Akristo tshɛ wa mɛtɛ wekɔ esambisha
“Nyimbeli [Jehowa], nyutumbuli lukumbu landi, nyutaki dia panda kandi la lushi la lushi.”—OSAMBU 96:2.
1. Anto wekɔ l’ohomba wa mboka lokumu l’ɔlɔlɔ lakɔna, ndo ngande washa Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la ngasɔ?
L’ANDJA ɔnɛ wele mpokoso tombaka lushi la lushi, ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ, oko wadita Bible, ata, awui wa ngala, ndjala, ndo ɛhɛnyɔhɛnyɔ wayanga shila kem’edja. (Osambu 46:9; 72:3, 7, 8, 12, 16) Onde ɔsɔ kema lokumu l’ɔlɔlɔ lahomba onto tshɛ mboka? Ɛmɛnyi wa Jehowa mbetawɔka di’anto pombaka mboka lokumu l’ɔlɔlɔ lɔsɔ. Vɔ mbeyamaka l’ahole tshɛ oko anto wasambisha “kumu y’ololo.” (Isaya 52:7) Lo mɛtɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wakasoyama l’ɔtɛ wakawayashikikɛ dia mbewoya anto lokumu l’ɔlɔlɔ. Koko vɔ ndjakiyanyaka l’otema ɔtɔi dikambo dia wahɔ w’anto. Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyamaka mɛtɛ oma l’ohetoheto ndo l’etete kawɔ!
2. Naa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi watshutshuya Ɛmɛnyi wa Jehowa dia monga l’ohetoheto?
2 Ohetoheto wele l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛlɔ kɛnɛ fɔnaka la wɔnɛ waki l’Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Lo dikambo diawɔ, jurunalɛ y’aseka Mupɛ wa la Rɔma yelɛwɔ L’Osservatore Romano yakate ɔnɛ: “Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ batizama, Akristo wa ntondo wakoke dia vɔ wekɔ l’ɔkɛndɛ wa sambisha Evanjiliɔ. Oma l’enyɔ awɔ, ekambi ɛsɔ wakewoya anto Evanjiliɔ.” Lande na kele Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ohetoheto efula watekana oko Akristo wa ntondo na? Ntondotondo, ele nɛ dia lokumu l’ɔlɔlɔ lasambishawɔ ndja oma le Jehowa Nzambi ndamɛmɛ. Ɔsɔ mbele ɔkɔkɔ waleka mbatshutshuya dia monga l’ohetoheto. Olimu awɔ w’esambishelo mɛnyaka woho wakitanyiyawɔ ɛtɛkɛta w’omembi w’esambo w’ɔnɛ: “Nyimbili [Jehowa], nyutumbuli lukumbu landi, nyutaki dia panda kandi la lushi la lushi.”—Osambu 96:2.
3. (a) Naa ɔkɔkɔ wa hende watshutshuya Ɛmɛnyi wa Jehowa dia monga l’ohetoheto? (b) ‘Panda ka Nzambi’ alembetshiyatɔ na?
3 Ɛtɛkɛta w’omembi w’esambo toholaka ɔkɔkɔ wa hende watshutshuya Ɛmɛnyi wa Jehowa dia monga l’ohetoheto. Losango lawɔ lekɔ losango la panda. Anto amɔtshi kambaka elimu w’aseka enganga, wendana la nsɛnɔ y’anto, l’awui w’okundji, kana elimu ekina dia ndowanya nsɛnɔ y’anto, ndo welo wadjawɔ ɛsɔ mandɔmaka. Koko ndoko kɛnɛ kakoka onto salɛ onto okina kokoki mbɛdikama la ‘panda k’oma le Nzambi.’ Oma lo tshimbo yaki Yeso Kristo, Jehowa ayoshimbɛ akanga a memakana oma lo pɛkato, hemɔ, la nyɔi. Anto wayokondja panda kɛsɔ wayɔsɛna pondjo pondjo! (Joani 3:16, 36; Enyelo 21:3, 4) Ɛlɔ kɛnɛ, panda kekɔ l’atei w’‘elimu wa mamba’ watewoya Akristo anto etena kakitanyiyawɔ ɛtɛkɛta ɛnɛ wata ɔnɛ: “Nyusanyaki lutumbu landi l’atei a wedja, la elimu andi wa mamba l’atei antu tshe. [Jehowa] keli wuki, ndi kukuki ntumbwama efula, kukuki mbukama w[ɔ]ma ladiku dia ditemolatemola tshe.”—Osambu 96:3, 4.
Ɛnyɛlɔ k’Owandji awɔ
4-6. (a) Naa ɔkɔkɔ wa sato watshutshuya Ɛmɛnyi wa Jehowa dia monga l’ohetoheto? (b) Ngande wakɛnya Yeso ohetoheto l’olimu w’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ?
4 Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ l’ɔkɔkɔ wa sato wâtshutshuya dia monga l’ohetoheto. Vɔ mbokoyaka ɛnyɛlɔ kaki Yeso Kristo. (1 Petero 2:21) Pami kɛsɔ ka kokele aketawɔ l’otema ɔtɔi dia kamba olimu wa ‘mbewoya akanga a memakana lokumu l’ɔlɔlɔ.’ (Isaya 61:1; Luka 4:17-21) Ɔnkɔnɛ, nde akakome osambisha, kana ombewoyi wa lokumu l’ɔlɔlɔ. Nde akakindjakindja Ngalileya la Judeya, ‘atasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la diolelo.’ (Mateu 4:23) Ndo lam’ele nde akeyaka dia anto efula wayetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ lɔsɔ, nde akatɛ ambeki ande ate: “Diango dia dinela dieko efula, keli ekambi mbeli tshitshe. Okone nyolombe Khumadiondjo, kanga dinela, keli ndi atumi ekambi lu dinela diandi.”—Mateu 9:37, 38.
5 Lo ndjela dɔmbɛlɔ diande ndamɛ, Yeso aketsha anto akina dia vɔ monga esambisha. Etena kɛmɔtshi, nde akatome ambeki ande vamɛ ndo akawatɛ ate: “Lam’ayunyutatshokaka, kanyutasambishaka nyati: Diulelu dia l’ulungu diaya suki.” (Mateu 10:5-7) Onde otoleka dimɛna le wɔ dia sala dikongelo dia kandola ekakatanu waki l’anto l’etena kɛsɔ? Kana onde wakahombe ndjatambiya l’awui wa pɔlitikɛ dia ndɔshana l’awui wa kɔlɔ wakatakokanɛka l’ahole tshɛ l’etena kɛsɔ? Kema. Koko, Yeso akasha esambisha tshɛ w’Akristo ɛnyɛlɔ lam’akandatɛ ambeki ande ate: “Lam’ayunyutatshokaka, kanyutasambishaka.”—Mateu 10:5-7.
6 L’ɔkɔngɔ diko, Yeso akatome nto olui okina w’ambeki dia tewoya anto ɔnɛ: “Diulelu dia [Nzambi] diaya suki.” Lam’akawakawola dia ndjɔkɔndɔla akambo w’ɔlɔlɔ wakawɛnyi lo lɔkɛndɔ lawɔ l’esambishelo, Yeso akangɛnangɛna efula. Nde akalɔmbɛ ate: “Papa, Uwandji w’ulungu la kete, lambukandula, ne dia we akashe akambu ane le akanga a tumba la ewu, ku ambuwashula le tokendakenda.” (Luka 10:1, 8, 9, 21) Ambeki waki Yeso, wanɛ wele waki ntondo amundji wa nse, akambi wa dikambɔ, ndo wakasalaka elimu ekina, waki oko tɔkɛndakɛnda lo mbaɛdika l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ w’ase wedja waki ambewi wa mamba wa mukanda. Koko, ambeki waketshama dia mbewoya losango loleki tshɛ dimɛna.
7. L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbudɛ l’olongo, waa na wakasambishama lokumu l’ɔlɔlɔ ntondo oma le ambeki ande?
7 L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbudɛ l’olongo, ambeki ande wakatetemala la dianganya lokumu l’ɔlɔlɔ la panda. (Etsha 2:21, 38-40) Anto akɔna wakawasambisha ntondo na? Onde vɔ wakatshu otsha le wedja waki kombeyaka Nzambi? Kema, mbilo kawɔ ka ntondo k’esambishelo aki Isariyɛlɛ, wodja wakeye Jehowa dimɛna l’edja k’ɛnɔnyi ndekana 1500. Onde vɔ waki la lotshungɔ la sambisha lo wodja wele anto wakatɛmɔlaka Jehowa? Eelo. Yeso akawatɛ ate: “Nyu nyayuyala emenyi ami lu Jerusalema, lu Judiya tshe la Samariya edja ndu l’ekumelu ka kete.” (Etsha 1:8) Isariyɛlɛ akahombe mboka lokumu l’ɔlɔlɔ oko wedja ekina tshɛ.
8. Ɛlɔ kɛnɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa ngande wokoyawɔ ambeki wa Kristo wa lo ntambe ka ntondo?
8 Lo yoho yakɔ yamɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo sambisha ɛlɔ kɛnɛ lo nkɛtɛ k’otondo. Vɔ wekɔ lo kamba kamɛ la ondjelo wakɛnyi Joani “[w]aki la lukumu l’ololo la pundju, lakandatelaka wa la kete, ndu wedja tshe ndu wauhu tshe ndu eteketa tshe, ndu antu tshe.” (Enyelo 14:6) L’ɔnɔnyi wa 2001, vɔ wakasambisha lo wedja 235 ndo bɛtshi dia nkɛtɛ, mbidja ndo wedja ɛmɔtshi wakɔsamaka oko wedja w’Akristo. Onde ekɔ kɔlɔ di’Ɛmɛnyi wa Jehowa sambisha l’ahole wele Lokristokristo lamboshilaka la mbikisha mvudu yawɔ y’ɛtɛmwɛlɔ? Amɔtshi mbutaka ɔnɛ ekɔ kɔlɔ ndo vɔ mbeyaka mbɔsa esambishelo kɛsɔ oko anto “watave ɛkɔkɔ wa l’ɛtɛmwɛlɔ ekina.” Koko, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbohɔka woho wakayaoke Yeso la ntondo k’ase Juda waki l’etema wa ndjakitshakitsha wa lo nshi yande. Kânga mbakiwɔ wambotashilaka la monga la dioho di’ɛlɔmbɛdi, Yeso komengenga dia mbaewoya lokumu l’ɔlɔlɔ. Nde “akawauki ketshi, ne dia vo wakahenyahenyama, ndu kundjala la ekimanyelu, uku ekoko waha la ulami.” (Mateu 9:36) Etena katana Ɛmɛnyi wa Jehowa anto wele l’etema a memakana waheye Jehowa ndo Diolelo diande, onde vɔ pombaka nima anto lokumu l’ɔlɔlɔ dikambo di’ɔnɛ vɔ wekɔ l’ɛtɛmwɛlɔ ɛmɔtshi? Lo ndjela ɛnyɛlɔ kaki apɔstɔlɔ waki Yeso, sho kadimolaka ɔnɛ kema. Lokumu l’ɔlɔlɔ pombaka sambishama “le wedja tshe,” aha onyake.—Mako 13:10.
Akristo wa Ntondo Tshɛ Wakasambishaka
9. Lo ntambe ka ntondo, waa na wakakambe olimu w’esambishelo l’etshumanelo k’Akristo na?
9 Waa na wakasambishaka lo ntambe ka ntondo? Akambo wakete mɛnyaka dia Akristo tshɛ waki esambisha. Ofundji Samuel Williams ekɔ lo mbuta ate: “Akambo tshɛ mɛnyaka di’Akristo tshɛ wa l’Ɛkɛlɛzia wa ntondo . . . wakasambishaka evanjiliɔ.” Lo kɛnɛ kendana l’akambo wakatombe lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., Bible mbutaka ɔnɛ: “Vo tshe [apami la wamato] wakaluli la [nyuma k’ekila], wakatatela nteketa eteketa ekina uku akâteketsha nyuma.” Apami la wamato, akɛnda l’epalanga, ɛhɔmbɔ ndo wanɛ waki komonga ɛhɔmbɔ waki vɔ tshɛ esambisha. (Etsha 1:14; 2:1, 4, 17, 18; Joele 2:28, 29; Ngalatiya 3:28) Lam’akatshutshuyama Akristo efula dia ndawɔ oma la Jerusalɛma l’ɔtɛ w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ, “wane wakadiangana, wakakindula lu dihuli la dihuli, watasambisha diui dia lukumu l’ololo.” (Etsha 8:4) Anto tshɛ “wakadiangana,” wakasambishaka, koko aha tsho tɔtɔi t’akitami w’esɔ.
10. Naa elimu ehende wakakambema la ntondo ka dikongɛ dia Jerusalɛma ndanyema?
10 Mɛtɛ ka dikambo sɔ kakɛnama l’ɛnɔnyi ɛsɔ tshɛ w’etatelo. Yeso akate ate: “Lukumu l’ololo lone la diulelu layusambishama lu kete tshe, uku omenyi le wedja tshe. L’okongo diku, ekumelu kayuya.” (Mateu 24:14) Lam’akakotshama ɛtɛkɛta ɛsɔ lo ntambe ka ntondo, lokumu l’ɔlɔlɔ lakasambishama l’ahole tshɛ la ntondo k’alembe w’ase Rɔma ndjolanya dikongɛ di’ɔtɛmwɛlɔ ndo dia pɔlitikɛ di’ase Juda. (Kolosai 1:23) Ndo nto, ambeki tshɛ waki Yeso wakakitanyiya didjango diande nɛ: “Okone nyutshu, nyete wedja tshe ambeki, nyâbatiza lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la Nyuma k’[Ekila.] Nyuwaetshaki dia ntsha akambu tshe wamumunyutela.” (Mateu 28:19, 20) Akristo wa ntondo kotshutshuya akanga a memakana dia mbetawɔ Yeso ko l’ɔkɔngɔ diko vɔ mbatshika dia vɔ tɛmɔla Jehowa lo yoho yalangawɔ aha la vɔ kondja ɛlɔmbwɛlɔ, oko wasala esambisha ɛmɔtshi ɛlɔ kɛnɛ. Koko, vɔ wakawaetshaka woho wa vɔ koma ambeki waki Yeso, ko mbawatanya lo tshumanelo, ndo mbaetsha woho wa vɔ lawɔ sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo mbetɛ anto ambeki. (Etsha 14:21-23) Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo ndjela ɛnyɛlɔ kɛsɔ ɛlɔ kɛnɛ.
11. Waa na wewoya anto lokumu l’ɔlɔlɔ loleki dimɛna ɛlɔ kɛnɛ?
11 Lo ndjela ɛnyɛlɔ ka lo ntambe ka ntondo kaki Paulo, Baranaba, ndo anto akina, lofulo lɔmɔtshi l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakatshu oko wa misiɔnɛrɛ lo wedja ekina. Olimu awɔ wakonge la wahɔ efula, nɛ dia vɔ kondjatambiya l’awui wa pɔlitikɛ kana l’akambo akina ko tshika olimu wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ wakawalongola. Vɔ wakakitanyiya didjango diaki Yeso di’ɔnɛ: “Lam’ayunyutatshokaka, kanyutasambishaka.” Koko, Ɛmɛnyi wa Jehowa efula hawotomama lo wedja ekina oko wa misiɔnɛrɛ. Efula l’atei awɔ wekɔ lo kamba elimu wa l’emunyi dia ndjasɛnya, akina wakɔtɔ kalasa, ndo akina nto wekɔ lo mbodia ana. Koko Ɛmɛnyi wa Jehowa tshɛ sambishaka anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ lakaweke. Oyadi akɛnda kana esombe, apami kana wamato, vɔ tshɛ kitanyiyaka awui anɛ wa lo Bible wata ɔnɛ: “Usambishaki diui; utetemalaki mbatela lu tena di’ololo la tena dia kolo.” (2 Timote 4:2) L’ɛnyɛlɔ k’asekawɔ waki lo ntambe ka ntondo, vɔ “kumpeko [tetemala] mbetsha antu la nsambisha lukumu l’ololo vati: Jesu keli Kristu.” (Etsha 5:42) Vɔ wekɔ lo mbewoya anto losango loleki dimɛna.
Onde vɔ mbetawoyaka kana sambishaka?
12. Prosélytisme kɛdikɛdi na, ndo ngande wakayɔsamaka tshelo shɔ?
12 Ɔtɛkɛta wa Grɛkɛ wekɔ la tshɛkɛta pro·se’ly·tos yalembetshiya ɔnɛ “mbetawoya.” Oma lo tshɛkɛta shɔ mbakatombe tshɛkɛta ya lo Falase yelɛwɔ “prosélytisme,” yalembetshiya “tshelo ya konya onto ombetawudi.” Ɛlɔ kɛnɛ, anto amɔtshi mbutaka ɔnɛ konya onto ombetawudi ekɔ kɔlɔ. Dibuku dimɔtshi diakatondja Tshunda di’Andja w’Otondo di’ɛtɛmwɛlɔ tɛkɛtaka dia “ekɔ pɛkato konya onto ombetawudi.” Lande na na? Jurunalɛ mɔtshi y’aseka Mupɛ (Catholic World Report) mbutaka ɔnɛ: “Oma lo nyangu y’etshaka wenya yaki l’ase Ɔrtɔdɔksɛ, ‘prosélytisme’ akayɔsamaka lo yoho ya kɔlɔ ya konya onto ombetawudi la wolo.”
13. Naa bɛnyɛlɔ dimɔtshi diɛnya woho wakawetawoyaka anto akina lo yoho ya kɔlɔ?
13 Onde prosélytisme ekɔ kɔlɔ? Tɔ koka monga kɔlɔ. Yeso akate dia prosélytisme k’afundji l’Afarisɛ kaki kɔlɔ, lo menda yoho yakawakonyaka anto ambetawudi. (Mateu 23:15) Lo mɛtɛ “konya onto ombetawudi la wolo” ekɔ kɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, lo ndjela ombewi w’ɛkɔndɔ Josephus, etena kakalɛndja Jean Hyrcan ase Ɛdɔma, nde “aketawɔ dia vɔ tshikala lo wodja awɔ edja ndo wamboyahenya ohekele vamɛ ndo wambetawɔ la lolango lawɔ dia ndjela ɛlɛmbɛ w’ase Juda.” Naka ase Ɛdɔma waketawɔ nsɛna lo ɛlɔmbwɛlɔ k’ase Juda, kete vɔ wakahombe nto mbɔtɔ l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Ambewi w’ɛkɔndɔ totɛka dia lo ntambe k’enanɛi ka lo tena diaso nɛ, Charlemagne akalɛndja wa saxons y’apanganu wa lo nɔrdɛ k’Erɔpɛ ndo akâtshutshuya la wolo tshɛ dia vɔ mbɔtɔ l’ɔtɛmwɛlɔ ande.a Onde sho koka mbuta dia waa Saxons la ase Ɛdɔma waketawɔ la lolango lawɔ dia tshika ɔtɛmwɛlɔ awɔ ko tshɔ l’ɔtɛmwɛlɔ okina? Ɛnyɛlɔ, onde sho kokaka mbuta dia Herɔdɛ Nkumekanga k’ase Ɛdɔma, ɔnɛ lakalange ndjakisha Yeso akayelaka l’otema ɔtɔi Ɛlɛmbɛ wakasha Nzambi Mɔsɛ?—Mateu 2:1-18.
14. Ngande wakotola misiɔnɛrɛ mɔtshi ya lo Lokristokristo anto la wolo oya l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ?
14 Onde nshi nyɛ anto komaka ambetawudi la wolo? Lo yoho mɔtshi, sho kokaka mbuta ɔnɛ eelo. Waa misiɔnɛrɛ ɛmɔtshi wa lo Lokristokristo fɔnyaka dia wanɛ waya oma l’ahole akina dia ndjɔtɔ lo kalasa yawɔ wayokoma as’ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Ndo mbala mɔtshi, vɔ mbataka pango y’ase dawo ko mbaetaka dia vɔ ndjɔsa diangɔ dia ndɛ. Lo ndjela kɛnɛ kakatama lo losanganya lɔmɔtshi lakɔtɔ ɛnɔmbɔdi w’ase Ɔrtɔdɔksɛ l’ɔnɔnyi 1992, “mbala mɔtshi anto mbetawoyaka anto oya l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ lo mbaɔnga la diangɔ dia l’emunyi kana lo mbahɛnyahɛnya lo toho totshikitanyi.”
15. Onde Ɛmɛnyi wa Jehowa kotolaka anto oya l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ la wolo lo ndjela woho wɔ̂sama tshɛkɛta prosélytisme ɛlɔ kɛnɛ? Lembetshiya.
15 Tshutshuya anto la wolo dia vɔ mimɔ oma l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ kema dui dia dimɛna. Lo mɛtɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa hawotshe ngasɔ.b Vɔ hawokotola anto la wolo oya l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ, oko wɔ̂sama tshɛkɛta prosélytisme ɛlɔ kɛnɛ. Koko, l’ɛnyɛlɔ k’Akristo wa lo ntambe ka ntondo, vɔ sambishaka anto tshɛ lokumu l’ɔlɔlɔ. Onto tshɛ letawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ lɔsɔ la lolango lande, nɔmbamaka dia kondja ewo k’efula oma l’ekimanyielo ka wekelo wa Bible. Wanɛ wayasha l’akambo wa mɛtɛ mbekaka dia monga la mbetawɔ koki etshina l’ewo k’oshika ka lo Bible, le Nzambi ndo l’asangwelo ande. Dikambo sɔ ndjakonyaka dia tɛndɛ lokombo laki Jehowa dia vɔ kondja panda. (Romo 10:13, 14, 17) Oyadi wayetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ kana kema, ɔsɔ ekɔ dikambo diendana l’onto ndamɛ. Hawotshutshuya onto la wolo. Nɛ dia naka dui sɔ salema, kete ɔsɔ kema mbetawɔ ka dimɛna. Di’ɔtɛmwɛlɔ mbetawɔma le Nzambi, vɔ pombaka ndja oma k’ɛse otema.—Euhwelu k’Elembe 6:4, 5; 10:12.
Esambishelo ka lo tena diaso nɛ
16. Ngande wambohama olimu w’esambishelo w’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo tena diaso nɛ?
16 Lo tena diaso nɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia kotsha kɛnɛ kele lo Mateu 24:24 lo yɛdikɔ y’efula. Ehomɔ koleki kamba lawɔ l’olimu w’esambishelo ko jurunalɛ yelɛwɔ Tshoto y’Etangelo.c L’ɔnɔnyi 1879, lam’akatombe numɛlɔ ya ntondo ya Tshoto y’Etangelo, kɔpi 6 000 yakatombe l’ɔtɛkɛta ɔtɔi. L’ɔnɔnyi wa 2001, mbut’ate ɛnɔnyi 122 l’ɔkɔngɔ, jurunalɛ yakɔ yotomba kɔpi 23 042 000 l’ɛtɛkɛta 141. Lâdiko w’ohamelo ɔsɔ, tekɔ lo mɛna ohamelo w’olimu w’esambishelo w’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Tɛdike nunu dingana dia wenya diakawetshaka ɔnɔnyi tshɛ l’olimu w’esambishelo lo ntambe ka 19 la 1 169 082 225 ya wenya yetshishawɔ l’olimu w’esambishelo l’ɔnɔnyi wa 2001. Enda lofulo l’anto 4 921 702 wakeke laso Bible ngɔndɔ tshɛ aha la futa falanga. Olimu wa woke efula wakakambema mɛtɛ! Ndo vɔ wakakambema oma le yɛdikɔ y’apandjudi wa Diolelo 6 117 666 wele l’ohetoheto.
17. (a) Naa weho wa nzambi ya kashi yatɛmɔma ɛlɔ kɛnɛ? (b) Oyadi ɔtɛkɛta, wodja, kana dihole diele l’onto lo tshunda, kakɔna kahomba onto tshɛ mbeya?
17 Omembi w’esambo mbutaka ate: “Ne dia ditemolatemola tshe di’antu dieko dikishi. Keli [Jehowa] kakatungi ulungu.” (Osambu 96:5) L’andja wa nshi nyɛ ɔnɛ, ngandji ka wodja, tolembetelo ta wodja (emblèmes nationaux), anto wa lokumu, diangɔ dia l’emunyi, ndo ɔngɔnyi waya diangɔ diatɛmɔma. (Mateu 6:24; Efeso 5:5; Kolosai 3:5) Mohandas Gandhi, akate mbala kɛmɔtshi ate: “Dimi mbetawɔka l’otema ɔtɔi nte. . . ase Erɔpɛ waya tsho Akristo wa l’ɛlɔmɔ. Mammon, mbut’ate [ɔngɔnyi] mbewɔ lo tɛmɔla mɛtɛ.” Kɛnɛ kele lanɛ ele lokumu l’ɔlɔlɔ pombaka mbokɛma dihole tshɛ. Onto tshɛ, oyadi ɔtɛkɛta watɛkɛtande, wodja ande, kana dihole diele lande lo tshunda pombaka mbeya Jehowa ndo asangwelo ande. Sho kombolaka di’anto tshɛ mbetawɔ ɛtɛkɛta ɛnɛ waki omembi w’esambo w’ɔnɛ: “Nyanduli [Jehowa] ne dia lutumbu la wulu andi! Nyanduli [Jehowa] la lutumbu ledimi la lukumbu landi! “ (Osambu 96:7, 8) Ɛmɛnyi wa Jehowa kimanyiyaka anto akina dia mbeka awui wendana la Jehowa woho wa vɔ mbeya mbotombola dimɛna. Wanɛ wetawɔ ɛtɛkɛta ɛsɔ kondjaka ɛlɔlɔ efula. Naa ɛlɔlɔ wakondjawɔ na? Tayɔsɛdingola ɛlɔlɔ ɛsɔ lo sawo diayela.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Lo ndjela dibuku (The Catholic Encyclopedia), lo nshi yakatɔnaka ɛtɛmwɛlɔ, woho wakafundɛka ɔtɛmwɛlɔ anto la wolo tshɛ akɛnamaka oma l’ɛtɛkɛta ɛnɛ wa lo Latin wata ɔnɛ: cujus regio, ejus religio (Kitshimudi ate: “Onto lalɔmbɔla wodja mbashikikɛ ndo ɔtɛmwɛlɔ wa lɔkɔ.”)
b Lo losanganya lɔmɔtshi lakɔtɔ tshunda dielɛwɔ International Religious Freedom Commission lo wodja w’États-Unis lo Ngɔndɔ ka Dikumi l’Ɔtɔi 16, 2000, onto ɔmɔtshi laki lo losanganya lakɔ akɛnya otshikitanu wele lam’asa wanɛ wahemba dia tshutshuya anto la wolo dia mbɔtɔ l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ la olimu wakamba Ɛmɛnyi wa Jehowa. Wakate dia lam’asambisha Ɛmɛnyi wa Jehowa anto akina, vɔ salaka dikambo sɔ lo yoho yakoka onto ndamɛ mbuta ɔnɛ “halɔngɛnangɛna awui asɔ” ko ndiha lokuke ko tshɔ.
c Otondo w’ɔtɛ a dui wa Jurunalɛ nyɛ mbutaka ɔnɛ: Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo Diaki Jehowa.
Onde wɛ koka nembetshiya?
• Bonde kasambisha Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ohetoheto?
• Bonde kasambisha Ɛmɛnyi wa Jehowa kânga lɛnɛ ele Lokristokristo lambataka ɛtɛmwɛlɔ alɔ?
• Lande na kele Ɛmɛnyi wa Jehowa kema wa prosélytes lo ndjela woho wɔ̂sama tshɛkɛta shɔ ɛlɔ kɛnɛ?
• Ngande wambohama olimu w’esambishelo w’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo tena diaso nɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 19]
Yeso aki osambisha waki l’ohetoheto ndo nde aketsha anto akina dia kamba olimu akɔ wamɛ
[Osato wa lo lɛkɛ 20]
Anto tshɛ wa l’etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo wakasambishaka
[Osato wa lo lɛkɛ 21]
Tshutshuya anto la wolo dia mimɔ oma l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ ekɔ kɔlɔ