambeli le [Naomi]”​—aha tsho l’ɔtɛ wa ngandji k’efula kakandokaka Naomi, koko nto nɛ dia ngandji kaki la Ruta otsha le Nzambi. (Ruta 4:15) Lam’akatɛ Naomi Ruta dia nde kalola otsha lo nkumbo kande ndo otsha le angɛnyi ande w’ase Mɔaba, Ruta akokadimola la kɔlamelo yoleki tshɛ, ndo yoho yakananda solo diande ate: “Lene ayuyutsho, kayumutsho ndo dimi. Lane ayuyutudjase, kayumutudjase ndu dimi. Wudja aye, ayuyala wudja ami, ndu Nzambi kaye, ayuyala Nzambi kami. Lene ayuyutuvo, kayumutuvo ndu dimi, ndu leko kayuwunkhunde. [Jehowa] kandjaki, naka dikambu dikina diaha nyoi diayutanganya.”​—Ruta 1:16, 17.

Jehowa Nzambi akɛnyi dionga diaki Ruta. Nde akatshɔkɔla Naɔmi nde la Ruta, ko l’ɔkɔngɔ diko Ruta akayotshukanaka l’ose Isariyɛlɛ, lokombo lande Bɔaza. Ɔna lakawote lakayokomaka ɔmɔtshi l’ɔnɔngɔ wa waa tshɛnde la Yeso Kristo, akodiama kana kokamɛ oma le Naɔmi watekana ok’ɔnande hita. Ɔkɔndɔ ɔsɔ ekɔ ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kɛnya woho wangɛnangɛna Jehowa wadi waki edo wayasukanya ndo wayaɛkɛ le nde. Ndo nto, Bible totɛka dia Jehowa ngɛnangɛnaka wanɛ wakimanyiya wadi waki edo l’asui awɔ la ngandji tshɛ. Lâsɔ, woho akɔna wakokaso kimanyiya wadi waki edo wele l’atei aso ɛlɔ kɛnɛ?​—Ruta 4:13, 16-22; Osambu 68:5.

Towasha ekimanyielo kahombama koko tatafundɛke

Lam’akimanyiyaso wadi aki odo, ndeka dimɛna mbohonolɛ shikaa bonde kokimanyiyaso koko aha mbofundɛ akambo. Tewɔ ɛtɛkɛta w’anyanya wele oko, “Kombewoyake naka wɛ amonga l’ohomba w’ɛngɔ kɛmɔtshi.” Ɔsɔ ayonga oko onto latɛ ɔnɛ lele la tshitshi ndo la ndjala ɔnɛ, ‘Toke dja, tolote mbo ya ndɛ’ aha la wɛ mbokimanyiya kânga yema. (Jakoba 2:16) Anto efula hawekɛ nɔmba kânga lam’ewɔ lo dihombo, vɔ mbutaka dia lɔlɔmbɔ l’opalanga w’onto lo washo mbɛnamalɔ. Dia kimanyiya anto wa ngasɔ pombaka monga la shɛnɔdi, ndo mbeya kakɔna kewɔ latɔ ohomba. Lo wedi okina, ndeka ndjatambiya lo lɔsɛnɔ l’onto, djekoleko la wadi aki odo mbeyaka ndjowosha pâ l’asolo kana ndjotondja ekakatanu. Diakɔ diatɔkɔkɔmiya Bible dia sho monga la wɛdimo lo yoho yaso ya sɛna l’anto akina. Kânga mbatokeketsha Bible dia ndjasha l’otema ɔtɔi le anto akina, tɔ toholaka di’aha sho monga esaku l’awui akana.​—Filipi 2:4; 1 Petero 4:15.

Ruta akɛnya yimba ya wɛdimo shɔ otsha le Naɔmi. Kânga mbakandayaɛkɛ la kɔlamelo le okilo ande, Ruta konyanga woho wa mbahemɛ. Nde akasalaka awui efula, oko nyanga diangɔ dia vɔ ahende ndɛ, koko nde akayelaka alako waki Naɔmi.​—Ruta 2:2, 22, 23; 3:1-6.

Eelo mɛtɛ, ehomba w’anto tshikitana efula. Sandra, ɔnɛ lakatatɛkɛta dikambo diande ntondo akate ate: “Dimi laki la kɛnɛ tshɛ kaki lami ohomba l’etena kakimi la lonyangu, mbut’ate angɛnyi wa mɛtɛ ndo wa ngandji waki kamɛ lami.” Elaine lo wedi ande aki l’ohomba w’etena ka nde tshikala wony’ɔmɔtshi ndamɛ. Lâsɔ, monga okimanyedi w’ɔlɔlɔ kɛdikɛdi monga la shɛnɔdi ndo la wɛdimo lam’asa nɛnya lotshungɔ l’onto okina la monga suke dia kimanyiya onto etena kende lo dihombo.

Ekimanyielo k’oma le nkumbo

Nkumbo kele la wangasanu ndo la ngandji kokaka kimanyiya dimɛna wadi aki odo dia nde nyomoyashikikɛ dia nde kokaka tondoya ɔkɛyi wele lande. Kânga mbele ase nkumbo amɔtshi mbeyaka monga l’akoka wa kimanyiya wadi aki odo oleki akina, vɔ tshɛ koka mbisha lonya lo dikambo sɔ. “Naka wadi aki udu eko la ana kana ekana, vo wateki dia menya khumbu kawo ngandji ndu dia nkaluya ololo le ambutshi awo, ne dia dikambu so dieko ololo lu ashu a [Nzambi].”​—1 Timote 5:4.

Mbala efula, mbeyaka monga ko nde bu l’ohomba w’ekimanyielo kendana l’awui wa falanga kana “nkaluya ololo” ande. Wadi waki edo amɔtshi wekɔ la falanga efula dia ndjakotshɛ ehomba awɔ ndo akina nongolaka ekimanyielo oma le lɛɛta lo wedja ɛmɔtshi wasalema awui asɔ. Koko naka wadi waki edo wekɔ l’ehomba ɛmɔtshi, kete ase nkumbo yawɔ pombaka mbakimanyiya. Naka wadi aki odo kema l’ewotɔ wa suke wakoka mbokimanyiya ko kana ewotɔ akɔ kema l’akoka wa mbokimanyiya, Afundelo keketshaka anyande ambetawudi dia mbokimanyiya: “Otemwelo weli pudipudi, waha la vadi lu ashu a [Nzambi] Shesu, weko okone: ntsho dia ntenda ana wa tshike la wadi waki edu lu asui awo.”​—Jakoba 1:27.

Wanɛ wakamba l’atɔndɔ wa lo Bible asɔ wekɔ mɛtɛ lo ‘nɛmiya wanɛ wele wadi waki edo.’ (1 Timote 5:3) Nɛmiya onto kɛdikɛdi mbɔsa onto akɔ la nɛmɔ. Anto washawɔ nɛmɔ ndjaokaka dia wekɔ ohomba, nangemaka, ndo dia wekɔ anto w’eshika. Vɔ hawɔfɔnya di’anto akina wekɔ lo mbakimanyiya nɛ dia vɔ mbele l’ɔkɛndɛ wa sala dui sɔ. Kânga mbakinde nde lawɔ wadi aki odo l’etena kɛmɔtshi, la ngandji ndo la lolango lande ndamɛ, Ruta mɛtɛ akasalaka la wolo dia kotsha ehomba waki Naɔmi wa lo demba ndo wa longandji. Ɔnkɔnɛ, kombeta edja, anto wakatatɛ mandola Ruta oma lo dionga diande di’ɔlɔlɔ, ndo dui sɔ diakakonya pami kakasangoyaka dia mbotshuka dia nde mbuta ate: “Wudja aso tshe mbeyaka vate: Umutu l’ololo keye.” (Ruta 3:11) L’etena kakɔ kâmɛ, ngandji kaki la Naɔmi le Nzambi, dionga diande di’ɔlɔlɔ dia mbeya sɛna l’anto akina, ndo lowando l’efula laki lande lo kɛnɛ kakôsalɛka Ruta, akatshutshuya Ruta dia mbôkimanyiya. Naɔmi akatshikɛ wadi waki edo wa nshi nyɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula!

Toyasukanya le Nzambi

Lo mɛtɛ, ndoko ɔngɛnyi kana ose nkumbo lakoka mbɔsa dihole diaki olonganyi wambovɔ. Diakɔ diele ekɔ ohomba efula di’onto lambovusha ndjasukanya oya le “Shesu ka ketshi, [Nzambi k]ekikitshelu tshe; latutukikitshaka lu asui tshe.” (2 Koreto 1:3, 4) Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Ana, wadi aki odo lakayashaka efula le Nzambi laki l’ɛnɔnyi 84 lo nshi yakotɔ Yeso.

Lam’akavu omɛnde ɛnɔnyi esambele eto l’ɔkɔngɔ wa vɔ tshukana, Ana akakadimɔ otsha le Jehowa dia nde kôndja esambelo. “[Nde] kumumoka lo etemwelo, akatemolaka [Nzambi] la dikilelu dia mbu ya nde ndu la dombelo l’utshu ndo la yanyi.” (Luka 2:36, 37) Onde Jehowa akafute Ana lo woho wakandomamemaka? Eelo! Nde akawɛnya ngandji kakandawokaka lo mbosha diɛsɛ dia lânde dia nde mɛna ɔna lakahombe ndjonga Oshimbedi w’andja w’otondo. Dui sɔ diakangɛnyangɛnya ndo diakakeketsha Ana efula! Mbokɛmaka hwe dia nde akɛnyi ekotshamelo k’Osambu 37:4 wata ɔnɛ: “Ongenangenaki le [Jehowa], ku ndi ayukusha kene kalanga utema aye.”

Nzambi kambaka oma lo tshimbo ya wanyaso Akristo

Elaine lakatatɛkɛtshi dikambo diande ntondo ekɔ lo mbuta ate: “Edja efula l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Davidi, laki la kandji lo demba wate kana oko kuwa mbeteta l’otema. Lakafɔnya dia lekɔ la pâ l’otema. Lushi lɔmɔtshi, l’otema akampeke efula ko lakate dia paka dimi ntshɔ dia tɛnana la dɔkɔtɛlɛ. Kadiyɛmi kɛmɔtshi ka lo nyuma kaki ndo ɔngɛnyi ami akambutɛ dia mbeyaka monga ko lonyangu lele lami mambisha pâ kɛsɔ, ndo nde akakeketsha dia nyanga ekimanyielo ndo esambelo oma le Jehowa. Lakakambe mbala kakɔ ɔtɔi la dako diande sɔ ndo lakalɔmbɛ Jehowa l’etei k’otema dia nde sukɛmi l’ɔkɛyi waki lami. Ko Jehowa akakimanyiya.” Elaine akatatɛ ndjaoka dimɛna efula, ndo kem’edja l’ɔkɔngɔ wa lâsɔ pâ kande ka lo demba kakashile.

La ngandji tshɛ dikumanyi dia l’etshumanelo kokaka kimanyiya wadi waki edo lo ɔkɛyi wele lawɔ. Lo mbakimanyiyaka ndo lo mbakeketshaka tena la tena lo nyuma la yewo ndo la shɛnɔdi, dikumanyi koka mbakimanyiya dia vɔ tshikalaka paka suke la Jehowa kânga mbewɔ l’asui kana l’ehemba. Dikumanyi koka nto mbasha ekimanyielo ka l’emunyi kewɔ l’ohomba. Dikumanyi dia ngasɔ diele la nkɛtshi ndo la shɛnɔdi diayonga mɛtɛ “eshamelu uma lu lopepe”​—Isaya 32:2; Etsha 6:1-3.

Esambelo ka pondjo oma le Nkumekanga k’oyoyo ka Nkɛtɛ

Ɔnɛ lakangɛnyangɛnya osombe Ana lam’akandawɛnyi ambeta ɛnɔnyi nunu pende, aya kakianɛ Mɛsiya, Nkumekanga ka lo Diolelo kana lowandji laki Nzambi la l’olongo. Lowandji lɔsɔ layonya kiɔkɔ tshɛ y’ɔkɛyi mbidja ndo nyɔi. Lo dikambo sɔ Enyelo 21:3, 4 mbutaka ɔnɛ: “Enda, edjaselu ka [Nzambi] keko l’atei w’antu! . . . Ndi ayukitula asoi tshe lu ashu awo; nyoi hayuyala ntu, delu hadiuyuyala ntu, kuyanga ndjawi, kuyanga kandji. Akambu wa ntundu wambushila.” Onde wɛ ambolembetɛ dia divɛsa nɛ mendanaka l’“antu”? Eelo, anto wayotshungɔ oma lo nyɔi ndo oma lo pâ l’alelo waya oma lɔkɔ.

Koko tekɔ nto la lokumu lokina l’ɔlɔlɔ! Bible ndakaka nto eolwelo k’oma lo nyɔi. “Etena [kay]ukuka kayuka wane weli lu waumbu tshe diui dia [Yeso], ku vo wayutumba.” (Joani 5:28, 29) L’ɛnyɛlɔ kaki Lazaro lakolwama oma le Yeso, wanɛ wakavu wayolɔ oko anto, koko aha oko ditongami dia lo nyuma. (Joani 11:43, 44) Wanɛ ‘wasala akambo w’ɔlɔlɔ’ wayokoma anto wa kokele ndo wayɛna vɔamɛ ekokelo k’oma le Jehowa ‘lam’ayondokukola lonya lande dia ndotsha ɛngɔ tshɛ kele la lɔsɛnɔ.’​—Osambu 145:16.

Wanɛ wakavusha elonganyi awɔ wa ngandji ndo wele la mbetawɔ l’elongamelo ka shikaa kɛsɔ wayokeketshama efula. (1 Tesalonika 4:13) Lâsɔ naka wɛ ekɔ wadi aki odo, kete yashikikɛ dia ‘tetemala la nɔmba’ ekeketshelo ndo ekimanyielo kele layɛ ohomba lushi la lushi dia mbikikɛ ekiyanu wa longandji wele layɛ ndo dia wɛ mɛmba ɛkɛndɛ wotshikitanyi wele layɛ. (1 Tesalonika 5:17; 1 Petero 5:7) Ndo ɔsaka etena lushi tshɛ dia mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia wɛ keketshama la tokanyi taki Nzambi. Naka wɛ sala akambo asɔ, kete wɛ ayɛna dia kânga mbeyɛ l’ehemba ndo l’ekakatanu oko weyɛ wadi aki odo, Jehowa ayokoka kokimanyiya mɛtɛ dia wɛ tana wɔladi.

[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 5]

Monga okimanyedi w’ɔlɔlɔ kɛdikɛdi monga la wɛdimo l’asa monga esaku l’akambo w’anto akina la monga suke dia kimanyiya onto etena kende lo dihombo

[Osato wa lo lɛkɛ 7]

Ana, osombe wa wadi aki odo akatshɔkwama oma le Nzambi.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto